Ti Panangannurot Kadagiti Kalikaguman ti Dios Itan-okna ni Jehova
“Isu itan-okkonto buyogen ti panagyaman.”—SALMO 69:30.
1. (a) Apay a maikari a maitan-ok ni Jehova? (b) Kasano a maitan-oktayo ti Dios buyogen ti panagyaman?
NI Jehova ti Mannakabalin-amin a Dios, Soberano iti Uniberso, ti Namarsua. Gapuna, maikari laeng a maitan-ok ti nagan ken dagiti panggepna. Ti panangitan-ok ken ni Jehova kaipapananna nga isu ti maipangpangruna iti amin a banag, a maitandudo ken maipadayag babaen ti sao ken aramid. Tapno maaramidtayo dayta “buyogen ti panagyaman,” nasken a kanayontayo nga agyaman kadagiti ar-aramidenna ita ken aramidennanto pay maipaay kadatayo. Nasken a maaddaantayo iti kababalin a nadakamat iti Apocalipsis 4:11, a kunkuna dagiti matalek nga espiritu a parsua idiay langit: “Maikarika, Jehova, a mismo a Diosmi, nga umawat iti dayag ken iti dayaw ken iti pannakabalin, agsipud ta pinarsuam ti amin a bambanag, ket gapu iti pagayatam napaaddada ken naparsuada.” Kasano a maitan-oktayo ni Jehova? Babaen ti panagadal maipapan kenkuana sa annuroten dagiti kalikagumanna kadatayo. Ti panagriknatayo koma ket kas iti narikna ti salmista a nagkuna: “Isuronak a mangaramid iti pagayatam, ta sika ti Diosko.”—Salmo 143:10.
2. Kasano a tratuen ni Jehova dagidiay mangitan-ok kenkuana, ken dagidiay di mangaramid iti kasta?
2 Ipateg ni Jehova dagidiay mangitan-ok kenkuana. Gapuna, isu ti “mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana.” (Hebreo 11:6) Ania a gunggona? Inkararag ni Jesus iti nailangitan nga Amana: “Daytoy kaipapananna ti agnanayon a biag, ti pananggun-odda iti pannakaammo maipapan kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken iti daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Wen, dagidiay ‘mangitan-ok [ken ni Jehova] buyogen ti panagyaman’ “tagikuaendanto ti daga, ket agtaengdanto nga agnanayon iti dayta.” (Salmo 37:29) Iti sabali a bangir, “awanto ti masanguanan iti asinoman a dakes.” (Proverbio 24:20) Ken kadagitoy maudi nga al-aldaw, naganat a maitan-ok ni Jehova gapu ta iti din agbayag, dadaelenna dagiti nadangkes ken ispalenna dagiti nalinteg. “Ti lubong aglabas ken kasta met ti tarigagayna, ngem ti agaramid iti pagayatan ti Dios agtalinaed iti agnanayon.”—1 Juan 2:17; Proverbio 2:21, 22.
3. Apay a nasken nga ipangagtayo ti libro ni Malakias?
3 Masarakan iti Biblia ti pagayatan ni Jehova, ta “amin a Kasuratan impaltiing ti Dios.” (2 Timoteo 3:16) Ti Sao ti Dios ket naglaon iti adu a salaysay no kasano a bendisionan ni Jehova dagidiay mangitan-ok kenkuana ken no ania ti mapasamak kadagidiay saan a mangaramid iti kasta. Maysa kadagita a salaysay ket maipapan iti napasamak iti Israel idi kaaldawan ni propeta Malakias. Idi agarup 443 K.K.P., kabayatan ti panagturay ni Nehemias kas gobernador ti Juda, insurat ni Malakias ti libro a naipanagan kenkuana. Daytoy napuersa ken makapikapik a libro ket naglaon kadagiti impormasion ken padto a ‘naisurat a pammakdaar kadatayo a nadatngan dagiti panungpalan dagiti sistema ti bambanag.’ (1 Corinto 10:11) Ti panangipangag kadagiti sasao ni Malakias matulongannatayo nga agsagana agpaay iti “dakkel ken nakaam-amak nga aldaw ni Jehova,” inton dadaelenna daytoy dakes a sistema.—Malakias 4:5.
4. Ania dagiti innem a punto iti Malakias kapitulo 1 ti naiturong iti atensiontayo?
4 Kasano a ti libro ni Malakias, a naisurat nasurok a 2,400 a tawenen ti napalabas, tulongannatayo iti daytoy maika-21 a siglo nga agsagana agpaay iti dayta dakkel ken nakaam-amak nga aldaw ni Jehova? Ti umuna a kapitulo iturongna ti atensiontayo iti di kumurang innem a punto a napateg iti panangitan-oktayo ken ni Jehova buyogen ti panagyaman tapno magun-odtayo ti anamongna ken ti biag nga agnanayon: (1) Ay-ayaten ni Jehova ti ilina. (2) Nasken nga ipakitatayo ti panangipateg kadagiti sagrado a bambanag. (3) Namnamaen ni Jehova nga itedtayo kenkuana ti kasayaatan. (4) Ti pudno a panagdayaw ket tigtignayen ti di agimbubukodan nga ayat, saan a ti kinaagum. (5) Ti makaay-ayo a panagserbi iti Dios ket saan a makapadagsen a pormalidad. (6) Adda sungsungbatan ti tunggal maysa kadatayo iti Dios. Gapuna, iti daytoy umuna kadagiti tallo nga artikulo maipapan iti libro a Malakias, usigentayo ti tunggal maysa kadagita a punto bayat a sukimatentayo ti Malakias kapitulo 1.
Ay-ayaten ni Jehova ti Ilina
5, 6. (a) Apay nga inayat ni Jehova ni Jacob? (b) No tuladentayo ti kinamatalek ni Jacob, ania ti manamnamatayo?
5 Ti ayat ni Jehova ket napagminar kadagiti umuna a bersikulo ti Malakias. Kastoy ti panglukat a sasao ti libro: “Maysa a pammakdaar: Ti sao ni Jehova maipapan iti Israel.” Kanayonanna, kuna ti Dios: “Inayatkayo.” Dinakamat ti Jehova ti maysa a pagarigan iti isu met la a bersikulo: “Inayatko ni Jacob.” Ni Jacob ket lalaki a namati ken ni Jehova. Idi agangay, binaliwan ni Jehova ti nagan ni Jacob iti Israel, ket isu ti nagbalin nga ama ti nasion ti Israel. Inayat ni Jehova ni Jacob gapu ta addaan daytoy iti pammati. Inayat met ni Jehova dagiti kameng ti nasion a nangiparangarang iti kababalin nga impakita ni Jacob kenkuana.—Malakias 1:1, 2.
6 No ay-ayatentayo ni Jehova ken sisusungdo nga agtalinaedtayo iti ilina, makaliwliwa kadatayo ti sasao iti 1 Samuel 12:22: “Saanto a panawan ni Jehova ti ilina maipagapu iti naindaklan a naganna.” Ay-ayaten ni Jehova ti ilina ket gunggonaannanto ida iti biag nga agnanayon. Gapuna, mabasatayo: “Agtalekka ken Jehova ket aramidem ti naimbag; agtaengka iti daga, ket makilangenka buyogen ti kinamatalek. Kasta met agragsakka iti napalalo ken Jehova, ket itdennanto kenka dagiti kiddaw ta pusom.” (Salmo 37:3, 4) Ti panagayattayo ken ni Jehova ramanenna ti maikadua a punto a naiturong iti atensiontayo iti Malakias kapitulo 1.
Ipakita ti Panangipateg Kadagiti Sagrado a Bambanag
7. Apay a ni Jehova ginurana ni Esau?
7 Kas mabasatayo iti Malakias 1:2, 3, kalpasan a kinuna ni Jehova, “Inayatko ni Jacob,” innayonna, “ginurak ni Esau.” Apay a nagduma ti panangtrato ni Jehova kadakuada? Ni Jacob intan-okna ni Jehova, ngem saan a kasta ti inaramid ti kasinginna a ni Esau. Naawagan met ni Esau nga Edom. Iti Malakias 1:4, ti daga ti Edom ket naawagan a teritoria ti kinadangkes, ken nakondenar dagiti umilina. Ti Edom (kaipapananna “Nalabaga”) ket naipanagan ken ni Esau kalpasan nga inlakona ken ni Jacob ti nagpateg a pribilehiona kas inauna a kasukat ti nalabaga a gisado. “Inumsi ni Esau ti kalintegan iti pannakayanak,” kuna ti Genesis 25:34. Indagadag ni apostol Pablo kadagiti kapammatian nga agannadda “tapno awan koma ti mannakiabig wenno uray asinoman a saan a mangtagipateg iti sagrado a bambanag, a kas ken Esau, nga impadawatna dagiti kalinteganna kas inauna a kasukat ti maysa a pannangan.”—Hebreo 12:14-16.
8. Apay a ni Pablo inyarigna a mannakiabig ni Esau?
8 Apay a ti inaramid ni Esau innaig ni Pablo iti pannakiabig? Ngamin, ti panangtulad iti mentalidad ni Esau ket mangituggod iti di panangipateg iti sagrado a bambanag. Inton agangay, agresulta dayta iti nadagsen a basol, kas iti pannakiabig. Ngarud, saludsodantay ti bagbagitayo: ‘Masulisogak kadi no dadduma a mangisukat iti Nakristianuan a tawidko—a biag nga agnanayon—iti di agpaut a banag a kaasping ti sangamalukong a gisado a lentehas? Diak kadi mapupuotan nga um-umsiek gayamen ti sagrado a bambanag?’ Saanen a makauray ti agsaraaw a tian ni Esau. Kinunana ken Jacob: “Darasem, pangngaasim, ikkannak ti sangkatilmon iti nalabaga.” (Genesis 25:30) Nakalkaldaang ta kas man la kinuna ti dadduma nga adipen ti Dios: “Darasem! Apay nga urayenta pay laeng ti nadayaw a panagkasarta?” Ti panangpennek iti derrep uray ania ti mapasamak isu ti nagbalin a sangamalukong a gisado a lentehasda.
9. Kasano a mataginayontayo ti nadayaw a panagbuteng ken Jehova?
9 Pulos a ditay koma umsien ti sagrado a bambanag babaen ti pananglais iti kinadalus, kinatarnaw, ken ti naespirituan a tawidtayo. Imbes nga agbalin a kas ken Esau, tuladentayo koma ni matalek a Jacob ket taginayonentayo ti nadayaw a panagbuteng iti Dios babaen ti panangipakita iti nauneg a panangipateg kadagiti sagrado a bambanag. Kasanotayo a maaramidan dayta? Babaen ti panangannurot a naimbag kadagiti kalikaguman ni Jehova. Iturongnatayo daytoy iti maikatlo a punto nga imbatad ti Malakias kapitulo 1. Ania ngay dayta?
Itedtayo ken Jehova ti Kasayaatan
10. Iti ania a pamay-an nga inumsi dagiti papadi ti lamisaan ni Jehova?
10 Dagiti papadi ti Juda nga agserserbi iti templo ti Jerusalem idi panawen ni Malakias dida impaay ken Jehova ti kasayaatan a daton. Kuna ti Malakias 1:6-8: “‘Ti anak, iti biangna, dayawenna ti ama; ket ti adipen, ti naindaklan nga apona. Gapuna no maysaak nga ama, sadino ti ayan ti dayaw a maipaay kaniak? Ket no maysaak a Naindaklan nga Apo, sadino ti ayan ti panagbuteng kaniak?’ kinuna kadakayo ni Jehova ti buybuyot, O papadi a mangum-umsi iti naganko.” “Iti ania a pamay-an nga inumsimi ti naganmo?” insaludsod dagiti papadi. “Babaen ti panangidiaya iti narugitan a tinapay iti rabaw ti altarko,” insungbat ni Jehova. “Iti ania a pamay-an a rinugitandaka?” insaludsod dagiti papadi. Imbaga ngarud kadakuada ni Jehova: “Babaen ti panagkunayo: ‘Ti lamisaan ni Jehova maysa a banag a maumsi.’” Dagidiay a papadi inumsida ti lamisaan ni Jehova tunggal mangidiayada iti adda pakapilawanna a datdaton, a kunkunada: “Saan a dakes.”
11. (a) Ania ti kinuna ni Jehova maipapan kadagiti di makaay-ayo a daton? (b) Apay nga adda met sungsungbatan dagiti tattao?
11 Nakirinnason ngarud ni Jehova maipapan kadagita di makaay-ayo a daton: “Iyasidegmo dayta, pangngaasim, iti gobernadormo. Makasarakto aya kenka iti ragsak, wenno awatennakanto aya a siaayat?” Saan, saanto a maragsakan ti gobernadorda iti kasta a sagut. Anian nga ad-adda pay a di awaten ti Soberano iti Uniberso ti adda pakapilawanna a datdaton! Ken saan laeng a dagiti papadi ti mababalaw. Pudno, inumsida ni Jehova ta isuda ti aktual a nangidaton kadagita. Ngem awan kadi ti sungsungbatan dagiti tattao? Sigurado nga adda! Isuda ti nangpili kadagidi a bulsek, pilay, ken masakit nga an-animal sada inyeg kadagiti papadi tapno idatonda. Nagkaro ketdin a basol!
12. Ania ti tumulong tapno maitedtayo ken ni Jehova ti kasayaatan?
12 Mangipakita a pudno nga ay-ayatentayo ni Jehova no itedtayo kenkuana ti kasayaatan a maipaaytayo. (Mateo 22:37, 38) Saan a kas kadagiti nasubeg a papadi idi kaaldawan ni Malakias, ti organisasion ni Jehova ita ti mangipapaay iti agkakaimbag unay a Nainkasuratan a pammilin a tumulong kadatayo a mangitan-ok ken Jehova buyogen ti panagyaman babaen ti panangannurot kadagiti kalikaguman ti Dios. Nainaig iti daytoy ti maikapat a napateg a punto a maadaltayo iti Malakias kapitulo 1.
Ti Pudno a Panagdayaw Ket Tigtignayen ti Ayat, Saan a ti Kinaagum
13. Ania ti inaramid idi dagiti papadi a mangipakita a tigtignayen ida ti kinaagum?
13 Managimbubukodan, naulpit, ken rupat’ kuarta dagiti papadi idi kaaldawan ni Malakias. Kasanotay nga ammo? Kuna ti Malakias 1:10: “‘Siasino met kadakayo ti mangirikepto kadagiti ruangan? Ket saanyonto a gangtan ti altarko—iti awan kapapay-anna. Awan ti pakaragsakak kadakayo,’ kinuna ni Jehova ti buybuyot, ‘ket saanak a maragsakan iti daton a sagut manipud iti imayo.’” Wen, dagidiay a naagum a papadi pabayadanda pay uray ti kasimplean a panagserbida iti templo, kas iti panangirikepda kadagiti ruangan ken panangpasgedda iti altar! Di pakasdaawan a saan a naragsakan ni Jehova kadagiti daton manipud im-imada!
14. Apay a makunatayo a ti ayat ti mangtigtignay kadagiti Saksi ni Jehova?
14 Ti kinaagum ken panagimbubukodan dagidi managbasol a papadi iti nagkauna a Jerusalem ipalagipna kadatayo ti sagudayen ti Sao ti Dios, a ti naagum a tattao didanto tawiden ti Pagarian ti Dios. (1 Corinto 6:9, 10) Ti panangutob iti panangipangpangruna dagiti papadi iti bagbagida rubrobanna met ti apresasiontayo iti sangalubongan a panangasaba nga ar-aramiden dagiti Saksi ni Jehova. Boluntario dayta; ditay patangtangdanan iti aniaman a benneg ti ministeriotayo. ‘Saantayo nga aglaklako iti sao ti Dios.’ (2 Corinto 2:17) Kas ken Pablo, sipupudno a maikuna ti tunggal maysa kadatayo: “Siraragsak nga indeklarak kadakayo nga awan bayadna ti naimbag a damag ti Dios.” (2 Corinto 11:7) Paliiwenyo ta ‘siraragsak nga indeklara [ni Pablo] ti naimbag a damag.’ Idatagna kadatayo ti maikalima a punto a nadakamat iti Malakias kapitulo 1.
Panagserbi iti Dios Saan a Makapadagsen a Pormalidad
15, 16. (a) Ania ti panangmatmat dagidi a papadi maipapan iti panagidaton? (b) Kasano ti panangidatag dagiti Saksi ni Jehova kadagiti datonda?
15 Dagiti awanan iti pammati a papadi iti nagkauna a Jerusalem minatmatanda a makabannog ti panagidaton. Makapadagsen kadakuada. Kastoy ti imbaga ti Dios kadakuada kas mabasa iti Malakias 1:13: “Kinunayo, ‘Adtoy! Anian a pannakapakil!’ ket binang-esanyo dayta.” Binang-esan, wenno inuyaw, dagidiay a papadi ti sagrado a bambanag ti Dios. Ikararagtayo a ditay koma agbalin a kas kadakuada. Imbes ketdi, kanayon koma nga iparangarangtayo ti espiritu nga imbatad ti sasao iti 1 Juan 5:3: “Daytoy ti kaipapanan ti ayat iti Dios, a tungpalentayo dagiti bilinna; ket kaskasdi a dagiti bilinna saanda a makapadagsen.”
16 Pagragsakantay koma ti agidaton kadagiti naespirituan a sakripisio iti Dios, ket ditay ibilang dayta a makapadagsen. Sapay koma ta ipangagtayo ti naimpadtuan a sasao: “Sawenyo [ken Jehova], dakayo amin a tattao, ‘Mamakawanka koma iti biddut; ket awatem no ania ti naimbag, ket kas pangsubad idatonminto dagiti urbon a toro dagiti bibigmi.’” (Oseas 14:2) Ti sasao nga “urbon a toro dagiti bibigmi” tuktukoyenna dagiti naespirituan a sakripisio, dagiti sasao ti panangidayawtayo ken ni Jehova ken kadagiti panggepna. Kastoy ti kuna ti Hebreo 13:15: “Baeten [ken Jesu-Kristo] kankanayon koma nga idatontayo iti Dios ti sakripisio ti panagdaydayaw, kayatna a sawen, ti bunga dagiti bibig a mangaramid iti publiko a panangideklara iti naganna.” Anian a ragsaktayo ta dagiti naespirituan a sakripisiotayo ket saan laeng a pormalidad, no di ket naimpusuan a parangarang ti ayattayo iti Dios! Mangitunda daytoy iti maikanem a punto a masursurotayo iti Malakias kapitulo 1.
Manungsungbat ti Tunggal Maysa
17, 18. (a) Apay nga inlunod ni Jehova “daydiay agtigtignay a sisisikap”? (b) Ania ti saan a pinanunot dagidiay agtigtignay a sisisikap?
17 Dagiti tattao idi kaaldawan ni Malakias personal a nanungsungbatda kadagiti inar-aramidda, ket kastatay met. (Roma 14:12; Galacia 6:5) Gapuna, kuna ti Malakias 1:14: “Mailunod daydiay agtigtignay a sisisikap no adda iti pangenna ti maysa [nga awan pakapilawanna] a kalakian nga animal, ket agkarkari ken mangisaksakripisio ken Jehova iti maysa a dadael.” Ti tao nga addaan iti pangen saan la a maymaysa ti animalna—a kas koma iti maysa laeng a karnero—nga awan ti pagpilianna. No agpili iti idatonna nga animal, saanna a pilien ti bulsek, pilay, wenno masakit. No pilienna ti adda pakapilawanna nga animal, mangipakita dayta nga um-umsienna ti urnos ni Jehova iti panagisakripisio, yantangay ti tao nga addaan iti pangen sigurado a makasarak iti animal nga awan pakapilawanna!
18 Nainrasonan ngarud nga ilunod ni Jehova daydiay agtigtignay a sisisikap, nga adda maikanatad a kalakian nga animalna ngem iyegna—wenno ulodenna pay ketdi—ti bulsek, pilay, wenno masakit nga animal tapno idaton ti padi. Awan pay ketdi ti mangipamatmat nga adda asinoman kadagidi a papadi ti nagkotar iti linteg ti Dios a mangikuna a saan a maakseptar ti kasta nga animal nga adda pakapilawanna. (Levitico 22:17-20) Dagiti adda nakemna a tattao ammoda a dakes ti pagbanaganda no sisisikap nga itedda ti kasta a sagut iti gobernadorda. Ngem kinapudnona, ti pagidatonanda isu ni Jehova, ti Soberano iti Uniberso, nga adayo a natantan-ok ngem iti asinoman a natauan a gobernador. Kastoy ti panangisao ti Malakias 1:14: “‘Naindaklanak nga Ari,’ kinuna ni Jehova ti buybuyot, ‘ket ti naganko nakaam-amakto iti tengnga dagiti nasion.’”
19. Ania ti segseggaantayo, ket ania ti nasken nga ar-aramidentayo?
19 Kas nasungdo nga ad-adipen ti Dios, segseggaantayo ti aldaw a dayawen ti intero a sangatauan ti Naindaklan nga Ari, ni Jehova. Iti dayta a tiempo, “ti daga sigurado a mapnonto iti pannakaammo ken Jehova kas iti dandanum abbonganda ti mismo a baybay.” (Isaias 11:9) Kabayatanna, ikagumaantayo nga annuroten dagiti kalikaguman ti Dios babaen ti panangtulad iti salmista a nagkuna: “Isu itan-okkonto buyogen ti panagyaman.” (Salmo 69:30) Maipaay iti dayta a panggep, adda pay pammalakad ti padto ni Malakias a pakagunggonaantayo. Iti sumaruno a dua nga artikulo, usigentayo ngarud a naimbag ti dadduma pay a paset ti libro a Malakias.
Malagipyo Kadi?
• Apay a nasken nga itan-oktayo ni Jehova?
• Apay a saan a makaay-ayo ken ni Jehova dagiti daton ti papadi idi kaaldawan ni Malakias?
• Kasano nga idatontayo ken ni Jehova ti sakripisio ti panagdayaw?
• Ania ti mangtigtignay koma iti pudno a panagdayaw?
[Ladawan iti panid 9]
Ti padto ni Malakias ipatuldona ti kaaldawantayo
[Ladawan iti panid 10]
Saan nga impateg ni Esau dagiti sagrado a bambanag
[Ladawan iti panid 11]
Saan a makaay-ayo dagiti indaton ti papadi ken tattao
[Ladawan iti panid 12]
Iti intero a lubong, boluntario a mangipapaay dagiti Saksi ni Jehova kadagiti sakripisio ti panagdayaw