UGING, BEGGANG
Nangisit, nalaka a marpi, ken aragaag a porma ti karbon, gagangay a tedda ti napuoran a kayo. Kadagidi kadaanan a tiempo, naaramid ti panaguging babaen ti pananggabur iti daga ti maysa a bunton ti kayo ken alay-ay laeng ti panangsungrod iti dayta iti sumagmamano nga aldaw, nga adda laeng kalalainganna nga angin tapno sumngaw ti pudot ket mapuoran dagiti sungrod. Daytoy a pamay-an ket mangpataud iti gistay puro a karbon. Daytoy a proseso ket agkalikagum iti adu a panawen ken naannad a panangbantay, ngem ad-adda a tarigagayan a pagsungrod ti uging a mapataud iti kastoy a pamay-an no kalikaguman ti dumardarang ken napaut a pudot nga awanan asuk. Awan ti pammaneknek no inar-aramat ti kadaanan nga Israel ti beggang, daytoy nainkasigudan a minas.
Ti beggang, iti maysa a pagpuoran wenno iti maysa a paginuduan, ket naaramat a pangpabara ti maysa a tao iti bagina no iti nalam-ek a paniempo. (Isa 47:14; Jer 36:22; Jn 18:18) Mairekomenda unay dayta a pagluto gapu iti agpapada a pudotna a saan a gumil-ayab ken agasuk. (Jn 21:9) Nakapatpateg unay ti beggang iti panagtunaw ken panangpasudi kadagiti metal; no awan dayta, imposible a magteng ken mataginayon ti nangato a temperatura a kasapulan tapno matunaw dagiti naba ken mapagbalin a puro a metal. (Isa 44:12; 54:16; kitaenyo ti PASUDIEN, MANANGPASUDI.) Kastoy met laeng ita ti pannakapapudot ti urno a paglunagan ti landok, a ti naba ket maisuksok iti nagbabaetan dagiti beggang. Daytoy a pamay-an ti nalawag a nakaibatayan iti pagsasao nga: Ti panangipakita iti kinamanangngaasi iti kabusor ket kas kadagiti beggang ti apuy iti rabaw ti ulona; lunagenna ti pungtot ti tao ket paruarenna ti naimbag a kababalin nga adda kenkuana. (Pr 25:22; Ro 12:20) Inaramat ti “masirib a babai” a taga Tecoa kas pangngarig ti silnag ti tumemtemtem a beggang a mangiladawan iti nabatbati nga anakna nga agtawid.—2Sm 14:1-7.
Nupay kasta, ti Hebreo a sasao a ga·cheʹleth ken pe·chamʹ saan a kankanayon a naipatarus nga “uging,” ta masansan a ti laeng tuktukoyenda ket dagiti beggang, sumsumged a beggang, wenno temtem. Naaramat idi ti kayo kas pagsungrod maipaay iti altar ti tabernakulo (Le 1:7, 8; 3:5), ket iti Aldaw ti Panangabbong, ti asuk ti insienso nagwaras iti rabaw ti lakasa ti tulag a kasla ulep gapu iti “sumsumged a beggang ti apuy manipud iti altar.” (Le 16:12, 13) Dineskribir ni Isaias ti managrukbab iti idolo a nangaramid iti maysa a dios manipud iti paset ti maysa a kayo ket kalpasanna pinasgedanna ti sabali a paset dayta a kayo, a dagiti beggang dayta ti pinaglutona iti tinapayna.—Isa 44:14, 15, 19.
Iti sumagmamano a paset ti Kasuratan, naaramat dagiti “beggang” iti piguratibo wenno mangiladawan a kaipapanan, a mangipasimudaag iti aniaman a kita ti narangrang, napudot, ken sumsumged a banag. (2Sm 22:9; Job 41:21; Sal 18:8, 12, 13; 140:10; Isa 6:6; Eze 1:13; 10:2; 24:11) Ti napudot a “sumsumged a beggang dagiti kayo a retama” ket naaramat a mangiladawan iti pannusa a maipagteng iti daydiay addaan iti “manangallilaw a dila.”—Sal 120:2-4.