Asino ti Mangispal Kadagidiay Agpatpatulong?

“O Dios, dagiti bukodmo a hudisial a pangngeddeng itdem iti ari . . . Ta ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong.”​—SAL. 72:1, 12.

1. Mainaig ken David, ania ti maadaltayo maipapan iti asi ti Dios?

ANIAN a makaliwliwa dagita a sasao, a nalabit insurat ni Ari David iti nagkauna nga Israel! Sumagmamano a tawen sakbay nga insuratna dayta, napalalo ti panagbabawina kalpasan a nakikamalala ken Bat-seba. Iti dayta a tiempo, impakaasina iti Dios: “Maitunos iti kinaruay dagiti asim punasem dagiti salungasingko. . . . Ti basolko adda a patinayon iti sanguanak. . . . Adtoy! Buyogen ti biddut naipasngayak a nabuyogan kadagiti panagpasikal, ket iti basol inyinawnak ni inak.” (Sal. 51:1-5) Siaasi nga ikabilangan ni Jehova ti natawidtayo a kasasaad kas managbasol.

2. Kasano a makatulong kadatayo ti Salmo 72?

² Matarusan ni Jehova ti nakaay-ay-ay a kasasaadtayo. Ngem kas naipadto, ti Ari a pinulotan ti Dios “ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong, kasta met daydiay naparigatan ken siasinoman nga awanan katulongan. Isu maasianto iti daydiay nanumo ken iti daydiay napanglaw, ket dagiti kararua dagidiay napanglaw isalakannanto.” (Sal. 72:12, 13) Kasano a maipaay ti pannakabang-ar? Masarakan ti sungbat iti Salmo 72. Nupay naputar dayta a kanta maipapan iti panagturay ni Solomon nga anak ni David, mangted kadatayo iti panirpatan no kasano a ti panagturay ti Anak ti Dios a ni Jesu-Kristo, bang-aranna ti sangatauan manipud iti pakarigatan.

Panirpatan ti Panagturay ni Kristo

3. Ania ti kiniddaw ni Solomon, ken ania ti inted kenkuana ti Dios?

³ Kalpasan nga imbilin ti lakay idin a ni David nga agbalin ni Solomon kas ari, nangted kadagiti espesipiko nga instruksion nga intungpal a naan-anay ni Solomon. (1 Ar. 1:32-35; 2:1-3) Idi agangay, ni Jehova nagparang ken Solomon babaen ti tagtagainep ket kinunana: “Kiddawem no ania ti rumbeng nga itdek kenka.” Maysa laeng ti kiniddaw ni Solomon: “Ipaayam ti adipenmo iti puso a natulnog tapno mangukom iti ilim, tapno mailasinna ti naimbag ken dakes.” Gapu iti napakumbaba a kiddaw ni Solomon, ad-adu pay ti inted ti Dios ngem iti kiniddawna.​—1 Ar. 3:5, 9-13.

4. Kasano ti pangdeskribir ti maysa a reyna iti turay ni Solomon?

⁴ Babaen ti bendision ni Jehova, ti panagturay ni Solomon ti nakaipaay iti naisangsangayan a talna ken kinarang-ay a di pay pulos napadasan iti sidong ti aniaman a gobierno ditoy daga. (1 Ar. 4:25) Ti maysa kadagidiay simmarungkar tapno maammuanna no ania a kita ti turay ni Solomon ket ti reyna ti Seba, agraman ti adu a kakaduana. Kinunana ken Solomon: “Pudno ti sao a nangngegko idiay bukodko a daga . . . saan a naibaga kaniak ti kagudua. Ti bambanag a nangngegan isuda nga inimdengak linab-awam iti kinasirib ken kinarang-ay.” (1 Ar. 10:1, 6, 7) Kaskasdi, adayo a nasirsirib ni Jesus isu nga adda kalinteganna a mangibaga maipapan iti bagina: “Adtoy! maysa a nangnangruna ngem ni Solomon ti adda ditoy.”​—Mat. 12:42.

Pannakabang-ar iti Sidong ti Dakdakkel a Solomon

5. Ania ti ipalgak ti Salmo 72, ken ania ti ipaayna a panirpatan?

⁵ Usigentayo ita ti linaon ti maika-72 a Salmo tapno maammuantayo dagiti bendision nga itden ti turay ni Jesu-Kristo, ti Dakdakkel a Solomon. (Basaen ti Salmo 72:1-4.) Ipalgak dayta a salmo no ania ti rikna ni Jehova iti “naprinsipean a panagturay” ti Anakna, ti “Prinsipe ti Kappia” a ni Jesu-Kristo. (Isa. 9:6, 7) Babaen ti panangiwanwan ti Dios, ti Dakdakkel a Solomon ‘irupirna ti kalintegan dagidiay naparigatan ken isalakanna ti annak daydiay napanglaw.’ Agrairanto ti talna ken kinalinteg bayat ti panagturayna. Idi adda ni Jesus ditoy daga, nangipaay iti panirpatan no ania ti itungpal ti umad-adanin a Sangaribu a Tawen a Panagturayna.​—Apoc. 20:4.

6. Ania dagiti inaramid ni Jesus a mangipaay iti panirpatan kadagiti bendision nga itden ti panagturay ti Pagarian?

⁶ Usigentayo ti dadduma nga inaramid ni Jesu-Kristo a mangipaay kadatayo iti panirpatan no ania ti ibanagna agpaay iti sangatauan kas kaitungpalan ti Salmo 72. Pudno a matukay ti riknatayo gapu iti dakkel nga asina kadagiti agsagsagaba. (Mat. 9:35, 36; 15:29-31) Kas pagarigan, maysa nga agkukutel ti immasideg ken nagpakaasi ken ni Jesus: “No kayatmo laeng koma, kabaelannak a dalusan.” Insungbat ni Jesus: “Kayatko. Madalusanka koma.” Iti kasta, immimbag ti agkukutel! (Mar. 1:40-42) Idi agangay, nasabat ni Jesus ti maysa a balo a natay ti kakaisuna nga anakna. Gapu ta “simnek ti asina,” kinuna ni Jesus, “Bumangonka!” ket nagungar ti anak ti balo.​—Luc. 7:11-15.

7, 8. Mangted kadagiti pagarigan a mangpaneknek iti pannakabalin ni Jesus a mangpaimbag?

⁷ Ni Jehova inikkanna ni Jesus iti pannakabalin a mangaramid kadagiti milagro. Makita dayta iti napasamak iti “maysa a babai a sangapulo ket dua a tawenen nga agpaspasar iti panagbulos ti dara.” Iti laksid ti ‘adu a rigat nga impaay kenkuana ti adu a mangngagas ken nabusbosna aminen dagiti sanikuana,’ kimmaro ti kasasaadna. Nakilinnetlet iti bunggoy ket sinagidna ni Jesus ​—banag nga iparit ti Linteg iti maysa nga ‘agsaysayasay ti darana.’ (Lev. 15:19, 25) Narikna ni Jesus nga adda rimmuar kenkuana a pannakabalin isu nga insaludsodna no asino ti nangsagid kenkuana. Gapu ta “napabutngan ken agpigpigerger,” ti babai “nagkurno iti sanguananna ket imbagana kenkuana ti intero a kinapudno.” Yantangay nabigbig ni Jesus a pinaimbag ni Jehova ti babai, siaasi a trinatona daytoy ken kinunana: “Anak, ti pammatim pinaimbagnaka. Mapanka a sitatalna, ket sumalun-atka koma iti nadagsen a sakitmo.”​—Mar. 5:25-27, 30, 33, 34.

⁸ Ti inted ti Dios a pannakabalin ken Jesus ket saan laeng a nangpaimbag kadagiti masakit no di ket dakkel met ti epektona kadagiti nakaimatang. Kas pagarigan, adu la ketdi ti nagamanga idi nakitada a pinaimbag ni Jesus dagiti tattao sakbay ti nalatak a Sermonna iti Bantay. (Luc. 6:17-19) Idi nangibaon ni Juan a Mammautisar iti dua a mensahero tapno damagenda ken Jesus no isu ti Mesias, nakitada a ‘mangag-agas iti adu manipud iti sakit ken nadagsen a sagubanit ken kadagiti nadangkes nga espiritu, ket impaayanna ti adu a bulsek a tattao iti pabor a makakita.’ Kalpasanna, kinuna ni Jesus iti dua a mensahero: “Ipadamagyo ken Juan ti nakita ken nangngegyo: dagiti bulsek makakitada, dagiti pilay magmagnada, dagiti agkukutel madaldalusanda ket dagiti tuleng makangkangngegda, dagiti natay maibangbangonda, dagiti napanglaw mapakpakaammuanda iti naimbag a damag.” (Luc. 7:19-22) Naparegta la ketdi ni Juan iti dayta a mensahe!

9. Dagiti milagro ni Jesus ket panirpatan iti ania?

⁹ Pudno, temporario laeng ti pannakabang-ar nga impaay ni Jesus kadagiti agsagsagaba bayat ti ministeriona ditoy daga. Natay met laeng idi agangay dagiti pinaimbag wenno pinagungarna. Ngem dagita a milagro nga inaramidna ket panirpatan iti manayon a pannakabang-ar a tagiragsaken ti sangatauan iti sidong ti Mesianiko a turay.

Asidegen ti Sangalubongan a Paraiso!

10, 11. (a) Kasano kapaut dagiti bendision nga itden ti Pagarian, ken ania ti nakayarigan ti turay ni Jesus? (b) Asino ti makikaduanto ken Kristo idiay Paraiso, ken kasano nga agbiagto nga agnanayon?

¹⁰ Panunotenyo laengen ti biag iti Paraiso a daga. (Basaen ti Salmo 72:5-9.) Dagiti agdaydayaw iti maymaysa a pudno a Dios matagiragsakdanto ti biag iti Paraiso agingga nga adda ti init ken bulan​—wen, iti agnanayon! Ti Ari a ni Jesu-Kristo makapabang-arto a ‘kas iti tudo iti rabaw ti napatpat a ruot, ken naruay nga arbis a mangbabasa iti daga.’

¹¹ Bayat a dardarepdepem ti kaitungpalan dayta a salmo, saan kadi a matukay ti pusom gapu iti namnama nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga? Awan duadua a naliwliwa ti nakalansa a managdakdakes idi kinuna kenkuana ni Jesus: “Makikaduakanto kaniak idiay Paraiso.” (Luc. 23:43) Mapagungarto dayta a lalaki bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Jesus. No agpasakup iti panangituray ni Kristo, agbiagto nga agnanayon ditoy daga buyogen ti perpekto a salun-at ken kinaragsak.

12. Bayat ti Milenio a Panagturay ni Kristo, ania a gundaway ti silulukat kadagiti nakillo a mapagungar?

¹² Iti sidong ti panangituray ti Dakdakkel a Solomon a ni Jesu-Kristo, “agtubonto daydiay nalinteg,” kayatna a sawen, rumang-aydanto. (Sal. 72:7) Aglaplapusananto ti ayat ken nadungngo a panangaywan ni Kristo, kas impakitana idi adda ditoy daga. Iti inkari ti Dios a baro a lubong, uray “dagiti nakillo” a mapagungar maipaayandanto iti gundaway a mangitunos iti biagda kadagiti pagalagadan ni Jehova tapno agtultuloyda nga agbiag. (Ara. 24:15) Siempre, saan a maipalubos nga agtultuloy nga agbiag dagidiay saan nga agtignay maitunos kadagiti ikalikagum ti Dios tapno dida madadael ti talna ken kinatalinaay iti baro a lubong.

13. Kasano kasaknap ti iturayan ti Pagarian, ken apay a saanto a pulos a masinga ti talna?

¹³ Ipakita dagiti sumaganad a sasao a sangalubongan ti panangituray ti Dakdakkel a Solomon: “Maaddaanto kadagiti masaksakupan manipud iti baybay agingga iti baybay ken manipud iti Karayan [Eufrates] agingga kadagiti ungto ti daga. Iti sanguananna agruknoyto dagiti agnanaed kadagiti awanan danum a rehion, ket dagiti met laeng kabusorna dilpatandanto ti mismo a tapok.” (Sal. 72:8, 9) Wen, iturayanto ni Jesu-Kristo ti intero a daga. (Zac. 9:9, 10) Dagidiay mangbigbig iti turayna ken kadagiti bendision nga itden dayta ‘agruknoydanto’ kas panangipakita iti situtulok a panagpasakupda. Iti kasumbangirna, magessatto ti biag dagidiay awanan iti panagbabawi uray no ‘sangagasut a tawen ti edadda.’ (Isa. 65:20) “Dilpatandanto ti mismo a tapok.”

Nabuyogan iti Pannakaseknan a Simpatia

14, 15. Kasanotayo nga ammo a matarusan ni Jesus ti rikna dagiti tattao ken “ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong”?

¹⁴ Nakaay-ay-ay ti kasasaad ti managbasol a sangatauan ken kasapulanna unay ti tulong. Kaskasdi, adda namnamatayo. (Basaen ti Salmo 72:12-14.) Ni Jesus, ti Dakdakkel a Solomon, ket addaan iti simpatia kadatayo gapu ta matarusanna ti imperpekto a kasasaadtayo. Kanayonanna, nagsagaba ni Jesus gapu iti kinalinteg ken impalubos ti Dios a sanguenna a bukbukodna dagiti pakasuotan. Kinapudnona, nakaro ti pannakariribuk ti rikna ni Jesus nga uray la a “ti ling-etna nagbalin a kas kadagiti tedted ti dara nga agtinnag iti daga”! (Luc. 22:44) Idi nakalansa iti pagtutuokan a kayo, inyikkisna: “Diosko, Diosko, apay a binaybay-annak?” (Mat. 27:45, 46) Iti laksid ti amin a sinagabana, ken uray inaramid ni Satanas ti amin a kabaelanna a mangyadayo kenkuana ken Jehova, nagtalinaed ni Jesus a matalek iti Dios.

¹⁵ Masiguradotayo a makitkita ni Jesus ti panagsagabatayo ket “ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong, kasta met daydiay naparigatan ken siasinoman nga awanan katulongan.” Kas panangtulad ni Jesus iti nadungngo a pannakaseknan ti Amana, ‘imdenganna dagidiay napanglaw’ ken “paimbagenna dagidiay nasnaayan ti pusona, ket bedbedanna dagiti naut-ot a pasetda.” (Sal. 69:33; 147:3) Ni Jesus ket “makipagrikna kadagiti kinakapuytayo,” yantangay “nasuboken iti amin a bambanag kas kadatayo.” (Heb. 4:15) Anian a nagsayaat a maammuan nga agturturayen idiay langit ti Ari a ni Jesu-Kristo ken magagaran a mangikkat iti panagsagaba ti sangatauan!

16. Apay a matarusan ni Solomon ti kasasaad dagiti iturayanna?

¹⁶ Gapu ta masirib ken nauneg ti pannakaawat ni Solomon, awan duadua a ‘naasian iti daydiay nanumo.’ Malaksid iti dayta, napasaranna a mismo dagiti naladingit ken dakes a pagteng iti biagna. Ti kabsatna a ni Amnon rinamesna ti kabsatda a babai a ni Tamar, ken ti kabsatna a ni Absalom pinapatayna ni Amnon gapu iti panangramesna ken Tamar. (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29) Pinadas ni Absalom nga agawen ti trono ni David ngem napaay ti gandatna, ken isu ket pinapatay ni Joab. (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14) Idi agangay, ti kabsatna a ni Adonias ginandatna nga agawen ti kinaari. No nagballigi dayta, sigurado a napapatay koma ni Solomon. (1 Ar. 1:5) Talaga a matarusan ni Solomon ti panagsagaba ti tao kas ipakita ti kararagna iti inagurasion ti templo ni Jehova. No maipapan kadagiti iturayanna, inkararag ti ari: “Ammoda tunggal maysa ti bukodna a saplit ken ti bukodna a rigat . . . Sika [O Jehova] mamakawankanto ket itdem iti tunggal maysa ti maitunos iti amin a daldalanna.”​—2 Cron. 6:29, 30.

17, 18. Ania dagiti rigat a masapul a daeran ti dadduma nga adipen ti Dios, ken ania ti nakatulong kadakuada a mangdaer iti dayta?

¹⁷ ‘Ti bukodtayo a rigat’ ket mabalin a resulta dagiti napalabas a kapadasantayo. Ni Mary,a maysa a Saksi ni Jehova nga agtawen iti nasurok a 30, insuratna: “Adu ti rason a naragsakak koma ngem masansan a makariknaak iti bain ken gura iti bagik gapu iti napalabasko. Nagresulta dayta iti napalalo a ladingit ken makasangitak, a kasla idi kalman laeng a napasamak ti amin a bambanag. Gapu kadagita a diak malipatan a kapadasan, mariknak nga awan serserbik ken makonsiensiaak.”

¹⁸ Adu nga adipen ti Dios ti nakapasar met kadagiti kasta a rikna. Ngem ania ti nakatulong kadakuada a mangdaer kadagita? “Naragsakak itan gapu ta addaanak kadagiti pudno a gagayyem ken naespirituan a pamilia,” kuna ni Mary. “Inkagumaak met nga ipamaysa ti panunotko kadagiti kari ni Jehova iti masanguanan, ken agtalekak a dagiti luluak gapu iti panagpatulongko ket agbalin a lulua ti rag-o.” (Sal. 126:5) Masapul a mangnamnamatayo iti probision nga inted ti Dios​—ti Anakna a nadutokan nga Agturay. Naipadto maipapan kenkuana: “Isu maasianto iti daydiay nanumo ken iti daydiay napanglaw, ket dagiti kararua dagidiay napanglaw isalakannanto. Iti pannakairurumen ken iti kinaranggas subbotennanto ti kararuada, ket ti darada napategto kadagiti matana.” (Sal. 72:13, 14) Anian a makaliwliwa dayta!

Agur-uray Kadatayo ti Baro a Lubong ti Kinaruay

19, 20. (a) Kas ipakita ti Salmo 72, ania a parikut ti risutento ti panagturay ti Pagarian? (b) Asino ti kangrunaan a maidaydayaw gapu iti panagturay ni Kristo, ken ania ti mariknayo iti itungpalna?

¹⁹ Darepdepenyo manen ti kasasaad dagiti nalinteg a tattao iti baro a lubong ti Dios iti sidong ti panangituray ti Dakdakkel a Solomon. “Maaddanto ti naruay a bukbukel iti daga,” naikari kadatayo. “Iti tapaw dagiti bantay addanto ti panaglaplapusanan.” (Sal. 72:16) Gapu ta saan a gagangay a mangpataud kadagiti bukel ti tapaw ti bantay, dagita a sasao ipaganetgetna no kasano ti kinabunganto ti daga. Dagiti bungana ket “kaslanto iti Libano,” maysa a nabunga a rehion idi tiempo ti panagturay ni Solomon. Panunotenyo! Saanton a nakirang ti taraon, awanton ti agkurang iti nutrision, ken awanton ti agbisin! Matagiragsakto ti amin ti “maysa a bangkete dagiti nataba unay a putahe.”​—Isa. 25:6-8; 35:1, 2.

²⁰ Asino ti maikari a maidaydayaw gapu kadagita a bendision? Kangrunaanna a ni Jehova a Dios, ti Agnanayon nga Ari ken Sapasap nga Agturay. Arigna a makidanggaytayto amin iti panangikanta iti maudi a paset daytoy napintas ken makatukay-puso a salmo: “[Ti nagan ti Ari a ni Jesu-Kristo] adda koma agingga iti tiempo a di nakedngan; iti sanguanan ti init rumang-ay koma ti naganna, ket babaen kenkuana bendisionanda koma ti bagbagida; amin dagiti nasion kunaenda koma nga isu naragsak. Bendito koma ni Jehova a Dios, ti Dios ti Israel, nga isu laeng ti mangar-aramid kadagiti nakaskasdaaw nga aramid. Ket bendito koma ti nadayag a naganna agingga iti tiempo a di nakedngan, ket ti dayagna punnuenna koma ti intero a daga. Amen ken Amen.”​—Sal. 72:17-19.

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania ti ipakpakauna ti Salmo 72 maipapan iti masanguanan?

• Asino ti Dakdakkel a Solomon, ken kasano kasaknap ti iturayanna?

• Ania ti personal a makaay-ayo kenka kadagiti bendision a naipadto iti maika-72 a Salmo?

[Ladawan iti panid 29]

Ania ti iladawan ti kinarang-ay a natagiragsak dagiti tattao bayat ti panagturay ni Solomon?

[Ladawan iti panid 32]

Saan a sayang ti aniaman a panagregget a manggun-od iti biag iti Paraiso nga iyeg ti turay ti Dakdakkel a Solomon