“Birokenyo ni Jehova ken ti Pigsana”

“Dagiti mata ni Jehova mapanda nga agsublisubli iti amin a lubong, tapno isu agparang a napigsa a bumadang kadagidiay a ti pusoda napalungdo a maiturong kenkuana.”​—2 CRONICAS 16:9.

1. Ania ti pannakabalin, ket kasano ti panangaramat dagiti tao iti dayta?

ADU ti kayat a sawen ti pannakabalin, kas iti kinaturay, autoridad, wenno impluensia; abilidad wenno kabaelan; pisikal a bileg (pigsa); mental wenno moral a kapasidad. Saan a nasayaat ti pakasarsaritaan dagiti tao no maipanggep iti panangusar iti pannakabalin. Maipapan iti pannakabalin nga ik-ikutan dagiti politiko, kinuna ti historiador a ni Lord Acton: “Ti pannakabalin ket posible a mangdadael ket ti naan-anay a pannakabalin sigurado a mangdadael.” Iti moderno a panawen, nakaad-adu dagiti pasamak a mangpasingked iti kinuna ni Lord Acton. Iti maika-20 a siglo, ti “tao addaan pannakabalin iti sabali a maipaay iti pagdaksanna” a nakarkaro ngem iti napalabas. (Eclesiastes 8:9) Nakaro ti panangabuso dagiti rinuker a diktador iti pannakabalinda ket minilion a biag ti pinukawda. Napeggad ti pannakabalin a di matimbeng iti ayat, sirib, ken kinahustisia.

2. Ilawlawagyo no kasano nga apektaran ti dadduma pay a nadibinuan a galad ti panangaramat ni Jehova iti pannakabalinna.

² Saan a kas iti adu a tattao, kanayon nga agpaay a pagimbagan ti panangaramat ti Dios iti pannakabalinna. “Dagiti mata ni Jehova mapanda nga agsublisubli iti amin a lubong, tapno isu agparang a napigsa a bumadang kadagidiay a ti pusoda napalungdo a maiturong kenkuana.” (2 Cronicas 16:9) Natimbeng ti panangusar ni Jehova iti pannakabalinna. Gapu iti kinaanusna, di pay la dinadael ti Dios dagiti nadangkes tapno maipaayanda iti gundaway nga agbabawi. Ayat ti mangtigtignay kenkuana a mangparaniag iti init iti amin a kita ti tattao​—dagiti nalinteg ken nakillo. Kinahustisia ti mangtignay kenkuana inton kamaudiananna a mangusar iti di maibus a pannakabalinna a mangpukaw iti daydiay mammapatay, ni Satanas a Diablo.​—Mateo 5:44, 45; Hebreo 2:14; 2 Pedro 3:9.

3. Apay a ti bileg ti Dios a mannakabalin-amin ikkannatayo iti rason nga agtalek kenkuana?

³ Gapu iti nakaskasdaaw a pannakabalin ti nailangitan nga Amatayo, mapagtalkan ken mapangnamnamaantayo dagiti kari ken ti pannalaknibna. Natalged ti rikna ti bassit nga ubing iti nagbabaetan dagiti tao a dina am-ammo no kumpet iti ima ni tatangna, ta ammona a di ipalubos ni tatangna nga adda dakes a mapasamak kenkuana. Umasping iti dayta, ti nailangitan nga Amatayo, daydiay “mannakabalin a mangisalakan,” salaknibannatayo iti aniaman a permanente a pagdaksantayo no makipagnatayo kenkuana. (Isaias 63:1; Mikias 6:8) Ken kas naimbag nga Ama, kanayon a tungpalen ni Jehova dagiti karina. Ipanamnama ti di maibus a pannakabalinna a ti ‘saona sigurado nga agballiginto iti banag a nangibaonanna iti dayta.’​—Isaias 55:11, NW; Tito 1:2.

4, 5. (a) Ania ti imbunga ti naan-anay a panagtalek ni Ari Asa ken Jehova? (b) Ania ti mabalin a mapasamak no iti tao ti pagpannurayantayo iti solusion dagiti problematayo?

⁴ Apay a nasken a sipapanunottayo a kanayon iti pannalaknib ti nailangitan nga Amatayo? Agsipud ta mabalin a buriborendatayo dagiti kasasaad ket malipatantayo no siasino ti talaga a pagtalgedantayo. Napasamak daytoy ken Ari Asa, nga idi damo ket nagtalek ken Jehova. Bayat ti panagturay ni Asa, ti Juda ket rinaut ti nabileg nga armada ti Etiopia, a buklen ti maysa a milion a soldado. Idi makitana a nabilbileg ti puersa dagiti kabusorna, nagkararag ni Asa: “Jehova, awan ti sabali no di laeng siksika ti makabadang iti nagbaetan ti mannakabalin ken daydiay nga awan ti pigsana: badangannakami, O Jehova a Diosmi; ta agtalekkami laeng kenka, ket iti naganmo immaykami a maibusor itoy a kinaadu. O Jehova, sika ti Diosmi; dika ipalubos a ti tao mangabak a maibusor kenka.” (2 Cronicas 14:11) Pinatgan ni Jehova ti dawat ni Asa ket pinagballigina.

⁵ Ngem kalpasan ti adu a tawen a matalek a panagserbina, kimmapuy ti panagtalek ni Asa iti pannakabalin ni Jehova a mangisalakan. Tapno matungday ti pangta ti makin-amianan a pagarian ti Israel, nagpatulong ni Asa iti Siria. (2 Cronicas 16:1-3) Nupay saan nga intuloy ti Israel ti irarautna iti Juda kas resulta ti panangpasuksok ni Asa ken Ben-adad nga ari ti Siria, ti pannakitulag ni Asa iti Siria impamatmatna ti kinaawan panagtalek ken Jehova. Sipaprangka nga insaludsod kenkuana ni propeta Hanani: “Dagiti Etiope ken dagiti Libio saanda aya idi a maysa a dakkel a buyot, agraman luglugan ken lallaki nga agkabayo iti dakkel a kinaruay? Nupay kasta agsipud ta nagtalekka ken Jehova, inyawatna ida iti imam.” (2 Cronicas 16:7, 8) Ngem pinaid ni Asa daytoy a pannubngar. (2 Cronicas 16:9-12) No maipasangotayo kadagiti parikut, saan koma a ti tao ti pagpannurayantayo iti solusion. Agtalektay ketdi iti Dios, ta agtungpal iti pannakapaay ti panagtalek iti pannakabalin dagiti tattao.​—Salmo 146:3-5.

Birokenyo ti Bileg nga Ipaay ni Jehova

6. Apay a ‘birokentayo ni Jehova ken ti pigsana’?

⁶ Mapabileg ken masalakniban ni Jehova dagiti adipenna. Idagadag ti Biblia a ‘birokentayo ni Jehova ken ti pigsana.’ (Salmo 105:4) Apay? Agsipud ta no aramidentayo dagiti bambanag babaen ti pigsa nga aggapu iti Dios, mausartayo ti bilegtayo nga agpaay iti pagimbagan, imbes a pagdaksan, dagiti dadduma. Awanen ti nasaysayaat pay a pagwadan iti daytoy a banag no di ni Jesu-Kristo, a nangaramid iti adu a milagro babaen ti “pannakabalin ni Jehova.” (Lucas 5:17) Mabalin koma idi ni Jesus ti agpabaknang, agbalin a nalatak, wenno agbalin pay ketdi a kabilgan nga ari. (Lucas 4:5-7) Ngem inusarna ti pannakabalin nga inted ti Dios kenkuana a mangsanay ken mangisuro, tumulong ken mangpaimbag. (Marcos 7:37; Juan 7:46) Anian a nagsayaat a pagwadantayo!

7. Ania a napateg a galad ti mapatanortayo no aramidentayo dagiti bambanag babaen ti pigsa nga aggapu iti Dios imbes nga iti bukodtayo a pigsa?

⁷ Maysa pay, no aramidentayo dagiti bambanag babaen ti “bileg nga ipaay ti Dios,” tulongannatayo daytoy nga agpakumbaba. (1 Pedro 4:11) Agbalin a napalangguad dagiti tattao nga agsapsapul iti pannakabalin agpaay iti bagida. Kasta ti napasamak ken ni Esar-haddon nga ari ti Asiria. Impangasna: “Mannakabalinak, siak ti kabilgan, maysaak a bannuar, napigsaak, naindaklanak.” Maigidiat iti dayta, ni Jehova “pinilina dagiti nakapuy a bambanag ti lubong, tapno maibabainna dagiti napigsa a bambanag.” No ngarud agpasindayag ti maysa a pudno a Kristiano, pagpasindayagna ni Jehova, ta ammona a ti nagapuananna ket saan a gapu iti bukodna a pigsa. Ti ‘panagpakumbaba iti babaen ti mannakabalin nga ima ti Dios’ ti pudno a mangitan-ok kadatayo.​—1 Corinto 1:26-31; 1 Pedro 5:6.

8. Ania ti nasken nga umuna nga aramidentayo tapno makagun-odtayo iti bileg nga aggapu ken Jehova?

⁸ Kasanotayo a makagun-od iti pigsa nga aggapu iti Dios? Umuna iti amin, masapul nga ikararagtayo dayta. Impanamnama ni Jesus kadagiti adalanna nga ited ni Amana ti nasantuan nga espiritu kadagidiay dumawat iti dayta. (Lucas 11:10-13) Usigenyo no kasano a pinabileg ti nasantuan nga espiritu dagiti adalan ni Kristo idi inkeddengda ti agtulnog iti Dios imbes a kadagiti panguluen ti relihion a nangibilin kadakuada a sumardeng a mangpaneknek maipapan ken Jesus. Idi inkararagda ti tulong ni Jehova, nasungbatan ti napasnek a kararagda, ket pinabileg ida ti nasantuan nga espiritu nga agtultuloy a situtured a mangikasaba iti naimbag a damag.​—Aramid 4:19, 20, 29-31, 33.

9. Ania ti maikadua a gubuayan ti naespirituan a pigsa, ken ania a Nainkasuratan nga ehemplo ti mangipakita iti kinaepektibona?

⁹ Maikadua, makagun-odtayo iti naespirituan a bileg manipud iti Biblia. (Hebreo 4:12) Napaneknekan ti bileg ti sao ti Dios idi kaaldawan ni Ari Josias. Nupay dinadael idin daytoy nga ari ti Juda dagiti pinapagano nga idolo nga adda iti daga, inan-anayna daytoy a panangdalus idi di ninamnama a nasarakan iti templo ti Linteg ni Jehova.a Kalpasan ti panangibasa a mismo ni Josias iti Linteg kadagiti umili, nagkari ti intero a nasion ken ni Jehova, ket naaramid ti maikadua ken naing-inget a kampania maibusor iti idolatria. Nasayaat ti resulta ti panangreporma ni Josias ta “kadagiti amin nga al-aldawna saanda a simmina iti isusurotda ken Jehova.”​—2 Cronicas 34:33.

10. Ania ti maikatlo a pamay-an tapno makagun-odtayo iti bileg nga aggapu ken Jehova, ket apay a nasken dayta?

¹⁰ Maikatlo, makagun-odtayo iti pigsa nga aggapu ken Jehova babaen ti pannakitimpuyog kadagiti padatayo a Kristiano. Pinaregta ni Pablo dagiti Kristiano a regular nga agtataripnong tapno ‘agpipinnaregta iti ayat ken nasayaat nga ar-aramid’ ken agpipinnabileg. (Hebreo 10:24, 25) Idi namilagruan a nawayawayaan ni Pedro iti pagbaludan, kayatna a makalangen dagiti kakabsatna, isu a nagdiretso iti balay ti ina ni Juan Marcos, a sadiay “sumagmamano ti naguurnong a sangsangkamaysa ket agkarkararagda.” (Aramid 12:12) Siempre, mabalin nga iti pagtaenganda laeng koman ti pagkararaganda. Ngem kinaykayatda ti agtataripnong tapno agkararag ken agpipinnaregta iti daydi a narikut a tiempo. Idi dandanin makagteng ni Pablo idiay Roma kabayatan ti nawatiwat ken napeggad a panagdaliasatna, nakipagkita iti sumagmamano a kakabsat idiay Puteoli ket idi agangay kadagiti dadduma pay nga immay simmabat kenkuana. Ania ti reaksionna? “Idi makitana ida, nagyaman ni Pablo iti Dios ket bimmileg.” (Aramid 28:13-15) Napabileg iti kaaddana manen iti denna dagiti padana a Kristiano. Mapabilegtayo met iti pannakitimpuyog kadagiti padatayo a Kristiano. Agingga nga adda wayawayatayo ken makapagtataripnongtayo, ditay koma padasen ti magna nga agmaymaysa iti nailet a dalan nga agturong iti biag.​—Proverbio 18:1; Mateo 7:14.

11. Mangdakamatkayo iti sumagmamano a kasasaad a kasapulan a nangnangruna ti “pannakabalin a nalablabes ngem ti gagangay.”

¹¹ Babaen ti regular a panagkararag, panagadal iti Sao ti Dios, ken pannakitimpuyog kadagiti kapammatiantayo, ‘agtultuloy a makagun-odtayo iti pannakabalin iti Apo ken iti kinabileg ti pigsana.’ (Efeso 6:10) Awan duadua a kasapulantay amin ti “pannakabalin iti Apo.” Adda dagiti agsagsagaba iti nakaro a sakit, dagiti dadduma kadagiti epekto ti panaglakay wenno gapu iti ipapatay ti katakunaynay iti biag. (Salmo 41:3) Ib-ibturan dagiti dadduma ti ibubusor ti di manamati nga asawa. Mabalin a marigatan dagiti nagannak, nangruna dagiti agsolsolo a nagannak, a mangibaklay iti responsabilidad a mangged bayat nga ay-aywananda ti pamiliada. Kasapulan dagiti agtutubo a Kristiano ti bileg a mangsarked iti impluensia dagiti kapatadada ken mangidian iti droga ken imoralidad. Awan koma ti bumdeng kadatayo a dumawat ken Jehova iti “pannakabalin a nalablabes ngem ti gagangay” tapno mapagballigiantayo dagiti kasta a karit.​—2 Corinto 4:7.

‘Papigsaenna ti Nakapuy’

12. Kasanonatayo a tulongan ni Jehova iti Nakristianuan a ministerio?

¹² Maysa pay, pabilgen ni Jehova dagiti adipenna a mangitungpal iti ministerioda. Mabasatayo iti padto ni Isaias: “Isu ti mangpapigsa iti nakapuy: ken iti daydiay awan ti kabaelanna isu pawadwadenna iti pigsa. . . . Dagiti agpannuray ken ni Jehova pabaruendanto ti pigsada; agpangatodanto a sipapayak a kasla agila; agtaraydanto, ket dida mabannog; magnadanto, ket dida agkapuy.” (Isaias 40:29-31) Nakagun-od a mismo ni apostol Pablo iti bileg tapno maitungpalna ti ministeriona. Dayta ti gapuna a naballigi ti ministeriona. Insuratna kadagiti Kristiano idiay Tesalonica: “Ti naimbag a damag nga ikaskasabami saan a dimteng kadakayo buyogen ti sasao laeng no di ket kasta met a buyogen ti pannakabalin ken buyogen ti nasantuan nga espiritu.” (1 Tesalonica 1:5) Adda bileg ti panangasaba ken panangisurona a nangyeg iti dakkel a panagbalbaliw iti biag dagidiay dimngeg kenkuana.

13. Ania ti nangpabileg ken Jeremias nga agibtur iti laksid ti ibubusor?

¹³ Mabalin a maupaytayo no saan nga interesado dagiti tattao iti teritoriatayo, a nalabit adun a tawen a maulit-ulit a pangaskasabaantayo ngem manmano ti dumngeg. Naupay met idi ni Jeremias gapu iti panangbusor, panangumsi, ken di panangikankano dagiti tattao kenkuana. Kinunana iti unegna: “Ti naganna [kayatna a sawen, nagan ti Dios] saankonto a dakawaten, diakto met agsaon iti naganna.” Ngem dina magawidan ti agsao. Ti mensahena ket “kas sumsumged nga apuy a narikpan kadagiti tultulang[na].” (Jeremias 20:9) Ania ti nangpabaro iti pigsana iti laksid ti nakaro a rigat? “Ni Jehova adda kaniak kas maysa a nabileg ken maysa a nakabutbuteng,” kinuna ni Jeremias. (Jeremias 20:11) Gapu ta mabigbig ni Jeremias ti kinapateg ti mensahena ken ti impaannong ti Dios kenkuana, natignay iti pammaregta ni Jehova.

Pannakabalin a Mangdangran ken Pannakabalin a Mangpaimbag

14. (a) Kasano kabileg ti dila? (b) Mangtedkayo kadagiti ehemplo a mangipakita no kasano kadakes ti maaramidan ti dila.

¹⁴ Saan nga amin a pannakabalin nga ik-ikutantayo ket direkta nga agtaud iti Dios. Ti dila, kas pagarigan, adda pannakabalinna a mangdangran ken mangpaimbag. Namallaag ni Solomon: “Patay ken biag addada iti pannakabalin ti dila.” (Proverbio 18:21) Ipakita dagiti resulta ti apagbiit a pannakisao ni Satanas ken Eva no kasano kadakes ti mabalin nga ibunga ti sasao. (Genesis 3:1-5; Santiago 3:5) Mabalin a madangrantayo met dagiti dadduma babaen ti dila. Ti panangdillaw iti kinalukmeg ti maysa nga agtutubo a babai ket mabalin nga isu ti pangrugian ti pannakapatanorna iti sakit nga anorexia. Ti dinadarasudos a panangulit-ulit iti pammadakes madadaelna ti relasion ti nabayagen nga aggayyem. Wen, nasken a medmedan ti dila.

15. Kasanotay a mausar ti dilatayo a mangpabileg ken mangpaimbag?

¹⁵ Nupay kasta, saan laeng a makadadael ti dila no di ket makapabileg met. Kuna ti proverbio ti Biblia: “Adda agsao a sidadarasudos a kas kadagiti panagduyok ti kampilan; ngem ti dila ti masirib isu ti salun-at.” (Proverbio 12:18) Usaren dagiti masirib a Kristiano ti pannakabalin ti dila a mangliwliwa kadagiti maldaangan ken natayan. Dagiti mannakipagrikna a sao maparegtada dagiti agtutubo a mangsaranget iti panangdurog dagiti kapatadanda. Ti naannad a dila maipatalgedna kadagiti lallakay ken babbaketen a kakabsat nga adda serbida ken maipatpategda latta. Dagiti naayat a sasao maparaniagda ti aldaw dagidiay masakit. Kangrunaan iti amin, mausartayo ti dilatayo a mangipakaammo iti nabileg a mensahe maipapan iti Pagarian kadagiti amin a dumngeg. Kabaelantayo nga iwaragawag ti Sao ti Dios no ipapusotayo dayta. Kuna ti Biblia: “Dika medmedan ti imbag kadagiti karbenganna, no adda ita imam iti pannakabalin a mangaramid.”​—Proverbio 3:27.

Ti Umiso a Panangaramat iti Pannakabalin

16, 17. Iti panangusar iti autoridad nga inted ti Dios kadakuada, kasano a dagiti panglakayen, nagannak, assawa a lallaki, ken assawa a babbai matuladda ni Jehova?

¹⁶ Nupay mannakabalin-amin, nabuyogan iti ayat ti panangituray ni Jehova iti kongregasion. (1 Juan 4:8) Kas panangtuladda kenkuana, dagiti Kristiano a manangaywan siaayat nga aywananda ti arban ti Dios, nga usarenda ti autoridadda, saanda ketdi nga abusuen. Pudno, no dadduma nasken a ‘mangtubngar, mangtinggar, mamagbaga’ dagiti manangaywan, ngem aramidenda daytoy “buyogen ti amin a mabayag a panagitured ken arte ti panangisuro.” (2 Timoteo 4:2) No kasta, sipapanunot koma dagiti panglakayen iti kinuna ni apostol Pedro kadagidiay addaan autoridad iti uneg ti kongregasion: “Ipastoranyo ti arban ti Dios nga adda iti aywanyo, di mapilpilit, no di ket situtulok; saan met nga iti panagayat iti nakusit a gunggona, no di ket sigagagar; saan met a kas agturay kadagidiay tawid ti Dios, no di ket agbalinkayo a pagulidanan ti arban.”​—1 Pedro 5:2, 3; 1 Tesalonica 2:7, 8.

¹⁷ Addaan met dagiti nagannak ken assawa a lallaki iti autoridad nga inted kadakuada ni Jehova, ket usarenda koma daytoy a pannakabalin a tumulong, mangaywan, ken mangipateg. (Efeso 5:22, 28-30; 6:4) Ipakita ti ulidan ni Jesus a nasayaat ti maaramidan ti naayat a panangusar iti autoridad. No natimbeng ken saan nga agbaliwbaliw ti disiplina, saan a maupay dagiti annak. (Colosas 3:21) Lumagda ti relasion ti agassawa no siaayat nga aramaten ti Kristiano nga asawa a lalaki ti kinaulona ken ipakita ti asawa a babai ti nauneg a panagraem iti kinaulo ni lakayna imbes a lumbesda iti akem nga inted ti Dios kadakuada tapno aginnartap wenno maaramidda ti kayatda.​—Efeso 5:28, 33; 1 Pedro 3:7.

18. (a) Kasanotay a matulad ni Jehova no maipapan iti panangmedmed iti pungtottayo? (b) Ania ti ikagumaan nga itukit dagidiay addaan autoridad kadagidiay adda iti aywanda?

¹⁸ Dagidiay addaan autoridad iti uneg ti pamilia ken iti kongregasion medmedanda koma ti pungtotda, tangay mangpabuteng ti panagpungtot imbes a mangtukay iti ayat. Kinuna ni propeta Nahum: “Ni Jehova natanang nga agpungtot, ken dakkel iti pannakabalin.” (Nahum 1:3; Colosas 3:19) Tanda ti kinatibker ti panangmedmed iti pungtottayo, idinto ta ti panangibulos iti dayta ket pakakitaan ti kinakapuy. (Proverbio 16:32) Iti uneg ti pamilia ken kongregasion, kayattayo nga itukit ti ayat​—ayat ken Jehova, ayat iti tunggal maysa, ken ayat kadagiti nalinteg a prinsipio. Ayat ti kalagdaan a singgalut ti panagkaykaysa ken ti kabilgan a pakatignayan nga agaramid iti umiso.​—1 Corinto 13:8, 13; Colosas 3:14.

19. Ania a makaliwliwa a pammatalged ti impaay ni Jehova, ket kasano koma ti isusubadtayo?

¹⁹ Ti panangammo ken Jehova kaipapananna ti panangbigbig iti pannakabalinna. Babaen ken Isaias, kinuna ni Jehova: “Dika aya naammuan? Dika aya nangngeg? Ti agnanayon a Dios, ni Jehova, ti Namarsua kadagiti pungto ti daga, saan a kumapuy, ket di met mabannog.” (Isaias 40:28) Di maibus ti pannakabalin ni Jehova. No agpannuraytayo kenkuana, imbes nga iti bagitayo, dinatay baybay-an. Ipanamnamana kadatayo: “Dika agbuteng, ta addaak kenka; dika agkullayaw, ta siak ti Diosmo; papigsaenkanto; wen, tulongankanto: wen, tapayaenkanto iti akinkanawan nga ima ti kinalintegko.” (Isaias 41:10) Kasanotay a subadan ti naayat a panangaywanna? Kas ken Jesus, usarentay a kanayon ti aniaman a pannakabalin nga ited ni Jehova kadatayo a tumulong ken mangpabileg. Medmedantayo ti dilatayo tapno mangpaimbag imbes a mangdangran. Ken sapay koma ta agtalinaedtayo a siririing iti naespirituan, natibker iti pammati, ken bumileg iti pannakabalin ti Naindaklan a Namarsua kadatayo, ni Jehova a Dios.​—1 Corinto 16:13.

[Footnote]

Mailawlawagyo Kadi?

• Kasano ti panangaramat ni Jehova iti pannakabalinna?

• Kadagiti ania a pamay-an a makagun-odtayo iti bileg nga aggapu ken Jehova?

• Kasano koma ti panangusartayo iti pannakabalin ti dila?

• Kasano nga agpaay a pagimbagan ti autoridad nga inted ti Dios?

[Ladawan iti panid 15]

Inaramat ni Jesus ti bileg a naggapu ken Jehova a tumulong kadagiti dadduma

[Dagiti Ladawan iti panid 17]

Kabaelantayo nga iwaragawag ti Sao ti Dios no ipapusotayo dayta