Idaydayawyo ti Ari ti Kinaagnanayon!
“Ni Jehova isu ti Ari nga agnanayon nga awan ti inggana.”—SALMO 10:16.
1. Ania dagiti saludsod a tumaud maipanggep iti kinaagnanayon?
KINAAGNANAYON—aniat’ kaipapan daytoy kadakayo? Ti panagkunayo makapagtultuloy ngata nga agnanayon ti tiempo? Bueno, di pagduaduaan nga awan pangrugian ti tiempo no tuntonen ti napalabas. Isu nga apay koma ngarud a saan a mabalin nga agtultuloy nga agnanayon iti masanguanan? Kinapudnona, tukoyen ti Baro a Lubong a Patarus ti Biblia a ti Dios maidaydayaw “manipud kinaagnanayon inggana iti kinaagnanayon.” (Salmo 41:13) Aniat’ kayat a sawen dagitoy a sasao? Matulongantayo a mangtarus iti dayta no pagsasaritaantayo ti maysa a nainaig a tema—ti law-ang.
2, 3. (a) Ania dagiti saludsod mainaig iti law-ang, a tumulong kadatayo a mangtarus iti kinaagnanayon? (b) Apay a rumbeng a kayattay a dayawen ti Ari ti kinaagnanayon?
2 Kasanot’ kalawa ti law-ang? Adda kadi pagpatinggaan dayta? Nasurok nga 400 a tawenen ti napalabas, naipagarup a ti dagatayo ti sentro ti uniberso. Kalpasanna nakapataud ni Galileo iti teleskopio, a mangipaay iti napalawa unay a panangmatmat kadagiti langit. Makita itan ni Galileo ti ad-adu pay a bituen ken naipakitana a ti daga ken ti dadduma pay a planeta ti agrikrikus iti init. Nabataden ti Milky Way. Napaneknekan dayta kas maysa a galaksi dagiti bituen, agarup sangagasut a bilion ti kaaduda. Pulos a saantay a mabilang dayta a nakaad-adu a bituen, uray iti intero a panagbiagtayo. Kalpasanna, nagtultuloy a matakuatan dagiti astronomo ti binilbilion a galaksi. Naiwaras dagitoy iti awan patinggana a law-ang, agingga iti madanon dagiti kabibilgan a teleskopio. Kasla awan pagpatinggaan ti law-ang. Pudno met dayta iti kinaagnanayon—awan pagpatinggaanna.
3 Kasla di matukod ti limitado a natauan nga utektayo ti kapanunotan a kinaagnanayon. Nupay kasta, adda Maysa a naan-anay a makatarus iti dayta. Mabilangna, wen, ken mainagananna pay dagiti riniwriw a bilion a bituen kadagiti binilion a galaksida! Kuna daytoy a Maysa: “Itangadyo dagiti matayo idiay ngato, ket kitaenyo. Asino ti namarsua kadagitoy? Daydiay Maysa a babaen iti panangbilang isu iruarna dagiti buybuyotda, nga isu inagananna ida amin. Gapu iti kinadakkel unay ti kinamaingelna, ken agsipud ta napigsa iti pannakabalin, awan ti agkurang uray no maysa. Dika aya naammuan wenno dika aya nangngeg? Ti agnanayon a Dios, ni Jehova, ti Namarsua kadagiti pungto ti daga. Saan a kumapuy ket di met mabannog. Awan ti makasukimat iti pannakaawatna.” (Isaias 40:26, 28) Anian a nakaskasdaaw a Dios! Awan duadua, isu ti Dios a kayattay a dayawen!
“Ari Agingga iti Tiempo a Di Nakedngan”
4. (a) Kasano nga inyebkas ni David ti panangapresiar iti Ari ti kinaagnanayon? (b) Aniat’ kinuna ti maysa kadagiti katan-okan a sientista iti historia maipapan iti punganay ti uniberso?
4 Iti Salmo 10:16, kuna ni David maipapan iti Namarsua, ti Dios: “Ni Jehova isu ti Ari agingga iti tiempo a di nakedngan, uray pay iti agnanayon.” Ket iti Salmo 29:10, inulitna: “Ni Jehova agtugaw a kas Ari agingga iti tiempo a di nakedngan.” Wen, ni Jehova ti Ari ti kinaagnanayon! Mainayon pay, paneknekan ni David a daytoy natan-ok nga Ari isut’ Nangdisenio ken Nangaramid iti amin a makitatayo iti law-ang, a kunana iti Salmo 19:1: “Dagiti langlangit ipalawagda ti dayag ti Dios; ket ti law-ang ipakitana ti aramid ti imana.” Agarup 2,700 a tawen kalpasanna, immanamong ken ni David ti agdindinamag a sientista a ni Sir Isaac Newton, nga insuratna: “Daytoy nakapimpintas a sistema dagiti init, planeta ken kometa ti mabalin laeng a tumaud maigapu iti panggep ken kinasoberano ti maysa a masirib ken mannakabalin a persona.”
5. Aniat’ insurat da Isaias ken Pablo maipapan iti Gubuayan ti sirib?
5 Rumbeng ngarud nga agpakumbabatayo iti pannakaammo nga agbibiag iti agnanayon ni Soberano nga Apo Jehova, nga uray ti nalawa a ‘langlangit, wen, ti langit dagiti langlangit, . . . saanda a malaon’! (1 Ar-ari 8:27) Ni Jehova, a nailadawan iti Isaias 45:18 kas “ti Namarsua kadagiti langlangit, . . . ti Nangbukel ken Nangaramid iti daga,” isu ti Gubuayan ti sirib a nalawlawa nga amang ti matarusanna ngem iti utek ti tao. Kinuna ni Jehova, kas naitampok iti 1 Corinto 1:19: “Pukawekto ti sirib dagiti masirib a tattao, ket ti saririt dagiti nasaririt a tattao paidekto.” Iti daytoy, innayon ni apostol Pablo, iti 1Co 1 bersikulo 20: “Sadino ti yan ti masirib a tao? Sadino ti yan ti eskriba? Sadino ti yan ti mannakisuppiat iti daytoy a sistema ti bambanag? Saan aya a pinagbalin ti Dios a kinamaag ti sirib ti lubong?” Wen, kas intuloy a kinuna ni Pablo iti 1Co kapitulo 3, bersikulo 19, “ti sirib daytoy a lubong ket kinamaag iti Dios.”
6. Aniat’ ipasimudaag ti Eclesiastes 3:11 maipapan iti “tiempo a di nakedngan”?
6 Paset ti sangaparsuaan dagiti nailangitan a bambanag a dinakamat ni Ari Solomon: “[Ti Dios] inaramidna ti tunggal banag a naimnas iti panawenna. Kasta met nga isu insaadna ti kinaagnanayon idiay pusoda, nupay kasta ti tao, dina matuntonan ti aramid nga inaramid ti Dios manipud idi punganay agingga iti panungpalan.” (Eclesiastes 3:11) Pudno unay, naimula iti puso ti tao nga ikagumaanna nga ammuen ti kaipapanan ti “tiempo a di nakedngan,” kayatna a sawen, ti kinaagnanayon. Ngem magun-odna ngata dayta a pannakaammo?
Maysa a Nakaskasdaaw a Namnama ti Biag
7, 8. (a) Ania a nakaskasdaaw a namnama ti biag ti agur-uray iti sangatauan, ket kasano a maragpat dayta? (b) Apay a rumbeng nga agragsaktayo ta agtultuloyto iti agnanayon ti nadiosan nga edukasion?
7 Kinuna ni Jesu-Kristo iti kararagna ken Jehova: “Daytoy kaipapananna ti agnanayon a biag, ti pananggun-odda iti pannakaammo maipapan kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken iti daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Kasanotay a magun-od ti kasta a pannakaammo? Masapul nga adalentayo ti Sao ti Dios, ti Nasantuan a Biblia. Iti kasta magun-odtayo ti umiso a pannakaammo kadagiti naindaklan a panggep ti Dios, agraman ti probision nga agnanayon a biag iti paraiso a daga babaen ti Anakna. Daytanto “ti pudpudno a biag” a nadakamat iti 1 Timoteo 6:19. Maitunosto dayta iti deskribiren iti Efeso 3:11 kas “agnanayon a panggep a binukel [ti Dios] mainaig iti Kristo, ni Jesus nga Apotayo.”
8 Wen, datayo a managbasol a tattao magun-odtay ti agnanayon a biag babaen ti nadiosan nga edukasion ken pammati iti daton a subbot ni Jesus. Kasanot’ kapaut nga agtultuloy daytoy nga edukasion? Agtultuloy dayta iti agnanayon bayat a sirarang-ay a maisuro iti sangatauan ti sirib ti Namarsua kadatayo. Awan pagpatinggaan ti sirib ni Jehova. Kas panangbigbig iti daytoy, kinuna ni apostol Pablo: “O nagunegen dagiti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna!” (Roma 11:33) Pudno a maikanatad unay nga awagan ti 1 Timoteo 1:17 ni Jehova kas “Ari ti kinaagnanayon”!
Ti Managpartuat a Sirib ni Jehova
9, 10. (a) Ania dagiti naindaklan a banag nga inringpas ni Jehova iti panangisaganana iti daga kas sagutna iti sangatauan? (b) Kasano a naipakita ti naindaklan a kinasirib ni Jehova kadagiti parparsuana? (Kitaenyo ti kahon.)
9 Usigenyo ti nangayed a tawid nga insagana ti Ari ti kinaagnanayon kadatayo a tattao. Kuna kadatayo ti Salmo 115:16: “Dagiti langlangit isuda dagiti langlangit ni Jehova, ngem ti daga intedna kadagiti annak dagiti tattao.” Saan aya a maysa dayta a nakaskasdaaw a talek? Di pagduaduaan! Ket anian a panangipategtayo iti naisangsangayan a nasakbay a pannakaawat ti Namarsuatayo iti panangisaganana iti daga kas taengtayo!—Salmo 107:8.
10 Nakaskasdaaw a banag ti napasamak ditoy daga kabayatan ti innem nga “aldaw” ti panamarsua iti Genesis kapitulo 1, a rinibribu a tawen ti kapaut ti tunggal aldaw. Dagitoy a parsua ti Dios saknapandanto kamaudiananna ti intero a daga iti nalangto a karuotan, nangayed a kabakiran, ken napusaksak a sabsabong. Aglaplapusanan kadagiti umariwekwek a karkarna a parsua iti baybay, pangen dagiti napipintas a tumatayab, ken nadumaduma a kita dagiti naamo ken naatap nga animal, a tunggal maysa ti agpapaadu “kas iti kasisigudda.” Kalpasan ti panangiladawan iti pannakaparsua ti lalaki ken babai, kuna ti Genesis 1:31: “Ti Dios nakitana amin nga inaramidna, ket, adtoy! nasayaatda unay.” Anian a makaay-ayo nga aglawlaw ti nanglikmut kadagidiay immuna a tao! Ditay kadi matarusan kadagitoy a parsua ti sirib, nasakbay a pannakaawat, ken pammateg ti naayat a Namarsua?—Isaias 45:11, 12, 18.
11. Kasano nga intan-ok ni Solomon ti managpartuat a sirib ni Jehova?
11 Ni Solomon ti maysa a nasdaaw iti kinasirib ti Ari ti kinaagnanayon. Maulit-ulit a dinakamatna ti kinasirib ti Namarsua. (Proverbio 1:1, 2; 2:1, 6; 3:13-18) Patalgedan kadatayo ni Solomon a “ti daga agtaeng iti agnanayon.” Inapresiarna ti adu a pagsidsiddaawan iti panamarsua, agraman ti akem ti tudo ti ulep a mangpalamiis iti dagatayo. Gapuna, insuratna: “Amin dagiti karkarayan agayusda a mapan iti taaw, nupay kasta saan a mapusek ti taaw. Iti disso a papanan dagiti karkarayan, sadiay mapanda manen.” (Eclesiastes 1:4, 7) Gapuna, kalpasan ti panangpalamiis ti tudo ken dagiti karayan iti daga, agsubli dagiti danumda manipud kadagiti taaw ket agbalinda manen nga ulep. Ania ngata ti pagbanagan daytoy daga, ken ania ngata ti kasasaadtayo no awan daytoy a panangdalus ken panagrikus manen ti danum?
12, 13. Kasanotayo a maipakita ti panangapresiar kadagiti parsua ti Dios?
12 Rumbeng a mapakuyogan iti aramid ti panangapresiartayo iti kinatimbeng ti sangaparsuaan, kas kinuna ni Ari Solomon iti pangrikep a sasao ti Eclesiastes: “Daytoy isu ti pagbanagan ti panggep, amin nangngegan: Agbutengka iti pudno a Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna. Ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao. Ta ti dios iyegnanto ti tunggal aramid iti pannakaukom, agraman tunggal nailemmeng a banag, no isu naimbag wenno dakes.” (Eclesiastes 12:13, 14) Agbutengtayo koma nga agaramid iti aniaman a makaparurod iti Dios. Imbes ketdi, ikagumaantay koma ti agtulnog kenkuana buyogen ti nadayaw a panagbuteng.
13 Di pagduaduaan, rumbeng a kayattayo nga idayaw ti Ari ti kinaagnanayon gapu kadagiti nadayag nga aramid ti panamarsuana! Ipakaammo ti Salmo 104:24: “O Jehova, anian a nagadu dagiti ar-aramidmo! Nainsiriban ti panangaramidmo kadakuada amin. Ti daga napno iti pagsanikuaam.” Makidanggaytayo a sirarag-o iti maudi a bersikulo daytoy a salmo Sal 104:35 babaen ti panangikunatayo iti bagbagitayo ken iti sabsabali: “Bendituem ni Jehova, O kararuak. Idaydayawyo ni Jehova, dakayo a tattao!”
Ti Naisangsangayan a Naindagaan a Parsua
14. Kadagiti ania a pamay-an a nasaysayaat nga amang ti natauan a parsua ti Dios ngem kadagiti animal?
14 Nasayaat amin a parsua ni Jehova. Ngem datayo ti naidumduma unay a naindagaan a parsua—ti sangatauan. Naparsua da Adan ken Eva kas tampok ti maikanem nga aldaw ti panamarsua ni Jehova—maysa a parsua nga adayo a nasaysayaat ngem kadagiti ikan, tumatayab, ken animal! Nupay adu kadagitoy ti addaan nainkasigudan a sirib, naikkan ti tao iti pannakabalin nga agrason, konsiensia a makailasin iti naimbag ken dakes, ti kabaelan a mangiplano iti masakbayan, ken ti nainkasigudan a tarigagay nga agdayaw. Kasano a timmaud amin dagitoy? Imbes a tumaud babaen ti ebolusion manipud kadagiti nadawel nga animal, naparsua ti tao iti ladawan ti Dios. Gapu iti daytoy, ti laeng tao ti makayanninaw kadagiti galad ti Namarsua kadatayo, a nangipabigbig iti bagina kas “Jehova, Jehova, Dios a manangngaasi ken managparabur, nainayad nga agpungtot, ken aglaplapusanan iti kinaimbag a siaayat ken kinapudno.”—Exodo 34:6.
15. Apay a rumbeng a sipapakumbaba nga itan-oktayo ni Jehova?
15 Idayaw ken agyamantayo ken Jehova gapu iti naisangsangayan a pannakadisenio ti bagitayo. Ti daratayo, a napateg iti biag, agrikus iti bagi iti kada 60 a segundo. Kas kunaen ti Deuteronomio 12:23, “ti dara isu ti kararua”—ti biagtayo—napateg iti imatang ti Dios. Dagiti napigsa a tulang, naamnut a piskel, ken ti alerto a sistema ti nerbio ti an-anayén ti utek a nasaysayaat nga amang ngem iti aniaman nga utek ti animal ken addaan iti kapasidad a saan a malaon ti kompiuter a kas iti kadakkel ti maysa a nakataytayag a pasdek. Saannakay kadi a pagpakumbabaen daytoy? Rebbengna. (Proverbio 22:4) Ken usigenyo met daytoy: Makapagdadanggay dagiti bará, karabukob, dila, ngipen, ken ngiwattayo a mangpataud iti sao iti uray ania kadagiti rinibu a pagsasao. Nangputar ni David iti mayanatup a samiweng ken Jehova, a kunkunana: “Agyamanakto kenka ta nakaam-amak ken nakaskasdaaw ti pannakaaramidko. Nakaskasdaaw dagiti ar-aramidmo, ket daydayta ammuen unay toy kararuak.” (Salmo 139:14) Dumanggaytayo ken David iti siyayaman a panangidayaw ken Jehova, ti nakaskasdaaw a Diseniador ken Diostayo!
16. Ania a samiweng ti pinutar ti maysa a nalatak a musikero kas panangidayawna ken Jehova, ken ania a makagutugot nga awis ti ipangagtayo?
16 Ti libretto ti maysa nga oratorio idi maika-18 a siglo babaen ken Joseph Haydn kunana iti panangidayaw ken Jehova: “Agyamankayo Kenkuana, dakay amin, nakaskasdaaw unay dagiti ar-aramidna! Kantaenyo ti dayawna, kantaenyo ti dayagna, bendituen ken itan-okyo ti Naganna! Ti pannakaidayaw ni Jehova agtalinaed iti agnanayon, Amen, Amen!” Napimpintas pay dagiti masansan a maulit-ulit a naipaltiing a sasao kadagiti Salmo, kas iti awis a nadakamat iti namimpat iti maika-107 a Salmo 107:8, 15, 21, 31: “O dagiti tattao idaydayawda koma ni Jehova gapu iti kinamanagayatna ken gapu kadagiti nakaskasdaaw nga ar-aramidna kadagiti annak dagiti tattao.” Makidangdanggaykayo kadi iti dayta a panangidayaw? Rumbeng a makiramankayo, ta tunggal banag a pudno a makaay-ayo ket aggubuay ken Jehova, ti Ari ti kinaagnanayon.
Dagiti Nabilbileg Pay nga Aramid
17. Kasano a ‘ti kanta ni Moises ken ti Kordero’ itan-okna ni Jehova?
17 Kabayatan ti napalabas nga innem a ribu a tawen, nangipasdek ti Ari ti kinaagnanayon kadagiti nabilbileg pay nga aramid. Iti maudi a libro ti Biblia, iti Apocalipsis 15:3, 4, mabasatayo ti maipapan kadagidiay adda idiay langit a nakapagballigi kadagiti sinasairo a kabusor: “Kankantaenda ti kanta ni Moises nga adipen ti Dios ken ti kanta ti Kordero, a kunkunada: ‘Naindaklan ken nakaskasdaaw dagiti aramidmo, Jehova a Dios, a Mannakabalin-amin. Nalinteg ken napudno dagiti dalanmo, Ari ti kinaagnanayon. Siasinonto ti pudno a di agbuteng kenka, Jehova, ken mangpadayag iti naganmo, agsipud ta siksika ti nasungdo? Ta amin dagiti nasion umaydanto ket agdaydayawda iti sanguanam, agsipud ta dagiti nalinteg a bilinmo naiparangarangda.’” Apay a naawagan daytoy a ‘ti kanta ni Moises ken ti Kordero’? Kitaentayo.
18. Ania a nabileg nga aramid ti naipalagip iti kanta idiay Exodo kapitulo 15?
18 Agarup 3,500 a tawenen ti napalabas, idi napugipog ti nabileg a buyot ni Faraon iti Nalabaga a Baybay, siyayaman dagiti Israelita a nangidaydayaw ken Jehova iti kanta. Mabasatayo iti Exodo 15:1, 18: “Idin ni Moises ken dagiti annak ti Israel inkansionda daytoy a kanta ken Jehova, ket sinaoda a kunada: ‘Daniwakto ni Jehova, ta nagballigin a sidadayag. Ti kabalio ken ti nagsakay intappuakna iti baybay. Ni Jehova agarinto iti agnanayon nga awan inggana.’” Naiparangarang dagiti nalinteg a bilin daytoy Ari ti kinaagnanayon iti panangukom ken panangpukawna kadagiti kabusor a nangumsi iti kinasoberanona.
19, 20. (a) Apay nga impasdek ni Jehova ti nasion ti Israel? (b) Kasano a sinungbatan ti Kordero ken ti sabsabali pay ti karit ni Satanas?
19 Apay a napateg daytoy? Idiay minuyongan ti Eden nga inturong ti nasikap nga Uleg dagiti immuna a nagannak kadatayo nga agbasol. Nagbanag daytoy iti pannakayallatiw ti basol ken kinaimperpekto iti intero a sangatauan. Nupay kasta, nagtignay a dagus ti Ari ti kinaagnanayon maitunos iti orihinal a panggepna, a mangiturongto iti pannakaikkat amin dagiti kabusorna manipud iti daga ken iti pannakaisubli ti naparaisuan a kasasaad. Impasdek ti Ari ti kinaagnanayon ti nasion ti Israel ken impaayna ti Lintegna a mangiladawan no kasanona nga aramiden daytoy.—Galacia 3:24.
20 Ngem idi agangay, naigamer ti Israel iti kinagulib, ket dimteng daytoy naladingit a kasasaad iti kangitingitanna idi inyawat dagiti panguloda ti bugbugtong nga Anak ti Dios kadagiti Romano tapno sidadangkok a matutuok ken mapapatay. (Aramid 10:39; Filipos 2:8) Nupay kasta, ti kinatarnaw ni Jesus agingga ken patay, kas daton a “Kordero ti Dios,” naisalsalumina a sinungbatanna ti karit ti nabayagen a Kabusor ti Dios, ni Satanas—nga awan tao ditoy daga ti agtalinaed a matalek iti Dios iti sidong ti nakaro a pannubok. (Juan 1:29, 36; Job 1:9-12; 27:5) Nupay natawidda ti kinaimperpekto manipud ken Adan, riniwriw a sabsabali pay a managbuteng iti Dios a tattao ti nangsurot kadagiti addang ni Jesus babaen ti panagtalinaedda a natarnaw iti sidong dagiti panangraut ni Satanas.—1 Pedro 1:18, 19; 2:19, 21.
21. Maitunos iti Aramid 17:29-31, anianto ti sumaganad a masalaysay?
21 Ita, dimtengen ti aldaw tapno gunggonaan ni Jehova dagidiay matalek ken ukomenna dagiti amin a kabusor ti kinapudno ken kinalinteg. (Aramid 17:29-31) Kasano a mapasamak daytoy? Ibaga ti sumaganad nga artikulotayo.
Pangrepaso a Kahon
◻ Apay a mayanatup a maawagan ni Jehova kas “Ari ti kinaagnanayon”?
◻ Kasano a naipakita ti kinasirib ni Jehova kadagiti parsuana?
◻ Kadagiti ania a pamay-an a ti sangatauan maysa nga obra maestra ti panamarsua?
◻ Ania dagiti aramid a nangtignay iti ‘kanta ni Moises ken ti Kordero’?
[Kahon iti panid 12]
Ti Naindaklan a Kinasirib ni Jehova
Mayanninaw ti sirib ti Ari ti kinaagnanayon iti nakaad-adu a wagas kadagiti inaramidna ditoy daga. Usigenyo ti sasao ni Agur: “Tunggal sao ti Dios napadasen. Isu ti kalasag dagiti kumamang kenkuana.” (Proverbio 30:5) Kalpasanna dakamaten ni Agur dagiti adu a sibibiag a parsua ti Dios, ti dadakkel ken ti babassit. Kas pagarigan, kadagiti bersikulo 24 agingga iti 28, iladawanna dagiti “uppat a kita a babassitda ditoy daga, ngem addaanda iti nainkasigudan a sirib.” Dagitoy dagiti kuton, koneho, dudon, ken tekka.
‘Addaan nainkasigudan a sirib’—wen, naaramid a kasta dagiti animal. Saanda nga agpampanunot a kas iti panagpanunot dagiti tao no di ket agpannurayda iti nainkasigudan a sirib. Nagsiddaawanyo kadin daytoy? Anian a kinaorganisadoda a parsua! Kas pagarigan, naorganisar dagiti kuton kadagiti kolonia, a pakairamanan ti reyna, trabahador, ken lallaki. Kadagiti dadduma a kita, dagiti trabahador a kuton urnongenda pay dagiti aplat iti pagtaraknan nga inaramidda. Sadiay a sepsepanda dagiti aplat bayat a papanawen dagiti soldado a kuton dagiti asinoman a rumaut a kabusor. Naipaay ti pammagbaga iti Proverbio 6:6: “Inka ken kuton, sika a nasadut; utobem dagiti daldalanna, ket sumiribka.” Saan kadi a rumbeng a tignayennatayo dagiti kasta a pagarigan tapno ‘aduantayo ti aramiden iti trabaho ti Apo’?—1 Corinto 15:58.
Nakaaramiden ti tao kadagiti dadakkel nga eroplano. Ngem anian nga ad-adda a nakaskasdaaw dagiti tumatayab, a pakairamanan ti hummingbird, nga agdagsen iti nakurkurang ngem 30 a gramo! Masapul nga agkarga ti Boeing 747 iti 180,000 a litro a gasolina, a paandaren ti maysa a nasanay a tripolante, ken agkasapulan kadagiti narikut a sistema ti nabigasion tapno makaballasiw iti taaw. Ngem, agpannuray ti bassit a hummingbird iti maysa a gramo a taba kas gasolinana tapno makatayab manipud North America, a ballasiwenna ti Gulf of Mexico, sa agturong iti South America. Awan kargana a nadagsen a gasolina, awan panangsanay iti nabigasion, awan dagiti narikut a chart wenno kompiuter! Timmaud kadi daytoy nga abilidad manipud iti naiparparna a sistema ti ebolusion? Pulos a saan! Adda nainkasigudan a sirib daytoy a bassit a tumatayab, nga imprograma a kasta ti Namarsua iti daytoy, ni Jehova a Dios.
[Ladawan iti panid 10]
Dagiti nadumaduma a parsua ti “Ari ti kinaagnanayon” itan-okda ti dayagna
[Ladawan iti panid 15]
Kas panangrambak ni Moises ken ti intero nga Israel iti panagballigi ni Jehova iti Nalabaga a Baybay, addanto naindaklan a panagraragsak kalpasan ti Armagedon