Pawadwaden ti Kinatalnayo Babaen ti Umiso a Pannakaammo

“Ti di kaikarian a kinamanangngaasi ken ti talna umadu koma iti pannakaammo iti Dios ken ni Jesus nga Apotayo.”​—2 PEDRO 1:2.

1, 2. (a) Apay a ti natalna a pannakirelasion iti Dios maiyarig iti panagasawa? (b) Kasanotay a pabilgen ti pannakikappiatayo iti Dios?

TI NATALNA a pannakirelasion a naipasdek ken Jehova a Dios iti bautismoyo, iti sumagmamano a banag, ket naiyarig iti panagasawa. Nupay ti aldaw a panagkasar ti makaay-ayo, daytat’ pangrugian laeng ti maysa a nasudi a relasion. Babaen iti panagregget, panawen, ken kapadasan, ti relasion ti panagasawa ti ad-adda pay nga agbalin a nakaay-ayat, a daytat’ agbalin a maysa a pagkamangan bayat dagiti panawen ti panagdukot. Kasta met, babaen iti pinget ken tulong ni Jehova mabalinyo a parang-ayen ti pannakikappiayo kenkuana.

² Inlawlawag ni apostol Pedro no kasano a dagidiay “immawat ti pammati” ket mapabilegda iti pannakikappiada iti Dios. Insuratna: “Sapay koma ta ti di kaikarian a kinamanangngaasi ken ti talna umadu koma iti umiso a pannakaammo iti Dios ken ni Jesus nga Apotayo.”​—2 Pedro 1:1, 2.

“Ti Umiso a Pannakaammo iti Dios”

3. Ti kaadda ti umiso a pannakaammo ken Jehova ken ni Jesus kaipapananna ti ania?

³ Ti sao a Griego a nausar a maipaay iti “umiso a pannakaammo” (e·piʹgno·sis) iti daytoy a konteksto ket kaipapananna ti maysa a naun-uneg, nasingsinged pay a pannakaammo. Ti pormana a berbo mabalin a tukoyenna ti pannakaammo a nagun-odan babaen iti personal a kapadasan ken naipaulog a “makaammo a naan-anay” idiay Lucas 1:4. Inlawlawag ti Griego nga eskolar a ni Culverwel a kenkuana ipaspasimudaag ti sao ti panagbalin a “makaammo a nasaysayaat iti maysa a banag a naammuakon sakbayna; ti ad-adda nga eksakto a panangmatmat iti maysa a banag a nakitak sakbayna manipud adayo.” Ti pannakagun-od iti kasta nga “umiso a pannakaammo” ramanenna ti panangammo ken ni Jehova ken ni Jesus a nasingsinged pay kas persona, a maammuan nga ad-adda pay dagiti kualidadda.

4. Kasanotay a parang-ayen ti pannakaammotayo iti Dios, ken apay a daytoy parang-ayenna ti pannakikappiatayo kenkuana?

⁴ Dagiti dua a pamay-an a pananggun-od iti daytoy a pannakaammo ket babaen ti naimbag nga ug-ugali ti personal a panagadal ken ti regular nga itatabuno kadagiti panaggigimong ti ili ti Dios. Kadagitoy a pamay-an maammuanyo a silalawag no kasano ti panagtigtignay ti Dios a mismo ken no ania ti pampanunotenna. Mabalinyo a mabuangay ti nalawlawag a mental a panangiladawan iti personalidadna. Ngem ti nasingsinged a panangammo iti Dios kaipapananna ti panangtulad ken panangisarming iti daytoy a ladawan. Kas pangarigan, nailadawan ni Jehova kas maysa a persona a mangisarsarming iti kas dios a kinaawan agum, ket kalpasanna kinunana: “Saan aya a daytoy ti panangammo kaniak?” (Jeremias 22:15, 16; Efeso 5:1) Ti panangtulad a nasingsinged iti Dios ti mangparang-ay iti kinatalnayo kenkuana agsipud ta rumang-aykayo iti panangikawes iti baro a personalidad, “isu a mapabpabaro iti umiso a pannakaammo nga umasping iti Daydiay namarsua kenkuana.” Agbalinkayo nga ad-adda a makaay-ayo iti Dios.​—Colosas 3:10.

5. (a) Kasano a ti umiso a pannakaammo natulonganna ti maysa a babai a Kristiano? (b) Iti ania a pamay-an nga ad-adda a matuladtayo ni Jehova?

⁵ Maysa a babai a Kristiano nga agnagan Lynn nakitana a narigat ti panangpakawan gapu iti maysa a di panagkinnaawatan iti padana a Kristiano. Ngem ti naannad a personal a panagadal ni Lynn ti nangtignay kenkuana a mangsukimat ti kababalinna. “Nalagipko no ania a tipo ti Dios ni Jehova, no kasano ti saanna a panagimulmula ti sakit ti nakem,” inaminna. “Napampanunotko amin dagiti babassit a bambanag nga ar-aramidentayo ken ni Jehova iti tunggal aldaw, kaskasdi saanna a singsingiren dayta kadatayo. Daytoy maysa a banag iti kabsatko a Kristiano ti nakabasbassit no iyar-arig. Gapuna no isu ti makitak, ibagbagak iti bagik, ‘Isu ti ay-ayaten ni Jehova kas ti panagayatna kaniak.’ Daytoy ti nakatulong kaniak a nangparmek iti dayta a parikut.” Addada met aya makitayo a paset ti inkay panangtulad nga ad-adda pay ken ni Jehova?​—Salmo 18:35; 103:8, 9; Lucas 6:36; Aramid 10:34, 35; 1 Pedro 1:15, 16.

Ti Umiso a Pannakaammo ken Kristo

6. Kasanot’ panangipakita ni Jesus a ti trabaho a panangasaba isut’ kapapatgan unay kenkuana?

⁶ Ti kaadda ti umiso a pannakaammo ken Kristo kasapulanna ti kaadda “ti panunot ni Kristo” ken ti panangtulad kenkuana. (1 Corinto 2:16) Ni Jesus ket maysa nga entusiastiko a manangiwaragawag iti kinapudno. (Juan 18:37) Ti nabara nga espirituna iti panagebanghelio ket saan a nabalud babaen kadagiti panagil-ilem dagiti tattao iti komunidad. Nupay dagiti dadduma a Judio kagurada dagiti Samaritano, kinaskasabaanna ti maysa a babai a Samaritana iti maysa a bubon. Ta, ti nakaat-atiddog a pannakipatpatang iti publiko iti asinoman a babai ti mabalin a malais!a Ngem di pinalubosan ni Jesus ti panagrikna ti komunidad a nangpasardeng ti panangtedna iti dayta a pammaneknek. Ti trabaho ti Dios ti makapabang-ar. Kinunana: “Ti taraonko isu ti panangaramidko iti pagayatan ti nangibaon kaniak ken ti panangturpos iti aramidna.” Ti rag-o ti pannakakita iti panangabrasa dagiti tattao, kas ti babai a Samaritana ken adu kadagiti kailianna, ti nangpapigsa ken ni Jesus kas maysa a taraon.​—Juan 4:4-42; 8:48.

7. (a) Ti pannakaammo ken Jesus ti rebbeng a mangtignay kadatayo a mangaramid iti ania? (b) Namnamaen kadi ti Dios nga amin dagiti ad-adipenna ket parpareho ti kaadu ti maaramidanda a panangasaba? Ilawlawagyo.

⁷ Ti panagriknayo kasla aya ken ni Jesus? Ikabiltayo, a ti panangirugi iti pannakipatpatang iti maysa a ganggannaet maipapan iti Biblia ket narigat para kadagiti adu ken masansan a dayta ti di pagay-ayatan dagiti dadduma iti komunidad. Kaskasdi, tapno maaddaan iti isu met laeng a kababalin ti panunot a kas ti panunot ni Jesus, ditay mabalin a malisian daytoy a kinapudno: Masapul ti panangasabatayo. Siempre, saan nga amin ket makaaramid iti agpapada a kaadu ti panangaskasaba. Nagdudumaduma daytoy sigun iti abilidad ken kasasaadtayo. Gapuna dikay koma ipagarup a ti Dios ket di pulos mapmapnek iti sagrado a serbisioyo. Ti pannakaammotayo ken ni Jesus, nupay kasta, ti rebbeng a mangdagdag kadatayo a mangaramid ti kasayaatan a maaramidantayo. Komendaran ni Jesus ti amin-kararua a serbisio.​—Mateo 13:18-23; 22:37.

Ti Pannakasapul ti Pananggura iti Kinadakes

8, 9. Aniat’ sumagmamano kadagiti bambanag a kagura ti Dios, ket kasanotayo a maisarming ti isu met laeng a pananggura?

⁸ Ti umiso a pannakaammo tulongannatayo met a mangapresiar no ania dagiti bambanag a kagura ni Jesus ken ni Jehova. (Hebreo 1:9; Isaias 61:8) “Adda innem a bambanag a guraen ni Jehova; wen, pito dagiti makarimon kenkuana: natangsit a matmata, naulbod a dila, ken im-ima a mangibuyat iti dara nga awan basolna, puso nga agpakpakinakem iti kinadangkes a panggepen, saksaka a nakarting a tumaray iti panangranggas, natiri a saksi nga agbalikas iti ulbod, ken ti agmula iti tiri kadagiti agkakabsat.” (Proverbio 6:16-19) Dagitoy a kababalin ken ug-ugali ti “makarimon iti kararuana.” Ti Hebreo a sao a naipaulog a “makarimon” ti naggapu iti sao a kaipapananna “kasimron, makapasarwa,” “kakontra, iti daydiay di maay-ayo kadagiti isuamin a panagrikrikna; karimon, guraen a buyogen ti panagpungtot.” Gapuna tapno addaantay ti pannakikappia iti Dios, masapul met a pataudentayo ti umas-asping a panangkontra.

⁹ Kas pangarigan, lisian ti “natangsit a matmata ken ti aniaman a panangipakita iti kinatangsit. Kalpasan ti bautismo pagarupen dagiti dadduma a didan kasapulan ti regular a tulong dagidiay nangisuro kadakuada. Ngem rebbeng a dagiti baro a Kristiano sipapakumbaba nga awatenda ti tulong bayat a tumibtibkerda pay a naimbag iti kinapudno. (Galacia 6:6) Kasta met, liklikan ti panagidanondanon, nga isu daytat’ silalaka a mangpataud ti “riri kadagiti agkakabsat.” Babaen ti panangisaknap iti di naasi a damagdamag laeng, ti di nainkalintegan a panangbabalaw, wenno kinaulbod, mabalin a saantay a “mangibuyat iti awan basolna a dara,” ngem sigurado a makadadaeltayo iti naimbag a dayaw ti sabali a tao. Ditay mabalin ti makikappia iti Dios no saantayo a naikappia kadagiti kakabsattayo. (Proverbio 17:9; Mateo 5:23, 24) Kinuna met ti Dios iti Saona a “kagurana met ti panagsisina.” (Malakias 2:14, 16) No naasawaankayo, dakayo kadi, pagregreggetanyo a salimetmetan a napigsa ti panagasawayo? Ti aya panangarkarinyo ken panangal-ala kadagiti di umiso a pananggunggundaway iti asawa ti sabali ti nakaap-aprang kadakayo? Kas ken ni Jehova, kagurayo aya ti seksual nga immoralidad? (Deuteronomio 23:17, 18) Ti pananggura kadagiti kakasta nga ar-aramid ket saan a nalaka, ta mabalin a dagitoy ket mangay-ayoda iti sibabasol a lasagtayo ken dayta ti pabpabus-oyan ti lubong.

10. Kasanotay a sukayen ti pananggura iti kinadakes?

¹⁰ Kas katulongan iti panangsukay iti pananggura iti kinadakes, liklikanyo dagiti pannakaliwliwayo babaen kadagiti pelikula, programa ti TV, wenno dagiti literatura a mangipagpaganetget iti espiritismo, immoralidad, wenno kinaranggas. (Deuteronomio 18:10-12; Salmo 11:5) Babaen ti panangaramid iti basol a kasla ‘saan met a dakes’ wenno nakakatkatawa pay ketdi, dagiti kakasta a paglinglingayan pakapsutenna ti panangregget a mangpatanor iti nadiosan a pananggura iti dayta. Iti kasumbangirna, ti napasnek a panagkararag ti makatulong, ta kinuna ni Jesus: “Agtultuloykayo nga agkararag, tapno dikay sumrek iti pannakasulisog. Pudno a ti nakem adda a sireregta, ngem ti lasag nakapuy.” (Mateo 26:41) Maipapan iti pannakaipasango iti napigsa a nainlasagan a tarigagay, kuna ti maysa a Kristiano: “Siak ti agkararag. No maminsan mariknak a saanak a maikari nga umadani ken Jehova, ngem babaen ti panangpilitko ti bagik a mangaramid iti dayta, babaen iti panagapelar kenkuana, magun-odak ti pigsa a kasapulak.” Matarusanyo a nasaysayaat no apay a karurod ni Jehova ti kinadakes no marepasoyo iti is-isipyo dagiti nakasasaem nga ibungana.​—2 Pedro 2:12, 13.

11. Ania dagiti bambanag a mabalin a pakariribukantayo no maminsan?

¹¹ Agpapan pay pannakikappia iti Dios, no maminsan mabalin a mariribukankayo babaen kadagiti inaldaw-aldaw a pammarigat ken pannulisog ken uray pay babaen kadagiti kabukbukodanyo a pagkapuyan. Laglagipenyo, pinagbalinyo ti bagiyo a naisangsangayan a puntiria ni Satanas. Isut’ makigubgubat kadagidiay mangsalsalimetmet iti bilbilin ti Dios ken dagiti Saksi ni Jehova! (Apocalipsis 12:17) Kasano, ngarud, a mataginayonyo ti makin-uneg a kinatarnawyo?

Panangsaranget kadagiti Makariribuk-Talna a Kalamidad

12. (a) Aniat’ adda iti likudan ti Salmo 34? (b) Kasanot’ panangiladawan dagiti Kasuratan iti rikrikna ni David bayat daytoy a kapadasan?

¹² “Adu dagiti siksikor ti nasingpet,” insurat ni David idiay Salmo 34:19. Sigun iti superscription daytoy a salmoSal 34:Sup, insurat dayta ni David kalpasan ti ngangnganin pannakaipasangona ken patay. Idi itartarayanna ni Ari Saul, nagkamang ni David ken ni Aquis, ti Filisteo nga ari ti Gat. Dagiti ad-adipen dayta nga ari ti nakalasin ken ni David ket, gaput’ pannakalagipda kadagiti napalpalabas a namilitaran a panangab-abakna a maipaay iti Israel, nagreklamoda ken ni Aquis. Idi mangngegan ni David ti pagpapatanganda, “ni David sinalimetmetanna dagitoy a sao iti pusona, ket nagbuteng idi iti napalalo ken Aquis nga ari ti Gat.” (1 Samuel 21:10-12) Ngamin, daytoy isut’ ili ni Goliat, ket pinapatay ni David ti bannuarda​—ket isut’ mangaw-awit pay ti kampilan ti higante! Aramatenda aya itan daytoy nagdakkelan a kampilan a pangguped iti ulona? Ania ti maaramidan ni David?​—1 Samuel 17:4; 21:9.

13. Aniat’ inaramid ni David bayat daytoy a pagdukotan, ken kasanotay a masurot ti ulidanna?

¹³ Immararaw ni David iti Dios a binuyogan ti napasnek a panagsaibbek a maipaay iti tulong. “Toy nanumo a tao imkis, ket dinengngeg ni Jehova. Ket insalakanna kadagiti amin a dukdukotna,” kinuna ni David. Kinunana pay met: “Ket inispalnak kadagiti amin a panagbutbutengko.” (Salmo 34:4, 6, 15, 17) Naadalyo metten aya ti umararaw ken ni Jehova, nga iburayyo ti pusoyo kabayatan dagiti panawen ti panagdanagyo? (Efeso 6:18; Salmo 62:8) Nupay ti adda a pagdukdukotanyo ket saan a kas ti kinadramatiko ti adda a linasat ni David, kaskasdi a makitayonto nga itden ti Dios kadakayo ti tulong iti umiso a tiempo. (Hebreo 4:16) Ngem ad-adu pay ti inaramid ni David ngem basta nagkararag.

14. Kasano nga inusar ni David ti “abilidadna nga agpanunot,” ket aniat’ ipapaay ti Dios a makatulong kadatayo a mangaramid met laeng iti kasta?

¹⁴ “Ket isu [ni David] binaliwanna ti kababalinna iti sangoda ket nagimmamauyong kadagiti imada. . . . Idin kinuna ni Aquis kadagiti adipenna: ‘Adtoy kitaenyo ti lalaki mauyong. Apay-apay ngarud nga isu inyegyo kaniak?’” (1 Samuel 21:13-15) Nangpanunot ni David ti maysa nga estratehia a mabalin a pakalsutanna. Binendisionan ni Jehova ti panagreggetna. Kasta met no naipasangotayo kadagiti naririkut a problema, inanamaen ni Jehova ti panangusartayo met kadagiti mental a pannakabalintayo ket saan a basta manginanama kenkuana nga isut’ mangimaniobra kadagita nga agpaay kadatayo. Impaayna kadatayo ti naipaltiing a Saona, nga isut’ “mangted ti kinamanakem kadagiti nanengneng, . . . pannakaammo ken abilidad iti panagpanunot.” (Proverbio 1:4; 2 Timoteo 3:16, 17) Ti Dios nangipaay pay met kadagiti panglakayen iti kongregasion a makatulong kadatayo a mangammo no kasanot’ panangsalimetmet kadagiti pagalagadan ti Dios. (1 Tesalonica 4:1, 2) Masansan, dagitoy a lallaki ti makatulong kadakayo iti inkay panagsirarak kadagiti publikasion ti Watch Tower Society a maipaay iti tulong a mangaramid kadagiti umiso a pangngeddeng wenno panangsaranget ti maysa a parikut.

15. Apay a makaliwliwa ti Salmo 34:18?

¹⁵ Uray pay no ti pusotayo ti mamaldaang kadatayo gapu kadagiti bukodtay a pagkapuyan wenno pakapapaayan, no addaantay ti umiso a kababalin, masalimetmetan wenno mataginayontay ti pannakikappiatayo iti Dios. Insurat ni David idiay Salmo 34:18: “Ni Jehova adda iti asideg dagiti sitatarumpingay ti pusoda; ket isalakanna dagiti sibabawi ti espirituda.” No dumawattay ti pammakawan ket alaentay dagiti umiso a panagaddang a mangpalinteg kadagiti bambanag (nangnangruna iti kaso ti serioso a panaglabsing), agtalinaed a nasinged ni Jehova kadatayo, suportarannatayo nga emosional.​—Proverbio 28:13; Isaias 55:7; 2 Corinto 7:9-11.

Ti Personal a Pannakaammo Mangted Talna

16. (a) Aniat’ sabali pay a pamay-an a pakagun-odantayo ti umiso a pannakaammo iti Dios? (b) Ilawlawagyo ti sao ni David a: “O nanamenyo ken kitaenyo ta ni Jehova naimbag.”

¹⁶ Ti sabali pay a pamay-an a pakagun-odantay ti umiso a pannakaammo iti Dios, malaksid iti pananggun-od iti naespirituan nga impormasion, ket babaen iti personal a pannakapadastayo iti naayat a tulongna. (Salmo 41:10, 11) Ti pannakaispaltayo manipud panagdukot ket dina kaipapanan a kanayon ti dagdagus wenno naan-anay a panagpatingga ti parikut; mabalin nga agtultuloy ti panangibturyo iti dayta. (1 Corinto 10:13) Nupay naispal ti biag ni David idiay Gat, kaskasdi a nagtalinaed a pugante iti sumagmamano a tawen, a naipasango kadagiti agsasaruno a peggad. Kadagita amin, narikna ni David ti panangaywan ken panangsaranay ni Jehova. Sinurotna ken nasarakanna ti pannakikappia iti Dios, ket naadalna a dagidiay a mangaramid iti kasta “saandanto a makurangan iti aniaman a naimbag.” Iti pannakalasinna babaen iti personal a kapadasanna no kasanot’ panangsuportar ni Jehova kenkuana bayat dagiti panagdukotna, nabalinan nga indir-i ni David: “O nanamenyo ket kitaenyo ta ni Jehova naimbag; naragsak ti tao a kumamang kenkuana.”​—Salmo 34:8-10, 14, 15.

17. Bayat ti maysa a kalamidad aniat’ epekto ti panagkamang ken ni Jehova iti maysa a pamilia?

¹⁷ Ti panagkamangyo ken ni Jehova bayat dagiti pakarigatan ket matulongannakayo met a ‘mangnanam ken kitaen a ni Jehova ket naimbag.’ Gaput’ maysa nga aksidente, maysa a Kristiano idiay makintengnga a laud ti Estados Unidos napukawna ti nasayaat pagsuelduanna a trabaho nga ig-iggamannan iti 14 nga años. Gapu ta awanen ti pamastrekanda ti kuarta, isu agraman pamiliana immararawda iti Dios. Maigiddato iti dayta, kinissayanda met dagiti paggastuanda, napanda nagtudtud kadagiti arubayan a pagtalonan, ken nagkalapda ti ikan a maipaay iti taraonda. Babaen iti tulong manipud dadduma iti kongregasion ken babaen ti panangala ti paset-tiempo a trabaho no makagun-odda, nabalinan daytoy a pamilia ti uppat ti nakapagtultuloy. Makatawen kalpasan ti aksidente, pinampanunot ti ina: “Mabalin a maallilawtay dagiti bagbagitayo nga agpanunot nga agpampannuraytayo ken ni Jehova, idinto nga iti kinapudnona agpampannuraytayo kadagiti bukodtay nga abilidad, iti asawatayo, wenno iti trabahotayo. Dakami, nupay kasta, pudpudno a naadalmi ti agtalek Kenkuana. Mabalin a maikkat amin dagiti dadduma a bambanag, ngem ni Jehova dinakami pinanawan​—uray pay iti apagkanito. Nupay addaankam laeng kadagiti nasken a kasapulan, ti pannakirelasionmi ken ni Jehova kas maysa a pamilia ti nasingsinged.”

18. Aniat makatulong kadakayo a mangibtur uray dagiti agtultuloy a parikut?

¹⁸ Wen, mabalin nga agtultuloy ti pinansial a pakarigatan. Wenno mabalin a masaplit ti maysa iti di umim-imbagen a pisikal a sakit; maysa a pannakisuppiat iti personalidad ti sabali a tao; maysa nga emosional a sakit, kas iti panagleddaang; wenno maysa kadagiti nakaad-adu a dadduma a parparikut. Kaskasdi babaen ti pudpudno a panangammo iti Dios, maaddaankay pammati iti panangtulongna. (Isaias 43:10) Daytoy di marbek a panagtalek ti makatulong kadakayo a makapagibtur ken maaddaan “iti talna ti Dios a daeganna ti amin a pannakaawat.”​—Filipos 4:7.

19. Kasanotay nga ammo a ni Jehova saanna a laglag-anen dagiti panagsagsagabatayo?

¹⁹ No aglaslasat iti maysa a makariribuk a kapadasan, dikay koma liplipatan nga ammo ni Jehova nga agsagsagabakayo. Iti maysa a salmo a naputar met idi maripripiripna ti kapadasanna idiay Gat, agpakpakaasi ni David ken ni Jehova: “Iboteliam koma dagiti luluak. Saanda aya nga adda iti librom?” (Salmo 56:8) Pudno, impangag ni Jehova ti araraw ni David. Anian a makaliwliwa a maammuan a ti Dios urnongenna dagita a lulua a pinataud ti pakarigatan ken pagdandanagan ket ikabilna dagitoy, kayariganna, iti maysa a botelia, kas iti panangipakbo iti maysa kadagita kakasta a pagikabilan kadagiti napateg nga arak wenno inumen a danum! Dagita a lulua ti kanayonto a malaglagip, wen, naisuratda iti libro ti Dios. Anian ti kinadungngo ni Jehova iti daytoy a banag!

20. Kasanotay a parang-ayen ti pannakikappiatayo iti Dios?

²⁰ Gapuna ti bautismoyo ket isut’ pangrugian laeng ti maysa a natalna a pannakirelasion iti Dios. Babaen ti ad-adda pay a panangammo kadagiti personal a kualidad ti Dios ken ni Jesus, ken personal a pannakapasaryo iti panangsuportarna bayat dagiti pakasusuotan, mabalinyo a maparang-ay ti pannakikappiayo iti Dios. Saan laeng maaddaankayo ti relasionyo ken ni Jehova a maysa a pagkamangan ti kinatalged itan no di ket maaddaankayto pay met ti nasudi a namnama nga agbiag nga agnanayon idiay Paraiso, “ket maay-ayatan[kayto] iti kinaruay ti talna.”​—Salmo 37:11, 29.

[Dagiti Footnote]

Malagipyo Pay Aya?

◻ Kadagiti ania a pamay-an a magun-odantayo ti umiso a pannakaammo iti Dios ken ni Jesus?

◻ Ti panangtulad iti Dios ken ni Jesus tignayennatayo a mangaramid iti ania?

◻ Kasanotay a tuladen ti ibubusor ti Dios iti kinadakes?

◻ Kasanotay a mataginayon ti talna agpapan pay kadagiti pakarigatan?

[Ladawan iti panid 17]

Di impalubos ni Jesus a dagiti panagil-ilem ti komunidad ti nanglapped iti panangtedna iti maysa a pammaneknek. Tultuladenyo aya ti kinaregtana iti panangaskasaba?

[Dagiti ladawan iti panid 18]

Idi naipasango iti nainget a parikut, immararaw ni David ken ni Jehova . . .

. . . ken nagpammarang nga agmauyong tapno maiplanona ti pakalsutanna. Dinengngeg ni Jehova ti kararag ni David