Dagiti Leksion Manipud kadagiti Kasuratan: Amos 1:1–9:15

Ti Pannakapukaw ti Maysa a Nasion

“AGSAGANAKA a sumabet iti Diosmo,” kuna ni “Jehova a Dios dagiti buybuyot” iti nasion ti Israel. (Amos 4:12, 13) Ti rason? Nabulsekan iti kinarang-ay, nalipatan dagiti Israelitas ti Linteg ket nakabasolda iti panangtulaw iti nasantuan a dagana iti idolatria, imoralidad, panangibukbok iti dara, ken kinaranggas.

Kas propeta ni Jehova, naibaon ni Amos a mangiyebkas iti mensahe a mangpakdaar saan laeng nga iti bukodna a nasion ti Juda no di ket nangnangruna iti makin-amianan a pagarian ti Israel. Kinondenarna ti Israel gapu iti managimbubukodan nga estilo ti panagbiagna ken impadtona ti di bumurong a pannakapukawna iti im-ima dagiti kabusor a nasnasion. Ti libro ni Amos, a naisurat idi agarup nagtengngaan ti 829 K.K.P. ken 804 K.K.P., mangipaay iti pannakaawat iti pannakabalin ti Dios a mangsirpat kadagiti um-umay a didigra, ket mangipaay kadagiti sumagmamano a naintiempuan a pakdaar.

Umap-apuy a Pannakadadael dagiti Kabusor ti Dios

Awan ti asinoman a makaliklik kadagiti panangukom ti Dios. Anian ti kinapudno daytoy maipaay kadagiti nasnasion iti Damasco (Syria), Gaza (Filistia), Tiro, Edom, Ammon, Moab, ken Juda! Ni Jehova ‘dinanto ibaw-ing’ ti imana manipud iti panangbusor kadakuada gapu kadagiti basbasolda. Nupay kasta, ti naipadto a didigrada nagserbi laeng a mangipaganetget iti pannakaukom a sangsanguen ti Israel gaput’ pannakapaayna a mangtaginayon iti tulag ti pannakirelasionna iti Dios ken panangitandudo ti linlintegna.​—Amos 1:1–2:16.

Ipangagyo ti pakdaar ti Dios. “Dakayo laeng ti binigbigko kadagiti amin a pampamilia ditoy daga,” kuna ni Jehova iti Israel. (Amos 3:2) Nupay kasta, ti managbasol a panagbiagda impakitana ti pannakarimonda iti nagan ti Dios ken iti kinasoberanona. Adut’ determinado a bumaknang, nga agbibiagda iti saanda a nagbannogan a kinabuslon iti ‘balay a pagnaedanda iti panawen ti lam-ek agraman balay a pagnaedanda iti panawen ti pudot,’ a naggastuan dagiti mismo a kakabsatda. (Amos 3:15) Babaen iti makaallilaw a timbangan, inulbodda dagiti nakurapay. Ti panangbaybay-ada iti pudno a panagdaydayaw kinaipapananna a maiyanatup ti pannusa ni Jehova. Kaskasdi, ‘awan ti aramiden ni Jehova a dinto maipalgak kadagiti adipenna.’ Iti kasta, impadto ni Amos dagiti panangukom ni Jehova ket pinakdaaranna ida: “Agsaganaka a sumabet iti Diosmo.”​—Amos 3:1–4:13.

Ni Jehova ket Manangisalakan

Ti Dios kaasianna dagidiay agbabawi. “Sapulendak ket agbiagkayto,” daytat’ inkiddaw ni Jehova iti Israel. (Amos 5:4) “Guraenyo ti dakes ket ayatenyo ti naimbag.” (Amos 5:15) Nupay kasta, dagita a sasao ket dida naipangag. Dagiti apostata kinaykayatda ti umuli idiay Bethel ken Gilgal, a sentro ti panagrukbab iti ladawan tapno iyegda sadiay dagiti datdatonda kadagiti ulbod a didiosen. (Amos 5:26; 1 Ar-ari 12:28-30) Kadagiti pagiddaan a marfil, dagiti managinsisingpet a managdakdakes uminumda iti arak ket panuynoyanda ti bagbagida kadagiti kaiimasan a taraon ken lana. (Amos 5:11; 6:4-6) Umayen “ti aldaw ni Jehova,” ket “kenkuana met laeng” sinapataan ti Dios ti pannakadadael ti Israel. (Amos 5:18; 6:8) Ni Jehova ibangonnanto ti maysa a nasion a mangparigat iti Israel ket iyegnanto iti pannakakautibo.​—Amos 5:1–6:14.

Agbutengkayo ken Jehova, saan a kadagiti bumusbusor. Ti pannakadadael ti Israel mabalin a naiyeg koma babaen iti bunggoy dagiti dudon wenno iti mangtalipupos nga apuy. Nagpakpakaasi ni Amos a maipaay iti Israel, ket “imbabawi ni Jehova” ti pannusa, iti kasta saan a naaramid iti kastoy a pamay-an. Nupay kasta, kas iti maysa a managibangon ti maysa a bakud babaen iti maysa a tinnag, ni Jehova “saannanto a labasanen” ti Israel. (Amos 7:1-8) Ti nasion masapul a malangalang. Nagpungtot babaen iti mensahe ti propeta, ni Amasias, a maysa a padi iti panagrukbab iti baka, siuulbod a pinabasolna ni Amos iti panagrebelde a maibusor iti pagarian ket imbilinna kenkuana a ‘mapan idiay daga ti Juda ket saanto nga agipadto manen’ idiay Bethel. (Amos 7:12, 13) Nagbuteng kadi ni Amos? Saan! Isut’ situtured a nagipadto iti ipapatay ni Amasias ken ti didigra a maipaay iti pamiliana. Kas iti pannakaummong ti prutas iti panawen ti panagani, kasta met a panawenen para ken Jehova a makikuentaan iti Israel. Awanto ti makaliklik iti dayta.​—Amos 7:1–8:14.

Adda namnama a maipaay kadagidiay agtalek ken Jehova. “Diakto rakraken a matalipupos ti balay ni Jacob,” kuna ni Jehova. Adda pay laeng namnama kadagidiay sumagmamano kadagiti annak ni Jacob ngem awan maipaay kadagiti managbasol. Sigurado ti pannakadadaelda. Nupay kasta, ni Jehova “ummongennanto manen dagiti nakayawan” iti Israel.​—Amos 9:1-15.

Dagiti leksion a maipaay itatta: Dagidiay mangaramid iti bagida a kabusor ti Dios ket maukomdanto a maikari iti ipapatay. Nupay kasta, asinoman a mangipangag iti nadiosan a pakdaar a mensahe ti panagbabawi makaawatto iti asi ni Jehova ket agtultuloyto a sibibiag. No agbutengtayo iti Dios ditayto palubosan dagiti kabkabusor a manglapped kadatayo iti panangaramidtayo iti pagayatanna.

[Kahon iti panid 22]

DAGITI TEKSTO TI BIBLIA A NASUKIMAT

○ 1:5​—Dagiti siudad idi ugma ket addaanda iti nagngato a bakud ken dadakkel a ruangan. Tapno maiserra dagitoy, dagiti akaba a bareta a landok wenno gambang ti maibalunet kadakuada iti uneg. Ti ‘pannakalasang ti balunet ti Damasco’ kaipapananna a matnagto ti kabisera ti Syria kadagiti Asirio. Agbalinto a kasla saan a maiserra dagiti ruangan ti siudadna agsipud ta nalasang dagiti balunetna.​—2 Ar-ari 16:8, 9.

○ 4:1​—Dagiti managayat iti kinabuslon a babbai nga agnanaed idiay Samaria ket naawaganda a “bakbaka ti Basan.” Dagiti nalasbang a pagaraban iti Basan ti nangiyeg iti pannakaadda dagiti nalulukmeg nga an-animal. (Deuteronomio 32:14; Ezequiel 39:18) nalawag a dagitoy naagum a “bakbaka ti Basan” induronda dagiti “appoda” wenno assawada, tapno dumawat iti kuarta kadagiti nakurapay tapno maipaayan dagiti bukodda a “balbalay a marfil.” (Amos 3:15) Dagita a tigtignay, nupay kasta, nagresultada iti nadiosan a pammales.

○ 4:6​—Ti ebkas a “kinadalus dagiti ngipen” ket nailawlawag babaen iti katupag a sasao a “panagkurang ti tinapay.” Agparang ngarud a tuktukoyenna ti panawen ti bisin, inton nadalus dagiti ngipen gapu ta awan a pulos ti makan. Nalawag, inyebkas ni Jehova ti saanna a pananganamong iti idolatroso a sangapulo-tribo a pagarian babaen iti panangiyegna ti bisin iti daga, a kas iti impakdaarna nga immun-una. (Deuteronomio 28:48) Nupay kasta, daytoy ken dadduma pay nga ebkas ti nadiosan a panangukom saanda a nagteng ti puso dagidiay manangsalungasing-tulag a tattao.​—Amos 4:6, 8-11.

○ 5:2​—Idi inyebkas ni Amos daytoy a padto, dagiti umili agraman iti daga ti Israel ket saan pay a naparukma ken naagaw babaen iti ganggannaet a pannakabalin. Gapuna, nailadawanda a kas birhen. Nupay kasta, iti sumagmamano laeng a tawen, matnagto ti birhen nga Israel kadagiti Asirio ket “makayawanda iti labes ti Damasco.” (Amos 5:27) Nakasigsigurado ni Amos iti pannakadadael ti Israel gapu iti saanna a kinamatalek ta inladawanna dayta a kas nalpasen a napasamak.

○ 7:1​—“Ti panagapit ti ari” mabalbalin a tuktukoyenna ti buis wenno babayadan a kalikaguman ti ari tapno ipaayan ti taraon ti an-animal ken kabalieriana. Ti buis iti ari ket masapul a mabayadan nga umuna, a kalpasan dayta dagiti umili mabalindan ti mangala iti ‘apit,’ wenno natnateng, a pagtaraonda. Ngem sakbay a maaramidda dayta, immay dagiti dudon ket kinnanda dagitoy a nabati a mulmula.

○ 8:2​—Ti bunga iti panawen ti pudot ket mapuros iti arinunos ti panawen ti panagani. Iti kasta ti ngudo ti tawen ti agrikultura insimbolona a nadanonen ti Israel ti panungpalanna. “Diakto labasanen ida,” kinuna ni Jehova. Ti nasion ket maiparbeng a pakaipakatan iti panangukomna.

○ 9:7​—Gapu kadagiti matalek nga appoda, pinili ni Jehova dagiti Israelitas, inaonna dagiti ammada manipud pannakaadipen idiay Egipto, ket inyegna ida idiay Canaan. Ngem awan ti pakaibasaran ti panagtangsitda gapu itoy, ta ti kinadakesda ti nangipaay kadakuada ti kasasaad a kas kadagiti taga Etiopia. (Idiligyo iti Roma 2:25.) Kasta met, ti pannakaisalakanda manipud Egipto ket saan a garantia ti agtultuloy a nadiosan nga anamong a kas ti kinapudno a dagiti Filisteo ken taga Syria ket agtataengda iti luglugar a naiduma iti immuna a lugarda. Ti itataudda manipud kadagiti matalek a patriarka saanto a mangisalakan kadagiti Israelitas. Ti naanamongan a takder iti Dios agdepende iti panagtulnog iti pagayatanna.​—Amos 9:8-10; Aramid 10:34, 35.