PANAGAMAK
Dagiti Hebreo a berbo a ya·reʼʹ (Le 19:30; 26:2) ken ʽa·ratsʹ (Sal 89:7; Isa 29:23; 47:12) ket kaipapananda ti panagamak, wenno panagbuteng a nabuyogan panagraem. Ti berbo nga ʽa·ratsʹ ket masansan a tumukoy iti panagpigerger gapu ti aligaget, buteng, wenno panagamak, wenno iti pakaigapuan ti kasta a panagpigerger.—Isa 8:12; Sal 10:18; kitaenyo ti BUTENG.
Nagamak iti kasta unay dagiti tattao a nakaimatang kadagiti makita a pammaneknek ti kaadda ni Jehova. Idi naummong dagiti Israelita iti Bantay Sinai, nakitada a bimmaba ti maysa a nasipnget nga ulep, a napakuyogan kadagiti gurruod, kimat, ken iti pumigsa a pumigsa nga uni ti tangguyob. Nagkintayeg ti intero a bantay, ket adda asuk a nagpangato manipud iti dayta. Daytoy a pannakaiparangarang ti pannakabalin ti namagbuteng unay kadagiti Israelita; nagpigerger met uray ni Moises. Napasamak daytoy a pannakaiparangarang ti dayag ni Jehova tapno mayukuok kadagiti Israelita ti umno a panagbuteng iti kasta saanda nga agbasol.—Ex 19:9, 16-19; 20:18, 20; Heb 12:21.
Makapaamanga dagiti nasirmata a pannakailadawan ti dayag ni Jehova. Ti nagsaadan ti nailangitan a karuahe, nga iti ngatuen dayta nakita ni mammadto Ezequiel ti dayag ni Jehova, nasilap a kas iti nakaam-amak a yelo. Daytoy a nagsaadan nga adda iti ngatuen ti ul-ulo dagiti sibibiag a parsua, a mangiladladawan kadagiti kerubin, ket kas iti aganninaw a tangatang, a nakaam-amak ti kadakkel ken langana. Gapu ta aganninaw daytoy, makita ti ladawan ti maysa a kasla trono a naaramid iti safiro a bato. Dumuyaw ti raniag daydiay nakatugaw iti trono kas iti elektrum iti apuy ti manangpasudi, a kasta met laeng ti kinaraniag ti aglikmutna. Daytoy a sirmata iti dayag ni Jehova ti nangtignay ken Ezequiel a mangirukob iti rupana tapno siraraem nga agdayaw.—Eze 1:15-22, 25-28.
Ni Jehova laeng ti rumbeng a pangipakitaan iti kasta a panagamak, wenno panagbuteng a nabuyogan panagraem, isu a matignay ti maysa a tao nga agdayaw kenkuana. (Sal 89:7; Isa 29:23) Naiparegta kadagiti Kristiano a ‘mangipaayda iti sagrado a panagserbi iti Dios buyogen ti nadiosan a buteng ken panagamak [porma ti Gr. a deʹos].’ (Heb 12:28) Pampaneknekan dagiti adipen ti Dios nga addaanda iti kastoy a panagamak no sipapasnek nga ikagkagumaanda nga ay-aywen ti Dios, a bigbigenda a manungsungbatto ti amin kenkuana ken mangukomto nga awanan panangidumduma.—1Pe 1:17; Apo 14:7.
Adda dagiti gundaway a dagiti tattao ken nasnasion mapagamakda met ti dadduma, gapu iti disenio wenno iti sabali pay a makagapu. Kas pagarigan, ni Ari Solomon ket nagsiddaaw unay iti Sulamita ta kinunana a ti Sulamita ket nakaam-amak a kas kadagiti namilitariaan a bunggoy a naguummong iti aglikmut dagiti wagayway, a nakasagana iti gubat. Iti Kanta ni Solomon 6:4, 10 a nakaisalaysayan daytoy, ti Hebreo a termino nga ʽa·yomʹ ket kaipapananna ti “nakaam-amak.” Nakaam-amak idi ti nasion dagiti Caldeo no mapanda makibakal. (Hab 1:6, 7) Ket babaen ken mammadto Isaias, naimpadtuan a naikuna iti Babilonia nga usarenna ti pagilabegna a sasao ken panagkulamna tapno pagamkenna dagidiay umay bumusor kenkuana, iti kasta maisalakanna ti bagina manipud didigra. Ngem mapaay ti amin a panagreggetna a manglapped iti dayta nga iraraut. (Isa 47:12-15) Maabak ti Babilonia kadagiti buyot nga idadauluan ni Ciro a Persiano.—Isa 44:24–45:2.
Nangiparangarang ni Moises iti “naindaklan a kinanakaam-amak” (Heb., moh·raʼʹ) iti imatang ti ili ti Dios gapu iti pamay-an a panangusar ken pannakilangen kenkuana ni Jehova. (De 34:10, 12; Ex 19:9) Dagidiay addaan iti pammati ket umno ti panagbutengda iti autoridad ni Moises. Nabigbigda nga agsasao idi ti Dios babaen kenkuana. Rumbeng met nga adda panagamak dagiti Israelita iti santuario ni Jehova. (Le 19:30; 26:2) Kayat a sawen daytoy nga iparangarangda ti dakkel a panagraem iti santuario, nga agdaydayawda sigun iti pamay-an nga imbilin ni Jehova ken agtignayda maitunos kadagiti amin a bilinna.