No Ania ti Nasken nga Aramidem Tapno Makaay-ayo iti Dios ti Biag ti Pamiliam

1. Apay a naragsak ti biag ti pamilia dagiti Saksi ni Jehova?

AGDINDINAMAG a naragsak ti biag ti pamilia dagiti Saksi ni Jehova. Insurat ni Bryan Wilson, maysa a propesor iti Oxford University: “Mangipapaay dagiti Saksi iti adu a praktikal a balakad . . . maipapan iti relasion ti agassawa, dagiti moral nga isyu, panangpadakkel iti annak, ken dadduma pay a praktikal a banag. Dakkel ti maitultulongda babaen kadagiti mapagtalkan a balakad a naibatay iti Nasantuan a Kasuratan ken karaman kadagiti prinsipio a sursurotenda.” Awan duadua nga adun ti nasursurom iti Sao ti Dios no kasano ti maaddaan iti makaay-ayo a biag ti pamilia.

2. (a) Ania ti mapalpaliiwmo a kasasaad dagiti pamilia kadagitoy a tiempo? (b) Kadagiti ania a libro ti Biblia ti pangsukimatantayo iti balakad maipapan iti biag ti pamilia?

² Bayat nga umad-adani ti aldaw ni Jehova, at-atakaren ni Satanas dagiti pamilia. Dayta ti gapuna nga adu ti saanen nga agtalek kadagiti mismo a kameng ti pamiliada, kas idi kaaldawan ni Mikias. Insuratna: “Dikay maaddaan pammati iti maysa a kadua. . . . Manipud kenkuana nga agid-idda iti saklotmo saluadam dagiti ruangan ti ngiwatmo. Ta ti anak a lalaki umsienna ti ama; ti anak a babai tumakder maibusor iti inana; ti manugang-a-babai maibusor iti katuganganna-a-babai; dagiti kabusor ti maysa a tao isu dagiti tattao iti sangakabbalayanna.” (Mikias 7:5, 6) Agbibiagka iti lubong a nagrakayan ti urnos ti pamilia, ngem ikagkagumaam ti di agpaimpluensia, isu a nagbalin a nasaysayaat ken ad-adda a makaay-ayo iti Dios ti biag ti pamiliam. Nalabit iyap-aplikarmo dagiti teksto a kas iti Deuteronomio 6:5-9; Efeso 5:22–6:4; ken Colosas 3:18-21. Ngem adda kadi maadawmo a balakad kadagiti libro nga insurat dagiti 12 a mammadto maipapan iti naragsak a biag ti pamilia? Iti daytoy a kapitulo, usigentayo ti sumagmamano nga ehemplo dagiti balakad a masarakan kadagitoy a libro. Ngem saanmo la a basta usigen dagita nga espesipiko a balakad. Padasem a kitaen no ania kadagitoy nga ehemplo ti mausarmo a mangadal kadagiti dadduma pay a leksion manipud kadagitoy a libro. Iti ngudo daytoy a kapitulo, adda dagiti nailista a teksto a pakasanayam a mangadal kadagiti leksion a linaon dagita a 12 a libro.

“GINURANA TI PANAGDIBORSIO”

3, 4. (a) Iti kaaldawantayo, ania ti pamay-an dagiti adu a mangsolbar kadagiti parikut ti agassawa? (b) No maipapan iti panagasawa, ania a nakalkaldaang a kasasaad ti gagangay idi kaaldawan ni Malakias?

³ Siempre, umuna a pakaseknantayo ti relasion ti agassawa. Kadagitoy laeng kallabes a tiempo nga ibilangen ti kaaduan a tattao ti diborsio, wenno panagsina, kas nalaka a solusion dagiti parikut ti agassawa. Iti napalabas, saan a nalaka ti makidiborsio; idiay England idi maika-19 a siglo, ti Parlamento ti mangikeddeng iti panagdiborsio ti agassawa. Agserbi daytoy a salaknib tapno saan a marakrak dagiti pamilia. Ngem naiduma unay itan ti kasasaad. Kuna ti Encyclopædia Britannica: “Iti adu a pagilian manipud idi Maikadua a Sangalubongan a Gubat, nakadidillaw ti iyaadu dagiti agdibdiborsio . . . Dakkel ti nagbalbaliwan ti panangmatmat dagiti tattao iti diborsio . . . anamongandan dayta.” Gagangayen ti diborsio uray kadagiti pagilian a kas iti Korea, a sangapulo a tawen sakbayna ket saan a maanamongan dayta. Kadagitoy a tiempo, ipagarup dagiti tattao iti adu a pagilian a mabalin dagiti agassawa ti agsina no nariribuk ti relasionda.

⁴ Idi kaaldawan ni Mikias idi maikalima a siglo K.K.P., gagangay ti panagsina kadagiti Judio. Kinuna kadakuada ni Malakias: “Ni met laeng Jehova nangsaksi iti nagbaetanyo iti asawa ti kinaagtutubom, a kenkuana nakilangenka a sigugulib.” Gapu iti kinagulib dagiti assawa a lallaki, nalapunos ti altar ni Jehova iti lua dagiti assawa a babbai a naliputan, “buyogen ti panagsangit ken panagsennaay.” Ket unayen ta dagiti rinuker a papadi pinanuynoyanda ti kasta a kinaulpit!​—Malakias 2:13, 14.

5. (a) Kasano ti panangmatmat ni Jehova iti panagsina? (b) Apay a serioso unay ti pananggulib iti asawa?

⁵ Idi kaaldawan ni Malakias, kasano ti panangmatmat ni Jehova iti panangisina dagiti lallaki iti assawada? Insurat ni Malakias: “‘Ginurana ti panagdiborsio,’ kinuna ni Jehova a Dios ti Israel.” Pinatalgedan pay ni Malakias a ‘saan a nagbaliw’ ni Jehova. (Malakias 2:16; 3:6) Naalam kadi ti punto? Datin a saan nga anamongan ti Dios ti panagsina. (Genesis 2:18, 24) Saan a nagbaliw ti riknana idi tiempo ni Malakias ken uray iti kaaldawantayo. Adda dagidiay makisina gapu laeng ta saanda a mapnek iti asawada. Nupay manangallilaw ti pusoda, suksukimaten dayta ni Jehova. (Jeremias 17:9, 10) Ammona ti pudno a motiboda a makisina, uray kasano ti panangikalinteganda. Wen, “amin a bambanag lamolamoda ken sipapanayagda a naiparang kadagiti mata daydiay pagidatagantayo.”​—Hebreo 4:13.

6. (a) Kasano a makatulong kenka ti panangmatmat ni Jehova iti panagsina? (b) Ania ti kangrunaan a punto ti pammagbaga ni Jesus maipapan iti panagsina?

⁶ No naasawaankan, mabalin a saan pay a nakagteng ti relasionyo nga agassawa iti punto nga agsinakayo, ngem nasayaat a laglagipem ti panangmatmat ni Jehova. Imperpektotayo amin, isu a namnamaentayo a rumsua dagiti parikut ken di panagkinnaawatan iti nagbaetan ti agassawa. Nupay kasta, ibilangmo aya a solusion ti panagsina no tumaud dagiti parikut? No kabara ti panagsinnungbatyo nga agassawa, ‘Agsinatan!’ kunam kadi? Adu ti agkuna iti kasta, ngem no kas iti Dios ti panangmatmatyo iti panagasawa, sipapasnek nga ikagumaanyo a risuten dagiti parikutyo nga agassawa. Agpayso a kinuna ni Jesu-Kristo nga adda laeng maysa a lehitimo a pakaibatayan ti panagsina​—pannakiabig, kayatna a sawen, amin a kita ti seksual a panagdenna iti ruar ti matrimonia. Nupay kasta, ania ti kangrunaan a punto ti pammagbaga ni Jesus? Kinunana kadagiti agdengdengngeg kenkuana: “Ti pinagsinnangol ti Dios saan koma a pagsinaen ti tao.” Wen, intandudo ni Jesus ti di agbalbaliw a pagalagadan ni Jehova a dinakamat ni Malakias agarup 450 a tawen sakbayna.​—Mateo 19:3-9.

7. Maitunos iti pammagbaga a masarakan iti libro a Malakias, kasano a mataginayonmo ti nalagda a relasion iti asawam?

⁷ No kasta, kasano a mataginayon dagiti agassawa a Kristiano ti nalagda a relasion? Kastoy ti kuna ni Malakias: “Masapul nga aluadanyo ti bagbagiyo maipapan iti espirituyo, ket dikay makilangen a sigugulib.” (Malakias 2:16) Kayatna a sawen nga annadantayo ti rikna wenno motibotayo. Tapno ‘maaluadan ti espiritutayo,’ ditay agduyos a mangipakita iti di maitutop nga interes iti asinoman a ditay asawa. (Mateo 5:28) Kas pagarigan, kasanon no sililimed a maay-ayatantayo no iparikna daydiay ditay asawa ti panaggustona wenno napalalo ti panangpadayawna kadatayo? Kayat a sawen daytoy a saantay a salsaluadan ti espiritutayo. Ti ngarud maysa a napateg a maadaltayo kadagiti 12 a mammadto a tumulong kadatayo a mangtaginayon iti nalagda a relasion ket ti panangsaluad iti ‘espiritutayo.’

8, 9. Apay a nairaman iti Biblia ti napasamak iti nagbaetan da Oseas ken Gomer?

⁸ Di pagduaduaan a determinadoka a mangsaluad iti relasionyo nga agassawa. Nupay kasta, saanyo a maliklikan nga interamente dagiti parikut. Kasanom a marisut ti aniaman a tumaud a parikut, aglalo no iti panagriknam ket ti asawam ti nangnangruna a mapabasol? Laglagipem ti immun-una a nadakamat iti daytoy a libro, iti Kapitulo 2 ken 4, maipapan ken ni Oseas. Nagbalin nga “asawa ti pannakikamalala” ni Gomer nga asawana sa ‘kinamat ni Gomer dagiti naderrep a kaayan-ayatna.’ Di nagbayag, isu ket pinanawan dagiti kaayan-ayatna, pimmanglaw ket nagbalin nga adipen. Ni Oseas sinubbotna ni Gomer, ket naibilin kenkuana nga ayatenna ni Gomer. Apay? Maysa daytoy a napnuan kaipapanan a panangiladawan iti napasamak iti nagbaetan ni Jehova ken ti Israel. Ni Jehova ti “asawa a makinkukua” iti Israel a naikallaysa kenkuana kas asawa a babai.​—Oseas 1:2-9; 2:5-7; 3:1-5; Jeremias 3:14; Isaias 62:4, 5.

⁹ Manipud pay idi un-unana, sinair dagiti Israelita ti rikna ni Jehova babaen ti panagdaydayawda kadagiti didiosen. (Exodo 32:7-10; Uk-ukom 8:33; 10:6; Salmo 78:40, 41; Isaias 63:10) Nagdaydayaw iti sinan-urbon a baka ti makin-amianan a pagarian a buklen ti sangapulo a tribu. (1 Ar-ari 12:28-30) Maysa pay, saan a nagpannuray dagiti Israelita ken ni Jehova, ti Asawa a Makinkukua kadakuada, no di ket nagbaw-ingda kadagiti napolitikaan a kaayan-ayatda. Adda tiempo a, kas iti agmaya a nasubeg a sebra, kimmarayoda a nagkamang iti Asiria. (Oseas 8:9) Ania ngata ti riknam no kasta ti inaramid ti asawam?

10, 11. Kasano a matuladmo ni Jehova no maipasangoka iti kasasaad nga iti panagriknam ket ti asawam ti nagbiddut?

¹⁰ Idi panawen ni Oseas, nasurok a 700 a tawenen ti napalabas manipud idi nakitulag dagiti Israelita ken ni Jehova. Nupay kasta, sidadaan ti Dios a mamakawan kadakuada no la ket ta agsublida kenkuana. Naikuna nga inrugi ni Oseas ti nagipadto sakbay ti 803 K.K.P., isu nga agarup 60 a tawen pay nga inan-anusan ni Jehova ti Israel ken nganngani 200 a tawen nga inan-anusanna ti Juda! Iti panangaramatna iti kasasaad ti pamilia ni Oseas kas ilustrasion, iyaw-awis pay laeng idi ni Jehova ti panagbabawi ti ili a nakitulaganna. Adda nainkalintegan a panggapuanna a mangisina iti Israel, ngem namin-ano a nangibaon kadagiti mammadto a tumulong iti piguratibo nga asawana nga agsubli kenkuana, uray no kaipapanan dayta ti dakkel a panagsakripisio iti biangna.​—Oseas 14:1, 2; Amos 2:11.

¹¹ No maipasangoka iti kasasaad nga iti panagriknam ket ti asawam ti nagbiddut, aramidem ngata ti kas iti inaramid ni Jehova? Ipamuspusam ngata nga isubli ti sigud a kasasaad ti relasionyo? (Colosas 3:12, 13) Nasken ti kinapakumbaba tapno maaramidmo dayta. Anian a nagsayaat nga ulidan ti impasdek ni Jehova iti pannakilangenna kadagiti Israelita! (Salmo 18:35; 113:5-8) Ti Dios ‘nagsao iti puso dagiti Israelita,’ a nagpakpakaasi pay ketdi kadakuada. Kas imperpekto a tattao, saan kadi nga ad-adda a rumbeng a kasaotayo ti puso wenno naimpusuan a kasaritatayo ti asawatayo, nga ikagumaantayo a risuten dagiti parikut ken palabsen dagiti biddut? Saan nga ubbaw ti panagregget ni Jehova. Dagiti natda nga Israelita linuktanda ti pusoda bayat nga addada idiay Babilonia a nakaidestieruanda, ket idi kamaudiananna nagsublida iti dagada, nga inawaganda ni Jehova kas “Asawak.”​—Oseas 2:14-16.a

12. Kasano a makatulong iti relasionyo nga agassawa ti panangutobmo iti pannakilangen ni Jehova iti piguratibo nga asawana?

¹² No kas pagarigan ta tumaud ti narikut a problema, mabalin a nasayaat ti ibunga ti napasnek a panangikagumaam a mangisubli iti sigud a kasasaad ti relasionyo nga agassawa. Madadaan idi ti Dios a mangpakawan uray iti nadagsen a basol a naespirituan a pannakiabig iti biang ti piguratibo nga asawana. Kadagiti pudno a Kristiano, saan a nakagteng iti kasta a punto ti kaaduan a parikut ti agassawa. Adu a parikut ti mangrugi iti nagubsang wenno nasakit a sasao. Isu a no nasair ti riknam gapu iti nasakit a sasao ti asawam, panunotem ti napasaran ni Oseas, ken ni Jehova a mismo. (Proverbio 12:18) Saan ngata a makatulong dayta kenka a mangpakawan?

13. Ania ti maadaltayo iti panangikalikagum ni Jehova iti panagbabawi dagiti nasukir a tattaona?

¹³ Adda pay maadaltayo iti daytoy a pakasaritaan. Madadaan kadi ti Dios a makisinnublianan kadagiti tattaona no saanda nga isardeng ti makiabig? Maipapan iti mannakiabig a nasion, kinuna ti Dios ken ni Oseas: “Ti pannakiabigna rebbeng nga iwaksina manipud sanguananna ken dagiti aramidna a pannakikamalala manipud baet dagiti susona.” (Oseas 2:2) Nasken nga agbabawi dagiti Israelita ken ‘mangpataudda iti bunga a maitutop iti panagbabawi.’ (Mateo 3:8) Mainaig iti daytoy, dagiti bukodmo a pagkapuyan ti intonaram, saan ket a dagiti pagkapuyan ti asawam. No nakabasolka kenkuana, apay a dimo ikagumaan ti makikappia babaen ti sipapasnek a panagpadispensar ken panagbalbaliwmo? Mabalin a pakawanennaka no kasta ti aramidem.

‘DAGITI SINGDAN TI AYAT’​—PAKAIBATAYAN TI DISIPLINA

14, 15. (a) Gapu iti kuna ti Malakias 4:1, apay a rumbeng a sipapasnek a tungpalem ti pagrebbengam a mangisuro kadagiti annakmo? (b) Kasano a matulongam dagiti annakmo a mangam-ammo ken ni Jehova?

¹⁴ Maipapan iti biag ti pamilia, adu pay ti maadaltayo iti pannakilangen ni Jehova kadagiti Israelita kas nadakamat kadagiti 12 a naimpadtuan a libro. Naglaon dagita a libro kadagiti indikasion no kasanom a tulongan dagiti annakmo. Saan a nalaka ti mangpadakkel iti annak kadagitoy a tiempo. Masapul a sipapasnek a tungpalen dagiti nagannak ti pagrebbenganda. Mabasatayo: “‘Sigurado nga alun-onento ida ti aldaw nga um-umay,’ kinuna ni Jehova ti buybuyot, ‘iti kasta saanto a mangitedda kadakuada uray ramut wenno kangrunaan a sanga.’” (Malakias 4:1) Iti dayta nga aldaw ti panangsingir, nainkalintegan ti aramidento ni Jehova kadagiti ubbing (dagiti sanga) sigun iti panangtingitingna kadagiti dadakkelda (dagiti ramut), a responsable kadagiti menor de edad nga annak. (Isaias 37:31) Mabalin a nasayaat wenno dakes ti pagbanagan dagiti annak, depende iti kabibiag dagiti dadakkelda. (Oseas 13:16) No kas nagannak, wenno ramut, ket saanyo a salsalimetmetan ti nasayaat a takder iti imatang ni Jehova, anianto ngata ti mapasamak kadagiti annakyo (dagiti sanga) inton dumteng ti aldaw ti pungtot ni Jehova? (Sofonias 1:14-18; Efeso 6:4; Filipos 2:12) Iti kasumbangirna, pagimbagan dagiti annakyo ti agtultuloy a panangikagumaanyo a maaddaan iti nasayaat a relasion iti Dios.​—1 Corinto 7:14.

¹⁵ Kalpasan nga inadaw ni apostol Pablo ti padto ni Joel maipapan iti kinapateg ti iyaawag iti nagan ni Jehova, kinunana: “Kasano ti panangawagdanto iti daydiay a kenkuana saanda a naaddaan iti pammati? Kasta met, kasano a maaddaandanto iti pammati iti daydiay saanda a nangngeg?” (Roma 10:14-17; Joel 2:32) Agsasao ni Pablo maipapan iti ministeriotayo iti publiko, ngem mabalinmo nga iyaplikar dayta iti panangisuro kadagiti annakmo. Kasano a maaddaanda iti pammati ken ni Jehova no awan ti ammoda maipapan kenkuana? Inaldaw kadi a mangbusbusboska iti umdas a tiempo a mangisuro kadagiti annakmo maipapan iti kinaimbag ni Jehova, a patpatanorem kadakuada ti nauneg a panagayat kenkuana ken iti balakadna? Mabalin a dumakkel dagiti annak a nasayaat ti espiritualidadda no kanayon nga isarsarita kadakuada dagiti dadakkelda ti maipapan ken ni Jehova.​—Deuteronomio 6:7-9.

16. Maitunos iti Mikias 6:3-5, kasano a matuladmo ni Jehova iti panangdisiplinam kadagiti annakmo?

¹⁶ No ubing pay unay dagiti annak, mabalin a nalaka laeng nga ikuyog ida kadagiti Nakristianuan a gimong. Nupay kasta, bayat nga agmatmataenganda, adda bukoddan a nakem. Kasano ti pannakilangenmo kadagiti annakmo no agsukirda sagpaminsan? Adda masursurom kadagiti 12 a naimpadtuan a libro, nga imutektekam no kasano ti pannakilangen ni Jehova iti Israel ken Juda. (Zacarias 7:11, 12) Kas pagarigan, no basaem ti Mikias 6:3-5, intonaram ti rikna nga iyanninawna. Nupay nagbasol dagiti Israelita, ti Dios inawaganna latta ida kas “ilik.” Impakpakaasina: “O ilik, lagipem, pangngaasim.” Imbes a babalawenna ida a sigugubsang, inkagumaanna a danonen ti pusoda. Matuladmo kadi ni Jehova uray no iti panangdisiplinam kadagiti annakmo? Uray kasano kadagsen ti basolda, tratuem ida a kas napateg a paset ti pamiliam, a dimo ida pagsasawan. Imbes a babalawem ida, sidudungngo nga agpakpakaasika. Agsaludsodka tapno maaonmo ti kaunggan a pampanunotda. Ikagumaam a danonen ti pusoda tapno matignayda a mangyebkas iti pudno a rikriknada.​—Proverbio 20:5.

17, 18. (a) Ania ti rumbeng a mangtignay kenka a mangdisiplina kadagiti annakmo? (b) Kasano a mataginayonmo ‘dagiti singdan ti ayat’ kadagiti annakmo?

¹⁷ Apay a disiplinaam dagiti annakmo? Aramiden dayta dagiti dadduma a nagannak tapno saan a madadael ti naimbag a pakasarsaritaan ti pamiliada. Impakita ni Jehova ti motibona a mangdisiplina. Kinunana: “Sinursuruak ti Efraim a magna, nga innalak ida kadagiti takiagko . . . Babaen kadagiti tali ti naindagaan a tao intultuloyko nga inaon ida, babaen kadagiti singdan ti ayat.” (Oseas 11:3, 4) Iti daytoy a gundaway, kasla agama ti nangyarigan ni Oseas iti relasion ni Jehova ken ti Israel. Mailadawanmo kadi iti panunotmo ti maysa a naayat a nagannak a nakaiggem iti singdan wenno tali a pagkaptan ti anakna nga agsursuro a magna? Dagiti tali ti pagkaptan ti ubing no maitibkol, ken pagsurotanna no sumiasi.​—Jeremias 31:1-3.

¹⁸ Tuladem kadi ti ayat ti Dios kadagiti Israelita? Maulit-ulit a pinaglikudanda, ngem saanna nga inibbatan a dagus dagidi a singdan ti ayat. Mabalin a kasla maitawtaw no dadduma dagiti ubbing ken maitibkolda gapu kadagiti babassit a banag, ngem dimo palusposan dagiti singdan ti ayat a namagsinggalut kadakayo. Laglagipem a saan a pinanuynoyan ni Jehova ti basol dagiti adipenna. Tinamingna ti kasasaad, a siaayat a dinisiplinaanna ida, ken impaayna ti tulong a kasapulanda. No madlawmo a kasla sumiasi ti anakmo iti dana ti kinapudno, dimo iyaleng-aleng dayta. Ikagumaam nga iturong ida, a kas man la babaen kadagiti tali, nga ipaayam ida iti naayat a tulong iti kastoy a narikut a kanito. Anusam dagiti mariribukan nga annakmo. Nasken unay nga adda panawenmo kadakuada!

19. Apay a dika koma maawanan iti namnama kadagiti annakmo?

¹⁹ Impadto idi ni Oseas ti panangawat dagiti natda nga Israelita iti disiplina: “Agsublinto ti annak ti Israel ket sigurado a sapulenda ni Jehova a Diosda, ken ni David nga arida; ket sigurado nga agtaytayegtegdanto nga umay ken Jehova ken iti kinaimbagna iti kamaudianan a paset dagiti aldaw.” (Oseas 3:5) Wen, adda nagnaan ti panangdisiplina ti Dios kadagiti natda iti ilina. Manginanamaka a nasayaatto met ti ibunga ti panangdisiplinam kadagiti annakmo. Dagiti naimbag a galadda ti kitaem. An-anatem ti makisarita kadakuada ngem sititibker a salimetmetam dagiti prinsipio ti Biblia. Uray no saannaka nga italtalek ita ti nasukir nga anak, asino ti makaammo no makapanunotto met laeng?

AGANNADKA ITI DAKES A PANNAKITIMPUYOG!

20. Ania a saludsod dagiti agtutubo maipapan iti pannakitimpuyog ti sungbatan dagiti libro nga insurat dagiti 12 a mammadto?

²⁰ No maysaka nga agtutubo, ania ti maadalmo kadagiti 12 a mammadto? Mabalin a ti 1 Corinto 15:33 ti maysa kadagiti teksto a masansan a madakamat dagiti dadakkelmo no mapagsasaritaanyo ti maipapan iti panangliklik kadagiti dakes a kakadua. ‘Ngem talaga kadi a dakes ti makigayyem kadagiti saan nga agdaydayaw ken ni Jehova?’ nalabit isaludsod ti dadduma nga agtutubo a kas kenka. Bueno, masarakam ti sungbat dayta a saludsod kadagitoy 12 a libro.

21-23. (a) Ania ti maadal dagiti agtutubo iti inaramid dagiti Edomita? (b) Siasino a talaga dagiti gagayyemmo?

²¹ Nupay ti ili ti Dios ti kangrunaan a nakaiturongan dagiti libro nga insurat dagiti 12 a mammadto, naiturong ti libro ni Abdias kadagiti Edomita, a naawagan a kakabsat dagiti Israelita.b (Deuteronomio 2:4) Saan a kas iti kaaduan kadagiti dadduma a libro nga insurat dagiti 12 a mammadto, inturong ni Abdias dagiti sasaona kadagiti Edomita a mismo babaen ti panangaramatna iti pronombre a “sika.” Ita, panunotem dagiti Edomita. Agarup 607 K.K.P. idi, idi a malaklakub ti Jerusalem. Nupay kadaraan dagiti Edomita ni Jacob, kimmapponda kadagiti taga-Babilonia! “Iduyayyatyo dayta! Iduyayyatyo dayta!” inriaw dagiti Edomita. (Salmo 137:7; Abdias 10, 12) Ginandatda a sakupen ti Juda. Nakilanglang wenno nakipanganda pay kadagiti taga-Babilonia. Iti Makintengnga a Daya, ti panaglanglang ket mabalin nga ipasimudaagna nga adda nagtulagan ti dua a partido.

²² Imutektekam ti impadto ni Abdias maipapan kadagiti Edomita: “Dagiti mismo a tattao [dagiti taga-Babilonia] a nakitulag kenka inallilawdaka. Dagiti tattao a nakikappia kenka inabakdaka. Dagidiay makipangpangan kenka iti taraon mangikabildanto ti iket iti sirokmo kas maysa nga awanan panangilasin.” (Abdias 7) Ania ti napasamak kadagiti Edomita, a nangtallikud ken ni Jacob a kabsatda, ken kimmappon kadagiti taga-Babilonia? Idi kamaudiananna, dagiti taga-Babilonia iti babaen ni Nabonidus pinarmekda dagiti Edomita. Idi kaaldawan ni Malakias, pinaglangalang ti Dios dagiti kabambantayan ti Edom ket nagbalin ti Edom a pagtaengan dagiti chacal.​—Malakias 1:3.

²³ Ita panunotem dagiti makunkuna a gagayyemmo a saan nga agdaydayaw ken ni Jehova. Dimo kadi mapalpaliiw a ‘dagiti mismo nga agtutubo a nagtitinnulag,’ wenno aggagayyem, ket masansan nga agiinnallilawda ken ‘mangikabilda iti iket iti sirok’ dagiti makunkuna a gagayyemda? No maduktalan ti kinasikapda, ania ti ibagada? Mabalin a kunaenda a nalaka la ngamin a mamatpati dagiti gagayyem nga inallilawda, a saanda a mailasin ti kinasikap dagiti sabsabali. Umasping dayta iti panangtrato dagiti taga-Babilonia kadagiti Edomita a kakaduada! Panagkunam, talaga ngata a maseknan kenka dagiti kasta a “gagayyem” no addaanka kadagiti parikut? (Abdias 13-16) Iti sabali a bangir, panunotem ni Jehova a Dios ken dagiti adipenna ita. Kanayon a madadaan ni Jehova a tumulong kenka. Saranayennaka no adda dagiti parikutmo. Maibilang met dagiti tattaona kas ‘pudno a kakadua nga agayat iti isuamin a tiempo,’ kas matalek a gagayyem a ‘nayanak no adda rigat.’​—Proverbio 17:17.

ILALAEM TI KAPATGAN A RELASION

24, 25. Ania ti nasken a kapatgan iti biagtayo?

²⁴ Wen, napateg ken rumbeng a palagdaen ti relasion kadagiti kameng ti pamilia. Maipapan iti pannakilangen kadagiti patpatgentayo iti biag, adu ti maadaltayo kadagiti 12 a mammadto. Nalabit kayatmo a sukimaten dagita a libro ket kitaem no ania pay dagiti masursurom kadagitoy. Makatulong daytoy kenka nga agsursuro iti ad-adu pay maipapan iti panangpasayaat iti biag ti pamiliam. Nupay kasta, ti aya naragsak a biag ti pamilia ti kapatgan kadagiti agdaydayaw iti Dios kadagitoy a tiempo?

²⁵ Makapainteres ta maipapan iti um-umay nga aldaw ni Jehova, impadto ni Joel: “Ummongenyo a sangsangkamaysa dagiti umili. Mangsantipikarkayo iti kongregasion. . . . Rummuar koma ti nobio manipud makin-uneg a siledna, ken ti nobia manipud siledna a maipaay iti kasar.” (Joel 2:15, 16) Amin nga adda iti sangakabbalayan ket rumbeng a maummong nga agdaydayaw ken ni Jehova. Saan a maipuera uray dagiti kakaskasar, nupay adda dagiti dadduma pay a banag nga asikasuenda! Awanen ti napatpateg pay ngem iti panaguummongtayo nga agdaydayaw iti Dios. Yantangay napardas ti iyaadani ti aldaw ni Jehova, nasken a ti nasayaat a relasion kenkuana ti kapatgan iti biagtayo. Iti maudi a benneg daytoy a libro, usigentayo no ania ti rumbeng a siraragsak nga ar-aramidentayo ita.