Tuladenyo ti Asi ni Jehova

“Itultuloyyo ti agbalin a naasi, a kas ken ni Amayo a naasi.” ​—LUCAS 6:36.

1. Kasano nga impakita dagiti Fariseo nga awan asida?

NUPAY naparsuada a kaladladawan ti Dios, masansan a saan a matulad dagiti tattao ti asina. (Genesis 1:27) Kas pagarigan, usigenyo dagiti Fariseo. Kas grupo, saanda a naragsakan idi siaasi a pinaimbag ni Jesus ti nagango nga ima ti maysa a lalaki iti Sabbath. Tinulagda ketdi no kasanoda a ‘madadael’ ni Jesus. (Mateo 12:9-14) Iti sabali pay a gundaway, pinaimbag ni Jesus ti maysa a lalaki a nayanak a bulsek. Naminsan pay, saan a naragsakan ti “sumagmamano kadagiti Fariseo” iti pannakipagrikna ni Jesus. Intanabutobda ketdi: “Daytoy ket saan a tao a naggapu iti Dios, agsipud ta dina ngilinen ti Sabbath.”​—Juan 9:1-7, 16.

2, 3. Ania ti kayat a sawen ni Jesus idi a kinunana, “Siputanyo ti lebadura dagiti Fariseo”?

² Krimen a maibusor iti sangatauan ken basol a maibusor iti Dios ti kinaawan pannakipagrikna dagiti Fariseo. (Juan 9:39-41) Adda naimbag a rason ni Jesus a namallaag kadagiti adalanna, “Siputanyo ti lebadura” daytoy a mannakabalin a bunggoy ken dagiti dadduma pay a relihionista, kas kadagiti Saduceo. (Mateo 16:6) Iti Biblia, maar-aramat ti lebadura a mangiladawan iti basol wenno kinarinuker. Isu nga ibagbaga ni Jesus a ti sursuro dagiti “eskriba ken Fariseo” mabalin a dadaelenna ti nasin-aw a panagdayaw. Kasano? Babaen ti panangisuroda kadagiti tattao a mangmatmat iti Linteg ti Dios a mayannurot kadagiti nainget a pagannurotan ken ritualda, ngem dida inkankano “dagiti nadagdagsen a bambanag,” a pakairamanan ti asi. (Mateo 23:23) Ti kastoy a naritual a relihion pinagbalinna a makapadagsen unay ti panagdayaw iti Dios.

³ Iti maikadua a paset ti pangngarigna maipapan iti barayuboy, imbutaktak ni Jesus ti rinuker a panagpampanunot dagiti Judio a panguluen ti relihion. Iti pangngarig, ti ama, a mangiladladawan ken Jehova, ket magagaran a mangpakawan iti nagbabawi nga anakna. Ngem naan-anay a naiduma ti karirikna ti inauna, a mangiladladawan kadagiti ‘Fariseo ken eskriba.’​—Lucas 15:2.

Pungtot ti Maysa a Kabsat

4, 5. Iti ania nga anag a “napukaw” ti kabsat ti barayuboy?

⁴ “Itan ti in-inauna nga anakna a lalaki adda idi iti talon; ket bayat nga um-umay ken umas-asideg iti balay nangngegna ti konsierto ti musika ken panagsasala. Gapuna inayabanna ti maysa kadagiti adipen ket inimtuodna no ania ti kaipapanan dagitoy a bambanag. Kinunana kenkuana, ‘Ti kabsatmo dimteng, ket ni amam pinartina ti pinalukmeg nga urbon a toro, agsipud ta napasublina a nasayaat ti salun-atna.’ Ngem isu nagpungtot ket dina kayat ti sumrek.”​—Lucas 15:25-28.

⁵ Nalawag, saan la a ti barayuboy iti pangngarig ni Jesus ti addaan problema. “Agpada a nayaw-awan dagiti annak a nailadawan ditoy,” kuna ti maysa a reperensia, “ti maysa gapu iti kinakillo a nakadadaelanna, ket ti sabali gapu iti panaginlilinteg a nangkullaap kenkuana.” Paliiwenyo ta saan laeng a nagkedked nga agrag-o ti kabsat ti barayuboy no di ket “nagpungtot” pay. Ti ramut ti Griego a sao para iti “pungtot” saanna unay nga ipasimudaag ti irarasuk ti unget, no di ket ti agnaynay a kasasaad ti panunot. Nabatad nga adda ipempempen a gura ti kabsat ti barayuboy, isu nga iti panagkunana saan a maitutop a rambakan ti panagsubli ti tao a saan koma a rebbeng a pimmanaw.

6. Siasino ti iladladawan ti kabsat ti barayuboy, ken apay?

⁶ Ti kabsat ti barayuboy maitutop nga itakderanna dagidiay narurod iti panangngaasi ken panangasikaso ni Jesus kadagiti managbasol. Saan a natukay ti rikna dagitoy nga aginlilinteg iti asi ni Jesus; saanda met nga inyanninaw ti rag-o idiay langit a bunga ti pannakapakawan ti nakabasol. Imbes ketdi, kinapungtotda ti panangngaasi ni Jesus, ket rinugianda ti ‘nagpanunot kadagiti nadangkes a bambanag’ iti pusoda. (Mateo 9:2-4) Naminsan, nakapungtot unay ti dadduma kadagiti Fariseo ket inayabanda daydi lalaki a pinaimbag ni Jesus sada ‘pinaruar’ iti sinagoga​—a nalawag nga inlaksidda! (Juan 9:22, 34) Kas iti kabsat ti barayuboy, a “dina kayat ti sumrek,” nagkedked dagiti Judio a panguluen ti relihion idi naaddaanda iti gundaway a ‘makipagrag-o kadagiti tattao nga agrag-o.’ (Roma 12:15) Ad-adda nga imbutaktak pay ni Jesus ti dakes a panagrasrasonda bayat ti panangituloyna iti pangngarigna.

Di Umiso a Panagrasrason

7, 8. (a) Iti ania a pamay-an a di naawatan ti kabsat ti barayuboy ti kaipapanan ti panagbalin nga anak? (b) Kasano a naiduma ti inauna nga anak iti amana?

⁷ “Idin rimmuar ti amana ket nangrugi nga agpakaasi kenkuana. Kas sungbat kinunana iti amana, ‘Adtoy adu unay a tawen a nagpaadipenak kenka ket uray naminsan diak pulos sinalungasing ti bilinmo, ket kaskasdi a dinak pulos inikkan uray naminsan iti urbon a kalding tapno agragragsakak agraman dagiti gagayyemko. Ngem apaman a dimteng daytoy nga anakmo a nangibus kadagiti pagbibiagmo a kadua dagiti balangkantis, pinartim ti pinalukmeg nga urbon a toro maipaay kenkuana.’”​—Lucas 15:28-30.

⁸ Babaen kadagitoy a sasao, imbatad ti kabsat ti barayuboy a dina naawatan ti pudno a kaipapanan ti panagbalin nga anak. Pinagserbianna ti amana a kas iti panagserbi ti maysa nga empleado iti amongna. Kas kinunana ken amana: “Nagpaadipenak kenka.” Pudno, saan a pimmampanaw daytoy inauna nga anak wenno simmupring iti bilin ti amana. Ngem ayat kadi ti nangtignay kenkuana nga agtulnog? Agpayso kadi a pagrag-oanna ti agserbi ken amana, wenno nagbalin nga aleng-aleng, nga impagarupna nga isu ket naimbag nga anak gapu laeng ta tinungpalna dagiti annongenna “iti talon”? No agpayso a napudno nga anak, apay a ti panagpampanunotna ket saan a kas iti panagpampanunot ni amana? Idi naikkan iti gundaway a mangngaasi iti kabsatna, apay nga awan lugar ti asi iti pusona?​—Idiligyo ti Salmo 50:20-22.

9. Ilawlawagyo no kasano a dagiti Judio a panguluen ti relihion pumadada iti inauna nga anak.

⁹ Pumada dagiti Judio a panguluen ti relihion iti inauna nga anak. Patienda a napudnoda iti Dios gapu ta siiinget a tinungpalda ti maysa a kodigo dagiti linteg. Pudno, napateg ti panagtulnog. (1 Samuel 15:22) Ngem ti nalabes a panangipaganetgetda kadagiti aramid pinagbalinna ti panagdayaw iti Dios nga automatiko a rutina, pammarang laeng a debosion nga awanan iti pudno nga espiritualidad. Dagiti laeng tradision ti pampanunotenda. Awan ayat iti pusoda. Kinapudnona, imbilangda dagiti gagangay a tattao a kasla tapok iti dapanda, a siuumsi nga inawaganda pay ida kas ‘nailunod a tattao.’ (Juan 7:49) Wen, kasano a maragsakan ti Dios kadagiti aramid dagiti kasta a panguluen idinto ta adayo ti pusoda kenkuana?​—Mateo 15:7, 8.

10. (a) Apay a maitutop a balakad ti sasao a, “Kalikagumak ti asi, ket saan a sakripisio”? (b) Kasano kaserioso ti kinaawan asi?

¹⁰ Kinuna ni Jesus kadagiti Fariseo a ‘mapanda ket adalenda no ania ti kaipapanan daytoy, ‘Kalikagumak ti asi, ket saan a sakripisio.’” (Mateo 9:13; Oseas 6:6) Saan a nalawag no ania ti ipangpangrunada, ta no awan ti asi, awan mamaay amin a panagsakripisioda. Pudno a serioso a banag daytoy, ta kuna ti Biblia a dagiti “awanan asi” mairamanda kadagidiay ibilang ti Dios a ‘maikari iti ipapatay.’ (Roma 1:31, 32) Di ngad pakasdaawan a kinuna ni Jesus a kas grupo, naituding dagiti panguluen ti relihion iti agnanayon a pannakadadael. Nalawag a maikarida iti kastoy a pannakaukom kangrunaanna gapu iti kinaawan asida. (Mateo 23:33) Ngem nalabit adda dagiti matulongan iti daytoy a grupo. Iti paggibusan ti pangngarigna, inkagumaan ni Jesus nga ilinteg ti panagpampanunot dagiti kasta a Judio babaen ti imbaga ti ama iti inauna nga anakna. Kitaentayo no kasano.

Ti Asi ti Maysa nga Ama

11, 12. Kasano a ti ama iti pangngarig ni Jesus inkagumaanna ti makirinnason iti inauna nga anakna, ket ania ti mabalin a kaipapanan ti panangaramat ti ama iti sao a “kabsatmo”?

¹¹ “Idin kinunana kenkuana, ‘Anak, addaka a kankanayon kaniak, ket amin dagiti bambanag a kukuak ket kukuam; ngem masapul nga agragragsak ken agrag-otayo, agsipud ta daytoy a kabsatmo natay ket nagbiag, ken isu napukaw ket nasarakan.’”​—Lucas 15:31, 32.

¹² Paliiwenyo ta inaramat ti ama ti ebkas a “kabsatmo.” Apay? Bueno, laglagipenyo a sakbay daytoy, idi a kasaona ti amana, ti inauna inawaganna ti barayuboy a “ti anakmo”​—saan a ti “kabsatko.” Kasla dina bigbigen ti panagkabsatda. Isu a no anagen, kastoy ti kinuna ti ama iti inauna nga anakna: ‘Saan la a basta anakko daytoy. Isu ti kabsatmo, ti mismo a lasag ken daram. Rumbeng a maragsakanka iti panagsublina!’ Rebbengna a nalawag koma ti mensahe ni Jesus kadagiti panguluen a Judio. Dagiti managbasol a linalaisda ket iti kinapudnona “kakabsatda.” Wen, “awan ti nalinteg a tao iti rabaw ti daga, nga agaramid iti naimbag, ket saan nga agbasol.” (Eclesiastes 7:20) No kasta, rumbeng a maragsakan dagiti prominente a Judio no agbabawi dagiti managbasol.

13. Ania a mamagpanunot a saludsod ti ibati kadatayo ti giddato a panaggibus ti pangngarig ni Jesus?

¹³ Kalpasan ti panagpakpakaasi ti ama, giddato a naggibus ti pangngarig. Kas man la aw-awisen ni Jesus dagiti agdengdengngeg kenkuana a mangaramid iti bukodda a konklusion. Aniaman ti insungbat ti inauna nga anak, naipasango ti tunggal agdengdengngeg iti kastoy a saludsod, ‘Makiramankayo kadi iti rag-o nga adda sadi langit no agbabawi ti managbasol?’ Addaan met dagiti Kristiano ita iti gundaway a mangipakita iti sungbatda iti dayta a saludsod. Kasano?

Panangtulad iti Asi ti Dios Ita

14. (a) No maipapan iti asi, kasanotay a mayaplikar ti balakad ni Pablo a masarakan iti Efeso 5:1? (b) Ania a di umiso a pannakaawat maipapan iti asi ti Dios ti nasken a liklikantayo?

¹⁴ Binagbagaan ni Pablo dagiti taga Efeso: “Agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdunguen.” (Efeso 5:1) Gapuna, kas Kristiano ipategtay koma ti asi ti Dios, nga iyukuoktay dayta iti pusotayo, sa iparangarangtayo daytoy a kalidad iti pannakilangentayo kadagiti sabsabali. Nupay kasta, nasken ti panagannad. Ti asi ti Dios di koma mapagriruan a pangtagilag-anan iti basol. Kas pagarigan, mabalin nga awanan panangikankano nga ikalintegan dagiti dadduma, ‘No makabasolak, mabalinko ti dumawat a kanayon iti pammakawan ti Dios, ket kaasiannakto.’ Ti kasta a kababalin ket katupag ti inawagan ti mannurat iti Biblia a ni Judas a ‘panamagbalin iti di kaikarian a kinamanangaasi ti Diostayo kas pambar maipaay ti nalulok a kababalin.’ (Judas 4) Nupay naasi ni Jehova, “uray kaanoman saanto a mangilaksid iti pannusa” iti pannakilangenna kadagiti nakabasol a di agbabawi.​—Exodo 34:7, NW; idiligyo ti Josue 24:19; 1 Juan 5:16.

15. (a) Apay a dagiti panglakayen nangnangruna a nasken a salimetmetanda ti natimbeng a panangmatmat iti asi? (b) Nupay saanda a panuynoyan ti inggagara a panagbasol, ania ti ikagumaan koma nga aramiden dagiti panglakayen, ken apay?

¹⁵ Iti sabali a bangir, masapul nga agannadtay met maibusor iti kasunganina a panaglablabes​—ti pagannayasan nga agbalin a nainget ken mangukom kadagidiay mangiparangarang iti napaypayso a panagbabawi ken nadiosan a panagladingit gapu kadagiti basolda. (2 Corinto 7:11) Tangay naipaaywan kadagiti panglakayen dagiti karnero ni Jehova, nasken a salimetmetanda ti natimbeng a panangmatmat iti daytoy a banag, nangruna iti panangtamingda kadagiti kaso. Masapul a mapagtalinaed a nadalus ti kongregasion Kristiano, ket Nainkasuratan ken maikanatad ti ‘panangikkat iti nadangkes a tao’ babaen ti pannakailaksidna. (1 Corinto 5:11-13) Maigiddato iti dayta, nasayaat nga ipakita ti asi no adda nalawag a pangibatayan iti dayta. Isu a nupay saan a panuynoyan dagiti panglakayen ti inggagara a panagbasol, ikagumaanda nga ipakita ti ayat ken asi, agingga nga ipalubos ti kinahustisia. Sipapanunotda iti prinsipio ti Biblia a: “Daydiay di mangannurot iti asi awatennanto ti pannakaukomna nga awanan asi. Ti asi agragsak unay a sibaballigi a ringbawanna ti panangukom.”​—Santiago 2:13; Proverbio 19:17; Mateo 5:7.

16. (a) Ipakitayo manipud Biblia a talaga a kayat ni Jehova nga agsubli kenkuana dagiti managbasol. (b) Kasanotay a maipakita nga awatentay met ti panagsubli dagiti nakabasol nga agbabbabawi?

¹⁶ Silalawag nga ipakita ti pangngarig maipapan iti barayuboy a kayat ni Jehova nga agsubli kenkuana dagiti nakabasol. Kinapudnona, silulukat ti awisna kadakuada agingga nga adda pay pangnamnamaan kadakuada. (Ezequiel 33:11; Malakias 3:7; Roma 2:4, 5; 2 Pedro 3:9) Kas iti ama ti barayuboy, nabuyogan iti dignidad ti panangtrato ni Jehova kadagidiay agsubli, nga awatenna ida kas naan-anay a kameng ti pamiliana. Tultuladenyo kadi ni Jehova iti daytoy a banag? Kasano ti panagriknayo no nakasublin ti maysa a kapammatian a nailaksid idi? Ammotayon nga adda “rag-o sadi langit.” (Lucas 15:7) Ngem adda kadi rag-o ditoy daga, iti kongregasionyo, uray pay iti pusoyo? Wenno, kas iti inauna nga anak iti pangngarig, nadagsen kadi ti riknayo, a kas man la di maiparbeng nga awaten ti maysa a di koma rebbeng a pimmanaw iti arban ti Dios?

17. (a) Ania a kasasaad ti timmanor idiay Corinto idi umuna a siglo, ket ania ti imbalakad ni Pablo kadagiti adda iti kongregasion no kasanoda a tamingen dayta a banag? (b) Apay a praktikal ti pammagbaga ni Pablo, ket kasanotay a mayaplikar dayta ita? (Kitaenyo met ti kahon iti kannawan.)

¹⁷ Tapno matulongantayo a mangsukimat iti bagbagitayo iti daytoy a banag, usigentayo ti napasamak idiay Corinto idi agarup tawen 55 K.P. Sadiay, adda maysa a lalaki a nailaksid iti kongregasion ngem idi kamaudiananna pinataknengna ti kabibiagna. Ania ti rebbeng nga aramiden dagiti kakabsat? Rebbeng kadi a pagduaduaanda ti panagbabawina ket itultuloyda a liklikan? Iti kasupadina, indagadag ni Pablo kadagiti taga Corinto: “Siaasi nga isu pakawanenyo ken liwliwaenyo, tapno ti kasta a tao uray kasano saan nga alimonen ti nalabes unay a panaglidayna. Gapuna bagbagaankayo a patalgedanyo ti ayatyo kenkuana.” (2 Corinto 2:7, 8) Masansan a nalaka a mabainan ken maupay dagiti nakabasol nga agbabbabawi. Gapuna, kasapulanda ti pammatalged nga ay-ayaten ida dagiti kapammatianda ken ni Jehova. (Jeremias 31:3; Roma 1:12) Napateg daytoy. Apay?

18, 19. (a) Kasano nga impakita sakbayna dagiti taga Corinto a napanuynoyda unay? (b) Kasano a ‘nagundawayan [koma] ni Satanas’ dagiti taga Corinto no saanda a mangngaasi?

¹⁸ Idi binagbagaanna dagiti taga Corinto a mamakawanda, ti maysa a rason nga inted ni Pablo ket “tapno saannatayo a magundawayan ni Satanas, ta saantayo a nanengneng kadagiti gakatna.” (2 Corinto 2:11) Ania ti kayatna a sawen? Bueno, sakbay daytoy, nasken a tubngaren ni Pablo ti kongregasion sadi Corinto gapu ta napanuynoyda unay. Pinalubosanda daytoy a lalaki nga agtultuloy nga agbasol a di madusa. Iti kasta, ti kongregasion​—nangruna dagiti panglakayen​—nagtignayda iti wagas a makaay-ayo ken Satanas, ta kayatna a maibabain ti kongregasion.​—1 Corinto 5:1-5.

¹⁹ No agbalinda ita a nainget unay ket saanda a pakawanen ti tao nga agbabbabawi, magundawayan ida ni Satanas iti sabali a direksion. Kasano? Babaen ti pananggundawayna iti panagbalinda a naulpit ken awanan asi. No ti nakabasol nga agbabbabawi ket “alimonen ti nalabes unay a panaglidayna”​—wenno kas kuna ti Today’s English Version, “maladingitan unay ket sumukon a mamimpinsan”​—anian a nagdagsen ti sungsungbatan dagiti panglakayen iti sanguanan ni Jehova! (Idiligyo ti Ezequiel 34:6; Santiago 3:1) Adda naimbag a rason a kalpasan ti panamagannadna kadagiti pasurotna maibusor iti panangitibkol iti “maysa kadagitoy a babassit,” kinuna ni Jesus: “Asikasuenyo ti bagbagiyo. No ti kabsatmo makaaramid iti basol babalawem, ket no agbabawi pakawanem.”a​—Lucas 17:1-4.

20. Iti ania a pamay-an nga adda rag-o agpadpada idiay langit ken ditoy daga no agbabawi ti maysa a nakabasol?

²⁰ Yamanen dagiti rinibu nga agsubsubli iti nasin-aw a panagdayaw kada tawen ti asi nga impakita ni Jehova kadakuada. “Daydi laeng ti malagipko a kanito iti biagko a nakaragragsakak gapu iti maysa a banag,” kuna ti maysa a Kristiano a kabsat a babai maipapan iti pannakaisublina. Siempre, makipagrag-o kenkuana dagiti anghel. Sapay koma ta makiramantay met iti “rag-o sadi langit” no agbabawi ti maysa a managbasol. (Lucas 15:7) Iti kasta, tultuladentayo ti asi ni Jehova.

[Footnotes]

Kas Panangrepaso

◻ Kasano a pumada dagiti Judio a panguluen ti relihion iti kabsat ti barayuboy?

◻ Iti ania a pamay-an a di naawatan ti kabsat ti barayuboy ti pudno a kaipapanan ti panagbalin nga anak?

◻ Iti panangut-utobtayo iti asi ti Dios, ania a dua a panaglablabes ti nasken a liklikantayo?

◻ Kasanotay a matulad ita ti asi ti Dios?

[Kahon iti panid 17]

“PATALGEDANYO TI AYATYO KENKUANA”

Maipanggep iti nailaksid a nakabasol ngem nagbabawi, kinuna ni Pablo iti kongregasion idiay Corinto: “Bagbagaankayo a patalgedanyo iti ayatyo kenkuana” (2 Corinto 2:8) Ti Griego a sao a naipatarus a “patalgedan” ket maysa a legal a termino a kaipapananna “pasingkedan.” Wen, nasken a marikna dagiti nakasubli nga agbabbabawi a maipatpategda ken maawatda manen kas kameng ti kongregasion.

Nupay kasta, masapul a laglagipentayo a saan nga ammo ti kaaduan iti kongregasion dagiti kasasaad a nangiturong iti pannakailaksid ti maysa a tao wenno iti pannakaisublina. Maysa pay, mabalin nga adda dagiti personal a naapektaran wenno nasaktan​—nalabit iti napaut​—gapu iti basol a naaramidan ti tao nga agbabbabawi. Ngarud, tangay sipapanunottayo kadagiti kasta a banag, no mayanunsio ti pannakaisubli ti maysa, maiparbeng a pengpengdantayo pay la dagiti ebkas ti panangabrasa agingga a maaramidtay dayta a personal.

Anian a makapabileg-pammati kadagidiay nakasubli ti pannakaammo a maawatda manen kas kameng ti kongregasion Kristiano! Maparegtatayo dagiti kasta a nagbabawi babaen pannakipatang kadakuada ken naragsak a pannakilangen kadakuada idiay Kingdom Hall, iti ministerio, ken ti dadduma pay a maitututop a gundaway. Babaen ti kasta a panangpatalged, wenno panangpasingked, iti ayattayo kadagitoy a dungdungnguen, saantay a pulos a tagibassiten ti kinadagsen dagiti basol a naaramidda. Imbes ketdi, makipagrag-otayo kadagiti nailangitan a buyot ta pinaglikudandan ti dakes a dana ket nagsublidan ken Jehova.-Lucas 15:7.

[Ladawan iti panid 15]

Saan a naragsakan ti inauna nga anak iti panagsubli ti kabsatna