Sarangtenyo “ti Espiritu ti Lubong”

“Inawattayo, saan a ti espiritu ti lubong, no di ket ti espiritu nga aggapu iti Dios.”​—1 COR. 2:12.

1, 2. (a) Iti naglabas, apay nga adda dagiti canary a maipan kadagiti pagminasan idiay Britania? (b) Ania a peggad ti sangsanguen dagiti Kristiano?

IDI tawen 1911, dagiti autoridad iti Britania ket nangipaulog iti linteg tapno masalakniban ti biag dagiti minero iti karbon. Tunggal pagminasan ket masapul nga addaan iti dua a canary. Para iti ania a panggep? No adda uram iti pagminasan, dagiti umarayat ket mapanda iti usok nga awitda dagiti canary. Dagitoy a billit ket sensitiboda kadagiti makasabidong a gas, kas iti carbon monoxide. No adda sabidong iti angin, madlaw a marigatan dagiti billit ket matnagda pay ketdi manipud iti nagbatayanda. Nagpateg ti kasta a nasaksakbay a pakdaar. Saan a makita ken saan a maangot ti carbon monoxide ken makapapatay a gas dayta gapu ta pasardengenna dagiti nalabaga a selula iti panagiwarasda iti oksihena iti bagi. No awan ti mamakdaar a pagilasinan, dagiti umarayat ket mabalin a maawanan iti puot ken matayda a dida man la ammo a nasabidonganda.

² Dagiti Kristiano ket arigna a maipaspasango met iti kasta a kasasaad. Kasano? Idi imbilin ni Jesus kadagiti adalanna nga ikasabada ti naimbag a damag iti intero a lubong, ammona nga addanto dagiti napeggad nga impluensia iti aglawlawda a domdominaran ni Satanas ken ti espiritu ti lubong. (Mat. 10:16; 1 Juan 5:19) Maseknan unay ni Jesus kadagiti adalanna isu nga iti rabii sakbay ti ipapatayna, inkararagna iti Amana: “Kiddawek kenka, a saanmo nga ikkaten ida iti lubong, no di ket aywanam ida gapu iti daydiay nadangkes.”​—Juan 17:15.

3, 4. Ania ti impakdaar ni Jesus kadagiti adalanna, ken apay a rumbeng nga interesadotayo iti dayta?

³ Impakdaar ni Jesus kadagiti adalanna nga agridamda tapno maliklikanda dagiti makapapatay nga impluensia. Napatpateg kadatayo ti kababagas dagiti imbagana yantangay agbibiagtayon iti panungpalan ti sistema ti bambanag. Indagadagna kadagiti adalanna: “Agtalinaedkayo a siririing . . . tapno makapagballigikayo iti pananglisi kadagitoy amin a banag a naikeddeng a mapasamak, ken iti panagtakder iti sanguanan ti Anak ti tao.” (Luc. 21:34-36) Ngem makaparagsak ta inkari met ni Jesus nga ipaay ni Amana ti nasantuan nga espiritu a tumulong kadakuada a manglagip kadagiti nasursuroda ken agtalinaed a siririing ken situtured iti panawen a pagbibiaganda.​—Juan 14:26.

⁴ Datayo ngay ita? Mabalintay met kadi ti agpatulong iti nasantuan nga espiritu? No mabalin, ania ti masapul nga aramidentayo tapno magun-odantayo dayta? Ania ti espiritu ti lubong, ken kasano ti panangimpluensia dayta? Ken kasanotayo a sibaballigi a masaranget ti espiritu ti lubong?​—Basaen ti 1 Corinto 2:12.

Ti Nasantuan nga Espiritu Wenno ti Espiritu ti Lubong?

5, 6. Ania ti maitulong kadatayo ti nasantuan nga espiritu, ngem ania ti masapul nga aramidentayo tapno magun-odantayo dayta?

⁵ Ti tulong ti nasantuan nga espiritu ket magun-odan met ita, saan laeng nga idi umuna a siglo. Dayta ti mangpabileg kadatayo a mangaramid iti umiso ken mangtignay kadatayo nga agserbi a sireregta ken Jehova. (Roma 12:11; Fil. 4:13) Mapatanorna met kadatayo dagiti makaay-ayo a galad a kas iti ayat, kinamanangngaasi, ken kinaimbag a dagita ket aspeto “ti bunga ti espiritu.” (Gal. 5:22, 23) Nupay kasta, saan nga ipilit ni Jehova a Dios ti nasantuan nga espirituna kadagidiay saan a sidadaan a mangawat iti dayta.

⁶ Maiparbeng ngarud nga iyimtuodtayo, ‘Ania ti mabalinko nga aramiden tapno magun-odak ti nasantuan nga espiritu?’ Bueno, ipakita ti Biblia nga adda dagiti mabalintay nga aramiden. Ti maysa a simple ken napateg nga addang ket ti panangkiddawtayo iti Dios nga ipaayna dayta. (Basaen ti Lucas 11:13.) Ti sabali pay a makatulong nga addang ket ti panangadal ken panangyaplikar iti balakad ti Sao ti Dios nga impaltiing ti espirituna. (2 Tim. 3:16) Siempre, saan nga amin a basta agbasbasa iti Biblia ket makagun-od iti espiritu ti Dios. Ngem no ti maysa a napasnek a Kristiano ket adalenna ti Sao ti Dios, isu ket maaddaan kadagiti rikna ken kapanunotan a nayanninaw iti naipaltiing a Sao. Nakapatpateg met a bigbigentayo a ni Jehova ket dinutokanna ni Jesus kas pannakabagina ken babaen ken Jesus nga ipapaayna ti nasantuan nga espirituna. (Col. 2:6) Gapuna, kayattayo a suroten ti ulidan ni Jesus ken agbiag maitunos kadagiti pannursurona. (1 Ped. 2:21) Bayat nga ad-adda nga ikagkagumaantayo a tuladen ni Kristo, ad-adda met a magun-odantayo ti nasantuan nga espiritu.

7. Kasano a ti espiritu ti lubong im-impluensiaanna dagiti tattao?

⁷ Iti sabali a bangir, ti espiritu ti lubong ket im-impluensiaanna dagiti tattao a mangtulad iti personalidad ni Satanas. (Basaen ti Efeso 2:1-3.) Ti espiritu ti lubong ket mangim-impluensia iti nagduduma a pamay-an. Kas ipakita dagiti mapaspasamak iti aglikmuttayo, ti espiritu ti lubong iparparegtana ti isusukir kadagiti pagalagadan ti Dios. Itantandudona “ti derrep ti lasag ken ti derrep dagiti mata ken ti panangiparammag iti sanikua a pagbiag ti maysa.” (1 Juan 2:16) Mangpatpataud kadagiti nainlasagan nga aramid, a kas iti pannakiabig, idolatria, espiritismo, imon, irarasuk ti unget, ken panagbarbartek. (Gal. 5:19-21) Supsuportaranna met ti kapanunotan dagiti apostata a maisalungasing iti aniaman a nasantuan. (2 Tim. 2:14-18) No ad-adda nga agpaimpluensia ti maysa a tao iti espiritu ti lubong, sigurado nga ad-adda a matuladna ti personalidad ni Satanas.

8. Ania a pagpilian ti pakaipaspasanguantay amin?

⁸ Saantay a maadaywan ti amin nga impluensia iti aglawlawtayo. Masapul nga agpili ti tunggal tao no ania ti kayatna a mangiwanwan iti biagna​—ti nasantuan nga espiritu wenno ti espiritu ti lubong. Dagidiay domdominaran ita ti espiritu ti lubong mabalinda ti rumuk-at iti impluensiana ket agpaiwanwanda iti nasantuan nga espiritu. Ngem mabalin met a mapasamak ti kasungani dayta. Uray dagidiay nabayagen nga agpapaiwanwan iti nasantuan nga espiritu ket mabalin a masiluan iti espiritu ti lubong. (Fil. 3:18, 19) Usigentayo no kasano a masarangettayo ti espiritu ti lubong.

Siputanyo Dagiti Nasaksakbay a Mamakdaar a Pagilasinan

9-11. Ania ti dadduma a mamakdaar a pagilasinan a mabalin nga agpapaimpluensiatayon iti espiritu ti lubong?

⁹ Dagiti nadakamat itay a minero iti karbon idiay Britania ket agus-usarda kadagiti canary tapno mangipaay iti nasaksakbay a mamakdaar a pagilasinan nga adda makasabidong a gas. No makita ti maysa a minero a natnag ti billit manipud iti nagbatayanna, ammona lattan a nasken nga alistuanna ti agtignay tapno makalasat. Umasping iti dayta, ania ti dadduma a nasaksakbay a mamakdaar a pagilasinan nga im-impluensiaannatayon ti espiritu ti lubong?

¹⁰ Idi damo a naammuantayo dagiti kinapudno a linaon ti Sao ti Dios ken indedikartayo idi agangay ti biagtayo ken Jehova, nalabit a pagaayattayo a basbasaen ti Biblia. Nalabit a naimpusuan ken masansan nga agkararagtayo. Pakaragsakantayo met ti tumabuno kadagiti gimong iti kongregasion, nga ibilangtayo ti tunggal maysa kadagita a pakapabang-aran a kas iti ubbog iti tao a mawaw. Ti kasta a kababalin ti timmulong kadatayo a rumuk-at ken lumiklik iti espiritu ti lubong.

¹¹ Ikagkagumaantay pay laeng kadi a basaen ti Biblia iti inaldaw? (Sal. 1:2) Masansan ken naimpusuan kadi ti panagkararagtayo? Tagtagipatgentayo kadi dagiti gimongtayo iti kongregasion, a linawas a tabtabunuantayo amin dagita? (Sal. 84:10) Wenno adda kadi dadduma kadagita ti saantayon nga ar-aramiden? Siempre, mabalin nga aduantayo iti responsabilidad nga agkasapulan iti tiempo ken pigsatayo, ken mabalin a saan a kaskarina a taginayonen ti nasayaat a rutina ti panagdayaw iti Dios. Ngem no ditay metten ar-aramiden ti dadduma kadagiti nasayaat nga aktibidadtayo, saan ngata nga agpapaimpluensiatayon iti espiritu ti lubong? Pagregreggetantayo kadi itan nga isubli dagiti nasayaat a nakaugaliantayo nga aramiden?

‘Saankay a Pulos Madagsenan’

12. Siasino ti kinuna ni Jesus nga ‘asikasuen’ dagiti adalanna, ken apay?

¹² Ania pay ti mabalintayo nga aramiden tapno masarangettayo ti espiritu ti lubong? Idi binalakadan ni Jesus dagiti adalanna nga ‘agtalinaedda a siririing,’ kalkalpasna laeng a pinakdaaran ida maipapan iti dadduma nga espesipiko a peggad. Kinunana: “Asikasuenyo ti bagbagiyo tapno dagiti pusoyo saanda a pulos madagsenan iti nalabes a pampannangan ken nakaro a panagin-inum ken kadagiti pakaringgoran iti biag, ket giddato a dayta nga aldaw kellaat nga umay kadakayo kas maysa a silo.”​—Luc. 21:34, 35.

13, 14. Maipapan iti pannangan ken panaginum, ania a salsaludsod ti maitutop nga iyimtuodtayo iti bagbagitayo?

¹³ Amirisenyo dayta a pakdaar. Kinondenar kadi ni Jesus ti panangtagiragsak iti taraon ken inumen? Saan! Ammona a kinuna ni Solomon: “Naammuak nga awanen ti nasaysayaat [iti annak ti sangatauan] ngem ti panagrag-o ken panagaramid iti naimbag bayat ti panagbiag ti maysa; ken kasta met a ti tunggal tao mangan ken pudno nga uminum ken makakita iti imbag iti isuamin a napinget a panagtrabahona. Dayta ti sagut ti Dios.” (Ecl. 3:12, 13) Ngem ammo ni Jesus nga itantandudo ti lubong ti kinaawan panagteppel kadagita a banag.

¹⁴ Kasanotay a masigurado a saannatayo a nasabidongan ti espiritu ti lubong no kadagiti peggad ti nalabes a pannangan ken panaginum? Mabalin nga isaludsodtayo iti bagitayo: ‘Ania ti reaksionko no makabasaak iti balakad iti Biblia wenno kadagiti publikasiontayo maipapan iti kinabuklis? Agannayasak kadi a mangibilang iti dayta a balakad kas nalabes wenno saan a napateg, a nalabit irasrasonak wenno ikalkalintegak dagiti aramidko?a Ania ti panangmatmatko iti balakad maipapan iti arak, iti panaginum iti kalkalainganna no bilang ta umin-inumak, ken iti naan-anay a panangliklik iti “panagbarbartek”? Tagtagilag-anek kadi ti kasta a balakad, nga ipagarupko nga adda rason a saan nga agaplikar kaniak dayta? No adda dagiti mangyebkas iti pannakaseknanda maipapan iti panagin-inumko, agikalintegan wenno makaungetak kadi? Maim-impluensiaak kadi ti sabsabali a mangtagilag-an iti kasta a balakad ti Biblia?’ Wen, ti kababalin ti maysa a tao ket maysa a pagilasinan no isu ket agpapaimpluensia iti espiritu ti lubong.​—Idilig ti Roma 13:11-14.

Liklikanyo ti Malpes iti Pakaringgoran

15. Namakdaar ni Jesus maipapan iti ania a pagannayasan ti tao?

¹⁵ Ti sabali pay a napateg a pamay-an tapno masarangettayo ti espiritu ti lubong ket ramanenna ti panangkontrol iti pakaringgorantayo. Ammo ni Jesus a kas imperpekto a tattao, adda pagannayasantayo a maringgoran kadagiti inaldaw a kasapulantayo. Siaayat nga imbagana kadagiti adalanna: “Isardengyo ti maringgoran.” (Mat. 6:25) Gagangay laeng a maseknantayo maipapan iti napateg a bambanag, kas iti panangparagsaktayo iti Dios, panangasikaso kadagiti responsabilidadtayo kas Kristiano, ken panangipaay kadagiti kasapulan ti pamiliatayo. (1 Cor. 7:32-34) Ania ngarud ti masursurotayo iti pakdaar ni Jesus?

16. Ti espiritu ti lubong ket addaan iti ania nga epekto iti adu a tattao?

¹⁶ Ti espiritu ti lubong ket mangmangyeg iti makadangran a pakaringgoran ti adu a tattao babaen ti panangguyugoyna kadakuada a mangiparammag kadagiti sanikua a pagbiagda. Kayat ti lubong a patientayo a natalgedtayo no adda kuartatayo ken agpannuray ti kinapateg ti tao iti kaadu ken kalidad dagiti ik-ikutanna, saan ket a kadagiti naespirituan a galadna. Dagidiay naallilaw iti dayta a propaganda ket agpaadipen tapno bumaknangda ken kanayon a pakaringgoranda ti pananggun-od kadagiti kabaruan, kanginaan, ken kasayaatan a produkto. (Prov. 18:11) Ti kasta a ballikug a panangmatmat iti material a bambanag ket mangyeg kadagiti pakaringgoran a manglapped iti naespirituan nga irarang-ay ti maysa a Kristiano.​—Basaen ti Mateo 13:18, 22.

17. Ania ti aramidentayo tapno saantayo a malpes iti pakaringgoran?

¹⁷ Saantay a malpes iti pakaringgoran no agtulnogtayo iti daytoy a bilin ni Jesus: “Itultuloyyo, ngarud, a sapulen nga umuna ti pagarian ken ti kinalinteg [ti Dios].” Impanamnama ni Jesus a no aramidentayo dayta, mainayon kadatayo dagiti talaga a kasapulantayo. (Mat. 6:33) Kasanotayo a maipakita a patientayo dayta a kari? Ti maysa a pamay-an ket ti panangsapultayo nga umuna iti kinalinteg ti Dios​—ti panangsurottayo iti pagalagadan ti Dios no ania ti umiso maipapan iti pinansial a bambanag. Kas pagarigan, ditay kusiten ti ideklaratayo a kadakkel ti mategteggedantayo tapno laeng bassit ti bayadantayo a buis wenno ditay mangibaga kadagiti “bassit” a kinaulbod iti panagnegosiotayo. Aramidentayo ti kabaelantayo a mangtungpal kadagiti pinansial a tulagan, a ti ibagatayo a “Wen kaipapananna ti Wen” no maipapan iti panagbayad iti utang. (Mat. 5:37; Sal. 37:21) Mabalin a dinatay pabaknangen ti kasta a kinamapagpiaran, ngem gapu iti dayta magun-odantayo ti anamong ti Dios, maaddaantayo iti nadalus a konsiensia, ken maksayan ti pakaringgorantayo.

18. Ania ti nasayaat nga inyulidan kadatayo ni Jesus, ken kasanotay a magunggonaan iti panangtulad kenkuana?

¹⁸ Ti panangsapul nga umuna iti Pagarian ket ramanenna ti panangammo no ania dagiti rumbeng nga ipangpangrunatayo. Usigenyo ti ulidan ni Jesus. Adda dagiti gundaway a de kalidad ti kawesna. (Juan 19:23) Tinagiragsakna ti taraon ken arak a kaduana dagiti nasayaat a gagayyemna. (Mat. 11:18, 19) Ngem ti material a bambanag ken panaglinglingay ket kasla rekado wenno pangpananam laeng iti biagna, saan a dagita ti kangrunaan a taraonna. Ti taraon ni Jesus ket ti panangaramidna iti pagayatan ni Jehova. (Juan 4:34-36) Makapnek unay ti biagtayo no tuladentayo ti ulidan ni Jesus! Masagraptayo ti rag-o nga itden ti panangtulong kadagiti mairurrurumen a gumun-od iti liwliwa manipud iti Kasuratan. Magun-odantayo ti ayat ken tulong ti kongregasion. Malaksid kadagita, maparagsaktayo ni Jehova. No umiso dagiti prioridadtayo, saantayo nga agpaadipen kadagiti sanikua ken ragragsak. Imbes ketdi, dagita ket adipenentayo wenno usarentayo nga instrumento a tumulong kadatayo nga agdayaw ken Jehova. Kasta met a no naregregtatayo iti trabaho a mangsuporta iti Pagarian ti Dios, saantayo a nalaka a maimpluensiaan iti espiritu ti lubong.

Itultuloyyo a ‘Panunoten ti Espiritu’

19-21. Kasanotayo a maitultuloy a ‘panunoten ti espiritu,’ ken apay a rumbeng nga aramidentayo dayta?

¹⁹ Umuna ti panagpanunot sakbay ti panagtignay. Ti tuktukoyen ti adu a nadarasudos a tignay ket masansan a gapuanan ti nainlasagan a panagpampanunot. Gapuna, ipalpalagip kadatayo ni apostol Pablo a masapul a saluadantayo ti panagpampanunottayo. Insuratna: “Dagidiay makitunos iti lasag iturongda ti pampanunotda iti bambanag ti lasag, ngem dagidiay makitunos iti espiritu iti bambanag ti espiritu.”​—Roma 8:5.

²⁰ Ania ti aramidentayo tapno ti espiritu ti lubong ket saanna a maimpluensiaan ti panagpampanunot ken tigtignaytayo? Masapul a salaknibantay ti panunottayo babaen ti panangkontrol iti pampanunotentayo, nga ikagumaantayo nga iwaksi ti propaganda ti lubong agingga iti mabalin. Kas pagarigan, no agpilpilitayo iti paglinglingayan, saantayo nga ipalubos a matulawan ti panunottayo kadagiti programa a mangitantandudo iti imoralidad wenno kinaranggas. Ammotayo a ti nasantuan wenno nadalus nga espiritu ti Dios ket saan nga agtaeng iti narugit a panunot. (Sal. 11:5; 2 Cor. 6:15-18) Kanayonanna, palpalubosantayo ti espiritu ti Dios a mangiwanwan iti panunottayo babaen ti regular a panagbasatayo iti Biblia, panagkararag, panagmennamenna, ken pannakigimongtayo. Makitintinnulongtayo met iti dayta nga espiritu bayat a regular a makiramramantayo iti Nakristianuan a panangasaba.

²¹ Talaga a masapul a sarangtentayo ti espiritu ti lubong ken dagiti itantandudona a nainlasagan a tarigagay. Ngem makagunggona ti kasta a napasnek a panagreggettayo, ta kuna ni Pablo a “ti panangpampanunot iti lasag kaipapananna ti ipapatay, ngem ti panangpampanunot iti espiritu kaipapananna ti biag ken talna.”​—Roma 8:6.

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

• Kasanotayo a masaranget ti espiritu ti lubong?

• Tapno magun-odantayo ti nasantuan nga espiritu, ania ti rumbeng nga aramidentayo?

• Ania ti sumagmamano a pamay-an a mabalin nga im-impluensiaannatayo ti lubong?

[Ladawan iti panid 21]

Ikararagyo ti tulong ti nasantuan nga espiritu sakbay a mapankayo iti pagtrabahuan wenno eskuelaan

[Dagiti Ladawan iti panid 23]

Masapul a taginayonentayo ti kinadalus ti panunottayo, ti kinamapagtalkantayo iti negosio, ken ti kinatimbeng ti kababalintayo