Agimtuod dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Maparmekko ti Ugali a Masturbesion?

“TA TI pannakidangadangko saan a kasla makikabil iti angin,” insurat ni Kristiano nga apostol Pablo. (1 Corinto 9:26) Inyarigna ti pannakidangadang a mangtengngel kadagiti tartarigagayna iti salip ti boksing. Ti boksingero a ti danogna ket angin laeng ti mapumpuntaanna ti di agbayag maabakto iti laban. Gapuna, ti pannakidangadang a sibaballigi a maibusor iti ugali ti masturbesion, masapul a maammuan ti maysa a tao no kasano ti umiso a panangiturong kadagiti panagreggetna, wenno “dandanogna.”a

“Isaganayo ti Is-isipyo iti Panagtignay”

Ti bakal a kontra iti masturbesion ket maysa a pannakidangadang iti isiptayo. Gapuna, irekomendar ti Biblia: “Isaganayo ti is-isipyo iti panagtignay; agteppelkayo.” (1 Pedro 1:13, New International Version) Kas pangarigan, mabalin a makakitatayo ti maysa a banag a makaparasuk iti seksual. Ti isip adda pagannayasanna nga agtalinaed kadagita a kapampanunotan ket palubosanna a tumaud ti kinaderrep. (Mateo 5:28) No mapasamak dayta, matignay ti bagbagitayo iti seksual nga ar-aramid. Bayat a mabaybayag nga agtalinaed ti is-isiptayo iti dakes a kapanunotan, ad-adda met nga agpangato ti pisikal a panagtignay nga agturong iti nangatngato a pannakagargari. Iti agangay, ti rukod ti pannakagargari ti mabalin a mangiturong iti masturbesion. Ngem masapul a ti isip agregget koma ken laksidenna ti imoral a kapanunotan. No kasta ti aramidenna, ngarud ti pannakagargari di agbayag matayto ket aniaman a di nasayaat a rikna gapu iti kinairteng ti bagi aglabasto.

Ti panangilaksid kadagiti dakes a kapampanunotan, nupay kasta, ket narigat, nangnangruna no ti maysa agbukbukod iti rabii. Maysa a 17-años nga agtutubo ti nangilawlawag no ania dagiti innalana nga addang: “Umuna, pinadpadasko a ‘baliwan ti tema’ tapno maikkatko iti isipko ti pampanunot nga isut’ makagargari. Kasta met, ti panangbigbig a dagiti ti rikna ket agpukawto iti kamaudiananna met laeng ti mamagbalin a nalaklaka dayta.” “Ti panangbalbaliw iti tema” ti mabalin a makasapul iti ad-adda pay ngem basta panagregget iti isip. Maysa nga agtutubo a babai ti nanginayon: “Ti kasayaatan a banag nga aramiden isu ti ibabangon manipud iti katre ket agbalin nga okupado iti maysa a trabaho, wenno nalabit ti panagmerienda bassit, tapno maipan ti isipyo kadagiti dadduma a bambanag.” Wen, pilitenyo ti bagiyo nga ‘agtultuloy a mangpampanunot kadagiti bambanag a napudno, dagiti bambanag a nalinteg, nadalus, makaay-ayo, naimbag ti damagda, kinasingpet, ken kinadayaw.’​—Filipos 4:8.

No marigatankayo a maturog, pagreggetanyo a tuladen ni matalek nga Ari David, a nangisurat: “No malagipka [ti Dios] iti pagiddaan, pampanunotenka kadagiti panagpuyat iti rabii.” (Salmo 63:6) Ti panangpilit ti is-isiptayo nga agpanunot iti Dios ken kadagiti kualidadna ti masansan gupdenna ti kasla pannakaenkanto iti dayta. “O dakayo nga agay-ayat ken Jehova, guraenyo ti dakes,” insurat ti salmista. (Salmo 97:10) Saan a nalaka ti pananggura iti aramid a mangiyeg iti kasta nga apagkanito a pagragsakan ti lasag, ngem itultuloyyo a panunoten no kasano ti panangmatmat ti Dios iti daytoy narugit nga ugali. Nupay kasta, masapul met a . . .

Mangala kadagiti Makalapped a Pamusposan

“Ti manakem a tao madlawna ti dakes ket aglemmeng, ngem ti nanengneng aglayon laeng ket agsagaba,” insurat ti napaltiingan a tao a masirib. (Proverbio 22:3) Sigun iti orihinal a sao ti Hebreo, ti “manakem,” iti daytoy a kaipapanan kayatna a sawen “kinasiglat, kinamanagsagana ti isip wenno kinamannakaawat.” Ti kasta a tao watwatenna ti umuna a panagpanunot ken ammona no ania ti ad-adda a mangpakaro iti maysa a kasasaad. Gapuna, no makitayo a dagiti dadduma nga ar-aramid, dagiti tipo ti kawes, wenno taraon ti kasla pakagargarianyo iti seksual, ngarud liklikanyo koma dagita.b Liklikanyo kas saplit ti aniaman a babasaen, programa iti TV, wenno pelikula nga addaan kadagiti makagargari a tema. Dikay matmatan a kanayon dagita a bambanag. “Ilisim dagitoy matak iti panangmatmat iti kinaubbaw,” inkararag ti salmista. (Salmo 119:37) Dagita a makagargari a buya ket maipempendanto iti isipyo ket masansan nga agparangdanto no agmaymaysakayo.

Nangnangruna a nasken ti ‘panangilemmeng ti bagiyo’ manipud kadagiti masanguanan a problema no maminsan no nasaktan ti emosionyo, wenno nalabit maladingitankayo. “No kumapsutka aya iti aldaw ti pagpaglan? Ti pigsam bassit,” impakdaar ti Proverbio 24:10. No pagaammo a kadagita a tiempo ti panagkedkedyo ket nababbaba, wenno “bassit,” padasenyo nga iyurnos ti ar-aramidyo aginggat’ mabalin tapno maliklikanyo ti panagbukbukodyo iti mabayag a tiempo. Iplano ti napunno nga eskediol dagiti makapabileg nga ar-aramid a mamagtalinaed iti isipyo a nairaman kadagiti makakarit nga ar-aramid, a mangted iti basbassit a gundaway nga agtinnag kadagiti narugit a kapampanunotan. Kalpasanna agbalin a nangnangruna a naannad maipapan iti ipalubosyo a mangpunno iti isipyo. Ti maysa a babai a dagiti tartarigagayna ket nabarbara kadagiti dadduma a panawen ti bulan ti rebbeng nga agusar met ti praktikal a kinaisrib tapno maparmekna dagiti kanayonan a problema.

Nupay ti panangiyaplikar kadagiti napalabas a singasing ket makatulong, kaaduan nga indibidual a sibaballigi a nangdangadang iti daytoy dakes nga ugali nakitada a ti pudpudno a solusion ti nairamut iti napigsa a naespirituan nga iraraut.

Ti Naespirituan nga Iraraut

Maysa a 27-años a lalaki a nakidangdangadangen iti dayta nga ugali nanipud pay agtawen ti 11 ti nagballigi iti kamaudiananna. Kasano? Umuna iti amin, siaannad a liniklikanna ti pornograpia. “Kalpasanna daytat’ maysa a banagen a panangraut babaen ti panangusar iti isuamin a naespirituan nga alikamen,” inlawlawagna. “Basaek ti Biblia, uray dua a kapitulo laeng tunggal maysa nga aldaw nga awan labasna.” Naaramidanna daytoy nga awan mintisna iti tallo a tawen.

Dadduma kadagiti Kristiano nga addaan rigat a nangparmek iti daytoy a bisio inadmitirda a ti kimmapuy a personal a panagadalda iti Sao ti Dios ti piho a makagapu. “Naminsan, addaanak ti nakapigpigsa unay a tarigagay nga agsalsal,” kuna ti maysa a Kristiano a ti problemana iti masturbesion nagtultuloy kalpasan ti panagasawana. “Adda idi ti pammarigat manipud iti trabahok ken manipud kadagiti dadduma pay a sabsabali a bambanag a gapu itoy ti personal a panagadalko ti nangrugi nga agsagaba. Nakitak ti pannakasapul ti ad-adu pay a panagadalko. Daytoy ti nakatulong, ket siyayaman a naparmekko ti tarigagay a saanen nga immul-ulit.”

“No aduankayo laeng iti aramid iti Apo,” kas iti trabaho a panangisursuro kadagiti dadduma iti Biblia, makatulong met dayta. (1 Corinto 15:58) Kinuna ti maysa a babai a naparmekna ti masturbesion: “Ti maysa a banag ita a pudpudno a nakatulong kaniak a nangliklik iti daytoy nga ugali a ta kas amin-tiempo a managebanghelio ti isip ken pigsak ket naiturong amin iti panangtulong kadagiti dadduma a makagun-od ti naanamongan a relasion iti Dios.”

Kamaudiananna, tapno makatulong a mangtaginayon iti panagteppel bayat iti rabii, imbalakad ti maysa a Kristiano: “Sakbay a maturog, mangbasa iti maysa a banag a mainaig kadagiti naespirituan a bambanag. Nasken a ti maudi a panunot iti rabii ket naespirituan. Ti panagkararag iti daytoy nga oras ti aglaplapusanan met a makatulong.”

Ti Nagpateg a Papel iti Kararag

Wen, ti sibaballigi a pannakidangadang iti daytoy dakes a bisio kasapulanna ti “naindaklan a pannakabalin.” Daytoy ti aggapu iti Dios. (2 Corinto 4:7) Babaen ti naimpusuan a karkararag, mabalinyo ti agpakpakaasi iti Dios a maipaay iti daytoy a pannakabalin. “Ibukbokyo ti pusoyo iti sanguananna [ti Dios],” insurat ti salmista. (Salmo 62:8) Inkari ti Dios a dagidiay umadani kenkuana a buyogen ti “siwayawaya a panagsao” makitadanto nga itdenna kadakuada ti “tulong iti umiso a tiempo.” (Hebreo 4:16) Maysa nga agtutubo a Kristiano a babai a mariribukan iti daytoy a bisio ti nagkuna: “Ti kararag ket maysa a giddato a torre wenno sarikedked iti bileg. Ti panagkararag iti kanito a rumsua ti tarigagay ket sigurado a makatulong.” Kasta met, apaman a bumangon ken iti intero nga aldaw, iyebkasyo ti pangngeddengyo iti Dios ken umararaw a maipaay iti makapigsa a nasantuan nga espirituna.​—Lucas 11:13.

Dagiti napasnek a kararag ti mangiyadani kadakayo iti Dios, ket kalpasanna ti Dios agbalin a pudpudno ken personal a Katulongan. Ti panangpampanunot iti pannakigayyemyo iti Dios ken ti tarigagay a mangtaginayon iti “wayawaya iti panagsao” ket nasken. Nupay kasta, no maminsan agkedked ti maysa a tao nga agkararag mabalin a gapu iti panagbain wenno makitana a ti seksual a pannakagargari ket makaay-ayo unay ket dinan kayat ti agsardeng. Daytat’ kanito a masapul a bakalenyo ti kasta a rikrikna. Kuna ti Biblia: “Agtalinaed iti panagkarkararag.” Babaen ti iyaararawyo iti Dios​—nga agpakpakaasi iti tulongna iti dayta a kanito​—gagangay a masarakan ti maysa a tao a ti dakes a rikna ket agpukawto.​—Roma 12:12.

Tulong Manipud Dadduma

No dagiti personal a panagreggetyo ket saanda nga agballigi ken talaga a kayatyo ti mangabak, no kasta makisaokayo iti maysa a makatulong, kas iti naganak wenno iti tao a makakualipikar iti naespirituan. Maysa nga agtutubo a lalaki a maab-abak iti pannakidangadangna iti masturbesion nagtenganna ti punto nga isut’ napaay a naan-anay. “Nakisaoak a pribado ken ni tatangko maysa a rabii maipapan iti dayta,” impanayagna. “Innalana amin a kabaelak tapno maibagak dayta kenkuana. Nagsangsangitak bayat nga ibagbagak dayta kenkuana, mababainanak unay. Ngem diak pulos malipatan ti imbagana. Buyogen iti makaipasiguro nga isem iti rupana, kinunana: ‘Pinagbalinnak a mangipagpannakkel unay kenka.’ Ammona no ania ti laslasatek tapno makagtengak iti dayta a punto. Awanen ti sasao nga ad-adda a nakaparagsak kadagiti espirituk ken determinasionko nga ad-adda pay.

“Kalpasanna impakita ni amak ti sumagmamano a kasuratan a makatulong kaniak a makakita a ‘diak pay unay nakaadayo,’” intuloy ti agtutubo, “ket kalpasanna ti sumagmamano pay a kasuratan a mangipasiguro a naawatak ti kinaserioso ti dakes a dalanko. Kinunana a ‘salimetmetak a nadalus ti papel’ aginggana iti maysa a naikeddeng a tiempo, ket saminto manen pagsaritaan dayta. Imbagana kaniak a diak koma palubosan a dayta ti mangparmek kaniak no matnagak manen, basta agturong iti napapaut pay a tiempo a di sumuksuko inton sumaganad.” Kalpasan ti panangparmekna a naan-anay iti parikut, innayon ti agtutubo a lalaki: “Ti kaadda iti maysa a makaammo iti parikutko ken tumultulong kaniak ket dakkel a gunggona.”

Ti panangsapul iti tulong ti maysa a panglakayen iti kongregasion Kristiano ket nagdakkelan met a tulong kadagiti adu. Dagiti babbai a saan a komportable ti riknada a pakisaritaan ti kasta a nasinged a problema iti maysa a lalaki masansan makitada a makatulong ti panagpudnoda iti maysa a nataengan a Kristiano a babai. (Tito 2:3, 4) Ti makatulong a pannakaammo nga adda kadagitoy nga indibidual ti mangpabileg iti mismo a panagreggetyo a makidangadang iti naballigi a pannakibakal kontra iti masturbesion. Anian ti kinaagpayso ti proverbio ti Biblia: “Ti lalaki [wenno babai] a mannakaammo degdeganna ti bilegna. Ta gapu iti nasirib a panangidalan aramidento ti pannakigubatmo, ket ti pannakaispal adda iti kinaadu dagiti kabalanbalakad”!​—Proverbio 24:5, 6.

Panangtaming No Adda ti Pannakaulit

Kalpasan ti panagreggetna a mangparmek ti bisio, maysa nga agtutubo ti nagsagaba iti pannakaulitna. Inadmitirna: “Naiyarig dayta iti kasla maysa a mangrumek a padagsen kaniak. Kasla saan a maikari ti panagriknak. Kalpasanna pinampanunotko: ‘Nakaadayoak unayen. Awanen ti pabor ni Jehova kaniak, apay ngarud a parigatek pay ti bagik?’” Nupay kasta, ti pannakatnag manen dina kaipapanan a ti maysa napukawnan ti pannakidangadang. Maysa a 19-años a balasang a nakibakal iti dayta a bisio iti lima a tawen inlawlawagna: “Idi damo ngangngani tunggal rabii a mapasamak dayta, ngem kalpasanna nangrugiak nga agpannuray nga ad-adda ken ni Jehova, ket babaen ti tulong ti espirituna mapapaayak laengen ti mabalin nga innem a daras iti makatawen. Nagdakes ti riknak kalpasanna, ngem tunggal mapaayak, inton umay ti sumaganad a pannakasulisog, napigpigsa ti riknak.” Gapuna agin-inot mangab-abaken ti pannakidangdangadangna.

No mapasamak ti pannakatnag, usigenyo no aniat’ nakaiturong iti dayta. Maysa a babai nga agtutubo, idi isut’ natnag iti pannakaulit, ti nangadmitir: “Dimmawatak ti pammakawan babaen ti kararag, ket rinepasok no ania ti adda a binasbasak wenno pinampanunotko. Masansan maitudok ti rason ti pannakatnagko manen. Iti daytoy a pamay-an mabalinko nga isardengen ti panangar-aramid iti dayta ket makorehir dayta.” Babaen iti pananglaglagip ti kasansan ti aniaman a pannakatnag, makita ti maysa a lalaki wenno babai ti panagprogresona.

Dagiti Gunggona iti Nasayaat a Pannakidangadang

Idi naparmekna kamaudiananna ti masturbesion, maysa nga agtutubo a lalaki ti nagkuna: “Arigna a kasla naikkat ti maysa a nagdakkel a padagsen kaniak.” Maysa pay a Kristiano nga agtutubo ti nangireport: “Nanipud naparmekko ti problema, mabalinkon ti maaddaan ti nadalus a konsiensia iti imatang ni Jehova, ket daytat’ maysa a banag a diak maisukat iti aniaman!”

Wen, ti nadalus a konsiensia, ti naparang-ay a panagrikna iti personal a kinapateg, ti nasaysayaat a panangusar iti tiempo ken ti emosional a pigsayo, ti mapabassit a tsansa a pannakaaramid ti seksual nga imoralidad, ken ti nasingsinged a pannakirelasion iti Dios isu amin dagiti gunggona iti nasayaat a pannakidangadang kontra iti masturbesion. “Itan addaanakon iti dakkel a rag-o gaput’ mariknak a ‘matengtengngelkon’ ti bagik kalpasan ti nabayag a pannakidangadang iti bagik met laeng,” kinuna ti maysa nga agtutubo a babai nga imbilangna ti bagina a “naadikto” iti masturbesion. “Itan ammokon ti kinapateg ti pananggura iti guraen ni Jehova. Ti kadakkelan a tulong isu ti panangpampanunot iti pannakirelasionko kenkuana. Nakitak no kasano ti kinamaag ti panangipalubos iti masturbesion a mangdadael ti maikari unay a pannakirelasion nga adda kaniak. Patiendak, ti panagballigi iti daytoy a bisio ket maikari unay iti panagregget nga ipaayyo.” Iti daytoy met a pamay-an, rebbeng a suroten ti maysa ti balakad ni apostol Pablo idiay 1 Corinto 9:25-27, a kunana, iti pasetna: “Ngem gubgubatek ti bagik ket iturayak kas adipen, di la ket ta, idinto ta kinaskasabaak dagiti sabali, mapagtalawakto met.”

[Dagiti Footnote]

[Kahon iti panid 23]

Tapno maparmek ti bisio ti masturbesion a sibaballigi kasapulanna a ti maysa (1) laksiden ti maysa dagiti makagargari a pampanunot, (2) agturong iti naespirituan nga iraraut babaen iti nasayaat nga ugali ti panagad-adal, (3) agkararag iti Dios a maipaay iti tulongna iti umiso a tiempo, ken (4) iti sumagmamano a kaso, makisarita iti maysa a nataengan a Kristiano maipapan iti problema