Kapitulo 14—Sangalubongan a Kinatalged iti Sidong ti “Prinsipe ti Kappia”
Kalpasan ti Baro a Tulag—Isuntot’ Pagarian ti Milenio
1, 2. (a) Iti ania ti pakaidiligan itatta dagiti minilmilion a magunggonaan iti panagandar ti baro a tulag? (b) Aniat’ kinuna dagiti termino ti baro a tulag?
Riniwriw a tattao iti intero a daga ti immawaten kadagiti engrande a gunggona manipud ti panagandar ti baro a tulag, nupay no saanda a paset dayta. Naiyarigda kadagiti di Israelita nga agnanaed a nakipagtaeng idiay Israel bayat ti kaaldawan ti panagep-epekto pay laeng ti Mosaico a Linteg ti tulag. (Exodo 20:10) Kasano met nga isu daytoy ti kaso itatta iti umad-adu a minilion dagiti adda a magunggonaan a naitimpuyog a kadua ti natda kadagiti naespirituan nga Israelitas?
2 Iti padto idiay Jeremias 31:31-34, Daydiay nangipaulog kadagiti termino ti baro a tulag kunana: “Isaadkonto ti lintegko iti unegda, ken isuratkonto iti pusoda. Ket siakto ti Diosda, ket isudanto ti ilik.”
3. (a) Iti ania a langa a naited ti linteg ti daan a Mosaico a tulag iti Israel? (b) Sakbay a nairugi a maisurat ti Kristiano a Griego a Kasuratan, sadino ti nangisuratan ti Dios ti linteg ti baro a tulag?
3 Iti kaso ti Linteg ti tulag, ni Jehova a Dios, babaen ken mammadto a Moises kas manangibabaet, intedna iti Israel iti lasag “ti insurat ti ima a dokumento . . . , a nakailanadan dagiti bilbilin.” (Colosas 2:14) Nupay kasta, ania, ti maipapan ti linteg ti baro a tulag? Ti Manangibabaetna ket saanna nga inkitikit dayta iti bato, wenno insurat dayta iti manuskrito. Ti Manangibabaetna awan imbatina a kabukbukodanna a sursurat. Maammuantayo no ania ti linteg ti baro a tulag manipud ti naipaltiing a Kristiano a Griego a Kasuratan. (2 Timoteo 3:16) Ngem uray pay sakbay ti pannakairugi a maisurat dagidiay a Griego a Kasuratan, manipud agarup 41 K.P., rinugianen nga insurat ni Jehova a Dios ti lintegna iti baro a tulag. Kaano? Idi aldaw ti Pentecostes, 33 K.P. Sadino? Eksakto daydiay kinunana iti nabayagen nga inkarina a pangisuratanna: “Ikabilkonto dagiti linlintegko iti isipda, ket isuratkonto met ida iti pusoda.”—Hebreo 8:10.
4. ti panangisurat ti Dios kadagiti linlintegna iti puso ken panangikabilna iti is-isip dagiti ad-adipenna ti addaantot’ ania a nasayaat nga epekto?
4 Gaput’ pannakaisuratda iti puso, dagidiay a linlinteg ti agarup dinto agpatingga nga ayaten dagidiay nga agtulnog kadakuada. No dagidiay a linteg ket naikabil “iti isipda,” didanto malipatan ida. Gapuna, dagiti manangsalimetmet kadagidiay a linteg kunada, kadagiti sasao ti Salmo 119:97: “O anian a panagayatko iti lintegmo! Isu ti imutektekak nga agmalmalem.” Manipud kaunggan unay ti kinataoda, insaadda ti ayatda kadagiti linlinteg ni Jehova kas naited baeten ti Manangibabaetna, ni Jesu-Kristo. Gapuna, buyogen ti umiso a pakatignayan determinadoda a mangsalimetmet kadagidiay nasudi a linlinteg. Agaplikar daytoy agpadpada iti “bassit nga ipastoran” nga adda iti baro a tulag ken iti “dakkel a bunggoy” dagiti “sabsabali a karnero” a saan a paset ti baro a tulag, ngem addada iti babaen dayta.—Idiligyo ti 1 Juan 5:3; Juan 14:15.
Ti Isyu ti Pagarian Naipasango!
5. Aniat’ impadto ti Manangibabaet ti baro a tulag idiay Mateo 24:12-14?
5 Dagiti manangsalimetmet ti linlinteg ti baro a tulag saanda koma a matmatnag iti impadto ti Manangibabaet a ni Jesu-Kristo, a paset “ti pagilasinan . . . ti panungpalan iti sistema dagiti bambanag”: “Ket agsipud ta agadunto ti kinadakes ti ayat dagiti adu lumamiisto. Ngem ti agtalinaed agingga iti panungpalan maisalakanto. Ket daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti amin a mapagnaedan a daga kas maysa a pammaneknek kadagiti isuamin a nasion.”—Mateo 24:3, 12-14.
6. (a) Ti kadi Mateo 24:14 maysa laeng a padto? (b) Asinoda dagiti nangala iti dayta nga ad-adda pay ngem maysa a padto, ket ania ti maikuna maipapan iti panagibturda?
6 Daytoy maudi a sasao maipapan iti sangalubongan a pammaneknek iti Pagarian ket saan laeng a maysa a padles. Daytat’ maysa a bilin nga agpaay kadagiti ad-adalanna nga agbibiag “iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag.” Daytat’ maysa a giya nga agpaay iti umiso a kurso ti panagtignayda agingga iti naan-anay a panungpalan ti maysa a sistema dagiti bambanag nga awanan ayat ken natatek iti kinadakes iti kaaduanna, saan laeng a di panagraem iti linteg ti Dios. Asino itatta dagiti napaneknekan a pudno a Kristiano, a namati kadagidiay a sasao ni Jesu-Kristo kas maysa a bilin kadakuada? Dagiti historikal a kinapudno nga immadun nanipud 1919 ti sipupudno a sumungbat, “dagiti Saksi ni Jehova”! Ti kampaniada a panangisuro ti Biblia maipapan ti Pagarian ket isu ti kadadakkelan pay laeng a nakarekord, ket nakaipakitada ti panagibtur iti dayta bayat ti napalabasen a 67 a tawtawen. Iti kada tawen itan, daytat’ dumakdakkel iti kalawa ken ti kinapigsa.
7, 8. (a) Bayat ti Gubat Sangalubongan I, aniat’ pinadpadas ni Satanas nga aramiden kadagidiay adda iti baro a tulag? (b) Iti panawen kalpasan ti gubat, kasano a ti isyu ti Pagarian dagus a nakagteng iti sanguanan?
7 Pinadpadas a lappedan ni Satanas a Diablo daytoy naisalsalumina a kampania a panangisuro ti Biblia babaen ti panangpunasna iti bassit a natda kadagiti naespirituan nga Israelitas bayat ti Gubat Sangalubongan I. Isut’ napaay! Insigida, kalpasan ti panagsublida manipud iti kasla natay a kasasaadda idi kalgaw ti 1919, inangayda ti immun-una a kumbension kalpasan ti gubat idiay Cedar Point, Ohio, idi Setiembre iti dayta a tawen. Iti maikadua a kumbension idiay Cedar Point idi Setiembre 1922, ti isyu ti Pagarian ti dagus a nakagteng iti sanguanan. Iti maikapat nga aldaw dayta a kumbension, a napauluan “Ti Aldaw,” ti presidente ti Watch Tower Society ti nangiyeg iti nakaay-ayat a palawagna iti maysa a nakaay-ayat a pasetna babaen ti panagkunana:
8 “Ngarud agsublitayo iti tay-ak, dakayo nga annak ti Kangatuan a Dios! Isuotyo dagiti kabalyo! Nalawag koma ti pampanunotyo, agalibtakkayo, agaktibokayo, umingelkayo. Agbalinkayo a dagiti matalek ken pudno a saksi a maipaay iti Apo. Umabante iti pannakidangadang agingga a malangalangen to amin a paset ti Babilonia. Iwaragawagyo a silalawa ti mensahe. Masapul a maammuan ti lubong a ni Jehova isu ti Dios ket ni Jesu-Kristo isu ti Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo. Daytoy ti aldaw dagiti isuamin nga al-aldaw. Kitaenyo, ti Ari agturturayen! Dakayo dagiti ahentena a manangipakdaar. Gapuna ipablaakyo, ipablaakyo, ipablaakyo ti Ari ken ti Pagarianna.”
Ti Panangam-ammo ken Jehova nga Ad-adda Pay Pannakaawatna
9. (a) Gapu ti iyaadu dagiti ebidensia maipapan iti nalinteg a gobierno, dagiti tattao masapul a mangalada iti ania a takder? (b) Dagidiay mangala ti paborable a takder maik-ikkanda iti ania a pannakaammo?
9 Nasurok a 70 a tawtawen itan nanipud naitrono ni Kristo iti pannakabalin ti Pagarian idi 1914. Nanipud idin, ti pammaneknek maipapan ti nalinteg a gobierno ti Dios ti rimmang-ayen iti kasta unay. Dagiti tattao iti lubong ti sangatauan ti nangalan iti takderda maipapan iti isyu ti Pagarian, maipaay man dayta iti Pagarian wenno maibusor iti dayta. Ket dagidiay nangala iti takderda iti dasig dayta nadiosan a gobierno matungtungpal kadakuadan dagitoy nagpateg a sasao iti baro a tulag: “Ket saandanto a mangisuro tunggal maysa iti kaarrubana ken tunggal tao iti kabsatna, a kunana, ‘Ammuem ni Jehova!’ ta isuda amin am-ammodakto, manipud iti kababassitan agingga iti kadadakkelan kadakuada.”—Jeremias 31:34.
10. (a) Gapuna iti sidong ti ania a designasion a rinugian ti natda dagiti naespirituan nga Israelitas ti mangabrasa ti “sabsabali a karnero”? (b) Ania a pannakaammo ti nagun-odan ti “sabsabali a karnero”?
10 Idi 1935 ti natda kadagiti naespirituan nga Israelitas ti nangrugi a mangabrasa kadagiti “sabsabali a karnero” iti Naimbag a Pastor iti aktibo a pannakitimtimpuyog kadakuada iti “maymaysa nga arban” iti sidong ni Jesu-Kristo, nga aminda ket Saksi ni Jehova. Ket dagidiay “sabsabali a karnero,” a nangrugin a mabukbukel kas “maysa a dakkel nga umariwekwek” nga awan ti naikeddeng a bilangda, ti nangala, agraman dagiti napulotan-espiritu a natda, ti “panangsalimetmet kadagiti bilbilin ti Dios” ken mangaramid “ti trabaho a pammaneknek ken Jesus.” (Apocalipsis 7:9-17; 12:17) Gapuna manipud pangrugian idi 1935, dagitoy a “sabsabali a karnero” naammuanda met ni Jehova “manipud iti kababassitan agingga iti kadadakkelan kadakuada.”
11. Kasano a ti Nakristianuan a pannakaammo ken ni Jehova naigiddiat manipud ken nasaysayaat ngem ti adda kadagiti Judio iti sidong ti Linteg ti tulag?
11 Nupay kasta, iti ania a pamay-an, a ti Nakristianuan a pannakaammo ken Jehova naiduma manipud ken nasaysayaat ngem ti pannakaammo nga adda kadagiti Judio iti sidong ti daan a Mosaico a Linteg ti tulag? Ituloy a kunaen kadatayo ti nailangitan a Manangaramid ti baro a tulag: “Ta pakawanekto ti kinadakesda, ket saankonto a lagipenen ti basolda.” (Jeremias 31:34; Hebreo 8:12) Daytoy ket gapu ngamin iti kinapudno a ti baro a tulag naibatay iti nasaysayaat a daton babaen iti nasaysayaat a Manangibabaet. (Hebreo 8:6; 9:11, 12, 22, 23) Ti nasaysayaat a daton ti nasaysayaat a Manangibabaet ket saannan a kasapulan ti pannakaulitna, kas iti tinawen nga Aldaw ti Panangabbong iti sidong ti daan a Mosaico a Linteg ti tulag. (Hebreo 10:15-18) Gapu iti daytoy amin, ti pannakaammo ken ni Jehova nga ik-ikutan dagidiay adda iti uneg ken sidong ti baro a tulag ket pudno a nasaysayaat, ad-adda a nabakbaknang, ad-adda a mannakaawat, ad-adda a naan-anay ngem iti pannakaammo ti Dios nga adda kadagiti Judio iti sidong ti Linteg ti tulag.
12. Kangrunaan ngem amin, ania a saad ti inukoparan ni Jehova kadagidiay naiyeg iti uneg ti baro a tulag ken dagiti adda iti babaen dayta?
12 Kangrunaan ngem amin, ni Jehova a Dios, ti Manangaramid-Tulag, isu ti Ari dagidiay inyegna iti baro a tulag ken dagidiay insaadna iti sidong dayta. (Mateo 5:34, 35; Jeremias 10:7) Ni apostol Pablo, 1,850 a tawtawen sakbay a naitrono ni Jesus kas Ari kadagiti langlangit idi 1914, intudona ti kinaari ni Jehova kadagidiay agtultulnog iti linteg ti baro a tulag, a kunkunana: “Itan ti Ari ti kinaagnanayon, di agrupsa, di makita, ti maymaysa a Dios, madaydayaw ken mapadayag koma iti agnanayon nga awan inggana. Amen.”—1 Timoteo 1:17.
Ti Pagarian ti Milenio Kalpasan “ti Dakkel a Rigat”
13. (a) Kaano ken iti sidong dagiti ania a kasasaad a ti “dakkel nga umariwekwek” sumrekdanto a naan-anay kadagiti bendision nga agay-ayus manipud iti baro a tulag? (b) Ania nga engrande a panggep ti naibanagton ti baro a tulag?
13 Ti “dakkel nga umariwekwek” ti “sabsabali a karnero,” a saan a paset ti baro a tulag ngem addada iti sidong dayta kumitkitada iti masanguanan a rummuar a sibibiag manipud “ti dakkel a rigat.” Kalpasan ti pannakadadael daytoy agdama a naikeddengen a matay a sistema dagiti bambanag, tagiragsakendanto, iti sangaribo a tawen, ti panagturay ni Jesu-Kristo ken dagiti makipagtawid kenkuana iti daytoy nadalusanen a daga. (Apocalipsis 7:9-14) Kalpasanna ti panggep ti baro a tulag ti naragpatton, ti panangpataud “ti ili a kukua ti Dios” nga agbalin a makipagtawid iti nailangitan a Pagarian ti Dios. (1 Pedro 2:9; Aramid 15:14) Babaen iti dayta a Pagarian ti Dios, agayuston ti bendision a naan-anay kadagiti “dakkel nga umariwekwek” dagiti makalasat a “sabsabali a karnero.” Iti dayta ni Satanas a Diablo ken ti di makita a demonio nga organisasionna naigarangugongdanton iti abut a mangliwengliweng ket didanton mabalin ti mangsinga.—Apocalipsis 21:1-4; 20:1-3.
14. Ania a naimbag a panagsagana ti addanto kadagiti nakalasat a “dakkel nga umariwekwek”?
14 Dagiti makalasat a “dakkel nga umariwekwek” dagiti “sabsabali a karnero” maaddaandanton ti nasayaat a pannakaisagana nga agbiag idiay baro a sistema dagiti bambanag. Kas kadagiti natda iti naespirituan nga Israelitas, naammuandanton ti Dios “manipud iti kababassitan agingga iti kadadakkelan kadakuada.” (Jeremias 31:34) Iti panagkararag iti Dios, naminsan kinuna ti agturturayen nga Ari: “Daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayon, ti panangammoda kenka a maymaysa a pudno a Dios, ken ni Jesu-Kristo, nga imbaonmo.” (Juan 17:3) Gapuna daytoy sapasap a pannakaammo ken ni Jehova a Dios ti maipaayto iti agnanayon a pannakaisalakan. Pudnonto daytoy saan laeng nga agpaay iti “lasag” a maisalakanto a sibibiag manipud iti “dakkel a rigat” no di ket kastanto met kadagiti binilbilion a natnatay a tattao a makangngegto iti timek ti Ari ket rummuardanto manipud tanemda a pakalaglagipan. Amin a kasapulan a pannakaammo ken ni Jehova ti maipaayto kadagita a napagungar.—Mateo 24:21, 22; Juan 5:28, 29; Apocalipsis 20:11-15.
15. Apay a ti panangitungpalto iti baro a tulag dinto mangibunga iti aniaman a pukaw kadagiti “dakkel nga umariwekwek” dagiti “sabsabali a karnero”?
15 Makaparagsak, ti panangitungpalto iti baro a tulag ti Dios nga agturong iti naindaklan a panagballigi ket saanto a mangibunga iti pannakapukaw ti “dakkel nga umariwekwek” dagiti kimmarnero a makalasat iti pannakadadael daytoy naikeddengen a madadael a sistema dagiti bambanag. Imbes ketdi, daytanto ti manglukat ti dalan a maipaay iti dakdakkel pay a bendision ditoy nadalusanen a daga nga isunto ti tawidenda ken addaandanto ti damo a pannakipaset iti panamagbalin iti dayta a sangalubongan a paraiso. (Mateo 25:34; Lucas 23:43) Di agbayagen, dagidiay mangdaddadael iti daga ket mapukawdanton, “ngem dagidiay nga agpannuray ken ni Jehova tawidendanto ti daga. . . . Ngem dagiti naemma tawidendanto ti daga, ket maay-ayatandanto iti kinaruay ti talna.” (Salmo 37:9-11) Amin itandudoda koma ti Pagarian ti Milenio ni Jehova a Dios babaen ti “Prinsipe ti Kappia” a sumaruno iti pannakaitungpal ti baro a tulag!