PANGNGEDNGED
Ti alikamen iti ulo ti kabalio a mausar a pangiturong ken pangmedmed; buklen dayta ti uklop, pakagat, ken rienda, masansan nga adda dadduma pay a pasetna. Meʹthegh (2Ar 19:28) ken reʹsen (Job 30:11) dayta iti Hebreo, idinto ta kha·li·nosʹ iti Griego.—San 3:3.
Iti Biblia, gagangay a naaramat ti “pangngednged” iti piguratibo a pamay-an, wenno iti pangngarig. Kuna ti Salmista: “Dikay pagbalinen ti bagbagiyo a kas iti maysa a kabalio wenno mulo nga awanan pannakaawat, a ti kinasarantana matngel uray pay babaen ti pangngednged wenno rienda sakbay nga umasidegdanto kenka.” (Sal 32:9) Ti tattao saanda koma nga agbalin a kasla awanan nakem nga an-animal, a saanda a kabaelan a siuumiso nga iturong ti bagbagida. Nupay kasta, no kasano a kasapulan nga ilinteg ti kasta nga awan nakemna nga an-animal babaen iti saplit ken pangngednged, maaramat met ti pagbaut agpaay iti maag a tao.—Pr 26:3.
Iti Apocalipsis, naipuruak “ti ubas ti daga” iti pagpespesan iti ubas ket sidadawel nga impayatpayat ti nakasapatos a saksaka dagiti kabalio, a rimmuar ti dara kas iti “kangato dagiti pangngednged kadagiti kabalio, iti kaadayo a sangaribu ket innem a gasut nga estadio [296 km; 184 mi].” (Apo 14:18-20) Ti nakaad-adalem a dara a nangsaknap iti kasta kalawana a lugar ket irepresentarna ti nakadakdakkel a masaknapan ti panangdadael dagiti anghel. Ipasimudaagna met nga umdas ti kadakkel ti pagpespesan iti ubas, iti kasta matayana ti isuamin ken awan ti makalasat a paset ti simboliko nga “ubas ti daga” inton aglippiasen ti basolna.
Ni Jehova imbagana ken Ari Senaquerib ti Asiria: “Pudno unay nga ikabilkonto ti kawitko iti agongmo ken ti pangngedngedko iti baet dagiti bibigmo, ket pudno a pasublienkanto iti dalan nga immayam.” (2Ar 19:28; Isa 37:29) Gapu iti pannakabalin ni Jehova, napilitan a binay-an ni Senaquerib ti pananglakubna iti Jerusalem ken nagsubli idiay Nineve, nga idi agangay pinapatay sadiay ti mismo nga annakna. (2Ar 19:32-37; Isa 37:33-38) Ti panangikabil ni Jehova iti pangngednged iti panga ti kabusorna nga il-ili ket mangipasimudaag iti naan-anay a pannakakontrolna kadakuada kas iti an-animal a nakaptan iti pangngednged.—Isa 30:28.
Idi agun-unnoy ni Job iti nakaladladingit a kasasaadna gapu iti sakitna ken pannakauy-uyawna, kinunana maipapan kadagiti mangidaddadanes kenkuana: “Ti pangngednged binay-anda a nalukay maigapu kaniak.” (Job 30:11) Nakaparpartak, di matngelan, awanan a pulos panagraem, ken di mamedmedan ti panangumsi kenkuana dagiti kabusorna.
Ni Santiago a kabsat ni Jesus iti ama ket namatigmaan maipapan iti umiso a panangusar iti dila, a ti panangmedmed iti dayta iyaspingna iti pangngednged. No adda panagteppel ti maysa a tao agsipud ta iyap-aplikarna dagiti Nainkasuratan a prinsipio, ket iti kasta mamedmedanna ti dila, kabaelanna a medmedan ti intero a bagina. (San 3:2, 3) Ti tao nga agkunkuna nga agdaydayaw iti Dios nasken a ngedngedanna ti mismo a dilana, ta no saan agbalin a barengbareng ti porma ti panagdaydayawna.—San 1:26.