Ni Jehova “Manipud Punganay Ibagbagana ti Pagnguduan”

“Daydiay a manipud punganay ibagbagana ti pagnguduan, ken manipud iti nabayagen a tiempo ti bambanag a saan pay a naaramid.”​—ISAIAS 46:10.

1, 2. Ania ti nakaskasdaaw kadagiti pasamak a nainaig iti pannakarpuog ti Babilonia, ket ania ti ipakitana maipapan ken ni Jehova?

ITI sipnget ti rabii, dagiti kabusor a soldado siuulimek a binallasiwda ti Karayan Eufrates agturong iti puntiriada, ti nabileg a siudad ti Babilonia. Bayat nga umas-asidegda iti pagserkan ti siudad, dida ninamnama ti nakitada. Nabaybay-an a nakalukat ti dua ti rikepna a dakkel a ridaw ti pader ti Babilonia! Simmang-atda manipud iti karayan ket sinerrekda ti siudad. Nagpartak a naparmek ti siudad. Ni Ciro a liderda dagus nga inturayanna ti naparmek a daga ket idi agangay, impaulogna ti maysa a bilin a nangwayawaya kadagiti nakautibo nga Israelita. Rinibu a naidestiero ti nagsubli idiay Jerusalem tapno ituloyda ti panagdayaw ken ni Jehova.―2 Cronicas 36:22, 23; Esdras 1:1-4.

² Pasingkedan dagiti historiador dagita a napasamak idi tawen 539-537 K.K.P. Nakaskasdaaw ta naipakaammon dagita agarup 200 a tawen a nasaksakbay. Pinaltiingan ni Jehova ti propetana a ni Isaias tapno deskribirenna ti pannakatnag ti Babilonia iti kasta a kasakbay. (Isaias 44:24–45:7) Saan laeng nga impalgak ti Dios dagiti kasasaad a nainaig iti pannakarpuog ti Babilonia, innagananna pay ti lider a mangparmek iti siudad.a Kinunana kadagiti Israelita, dagiti saksina idi: “Laglagipenyo ti immuna a bambanag iti nakabaybayagen a tiempo, a siak Daydiay Nadibinuan ket awanen ti sabali a Dios, wenno uray asinoman a kas kaniak; Daydiay a manipud punganay ibagbagana ti pagnguduan, ken manipud iti nabayagen a tiempo ti bambanag a saan pay a naaramid.” (Isaias 46:9, 10a) Pudno a ni Jehova ket maysa a Dios a makabael a mangammo a nasaksakbay no ania ti mapasamak iti masanguanan.

3. Usigentayo ita dagiti sungbat kadagiti ania a saludsod?

³ Ammo kadi ti Dios ti amin a mapasamak iti masanguanan? Ammo kadi a nasaksakbay ni Jehova no ania ti aramiden ti tunggal maysa kadatayo? Talaga kadi a naikeddeng a nasaksakbay ti masanguanantayo? Iti daytoy nga artikulo ken iti sumaganad, usigentayo no ania ti sungbat ti Biblia kadagita a saludsod ken kadagiti dadduma pay a nainaig a banag.

Ni Jehova―Dios ti Padto

4. Asino ti Gubuayan dagiti padto a nairekord iti Biblia?

⁴ Gapu ta kabaelanna nga ammuen a nasaksakbay ti masanguanan, pinaltiingan ni Jehova dagiti adipenna idi panawen ti Biblia tapno irekordda ti adu a padto, isu nga ammotayo ita no ania ti panggep nga aramiden ni Jehova iti masanguanan. “Dagiti umuna a banag​—adtoy immaydan, ngem dagiti baro a banag isarsaritak,” kinuna ni Jehova. “Sakbay a mangrugida a tumanor, ipangngegko ida kadakayo.” (Isaias 42:9) Anian a naparaburan dagiti adipen ti Dios!

5. Ania a responsabilidad ti kakuyog ti pannakaammo maipapan iti aramiden ni Jehova iti masanguanan?

⁵ Ipanamnama kadatayo ni propeta nga Amos: “Ti Soberano nga Apo Jehova saanto nga agaramid iti maysa a banag malaksid no impalgakna ti kompidensial a banagna kadagiti adipenna a mammadto.” Daytoy a pannakaammo iti masanguanan adda kakuyogna a responsabilidad. Imutektekanyo ti nabileg nga ilustrasion a simmaruno nga inusar ni Amos: “Adda leon a nagngernger! Siasinonto ti di agbuteng?” No kasano a ti panagngernger ti leon dagus a pagkintayegenna ti tao ken animal nga adda iti asidegna, dagiti propeta a kas ken Amos dagus nga ipakaammoda ti sasao ni Jehova. “Ti met laeng Soberano nga Apo Jehova nagsao! Siasinonto ti di agipadto?”​—Amos 3:7, 8.

Ti ‘Sao’ ni Jehova “Sigurado nga Agballiginto”

6. Kasano a natungpal ti ‘pammatigmaan’ ni Jehova mainaig iti pannakarpuog ti Babilonia?

⁶ Babaen ti propetana a ni Isaias, kinuna ni Jehova: “Ti pammatigmaanko agtalinaedto, ket isuamin a pakaragsakak aramidekto.” (Isaias 46:10b) Ti ‘pammatigmaan,’ wenno pagayatan wenno panggep ti Dios mainaig iti Babilonia isu ti panangtignayna ken ni Ciro iti Persia tapno mapanna parmeken ken rippuogen ti Babilonia. Nabayagen nga impakpakauna ni Jehova dayta a panggepna. Kas nadakamaten, naan-anay a natungpal dayta idi tawen 539 K.K.P.

7. Apay a makapagtalektayo a kanayon a matungpal ti ‘sao’ ni Jehova?

⁷ Dandani uppat a siglo sakbay ti panangparmek ni Ciro iti Babilonia, sinango ni Ari Jehosafat ti nagtipon a buyot ti Amon ken Moab. Buyogen ti kompiansa nga inkararagna: “O Jehova a Dios dagidi ammami, saanka aya a Dios iti langlangit, ket saanka aya a mangdomdominar kadagiti amin a pagarian dagiti nasion, ket saan aya nga adda ita imam ti bileg ken kinamannakabalin, nga awan asinoman a makapagtalinaed iti takderna maibusor kenka?” (2 Cronicas 20:6) Inyebkas ni Isaias ti umasping a panagtalek idi kinunana: “Ni met laeng Jehova ti buybuyot impatigmaanna, ket siasino ti makadadael iti dayta? Ket ti imana isu daydiay nayunnat, ket siasino ti makaibaw-ing iti dayta?” (Isaias 14:27) Idi nagsubli ti kinasimbeng ti panunotna kalpasan ti maysa a periodo ti panagmauyongna, sipapakumbaba a binigbig ti ari ti Babilonia a ni Nabucodonosor: “Awan makamedmed iti ima [ti Dios] wenno makapagkuna kenkuana, ‘Ania ti inar-aramidmo?’” (Daniel 4:35) Wen, impasigurado ti Dios kadagiti adipenna: “Ti saok . . . saanto nga agsubli kaniak nga awanan kadagiti nagbanagan, no di ket sigurado nga aramidennanto daydiay pagragsakak, ket sigurado nga agballiginto iti banag a nangibaonak iti dayta.” (Isaias 55:11) Naan-anay a makapagtalektayo a kanayon a matungpal ti ‘sao’ ni Jehova. Di pulos matungday ti panggep ti Dios.

Ti “Agnanayon a Panggep” ti Dios

8. Ania ti “agnanayon a panggep” ti Dios?

⁸ Iti suratna kadagiti Kristiano idiay Efeso, kinuna ni apostol Pablo nga adda “agnanayon a panggep” ti Dios. (Efeso 3:11) Saan daytoy a basta maysa a plano, a kasla agparang a masapul pay laeng nga ibalabala ti Dios no kasanona nga aramiden ti maysa a banag. Imbes ketdi, mainaig dayta iti determinasion ni Jehova a mangitungpal iti orihinal a panggepna agpaay iti sangatauan ken iti daga. (Genesis 1:28) Tapno maawatantayo no kasano nga imposible a mapaay ti panggepna, usigentayo ti umuna a padto a nairekord iti Biblia.

9. Kasano a nainaig ti Genesis 3:15 iti panggep ti Dios?

⁹ Ti kari iti Genesis 3:15 ipasimudaagna a kalpasan unay ti panagbasol da Adan ken Eva, inkeddeng ni Jehova a ti simboliko nga asawana ket mangipasngay iti bin-i, wenno anak a lalaki. Nakita met a nasaksakbay ni Jehova ti tumaud a panagbinnusor ni Satanas ken ti babai a pannakaasawana ken iti nagbaetan dagiti bin-ida. Ipalubos ni Jehova a madunor ti mukod ti Bin-i ti babai, ngem iti panawen nga inkeddeng ti Dios, dunoren ti Bin-i ti ulo ti serpiente, ni Satanas a Diablo. Kabayatanna, di bumurong nga agturong iti pannakatungpalna ti panggep ni Jehova babaen kadagiti napili a kaputotan agingga iti panagparang ni Jesus kas ti naikari a Mesias.​—Lucas 3:15, 23-38; Galacia 4:4.

No Ania ti Inkeddeng ni Jehova iti Masanguanan

10. Inkeddeng kadin a nasaksakbay ni Jehova ti panagbasol da Adan ken Eva? Ilawlawagyo.

¹⁰ No maipapan iti akem ni Jesus iti panggep ti Dios, insurat ni apostol Pedro: “[Ni Jesus] ket nasapsapa a naammuan sakbay ti pannakabangon ti lubong, ngem naiparangarang iti pagnguduan dagiti tiempo maigapu kadakayo.” (1 Pedro 1:20) Inkeddeng kadin a nasaksakbay ni Jehova ti panagbasol da Adan ken Eva ket iti kasta, kasapulan ti pangsubbot a daton ni Jesu-Kristo? Saan. Ti sao a “pannakabangon” ket naipatarus manipud iti Griego a termino a literal a kaipapananna “panagbunubon.” Adda kadi “panagbunubon,” wenno panangyinaw iti tao sakbay a nagbasol da Adan ken Eva? Awan. Kalpasan laeng ti panagsukirda a naaddaanda kadagiti annak. (Genesis 4:1) No kasta, ti nasaksakbay a panangituding ni Jehova nga addanto agparang a “bin-i” ket napasamak kalpasan ti iyaalsa da Adan ken Eva ngem sakbay a naaddaanda iti anak. Naipasdek ti naayat nga urnos ti pannakasubbot babaen ti ipapatay ken panagungar ni Jesus, nga agresulta iti pannakapunas dagiti basol ken pannakatungday ti amin a panangikagumaan ni Satanas.​—Mateo 20:28; Hebreo 2:14; 1 Juan 3:8.

11. Ania nga aspeto ti pannakatungpal ti panggep ni Jehova ti inkeddengna a nasaksakbay?

¹¹ Ti Dios inkeddengna a nasaksakbay ti sabali pay nga aspeto ti pannakatungpal ti panggepna. Naipamatmat dayta babaen ti surat ni Pablo kadagiti taga-Efeso, idi a kinunana a ti Dios ‘ummongenna a sangsangkamaysa manen ken Kristo ti amin a bambanag, ti bambanag iti langlangit ken ti bambanag iti daga.’ No maipapan kadagiti “bambanag iti langlangit,” wenno dagidiay napulotan a makipagtawid ken Kristo, inlawlawag ni Pablo: “Naitudingtayo a nasakbay maitunos iti panggep daydiay mamagtignay iti amin a bambanag maitunos iti pamay-an nga ipatigmaan ti pagayatanna.” (Efeso 1:10, 11) Wen, nasaksakbay nga intuding ni Jehova nga adda limitado a bilang dagiti tattao a mangbukel iti segundario a paset ti bin-i ti babai a pannakaasawa ti Dios ket makiramanda ken ni Kristo iti panangiburay kadagiti gunggona nga itden ti subbot. (Roma 8:28-30) Tinukoy ida ni apostol Pedro kas “maysa a nasantuan a nasion.” (1 Pedro 2:9) Naparaburan met ni apostol Juan a mangammo babaen ti sirmata no mano dagiti makipagtawid ken Kristo―144,000. (Apocalipsis 7:4-8; 14:1, 3) Kas kakadua ni Kristo nga Ari, agserbida “a maipaay iti pakaidayawan ti dayag [ti Dios].”​—Efeso 1:12-14.

12. Kasanotay nga ammo a saan a naikeddeng a nasaksakbay no asino dagiti indibidual a mangbukel iti 144,000?

¹² Ti nasaksakbay a pannakatuding ti 144,000 dina kaipapanan a naikeddeng a nasaksakbay no siasino dagiti indibidual a simamatalek nga agserbi iti Dios kas kameng daytoy a grupo. Kinapudnona, ti balakad a masarakan iti Kristiano a Griego a Kasuratan ket naisurat kangrunaanna tapno mangiwanwan ken mangpabileg kadagiti napulotan ket iti kasta, mataginayonda ti kinatarnawda ken agtalinaedda a maikari iti nailangitan a pannakaawagda. (Filipos 2:12; 2 Tesalonica 1:5, 11; 2 Pedro 1:10, 11) Ammo a nasaksakbay ni Jehova nga adda 144,000 nga indibidual a maikari nga agserbi agpaay iti dayta a panggep. Ngem no asino dagitoy nga indibidual, agpannuray dayta iti wagas ti panagbiag a pilienda, maysa a desision a nasken a personal nga aramiden ti tunggal maysa kadakuada.―Mateo 24:13.

No Ania ti Nasaksakbay nga Ammo ni Jehova

13, 14. Us-usaren ni Jehova ti abilidadna a mangammo iti masanguanan maitunos iti ania, ken apay?

¹³ Yantangay ni Jehova ket Dios ti padto ken panggep, kasanona nga us-usaren ti abilidadna a mangammo iti masanguanan? Umuna iti amin, masiguradotayo a napudno, nalinteg, ken naayat ti amin a daldalan ti Dios. Idi nagsurat kadagiti Hebreo a Kristiano idi umuna a siglo K.P., pinasingkedan ni apostol Pablo a ti sapata ken kari ti Dios ket “dua a di mabalbaliwan a banag a di mabalin a pagulbodan ti Dios.” (Hebreo 6:17, 18) Iti suratna ken ni adalan a Tito, inyebkas met ni Pablo daytoy a kapanunotan, idi insuratna a ti Dios “saanna a mabalin ti agulbod.”―Tito 1:2.

¹⁴ Kanayonanna, nupay awan ti limitasion ti pannakabalin ni Jehova, di pulos agtignay iti wagas a di nainkalintegan. Ni Moises dineskribirna ni Jehova kas “maysa a Dios ti kinamatalek, a kenkuana awan ti di kinahustisia; isu nalinteg ken napalungdo.” (Deuteronomio 32:4) Maitunos iti nagsayaat a personalidad ni Jehova ti aniaman nga aramidenna. Iparangarang dagiti tignayna ti naan-anay a panagtutunos dagiti kangrunaan a galadna nga ayat, kinasirib, kinahustisia, ken pannakabalin.

15, 16. Ania a panagpili ti indatag ni Jehova ken ni Adan iti minuyongan ti Eden?

¹⁵ Usigenyo no kasanona nga imparangarang dagiti kangrunaan a galadna mainaig kadagiti napasamak iti minuyongan ti Eden. Kas naayat nga Ama, impaay ni Jehova ti amin a kasapulan dagiti pinarsuana a tattao. Pinaraburanna ni Adan iti abilidad nga agpanunot, nga agrason kadagiti bambanag, ken mangaramid iti konklusion. Saan a kas kadagiti animal a kangrunaanna nga iturturong ti naikasigudan a panunot, adda abilidad ni Adan nga agpili iti kayatna. Kalpasan ti pannakaparsuana, timmannawag ti Dios manipud iti nailangitan a tronona ket nakitana “ti isuamin nga inaramidna ket, adtoy! nasayaat unay dayta.”​—Genesis 1:26-31; 2 Pedro 2:12.

¹⁶ Idi imbilin ni Jehova ken ni Adan a dina kanen ti bunga “ti kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes,” nangipaay ti Dios iti umdas a giya a tumulong ken ni Adan a mangikeddeng no ania ti aramidenna. Impalubosna a mangan ni Adan manipud iti “tunggal kayo iti minuyongan” malaksid laeng iti maysa a kayo ket namakdaar maipapan kadagiti makapapatay a resulta ti pannangan iti bunga ti maiparit a kayo. (Genesis 2:16, 17) Inlawlawagna ken ni Adan no ania dagiti dakes a pagbanagan dagiti aramidenna. Ania ti inaramid ni Adan?

17. Apay a maikunatayo a pilien ni Jehova no ania laeng ti kayatna nga ammuen a nasaksakbay?

¹⁷ Nabatad a pinili ni Jehova a dina ammuen no ania ti aramidento da Adan ken Eva, nupay kabaelanna nga ammuen ti aniaman a banag a mapasamak iti masanguanan. Ti saludsod ngarud ket saan a no kabaelan ni Jehova nga ammuen ti masanguanan, no di ket no pilienna nga aramiden dayta. Maysa pay, nainrasonan a panunotentayo a gapu ta ni Jehova ket Dios ti ayat, imposible a siuulpit nga inkeddengna a nasaksakbay ti napasamak nga iyaalsa idiay Eden, agraman dagiti nakas-ang nga imbungana. (Mateo 7:11; 1 Juan 4:8) No kasta, pilien ni Jehova no ania laeng ti kayatna nga ammuen a nasaksakbay.

18. Apay a ti panangpili ni Jehova no ania laeng ti kayatna nga ammuen a nasaksakbay ket saan a tanda a kurang ti pannakabalinna?

¹⁸ Kayatna kadi a sawen a saan a naan-anay ti pannakabalin ni Jehova gapu ta pilienna laeng dagidiay kayatna nga ammuen a nasaksakbay? Saan. Ni Moises dineskribirna ni Jehova kas “ti Bato,” sana innayon: “Naan-anay ti aramidna.” Saan a ti Dios ti mapabasol kadagiti dakes nga imbunga ti panagbasol ti tao. Ti panagsukir ni Adan ti makagapu a mapaspasarantayo amin ti nakas-ang nga epekto ti basol. Nalawag ti kinuna ni apostol Pablo a “babaen iti maysa a tao simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti amin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.”​—Deuteronomio 32:4, 5; Roma 5:12; Jeremias 10:23.

19. Ania a salsaludsod ti mausig iti sumaganad nga artikulo?

¹⁹ Kadagiti kalkalpas nga inusigtayo, nakitatayo a saan nga agkurang ti kinahustisia ni Jehova. (Salmo 33:5) Imbes ketdi, maitunos amin iti panggep ni Jehova dagiti abilidad, moral a galad, ken pagalagadanna. (Roma 8:28) Kas Dios a gubuayan dagiti padto, ni Jehova “manipud punganay ibagbagana ti pagnguduan, ken manipud iti nabayagen a tiempo ti bambanag a saan pay a naaramid.” (Isaias 46:9, 10) Nakitatayo met a pilienna no ania laeng ti kayatna nga ammuen a nasaksakbay. Ania ngarud ti epektona kadatayo? Kasanotay a masigurado a maitunos iti naayat a panggep ti Dios ti amin a desisiontayo? Ken ania dagiti bendision a sumangbay kadatayo no kasta ti aramidentayo? Ti sumaganad nga artikulo usigenna dagita a saludsod.

[Footnote]

Mailawlawagyo Kadi?

• Ania dagiti nagkauna a pagarigan a mangpaneknek a kanayon a ‘sigurado nga agballigi’ ti ‘sao’ ti Dios?

• Ania ti inkeddeng a nasaksakbay ni Jehova mainaig iti “agnanayon a panggepna”?

• Iti ania a wagas nga us-usaren ni Jehova ti abilidadna a mangammo iti masanguanan?

[Ladawan iti panid 22]

Nagtalek ni Jehosafat ken ni Jehova

[Ladawan iti panid 23]

Impakpakauna ti Dios ti ipapatay ken panagungar ni Jesus

[Ladawan iti panid 24]

Inkeddeng kadi a nasaksakbay ni Jehova no ania ti aramiden da Adan ken Eva?