“Saanak a Makapagulimek”

1. Apay a saan a nagulimek ni Jeremias ken dagiti dadduma pay a propeta ni Jehova?

“DENGGEM ti sao ni Jehova.” Dagita a sasao ti mangmangngeg dagiti tattao kadagiti lansangan ken plasa ti Jerusalem manipud idi 647 K.K.P. Ket saan a simmardeng ti propeta ti Dios. Uray idi nadadael ti siudad kalpasan ti 40 a tawen, maulit-ulit nga indagadagna dayta. (Jer. 2:4; 42:15) Nangibaon ti Mannakabalin-amin a Dios kadagiti propeta tapno masigurado a mangngeg dagiti Judio ti balakadna ket agbabawida. Kas nasalaysayen iti daytoy a libro, maysa ni Jeremias a naidumduma a pannakangiwat ti Dios. Idi imbaonna ni Jeremias, kinuna ti Dios kenkuana: “Masapul a tumakderka ket sawem kadakuada ti isuamin nga ibilinko kenka. Dika koma makarikna iti aniaman a panagaligaget.” (Jer. 1:17) Narigat dayta a trabaho. Nagsagaba ni Jeremias iti pisikal ken emosional a pakarigatan, ngem iti laksid dagiti kasta a pakasuotan, nariknana a masapul nga itungpalna ti annongenna. Kinunana: “Ti pusok naariwawa iti unegko. Saanak a makapagulimek.”—Jer. 4:19.

2, 3. (a) Kasano a tinulad dagiti adalan ni Jesus ni Jeremias? (b) Apay a rumbeng a tuladem ti ulidan ni Jeremias?

² Ti wagas a panangitungpal ni Jeremias iti annongenna kas propeta ket agserbi a pagtuladan dagiti adipen ni Jehova kalpasan ti panawenna agingga iti kaaldawantayo. (Sant. 5:10) Di nagbayag kalpasan ti Pentecostes 33 K.P., dagiti panguluen a Judio tiniliwda da apostol Pedro ken Juan ket imbilinda kadakuada nga isardengda ti mangasaba. Ammom no ania ti insungbatda. “Saan a mabalin nga agsardengkami nga agsao maipapan iti bambanag a nakita ken nangngegmi.” (Ara. 4:19, 20) Binallaaganda da Pedro ken Juan a nakarkaro ti lak-amenda no matiliwanda manen ida a mangaskasaba. Kalpasanna, pinapanawda ida. Ngem saan a mabalin a sumardeng a mangasaba dagitoy a matalek a lallaki no di ket intultuloyda.

³ Saan kadi a ti sasao da Pedro ken Juan a nailanad iti Aramid 4:20 iyanninawna ti kinaregta ni Jeremias? Kas ministro ni Jehova a Dios kadagitoy narigat a maudi nga al-aldaw, determinadoka met kadi a ‘saan nga agulimek’? Kitaentayo no kasanotay a mataginayon, kas ken Jeremias, ti tured nga agtultuloy a mangikasaba iti naimbag a damag iti laksid ti kumarkaro a kasasaad ti lubong.

ITULTULOYMO TI MANGASABA URAY NO IYALENG-ALENGDAKA

4. Ania ti reaksion ti adu kadagiti Judio iti mensahe ni Jeremias?

⁴ Saan kadi a ti kari ti Dios maipapan iti nagsayaat a masanguanan iti sidong ti turay ti Anakna ti kasayaatan a damag a mangngegan dagiti tattao? Ngem adu ita ti kas kadagiti dadduma a Judio a nangikuna ken Jeremias: “No maipapan iti sao a sinaom kadakami iti nagan ni Jehova, saankami nga umimdeng kenka.” (Jer. 29:19; 44:16) Kasta idi ti masansan a mangngeg ni Jeremias. Adu met ita ti saan nga interesado a dumngeg iti ikaskasaba dagiti adipen ni Jehova. Ti kasta a kinaawan interes dagiti tattao mabalin a pagmawmawenna ti regta dagiti agibumbunannag iti Pagarian. Ania ti mabalin nga aramiden no guminginaden dagiti dadduma iti kongregasionyo, wenno uray sika, gapu iti panangyaleng-aleng dagiti tattao iti teritoriayo?

5. (a) Ania ti reaksion ni Jeremias iti panangyaleng-aleng dagiti tattao? (b) Apay nga agpegpeggad unay dagidiay di mangipangag iti naimbag a damag?

⁵ Usigem ti panangmatmat ni Jeremias iti baet ti panangyaleng-aleng ti kaaduan kadagiti umili ti Juda. Idi nabiit pay a natudingan ni Jeremias kas mammadto, impakpakauna ni Jehova kenkuana ti mapasamak no dumteng ti tiempo a panangukomna. (Basaen ti Jeremias 4:23-26.) Nabigbig ti propeta nga agpannuray ti biag ti rinibu a tattao iti panangipangagda iti mensahena. Iti kaaldawantayo, kasta met laeng ti sasaaden dagiti tattao, a pakairamanan dagiti adda iti teritoriayo. Maipapan iti “dayta nga aldaw” a panangukom ti Dios iti daytoy nadangkes a lubong, kinuna ni Jesus: “Dumtengto dayta kadagidiay amin nga agnanaed iti rabaw ti intero a daga. Ngarud, agtalinaedkayo a siririing iti isuamin a tiempo nga umar-ararawkayo tapno makapagballigikayo iti pananglisi kadagitoy amin a banag a naikeddeng a mapasamak, ken iti panagtakder iti sanguanan ti Anak ti tao.” (Luc. 21:34-36) Maawatam iti sasao ni Jesus nga agpegpeggad unay dagidiay di mangipangag iti naimbag a damag.

6. Apay a rumbeng nga itultuloymo ti mangasaba uray kadagidiay saan nga interesado iti mensahetayo?

⁶ Nupay kasta, no agbalbaliw dagiti dati a mangyaleng-aleng ket ipangagda ti sao ni Jehova nga ikaskasabatayo, di magatadan a bendision ti sagrapenda. Ipapaayannatayo ni Jehova iti gundaway a maisalakan ken agbiag iti baro a lubongna. Umasping dayta iti ministerio ni Jeremias. Dagiti umili ti Juda ket naipaayan iti gundaway a makalasat. (Basaen ti Jeremias 26:2, 3.) Tapno matulonganna ida, no mano a dekada nga indagdagadag kadakuada ni Jeremias nga ‘umimdengda ket agsublida’ ken ipangagda ti sao ti pudno a Dios. Ditay ammo no mano kadagiti kinaskasabaan ni Jeremias ti nagbabawi ken nangbalbaliw iti kabibiagda. Ngem adda dagiti nangipangag, a kas met laeng iti kaaldawantayo. Bayat nga agtultuloy nga ikaskasabatayo ti naimbag a damag, masansan a makangngegtayo kadagiti kapadasan no kasano a limmukneng ti panagpuspuso dagiti tattao a saan idi nga interesado. (Kitaem ti kahon a napauluan iti “Mabalin a Mangipangagto Dagiti Saan nga Interesado,” iti panid 184.) Saan kadi a maysa pay dayta a rason nga agtalinaedtayo nga aktibo iti makaispal iti biag a trabahotayo a panangikasaba iti naimbag a damag?

SAANDATAYO A NAAN-ANAY A MADANGRAN DAGITI BUMUSBUSOR

7. Kasano a dagiti bumusbusor ginandatda a pasardengen ni Jeremias nga agipadto?

⁷ Adu dagiti gundaway a dagiti bumusbusor inrurumenda ni Jeremias tapno sumardeng nga agipadto. Adda dagiti saan a pudno a propeta a nangsupiat kenkuana iti imatang ti adu a tao. (Jer. 14:13-16) Iti panagpagpagna ni Jeremias kadagiti lansangan ti Jerusalem, isu ket linalais ken pinagsasawan dagiti tattao a malabasanna. (Jer. 15:10) Ti dadduma kadagiti bumusbusor insikatda a padaksen ni Jeremias. (Jer. 18:18) Adda pay dagidiay nagsao iti maibusor kenkuana tapno dagiti napudno ti panagpuspusona a tattao saanda a patien ti mensahe ti Dios nga ikaskasabana. (Un. 3:61, 62) Simmardeng kadi ni Jeremias? Saan, no di ket intultuloyna ti nangasaba. Ania ti nakatulong kenkuana a mangaramid iti dayta?

8. Ania ti reaksion ni Jeremias bayat a kumarkaro ti panangbusorda kenkuana?

⁸ Ti panagpannurayna ken Jehova ti kangrunaan a nakatulong ken ni Jeremias a nangsango iti ibubusor. Iti rugrugi ti ministeriona, kinuna ti Dios nga isu ket aywanan ken salaknibanna. (Basaen ti Jeremias 1:18, 19.) Nagtalek ni Jeremias iti dayta a kari, ket saan a pinaay ni Jehova. Bayat a kumarkaro ti panangbusorda kenkuana, ad-adda met a timmured ken timmibker ti determinasionna. Imutektekam no kasano a nakatulong kenkuana dagita a galad.

9, 10. Ania dagiti pagteng iti biag ni Jeremias a tumulong kenka nga agbalin a natured?

⁹ Naminsan, dagiti bumusbusor a papadi ken propeta insaklangda ni Jeremias kadagiti prinsipe ti Juda tapno idawatda ti pannakapapatayna. Kimleb kadi iti buteng ni Jeremias? Saan. Naipaneknekna a saan a pudno dagiti ipabpabasolda kenkuana, isu a naispal ti biagna.—Basaen ti Jeremias 26:11-16; Luc. 21:12-15.

¹⁰ Kas nasalaysayen, ni Pasur, a maysa nga opisial iti templo, inkabilna ni Jeremias iti tul-ong idi mangngegna ti agkakadagsen a mensahe ti propeta. Mabalin nga iti panagkuna ni Pasur, agserbi a pagnakman ni Jeremias ti pannakaitul-ongna ket agulimeken. Isu nga iti sumuno nga aldaw, winayawayaanna ni Jeremias. Nasakit la ketdi ti intero a bagi ni Jeremias gapu iti napasaranna, ngem sinangona manen ni Pasur ket imbagana ti pangngeddeng ni Jehova maibusor kenkuana. Wen, saan a nagulimek ni Jeremias uray no pinarigatda! (Jer. 20:1-6) Apay? Kuna a mismo ni Jeremias: “Ni Jehova adda idi kaniak kas maysa a nakaam-ames a mannakabalin. Dayta ti makagapu a maitibkolto dagidiay mismo a mangidaddadanes kaniak ket saanda nga agballigi.” (Jer. 20:11) Saan a nagalikenken ni Jeremias iti laksid ti nakaro a panangbusorda kenkuana. Natibker ti nakaibatayan ti panagtalekna ken Jehova, ket mabalin a kastaka met.

11, 12. (a) Ania ti inaramid ni Jeremias idi binusor ni Hananias? (b) Ania ti pagsayaatanna no agteppelka?

¹¹ Nasayaat a laglagipen a saan a panatiko ni Jeremias. Ammona ti aramidenna no maipasango kadagiti bumusbusor. Ammona no kaano a lumiklik. Kas pagarigan, usigem ti inaramidna idi kinompronta ni Hananias, a maysa a saan a pudno a propeta. Idi sinupiat ni Hananias iti imatang dagiti tattao ti naimpadtuan a sao ni Jehova, isu ket tinubngar ni Jeremias. Inlawlawag ni Jeremias no kasano a mailasin ti pudno a propeta. Adda idi sangol nga inkabil ni Jeremias iti tengngedna a mangiladawan iti pannakakautibo dagiti Judio idiay Babilonia. Nakapungtot ni Hananias ket binungtolna ti sangol. Saan laeng a dayta ti mabalin nga aramiden ni Hananias. Gapuna, ania ti inaramid ni Jeremias? Kastoy ti mabasatayo: “[Ti] mammadto napan iti dalanna.” Wen, pimmanaw ni Jeremias. Iti saan unay a nabayag kalpasan daytoy, nagsubli ni Jeremias kas imbilin ni Jehova, ket imbagana ken Hananias no ania ti inkeddeng ti Dios a mapasamak—ti panagserbi dagiti Judio iti ari ti Babilonia ken ti ipapatay ni Hananias.—Jer. 28:1-17.

¹² Masursurotayo iti daytoy a naipaltiing a salaysay nga iti panangasabatayo, saantay laeng koma a basta natured no di ket nasken met a naannadtayo. No sumupiat ken makapungtot ti bumalay, ken mangpangta pay ketdi, nasaysayaat no sidadayaw nga agpakadatayo laengen ket mapantayo iti sabali a balay. Saan a kasapulan a makirinnikiartayo iti asinoman a kaskasabaantayo. No ‘medmedantayo ti bagitayo iti sidong ti dakes,’ wenno agteppeltayo, mabalin nga awatennatayto ti bumalay iti sabali a gundaway.—Basaen ti 2 Timoteo 2:23-25; Prov. 17:14.

“DIKA AGBUTENG”

13. Apay nga imbaga ni Jehova ken ni Jeremias: “Dika agbuteng,” ken apay a nasken nga usigentayo daytoy?

¹³ Dagiti pudno a managdaydayaw mariribukanda idi kadagiti nagdakes a kasasaad sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P. Maawatam ngarud no apay nga imbaga ti Dios ken ni Jeremias: “Dika agbuteng.” (Jer. 1:8; Un. 3:57) Ket imbilin ni Jehova kenkuana a kasta met laeng ti ibagana kadagiti matalek a kailianna. (Basaen ti Jeremias 46:27.) Ania ti masursurotayo iti daytoy? Iti daytoy napeggad a tiempo ti panungpalan, makariknatayo no dadduma iti buteng. Kadagiti kasta a gundaway, dumngegtayo kadi ken Jehova, a kas man la mangibagbaga kadatayo iti: “Dika agbuteng”? Kas nasalaysayen iti daytoy a libro, inusigtayo no kasano nga inaywanan ti Dios ni Jeremias kadagiti napeggad a tiempo. Repasuentayo iti apagbiit no ania ti napasamak ket kitaentayo no ania ti masursurotayo iti dayta.

14, 15. (a) Ania a napeggad a kasasaad ti napasaran ni Jeremias? (b) Kasano a tinungpal ni Jehova ti karina a salaknibanna ni Jeremias?

¹⁴ Bayat nga uming-inget ti panangsakup dagiti Babilonio iti Jerusalem, mangrugin nga agbisin dagiti umili. Di nagbayag, adu ti awanen ti makanna. (Jer. 37:21) Awan la ngarud ti makanen, naipupok pay ni Jeremias iti lugar a nalabit nagbalin koman a tanemna. Dagiti prinsipe iti Juda inallukoyda ti nakapsut ti pakinakemna nga ari a ni Zedekias a tumulok iti kayatda. Pinaipisokda ni Jeremias iti nauneg a pagurnongan iti danum a pitak ti nagyanna. Bayat a mailumlumlom ni Jeremias, awanen ti namnamana a makaaon pay. No sika ti adda iti kasta a kasasaad, makariknaka la ketdi iti buteng.—Jer. 38:4-6.

¹⁵ Gapu ta gagangay laeng a tao ni Jeremias kas kadatayo, nagtalek nga isu ket saan a baybay-an ni Jehova kas inkarina. (Basaen ti Jeremias 15:20, 21.) Sinupapakan kadi ni Jehova ti panagtalek ni Jeremias? Wen. Tinignay ti Dios ni Ebed-melec a mangispal ken Jeremias uray no maikaniwas dayta iti pagayatan dagiti prinsipe. Pinalubosan ti ari ni Ebed-melec a mangispal iti propeta babaen ti panangaonna kenkuana.—Jer. 38:7-13.

16. Kadagiti ania a peggad nga inispal ni Jehova dagiti nasungdo kenkuana?

¹⁶ Nupay naalaw ni Jeremias, agpegpeggad latta ti biagna. Idi dimmawat ni Ebed-melec iti ari iti pammalubos nga aonenna ni Jeremias, kinunana: “Isu matayto iti ayanna gapu iti nakaro a bisin. Ta awanen ti tinapay iti siudad.” (Jer. 38:9) Gapu iti kinakirang ti taraon idiay Jerusalem, awan ti maaramidan dagiti umili no di mangan iti lasag ti tao. Ngem inispal manen ni Jehova ti propetana. Impanamnama met ni Jeremias ken ni Ebed-melec nga isu ket salakniban ni Jehova. (Jer. 39:16-18) Silalagip ni Jeremias iti pammatalged ti Dios: “Addaak kenka tapno ispalenka.” (Jer. 1:8) Gapu ta inaywanan ida ti Mannakabalin-amin a Dios, naispal ti biag dagitoy a dua a nasungdo a lallaki iti ima dagiti kabusor ken iti nakaro a bisin iti dayta a siudad a naikeddeng a madadael. Ania ti punto? Inkari ni Jehova a salaknibanna dagiti adipenna ket tinungpalna ti karina.—Jer. 40:1-4.

17. Apay a rumbeng nga agtalekka iti kari ni Jehova a salaknibanna dagiti adipenna?

¹⁷ Dandanin dumteng ti kangitingitan ti kaitungpalan ti padto ni Jesus maipapan iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag. Iti asidegen a masanguanan, addanto “dagiti pagilasinan iti init ken bulan ken kadagiti bituen, ket iti daga tuok dagiti nasion, a saanda nga ammo ti ruaran . . . bayat a mataltalimudaw dagiti tattao gapu iti buteng ken panangpadpadaan iti bambanag nga um-umay iti mapagnaedan a daga.” (Luc. 21:25, 26) Ditay pay ammo no ania a pagilasinan dagita ken no kasano kakaro ti buteng a mariknanto dagiti tattao. Ngem aniaman ti mapasamak, makapagtalekka a kabaelan ken tarigagayan ni Jehova nga ispalen dagiti adipenna. Nupay kasta, naidumanto ti pagbanagan dagidiay saan nga agserserbi kenkuana. (Basaen ti Jeremias 8:20; 14:9.) Uray no kasla awan gaway dagiti adipenna, a kas ken Jeremias idi adda iti nasipnget a pagurnongan iti danum, kabaelanna nga isalakan ida! Agaplikar iti ilina ti inkari ti Dios ken ni Ebed-melec: “Di bumurong nga ipaayankanto iti itatalaw, ket iti kampilan saankanto a mapasag; ket sigurado a matagikuamto ti kararuam kas maysa a samsam, agsipud ta nagtalekka kaniak,’ kuna ni Jehova.”—Jer. 39:18.

SASAO A NAISURAT PARA KENKA

18. (a) Ania a sasao ti nangbalbaliw iti biag ni Jeremias? (b) Ania ti masursurom iti bilin ti Dios a mabasatayo iti Jeremias 1:7?

¹⁸ “Kadagidiay amin a pangibaonakto kenka, rebbeng a mapanka; ket ti isuamin nga ibilinkonto kenka, rebbeng a sawem.” (Jer. 1:7) Naan-anay a nagbalbaliw ti biag ni Jeremias idi imbilin ti Dios dayta kenkuana. Manipud idin, ti panangipakaammo iti “sao ni Jehova” ti kangrunaan a pakaseknanna. Maulit-ulit nga agparang dagita a sasao iti libro a Jeremias. Iti maudi a kapitulo, insalaysay ni Jeremias ti pannakasakup ti Jerusalem ken ti pannakaidestiero ti maudi nga ari a ni Zedekias. Wen, agtultuloy nga insuro ken ginutugot ni Jeremias dagiti umili ti Juda nga agtulnogda ken Jehova agingga nga ibatad dagiti pasamak a nalpasen ti trabahona.

19, 20. (a) Apay a makasursuroka iti panagserbi ni Jeremias? (b) Ania ti pakainaigan ti trabaho a panangasaba iti pannakarikna iti rag-o ken pannakapnek? (c) Ania ti epektona kenka ti panangusigmo kadagiti libro a Jeremias ken Un-unnoy?

¹⁹ Adu ti pagpadaan ti annongen ni Jeremias ken ti ministerio dagiti Saksi ni Jehova ita. Kas ken Jeremias, agserserbika iti pudno a Dios bayat ti tiempo ti panangukom. Agkasapulan iti panawen ken pigsa ti dadduma a responsabilidad; ngem ti panangikasaba iti naimbag a damag ti kapatgan pay laeng a trabaho a mabalinmo nga aramiden iti daytoy a sistema dagiti bambanag. Babaen dayta, maidaydayawmo ti naindaklan a nagan ti Dios ken maipakitam a bigbigbigem ti naan-anay a kalintegan ken autoridadna kas Soberano iti Uniberso. (Basaen ti Un-unnoy 5:19.) Maipakitam met ti naisangsangayan nga ayatmo kadagiti sabsabali gapu ta tultulongam ida a mangammo iti pudno a Dios ken kadagiti iparebbengna tapno maisalakanda.—Jer. 25:3-6.

²⁰ Maipapan iti impaaramid ni Jehova kenkuana, kinuna ni Jeremias: “Ti saom agbalin kaniak a panagragsak ken panagrag-o ti pusok; ta ti naganmo naipanagan kaniak, O Jehova a Dios ti buybuyot.” (Jer. 15:16) Kasta a rag-o ken pannakapnek ti masagrap dagiti amin a tigtignayen ti pusoda nga agsao maipaay iti pudno a Dios. Adda ngarud nasayaat a panggapuam nga agtultuloy a mangiwaragawag iti mensahe ni Jehova, kas iti inaramid ni Jeremias.