Magnatayo a Sitatarnaw!

“No maipapan kaniak, iti kinatarnawko magnaakto.”​—SAL. 26:11.

1, 2. Ania ti kinuna ni Job maipapan iti kinatarnawna, ken ania ti ipamatmat ti Job kapitulo 31 maipapan kenkuana?

IDI umuna a panawen, masansan a mausar ti maysa a kita ti timbangan nga addaan iti dua a nakabitin a plato. Ti banag a matimbang ket maikabil iti maysa kadagita a plato bayat a maikabil ti padagsen iti bangir a plato. Masapul a mapagpiaran idi dagiti adipen ti Dios no maipapan iti panangusar kadagiti timbangan ken padagsen.​—Prov. 11:1.

² Idi pinarigat ni Satanas ti matalek a lalaki a ni Job, kinunana: “[Ni Jehova] timbangennakto kadagiti umiso a timbangan ket ti Dios maammuannanto ti kinatarnawko.” (Job 31:6) Mainaig iti dayta, dinakamat ni Job ti sumagmamano a kasasaad a pakasubokan ti kinatarnaw ti maysa. Kaskasdi, napagballigian a mismo ni Job dagiti pannubok kas ipamatmat ti sasaona a nailanad iti Job kapitulo 31. Gapuna, matignaytayo a mangtulad iti nasayaat nga ulidanna ken sikokompiansa a mangibaga iti kas kinuna ni salmista a David: “No maipapan kaniak, iti kinatarnawko magnaakto.”​—Sal. 26:11.

3. Apay a nasken nga agtalinaedtayo a matalek iti Dios kadagiti dadakkel ken babassit a banag?

³ Nupay nakaro ti pannakasubokna, nagtalinaed ni Job a matalek iti Dios. Nalabit nga ibaga pay ketdi ti dadduma a naisangsangayan ti kinatarnaw nga impakita ni Job iti sidong dagiti nakaro a pannubok. Ngem nupay saantayo a mapaspasaran ti kas iti sinagaba ni Job, masapul a matalektayo iti Dios kadagiti dadakkel man wenno babassit a banag no kayattayo ti agtalinaed a natarnaw ken manangitandudo iti kinasoberanona.​—Basaen ti Lucas 16:10.

Napateg ti Moral a Kinatarnaw

4, 5. Kas maysa a natarnaw, ania a kondukta ti liniklikan ni Job?

⁴ Tapno agtalinaedtayo a natarnaw ken Jehova, masapul a salimetmetantayo dagiti moral a pagalagadanna, kas inaramid ni Job. Kinunana: “Maysa a tulag ti pinatalgedak kadagiti matak. Gapuna kasano koma nga agparangak a simamatmat iti maysa a birhen? . . . No ti pusok nasulbog nga agduyos iti maysa a babai, ket nagpadpadaanak idiay mismo a pagserkan ti kaduak, ti asawak aramidenna koma ti panaggiling maipaay iti sabali a lalaki, ket iti rabawna agparintumeng koma ti sabali pay a lallaki.”​—Job 31:1, 9, 10.

⁵ Gapu ta determinado ni Job nga agtalinaed a natarnaw iti Dios, liniklikanna ti kumita a sidederrep kadagiti babbai. Kas maysa a naasawaan, saanna a nagay-ayaman ti rikna ti asinoman a balasang wenno naasawaan a babai. Iti Sermon ni Jesus iti Bantay, nadagsen dagiti sasao nga inibbatanna maipapan iti seksual a moralidad​—maysa a leksion a sigurado a kayat a laglagipen dagiti natarnaw a tattao.​—Basaen ti Mateo 5:27, 28.

Liklikan Dagiti Nasikap a Dana

6, 7. (a) Kas inaramidna ken Job, ania ti us-usaren ti Dios tapno marukodna ti kinatarnawtayo? (b) Apay a liklikantayo ti agbalin a nasikap wenno manangallilaw?

⁶ Saantayo a maibilang a natarnaw no agar-aramidtayo iti kinasikap. (Basaen ti Proverbio 3:31-33.) Kinuna ni Job: “No nakipagnaak kadagiti tattao ti kinaulbod, ket ti sakak agganat nga agturong iti panangallilaw, timbangennakto [ni Jehova] kadagiti umiso a timbangan ket ti Dios maammuannanto ti kinatarnawko.” (Job 31:5, 6) Arigna a timtimbangen ni Jehova ti amin a tattao “kadagiti umiso a timbangan.” Kas iti inaramidna ken Job, us-usaren ti Dios ti perpekto a pagannurotan ti kinahustisiana tapno marukodna ti kinatarnawtayo kas dedikado nga adipenna.

⁷ Saantayo a mataginayon ti kinatarnawtayo iti Dios no agbalintayo a nasikap wenno manangallilaw. Ti natarnaw ket daydiay ‘nagpanawanna ti mailimlimed a bambanag nga ibain’ ken saan a “magmagna a sisisikap.” (2 Cor. 4:1, 2) Kasanon no adda kapammatiantayo nga agpakaasi iti Dios gapu ta nadangran iti nasikap a sasao wenno aramidtayo? No kasta, asitayo pay! “Ken Jehova immawagak iti rigatko, ket sinungbatannak,” inkanta ti salmista. “O Jehova, ispalem ti kararuak kadagiti ulbod a bibig, iti manangallilaw a dila.” (Sal. 120:1, 2) Nasayaat a laglagipentayo a ti Dios makitana ti kaunggantayo, a ‘subokenna ti puso ken dagiti bekkeltayo’ tapno mausigna no pudno a natarnawtayo.​—Sal. 7:8, 9.

Mapagwadan Koma ti Pannakilangentayo

8. Kasano ti panangtrato ni Job kadagiti sabsabali?

⁸ Tapno mataginayon ti kinatarnawtayo, masapul a tuladentayo ti nalinteg, napakumbaba, ken nakonsiderasion a ni Job. Kinunana: “No pagkedkedkedak idi ti pannakaukom ti adipenko a lalaki wenno ti adipenko a babai iti kasoda iti linteg maibusor kaniak, ngarud ania ti maaramidak inton tumakder ti Dios? Ket inton mangalikagum iti pannakikuenta, ania ti maisungbatko kenkuana? Saan aya a Daydiay nangaramid kaniak idiay tian isu ti nangaramid kenkuana, ket saan aya a Daydiay laeng ti nangisagana kadakami idiay aanakan?”​—Job 31:13-15.

9. Ania dagiti galad nga imparangarang ni Job kadagiti adipenna, ken kasano a mayaplikartayo dagita?

⁹ Agparang a saan a narikut ti panangtaming kadagiti legal a kaso idi panawen ni Job. Organisado idi ti pannakatamingda, ken adda pay dagiti korte nga agpaay kadagiti adipen. Naasi ken saan a mangidumduma ni Job kadagiti adipenna. Tapno agtalinaedtayo a natarnaw, masapul nga iparangarangtayo dagiti kasta a galad, nangruna no agserserbitayo a panglakayen iti kongregasion Kristiano.

Naparabur Imbes a Naagum

10, 11. (a) Kasanotayo nga ammo a naparabur ken manangtulong ni Job? (b) Ania dagiti balakad ti Kasuratan nga ipalagip kadatayo ti Job 31:16-25?

¹⁰ Naparabur ken manangtulong ni Job, saan a managimbubukodan ken naagum. Kinunana: “No . . . dagiti mata ti balo a babai pagkapuyek, ket kankanek idi a sisiak ti sangkapisik, bayat a ti awan amana nga ubing saan a nangan manipud iti dayta . . . No makitkitak idi ti asinoman a matmatay gapu iti kaawan iti kawes . . . No inwasawasko nga agsublisubli ti imak maibusor iti awan amana nga ubing, no makitak ti panagkasapulan iti tulongko idiay ruangan, ti bukodko nga aklo-aklo agtinnag koma manipud abagana, ket ti bukodko a takiag matukkol koma manipud makinngato a tulangna.” Ken saan koma a nasalimetmetan ni Job ti kinatarnawna no kinunana iti balitok: “Sika ti talekko!”​—Job 31:16-25.

¹¹ Dagita a naindaniwan a sasao mabalin nga ipalagipda kadatayo ti kinuna ni adalan a Santiago: “Ti porma ti panagdaydayaw a nadalus ken di natulawan iti panangmatmat ti Dios ken Amatayo isu daytoy: panangtaripato kadagiti ulila ken iti balo a babbai kadagiti rigatda, ken panamagtalinaed ti maysa iti bagina nga awanan mulit manipud iti lubong.” (Sant. 1:27) Mabalin a malagiptayo pay ti pakdaar ni Jesus: “Pagtalinaedenyo a silulukat dagiti matayo ket agaluadkayo iti tunggal kita ti kinaagum, agsipud ta uray no addaan kinaruay ti maysa a tao ti biagna saan nga agtaud iti bambanag nga ik-ikutanna.” Kalpasan dayta, nangted ni Jesus iti maysa a pangngarig maipapan iti naagum a nabaknang a tao a natay kas “saan a nabaknang iti imatang ti Dios.” (Luc. 12:15-21) Tapno maibilangtayo a natarnaw, liklikantayo koma ti agbalin a naagum. Ti kinaagum ket maibilang nga idolatria gapu ta ti banag a tartarigagayan ti naagum a tao ti mangyadayo iti pusona manipud ken Jehova ket iti kasta agbalin dayta a diosna. (Col. 3:5) Nikaanoman, saan a mabalin nga agkuyog ti kinatarnaw ken kinaagum!

Agtalinaedkayo iti Pudno a Panagdayaw

12, 13. Ania ti matuladtayo ken Job no iti panangliklik iti idolatria?

¹² Ti maysa a natarnaw dina tallikudan ti pudno a panagdayaw. Kasta ti inaramid ni Job, a kunkunana: “No makitkitak idi ti silaw no aggilap, wenno ti nangayed a bulan a magmagna, ket ti pusok nangrugi a masulbog a sililimed ket ti imak inagkanna ti ngiwatko, maysa met dayta a biddut nga asikasuen dagiti hues, ta inlibakko koma ti pudno a Dios sadi ngato.”​—Job 31:26-28.

¹³ Saan a nagdayaw ni Job kadagiti awan biagna a bambanag. No sililimed a masulisog ti pusona a kumita kadagiti bambanag iti langit, kas iti bulan, sana ‘agkan ti imana,’ a nalabit tanda ti panangidaydayawna iti bulan, iti kasta isu ket maibilang nga agrukrukbab kadagiti idolo ken inlaksidnan ti Dios. (Deut. 4:15, 19) Tapno agtalinaedtayo a natarnaw iti Dios, masapul a liklikantayo ti amin a kita ti idolatria.​—Basaen ti 1 Juan 5:21.

Dikay Agibalbales Wenno Agpampammarang

14. Apay a maikunatayo a saan nga idawdawat ni Job ti pagdaksan ti padana a tao?

¹⁴ Saan a naulpit ni Job ken dina idawdawat ti pagdaksan ti padana a tao. Ammona a dagiti kasta a kababalin ket pagilasinan ti maysa a saan a natarnaw, yantangay kinunana: “No agragrag-oak idi iti pannakapukaw ti maysa a nakaro ti pananggurana kaniak, wenno nagragsakak agsipud ta isu nasarakan ti dakes . . . , diak pinalubosan ti ngadasko nga agbasol babaen ti panangkiddaw iti sapata maibusor iti kararuana.”​—Job 31:29, 30.

15. Apay a saan nga umiso a pagragsakantayo ti panagsagaba ti maysa a gumurgura kadatayo?

¹⁵ Saan a pagragsakan ti nalinteg a ni Job no agsagaba ti maysa a gumurgura kenkuana. Maysa a proverbio ti namakdaar: “No ti kabusormo matuang, dika agragsak; ket no isu maitibkol, ta pusom saan koma nga agrag-o, tapno saan a makita ni Jehova ket agbalin dayta a dakes kadagiti matana ket pudno unay nga ibaw-ingna ti ungetna manipud kenkuana.” (Prov. 24:17, 18) Yantangay mabasa ni Jehova ti puso, ammona no sililimed a pagragsakantayo ti panagsagaba ti maysa ken sigurado a kagurana ti kasta a kababalin. (Prov. 17:5) Mabalin a tratuennatayo ti Dios maitunos iti dayta, yantangay kinunana: “Kukuak ti pammales, ken pannusa.”​—Deut. 32:35.

16. Uray no saantayo a nabaknang, kasanotayo a maipakita ti kinamanagpadagus?

¹⁶ Managpadagus ni Job. (Job 31:31, 32) Nupay saantayo a nabaknang, mabalintayo a ‘suroten ti dalan ti kinamanagpadagus.’ (Roma 12:13) Mabalintayo nga iranud kadagiti sabsabali ti uray simple laeng a banag bayat a silalagiptayo a “nasaysayaat ti putahe a natnateng a sadiay adda ayat ngem iti toro a pinalukmeg iti kulluong ket gura ti naipakuyog iti dayta.” (Prov. 15:17) Wen, makaay-ayo ken makapabileg nga okasion uray ti simple a pannangan no ti kakaduatayo ket dagiti ay-ayatentayo a kakabsat.

17. Apay a ditay padasen nga ilimed no nakaaramidtayo iti nadagsen a basol?

¹⁷ Makapabileg la ketdi ti makilangen ken Job yantangay isu ket saan nga agpampammarang ken naiduma kadagiti dakes a tattao a nakastrek iti kongregasion idi umuna a siglo, a ‘nagrukbab kadagiti personalidad maigapu iti bukodda a pagimbagan.’ (Jud. 3, 4, 16) Saan met nga ‘inlemmeng ni Job ti biddutna iti bulsa ti kamisadentrona,’ kayatna a sawen, dina inlimed dagiti salungasingna tapno laeng maliklikanna ti pannakaibabain no maammuan dayta ti dadduma. Imbes ketdi, situtulok a nagpasukimat iti Dios, daydiay maiparbeng a pagpudnuanna. (Job 31:33-37) No nakaaramidtayo iti nadagsen a basol, saantayo a padasen nga ilimed dayta tapno laeng maliklikantayo ti maibabain. Kasanotayo a maipakita nga ikagkagumaantayo ti agtalinaed a natarnaw? Babaen ti panangbigbig iti basoltayo, panagbabawi, panagdawat iti naespirituan a tulong, ken panangaramid iti amin a kabaelantayo a mangatur kadagita.​—Prov. 28:13; Sant. 5:13-15.

Nasubok ti Maysa a Natarnaw

18, 19. (a) Apay a makuna nga awan ti inabuso ni Job? (b) Ania ti sidadaan nga aramiden ni Job no mapaneknekan nga isu ti nagkamali?

¹⁸ Napudno ken saan a mangidumduma ni Job. Gapuna, naikunana: “No ti bukodko a daga agpukkaw maipaay iti tulong maibusor kaniak, ket sangsangkamaysa nga agsangit dagiti mismo a gulisna; no ti bungana kinnanko nga awanan kuarta, ket ti kararua dagiti makinkukua kenkuana pinaganangsabko, imbes a trigo agtubo koma ti nasiit a dakes a ruot, ket imbes a sebada nabungtot a dakes a ruruot.” (Job 31:38-40) Saan a pulos a ginamgam ni Job ti daga ti asinoman, ken awan ti trabahador nga inabusona. Kas kenkuana, masapul a taginayonentayo ti kinatarnawtayo ken Jehova iti babassit man wenno dadakkel a banag.

¹⁹ Iti imatang ti agtutubo a ni Eliu ken dagiti tallo a kakaduana, insalaysay ni Job ti maipapan iti kabibiagna. Karkaritenna a dumatag iti korte ti asinoman a mayat a mangkuestionar iti wagas ti panagbiagna, a patalgedan ti mismo a ‘pirmana.’ No mapaneknekan a ni Job ti nagkamali, sidadaan a mangawat iti maipataw a dusa. Gapuna, indatagna ti kasona ket inurayna ti pangngeddeng ti pangukoman ti Dios. Iti kasta a “nagngudo ti sasao ni Job.”​—Job 31:35, 40.

Makapagtalinaedka a Natarnaw

20, 21. (a) Kasano a nataginayon ni Job ti kinatarnawna? (b) Kasanotayo a maparayray ti panagayattayo iti Dios?

²⁰ Nagtalinaed a natarnaw ni Job gapu ta ay-ayatenna ti Dios, ken isu ket ay-ayaten ken tinulongan ni Jehova. Kinuna ni Job: “Ti biag ken naayat a kinamanangngaasi [nasungdo nga ayat] impakatmo kaniak [Jehova]; ket ti mismo a panangaywanmo sinaluadanna ti espirituk.” (Job 10:12) Malaksid iti dayta, inayat ni Job dagiti sabsabali ta bigbigenna a ti saan a panagayat iti pada a tao ket saan a panangipakita iti nadayaw a panagbuteng iti Mannakabalin-amin. (Job 6:14) Dagiti natarnaw a tattao ayatenda ti Dios ken ti kaarrubada.​—Mat. 22:37-40.

²¹ Maparayray ti panagayattayo iti Dios babaen ti inaldaw a panagbasa iti Saona ken panangutob no ania ti ipalgak dayta maipapan kenkuana. Babaen kadagiti naimpusuan a kararagtayo, mabalintayo nga idaydayaw ni Jehova ken agyaman kenkuana gapu iti kinaimbagna kadatayo. (Fil. 4:6, 7) Mabalintayo a kantaan ni Jehova ken magunggonaan manipud iti regular a pannakilangentayo kadagiti padatayo nga agdaydayaw. (Heb. 10:23-25) Rumayray pay ti panagayattayo iti Dios bayat a makipaspasettayo iti ministerio ken idekdeklaratayo “ti naimbag a damag ti panangisalakanna.” (Sal. 96:1-3) Dagita ti makatulong tapno mataginayontayo ti kinatarnawtayo, kas naaramidan ti salmista a nangikanta: “Ti iyaadani iti Dios naimbag kaniak. Iti Soberano nga Apo Jehova insaadko ti kamangko.”​—Sal. 73:28.

22, 23. Kas mangitantandudo iti kinasoberano ni Jehova, kasano nga umasping dagiti aktibidadtayo kadagiti inaramid dagiti nagkauna a natarnaw nga adipen ti Dios?

²² Iti sinigsiglon, adu a nagduduma nga annongen ti inted ni Jehova kadagiti natarnaw nga adipenna. Nangibangon ni Noe iti daong ken ‘inkaskasabana ti kinalinteg.’ (2 Ped. 2:5) Indaluluan ni Josue dagiti Israelita a simrek iti Naikari a Daga. Ngem naaramidanna laeng dayta gapu ta binasana ti “libro ti linteg . . . iti aldaw ken rabii” ken nagtignay maitunos iti dayta. (Jos. 1:7, 8) Dagiti Kristiano idi umuna a siglo nangaramidda kadagiti adalan ken regular a nagtataripnongda tapno adalenda ti Kasuratan.​—Mat. 28:19, 20.

²³ Maitandudotayo ti kinasoberano ni Jehova ken mataginayontayo ti kinatarnawtayo no ikasabatayo ti kinalinteg, mangaramid kadagiti adalan, iyaplikar dagiti balakad ti Kasuratan, ken agtataripnong a kadua dagiti kapammatiantayo kadagiti gimong, asamblea, ken kombension. Dagitoy nga aktibidad ti mamagbalin kadatayo a natured, nabileg iti naespirituan, ken naballigi a mangitungpal iti pagayatan ti Dios. Saan a narigat nga aramiden dayta yantangay tultulongannatayo ti nailangitan nga Amatayo ken ti Anakna. (Deut. 30:11-14; 1 Ar. 8:57) Maysa pay, saranayennatayo ti “intero a timpuyog dagiti kakabsat,” a magmagna met a sitatarnaw ken mangidaydayaw ken ni Jehova kas ti Soberano nga Apoda.​—1 Ped. 2:17.

Ania ti Sungbatyo?

• Kasano ti rumbeng a panangmatmattayo kadagiti moral a pagalagadan ni Jehova?

• Ania dagiti galad ni Job a makaay-ayo unay kenka?

• Kas ipakita ti Job 31:29-37, ania ti kababalin ni Job?

• Apay a kabaelantayo ti agtalinaed a natarnaw iti Dios?

[Ladawan iti panid 29]

Nataginayon ni Job ti kinatarnawna ken Jehova. Kabaelantayo met dayta!

[Ladawan iti panid 32]

Makapagtalinaedtayo a natarnaw!