Panangipudno ti Basbasol​—Pamay-an ti Tao wenno iti Dios?

KADAGITI Katoliko, ti panangipudno nagbalbaliw a dramatiko iti adun a siglo. Kadagiti nasapsapa a tawtawen ti Simbaan Katoliko, ti panangipudno ken panagpenitensia kasapulan laeng agpaay kadagiti serioso a basbasol. Maipapan iti daytoy, ti libro a Religion in the Medieval West kunana: “Aginggat’ naladaw a paset ti maikanem a siglo ti sistema ti penitensia ket naranggas unay: ti sakramento mabalin a maipatay laeng iti maminsan iti tungpal-biag, ti panangipudno ket publiko, ti panagpenitensia ket napaut ken narigat.”

Kasano karigat ti kasta a panagpenitensia? Idi 1052 maysa nga agpenitensia kasapulan a magna a sakasaka manipud Bruges idiay Belgium ingganat’ Jerusalem! “Dagiti Katoliko ti masarakan pay laeng idi 1700 kadagiti nasantuan a bubon ken ubbog, nga agparintumengda aginggat’ tengngedda iti napnuan-yelo a danum tapno iyebkasda dagiti kararagda ti panagpenitensia,” kunaen ti libro a Christianity in the West 1400-1700. Yantangay iti dayta a tiempo ti pannakapakawan di naited aginggat’ kalpasan ti pannakaileppas ti penitensia, adut’ nangitantan ti panangipudnoda agingga a matmataydan.

Kaanot’ panangrugi ti moderno a panangalagad ti panangipudno? Ti Religion in the Medieval West kunana: “Maysa a baro a porma ti panagpenitensia ti naiyam-ammo idiay Francia iti naladaw a paset ti maikanem a siglo babaen kadagiti monghe a Celtic. . . . Daytoy ti aurikular a panangipudno, kayatna a sawen ti agpenitensia ipudnona dagiti basbasolna iti maysa a padi iti pribado, ken daytat’ panangadaptar iti monastiko nga alagaden ti naespirituan a panangbalakad.” Sigun ti nadadaan a monastiko nga alagaden, dagiti monghe ipudnoda ti basbasolda iti maysa ken maysa tapno magun-odanda ti naespirituan a tulong tapno mapagballigianda dagiti pagkapuyanda. Iti nabarbaro nga aurikular a panangipudno, nupay kasta, ti simbaan innalana nga agpaay iti padi ti dakdakkel a “pannakabalin wenno autoridad tapno mangpakawan ti basbasol.”​—New Catholic Encyclopedia.

Talaga kadi nga impaay ni Jesus ti kasta a pannakabalin kadagiti pasurotna? Aniat’ kinunana a nangiturong kadagiti dadduma iti daytoy a konklusion?

“Dagiti Tulbek ti Pagarian”

Iti maysa nga okasion, kinuna ni Jesu-Kristo ken Pedro: “Itdekto kenka dagiti tulbek ti pagarian ti langit: ket ti aniaman a galutamto ditoy daga magalutanto idiay langit; ket ti aniaman a warwaramto ditoy daga mawarwaranto idiay langit.” (Mateo 16:19, The Jerusalem Bible) Aniat’ kayat a sawen ni Jesus iti “dagiti tulbek ti pagarian”? Maawatantay nga ad-adda daytoy no intay kitaen ti sabali pay nga okasion a nangusaran ni Jesus ti sao a “tulbek.”

Naminsan kinuna ni Jesus kadagiti narelihiusuan a papangulo a Judio a nalaing iti Linteg Mosaiko: “Asikay pay mamasirib ti linteg ta inikkatyo ti tulbek ti sirib! Dakayo dikay simrek, ket pinawilanyo pay dagiti sumrek koma.” (Lucas 11:52, JB) ‘Pinawilanyo pay dagiti sumrek koma’ iti sadino? Ibaga kadatayo ni Jesus idiay Mateo 23:13: “Asikayo pay, escribas ken Fariseos, a managinsisingpet! Ta punitanyo ti pagarian ti langit a maikaniwas kadagiti tattao, ta dikay sumrek ket dagiti mapan sumrek dikay palubosan ida.” (JB) Dagiti klero a Judio pinunitanda ti ruangan kadagiti adu, a kasla, taktakawanda ida ti gundaway a makikadua ken Jesus idiay langit. Ti “tulbek” nga “inikkat” dagidiay a narelihiusuan a papangulo ket awan pannakainaigna iti pannakapakawan dagiti basbasol. Daytat’ tulbek iti nadiosan pannakaitedna a pannakaammo.

Umas-asping, “dagiti tulbek ti pagarian” a naited ken Pedro dida irepresentar ti pannakabalin tapno pakaammuan ti langit no makinbasol ti mapakawan wenno mataginayon. Imbes ketdi, irepresentarda ti dakkel a pribilehio ni Pedro a manglukat ti dalan nga agturong idiay langit babaen panangiwaras ti nadiosan pannakaitedna a pannakaammo babaen ti ministeriona. Inaramidna daytoy nga umuna nga agpaay kadagiti Judio ken proselita a Judio, kalpasanna kadagiti Samaritano, ket kamaudiananna agpaay kadagiti Gentil.​—Aramid 2:1-41; 8:14-17; 10:1-48.

“Aniaman a Galutamto Ditoy Daga”

Iti naud-udi, ti imbaga ni Jesus ken Pedro ket naulit met kadagiti dadduma pay nga adalanna. “Pudno kunak kadakayo,” kinunan Jesus, “aniaman a banag a galutanyonto ditoy daga magalutanto idiay langit; ket ti aniaman a banag a warwaranyonto ditoy daga mawarwaranto idiay langit.” (Mateo 18:18, JB) Ania nga autoridad ti impaannong ditoy ni Kristo kadagiti adalanna? Ti konteksto ipakitana a sarsaritaennat’ maipapan ti panangtaming kadagiti problema iti nagbabaetan dagiti indibidual a manamati ken panamagtalinaed a nadalus ti kongregasion kadagiti di-agbabawi a managaramid-dakes.​—Mateo 18:15-17.

Kadagiti bambanag nga iramannat’ serioso a panagsalungasing ti linteg ti Dios, dagiti responsable a tattao iti kongregasion masapul a tingitingenda dagiti bambanag ket ikeddengda no ti maysa a nagaramid ti dakes ket “magalutan” (mamatmatan a nagbasol) wenno “mawarwaran” (di nagbasol). Kaipapananna kadi daytoy a ti langit surotenna ti pangngeddeng dagiti tattao? Saan. Kas ipakita ti iskolar ti Biblia a ni Robert Young, aniaman a pangngeddeng nga aramiden dagiti adalan surotenna ti pangngeddeng ti langit, saanna nga un-unaan dayta. Kunaenna a ti Mt 18 bersikulo 18 literal a mabasa koma nga: Aniaman a galutam ditoy daga “isu daydiay (nalpas a) nagalutanen” idiay langit.

Pudno unay, di rasonable a panunoten a ti aniaman nga imperpekto a tao mangaramid kadagiti pangngeddeng a suroten dagidiay adda kadagiti nailangitan a pangukoman. Ad-adda pay a rasonable a kunaen a dagiti nadutokan a pannakabagi ni Kristo surotenda dagiti panangidalanna tapno agtalinaed ti kongregasionna a nadalus. Maaramidanda daytoy babaen panangaramidda kadagiti pangngeddeng a naibatay kadagiti prinsipio a naipasdeken idiay langit. Ni Jesus a mismo idalanna ida a mangaramid iti daytoy.​—Mateo 18:20.

Mabalin kadi ti asinoman ti “mangibagi ken Kristo kas naamaan nga ukom” agingga iti punto nga ikeddengna ti agnanayon a masakbayan ti padana a managdaydayaw? (New Catholic Encyclopedia) Dagiti papadi a dumngeg kadagiti panangipudno nganngani agdudumada iti panangipaay ti pammakawan, nupay “adda kasla maysa a di naibaga a pammati [kadagiti Katoliko a teologo] a karkarna a tao ti talaga a maladingitan kadagiti basbasolna.” (The New Encyclopædia Brintannica) Iti kinapudnona, kaanot’ naudi a pannakangngegyo iti maysa a padi nga agkitakit a mangipaay ti pammakawan wenno pakawanenna ti nagbasol? Mabalbalin, daytoy ket agsipud ta ti indibidual a padi dina panunoten nga isut’ addaan abilidad a mangukom no ti maysa a managbasol ket agbabbabawi wenno saan. Ngem no isu daytoy ti kaso, apay nga ikutanna ti pannakabalin a mangipaay ti pammakawan?

Panunotenyo ti maysa a pangukoman ti linteg a sadiay ti maysa a naasi nga ukom ket nakairuamanna a pakawanen dagiti kriminal, uray dagiti awan sardayna a managsalungasing-linteg, agsipud ta dimmalanda iti seremonia ti panangadmitir kadagiti krimenda ket kunaenda a maladingitanda. Bayat a daytoy penkenna dagiti managaramid-dakes, ti kasta a di naidalan a panangmatmat iti asi serioso a pakapuyenna ti panagraem iti kinahustisia. Mabalin ngata a ti panangipudno a maal-alagad iti Simbaan Katoliko kinaagpaysuanna patangkenenna dagiti tattao iti kurso ti panagbasol?​—Eclesiastes 8:11.

“Ti panangipudno dina patauden ti aniaman a pagannayasan ti panangpadas a mangliklik ti basol iti masanguanan,” kuna ni Ramona, a mangad-adaw ti kapadasanna iti panangipudno kas maysa a Katoliko idi agtawen ti pito. Innayonna: “Ti panangipudno pataudenna ti ideya a ti Dios ket manangpakawan-amin ket iti aniaman a pangiturongan ti imperpekto a lasagmo nga aramidem pakawanennakanto. Dina patauden ti nauneg a tarigagay a mangaramid no ania ti naimbag.”a

Ngem ania met ti maipapan kadagiti sasao ni Jesus a nairekord idiay Juan 20:22, 23? Sadiay kinunana kadagiti adalanna: “Awatenyo ti Espiritu Santo. Kadagiti pamakawananyo kadagiti basbasol, mapakawan kadakuada; kadagiti pangigawidanyo, maigawidda.” (JB) Saan kadi nga espisipiko nga inted ni Jesus ditoy kadagiti adalanna ti autoridad a mangpakawan kadagiti basbasol?

No agmaymaysa, daytoy a sasao ti Biblia kasla kunaenna dayta. Nupay kasta, no mausig dagitoy a sasao agraman ti salaysay idiay Mateo 18:15-18 ken ti isuamin nga isuro ti Biblia maipapan ti panangipudno ken panangpakawan, aniat’ maikunatayo? Nga idiay Juan 20:22, 23, inted ni Jesus kadagiti adalanna ti autoridad a mangikkat manipud kongregasion kadagiti di agbabbabawi a managaramid ti nadagsen a basbasol. Kagiddan dayta, inted ni Jesus kadagiti pasurotna ti autoridad a mangted ti asi ken mangpakawan kadagiti agbabbabawi a managbasol. Sigurado a di kunkunaen ni Jesus a dagiti adalanna ipudnoda koma ti tunggal basol iti maysa a padi.

Dagiti responsable a tattao iti kongregasion naautorisaranda ngarud a mangngeddeng no kasanot’ pannakilangen kadagidiay agar-aramid ti nadagsen a basbasol. Dagiti kakasta a pangngeddeng maaramid babaen ti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu ti Dios ken maitunos ti panangidalan ti Dios a naited baeten ken Jesu-Kristo ken ti Nasantuan a Kasuratan. (Idiligyo ti Aramid 5:1-5; 1 Corinto 5:1-5, 11-13.) Dagidiay a responsable a lallaki agtulnogda ngarud iti panangidalan manipud langit, a saanda nga ipilpilit dagiti pangngeddengda idiay langit.

“Ipudnoyo ti Basbasolyo iti Maysa ken Maysa”

Gapuna, ngarud, kaano a maikanatad para kadagiti Kristiano ti panangipudno ti basbasol iti maysa ken maysa? Iti kaso ti serioso a basol (saan a ti tunggal bassit a kamali), ti indibidual agipudno koma kadagiti responsable a manangaywan ti kongregasion. Uray no ti basol ket saan a nadagsen ngem ti konsiensia ti managbasol agsobsobrat’ panangriribukna kenkuana, adda dakkel a pateg ti panangipudno ken panangsapul ti naespirituan a tulong.

Maipapan iti daytoy ti mannurat ti Biblia a ni Santiago kunana: “No adda masakit kadakayo [iti naespirituan], paayabanna koma dagiti panglakayen ti iglesia, ket sapsapuanda koma iti lana iti nagan ti Apo ket ikararaganda. Ti kararag ti pammati isalakannanto ti masakit, ket ti Apo paungarennanto; ket no nakaaramid kadagiti basbasol, isu mapakawanto. Ipudnoyo ngarud dagiti basbasolyo iti maysa ken maysa, ket ikararaganyo ti maysa ken maysa.”​—Santiago 5:14-16, JB.

Kadagitoy a sasao, awan singasing iti pormal, ritualistiko, aurikular a panangipudno. Imbes ketdi, no ti maysa a Kristiano ket madagsenan unay iti basol a mariknana a di makapagkararag, ayabanna koma dagiti nadutokan a panglakayen, wenno manangaywan, iti kongregasion, ket agkararagda a kaduana. Tapno isut’ matulongan nga umimbag iti naespirituan, isapsapoda met kenkuana ti lana ti Sao ti Dios.​—Salmo 141:5; idiligyo ti Lucas 5:31, 32; Apocalipsis 3:18.

Mabigbig unay isut’ pammalagip ni Juan a Mammautisar nga “agaramidkay kadagiti bunga a maikari iti panagbabawi.” (Mateo 3:8; idiligyo ti Aramid 26:20.) Ti pudpudno nga agbabbabawi a managaramid dakes lipatennan ti managbasol a kursona. Kas ken Ari David iti kadaanan nga Israel, ti agbabbabawi a managbasol a mangipudnot’ kamalina iti Dios makaawatto ti pammakawan. Insurat ni David: “Impudnok ti basolko kenka, ket ti kinadakesko diak inlinged. Kinunak: ‘Ipudnokto dagiti salungasingko ken Jehova.’ Ket sika pinakawanmo ti kinakas-ang ti basolko.”​—Salmo 32:5.

Dagiti panagpenitensia saanda a maikari iti kasta a pammakawan. Ti laeng Dios ti makaited iti dayta. Iramanna dagiti kasapulan iti perpekto a kinahustisia, ngem ti pammakawanna iyebkasna ti ayatna iti sangatauan. Ti pammakawanna ket pannakaiparangarang met ti di kaikarian a kinamanangngaasi a naibangon iti daton a subbot ni Jesu-Kristo ket kakaisuna a maipaay kadagiti agbabbabawi a managbasol a timmallikud manipud dakes iti mata ni Jehova. (Salmo 51:7; Isaias 1:18; Juan 3:16; Roma 3:23-26) Dagidiay laeng pakawanen ni Jehova a Dios ti makagun-odto ti agnanayon a biag. Ket tapno makaawat ti kasta a pammakawan, masapul

nga aramidentay ti panangipudno iti pamay-an ti Dios, saan nga iti tao.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 7]

Ni David nagipudno ken Jehova,a nangipaay ti pammakawan