Assawa a Lallaki—Tuladenyo ti Kinaulo ni Kristo
“Ti ulo ti tunggal lalaki isu ti Kristo.”—1 CORINTO 11:3.
1, 2. (a) Kasano a marukod ti balligi ti asawa a lalaki? (b) Apay a napateg a bigbigen a ti Dios ti namunganay iti panagasawa?
KASANO a rukoden ti balligi ti maysa nga asawa a lalaki? Babaen kadi ti mental wenno pisikal nga abilidadna? Babaen kadi ti kinalaingna nga agsapul iti kuarta? Wenno nangnangruna a babaen ti naayat ken naasi a panangtratona iti asawa ken annakna? No maipapan iti naudi a nadakamat, adu nga assawa a lallaki ti saan a mangipakpakita kadagita a galad, agsipud ta maim-impluensiaanda iti espiritu ti lubong ken kadagiti pagalagadan ti tattao. Apay? Kangrunaanna a gapu ta saanda a bigbigen ken iyap-aplikar ti panangiwanwan ti Namunganay iti panagasawa—Daydiay a ‘nangbukel a babai iti paragpag nga innalana iti tao ket inyegna iti tao.’—Genesis 2:21-24.
2 Pinatalgedan ni Jesu-Kristo daytoy a salaysay ti Biblia maipapan iti nadibinuan a namunganayan ti panagasawa. Kinunana kadagiti kritiko idi kaaldawanna: “Saanyo aya a nabasa a ti nangparsua kadakuada nanipud idi damo inaramidna ida a lalaki ken babai ket kinunana, ‘Iti daytoy a rason, ti maysa a lalaki panawannanto ti amana ken ti inana ket makitiponto iti asawana, ket dagiti dua maymaysadanton a lasag’? Iti kasta saandan a dua, no di ket maymaysadan a lasag. Gapuna, ti pinagsinnangol ti Dios [kas agassawa] saan koma a pagsinaen ti tao.” (Mateo 19:4-6) Kinapudnona, ti tulbek tapno agballigi ti panagasawa ket ti panangbigbig a ti Dios ti namunganay iti panagasawa ken agballigi dayta no mayaplikar dagiti pannursuro a nailanad iti Saona, ti Biblia.
Ti Tulbek Tapno Agballigi ti Asawa a Lalaki
3, 4. (a) Kasano a naaddaan ni Jesus iti nauneg a pannakaammo maipapan iti panagasawa? (b) Siasino ti piguratibo nga asawa ni Jesus, ken kasano ti rumbeng a panangtrato dagiti lallaki iti assawada?
3 Ti maysa a tumulong tapno agballigi ti asawa a lalaki ket ti panangadal iti imbaga ni Jesus ken panangtulad iti inaramidna. Nauneg ti pannakaammo ni Jesus maipapan iti panagasawa agsipud ta addan isuna idi maparsua ti immuna a natauan a pareha ken idi agasawa dagitoy. Kinuna ni Jehova a Dios ken ni Jesus: “Aramidenta ti tao iti ladawanta, sigun iti langata.” (Genesis 1:26) Wen, makisasao idi ti Dios iti Daydiay pinarsuana a nasaksakbay ngem iti siasinoman wenno aniaman, daydiay ‘adda idi iti sibayna kas nasigo a managobra.’ (Proverbio 8:22-30) Isu daydiay “inauna iti isuamin a parsua.” Isu daydiay “pangrugian ti panamarsua ti Dios,” nga addan sakbay pay a naparsua ti uniberso.—Colosas 1:15; Apocalipsis 3:14.
4 Naawagan ni Jesus kas “ti Kordero ti Dios,” ken piguratibo a nailadawan kas maysa nga asawa a lalaki. Kinuna naminsan ti maysa nga anghel: “Umayka ditoy, ipakitakto kenka ti nobia, ti asawa ti Kordero.” (Juan 1:29; Apocalipsis 21:9) Siasino ngarud dayta a nobia, wenno asawana? “Ti asawa ti kordero” ket buklen dagiti matalek a napulotan iti espiritu a pasurot ni Kristo, a makikadua kenkuana iti nailangitan a turayna. (Apocalipsis 14:1, 3) Gapuna, ti panangtrato ni Jesus kadagiti adalanna bayat idi ti kaaddana kadakuada ditoy daga ket mangipaay iti pagtuladan kadagiti lallaki maipapan iti panangtratoda iti assawada.
5. Siasino dagiti nasken a mangtulad ken Jesus?
5 Wen, ni Jesus ket nadakamat iti Biblia kas pagtuladan ti amin a pasurotna, kas iti mabasatayo: “Ni Kristo nagsagaba a maipaay kadakayo, a nangibati kadakayo iti pagwadan tapno sisisinged a surotenyo dagiti addangna.” (1 Pedro 2:21) Nupay kasta, ni Jesus ket nangnangruna a pagtuladan ti lallaki. Kuna ti Biblia: “Ti ulo ti tunggal lalaki isu ti Kristo; ket ti ulo ti babai isu ti lalaki; ket ti ulo ti Kristo isu ti Dios.” (1 Corinto 11:3) Yantangay ni Kristo ti ulo ti lalaki, dagiti assawa a lallaki nasken a surotenda ti ulidanna. Tapno ngarud agballigi ken rumagsak ti pamilia, masapul a masurot ti prinsipio ti kinaulo. Nasken ngarud a dagiti lallaki tratuenda ti assawada a kas iti naayat a panangtrato ni Jesus kadagiti napulotan nga adalanna, ti piguratibo nga asawana.
No Kasano a Tamingen Dagiti Parikut iti Nagbaetan ti Agassawa
6. Kasano ti rumbeng a pannakipagtaeng dagiti lallaki kadagiti assawada?
6 Iti daytoy nariribuk a lubong, nasken a suroten a nangnangruna dagiti assawa a lallaki ti inyulidan ni Jesus a kinaanus, kinamanagayat, ken kinatibker iti panangsalimetmet kadagiti nalinteg a prinsipio. (2 Timoteo 3:1-5) No maipapan iti pagwadan nga imbati ni Jesus, mabasatayo iti Biblia: “Dakayo nga assawa a lallaki, agtultuloykayo a makipagtaeng [kadagiti assawayo] iti umasping a pamay-an maitunos iti pannakaammo.” (1 Pedro 3:7) Wen, dagiti assawa a lallaki nasken a tamingenda dagiti parikutda nga agassawa babaen ti pannakaammo, kas iti panangtaming idi ni Jesus kadagiti rigat. Sinagabana dagiti pakasuotan a narigrigat ngem iti sinagaba ti siasinoman a tao, ngem ammona a ni Satanas, dagiti demoniona, ken daytoy dakes a lubong ti makagapu kadagita. (Juan 14:30; Efeso 6:12) Di pulos nagsiddaaw ni Jesus idi rimsua dagiti pakasuotan, isu a rumbeng a saan met a masdaaw dagiti agassawa no makapasarda iti “rigat iti lasagda.” Ipakdaar ti Biblia a dagidiay makiasawa manamnamada ti kasta a rigat.—1 Corinto 7:28.
7, 8. (a) Ania ti nairaman iti pannakipagtaeng kadagiti assawa a babbai maitunos iti pannakaammo? (b) Apay a maikari a mapadayawan ti assawa a babbai?
7 Kuna ti Biblia a dagiti lallaki rumbeng a makipagtaengda kadagiti assawada “maitunos iti pannakaammo, nga itudinganyo ida iti dayaw a kas iti narasrasi a basehas, ti babai.” (1 Pedro 3:7) Imbes a siuulpit a dominaranna ni baketna, kas impakpakauna ti Biblia a gagangay nga aramiden dagiti lallaki iti kaaldawantayo, magun-od ti lalaki ti anamong ti Dios no raemenna ti asawana. (Genesis 3:16) Kayatna a tratuen ti asawana kas maysa a nakapatpateg a sanikuana, a dina pulos usaren ti nabilbileg a pigsana a mangdangran kenkuana. Imbes ketdi, ikabilanganna ti riknana, a kanayon a tratuenna buyogen ti panagraem ken dignidad.
8 Apay a dagiti lallaki rumbeng a siuumiso a padayawanda ti assawada? Sumungbat ti Biblia: “Yantangay makipagtawidkayo met kadakuada iti di kaikarian a parabur ti biag, tapno saan a malappedan dagiti kararagyo.” (1 Pedro 3:7) Ti asawa a lalaki nasken a maamirisna a saan nga ibilang ni Jehova ti maysa a lalaki nga agdaydayaw Kenkuana kas nangatngato ngem iti babai a padana nga agdaydayaw Kenkuana. Kas kadagiti lallaki, magunggonaan met iti biag nga agnanayon dagiti babbai nga anamongan ti Dios—adu pay ketdi kadakuada ti mangtagtagiragsaken iti biag idiay langit, a sadiay “awan ti lalaki wenno uray babai.” (Galacia 3:28) Nasken ngarud a laglagipen ti assawa a lallaki a ti napateg ken Jehova ket ti kinamatalek ti maysa a tao, saan ket a no isu ket lalaki wenno babai, asawa a lalaki wenno asawa a babai, wenno uray pay no isu ket maysa nga ubing.—1 Corinto 4:2.
9. (a) Sigun ken ni Pedro, apay a rumbeng a padayawan dagiti lallaki ti assawada? (b) Kasano a pinadayawan ni Jesus dagiti babbai?
9 Ti kinapateg ti nadayaw a panangtrato ti lalaki iti asawana ket naipaganetget iti pangserra a sasao ni apostol Pedro, “tapno saan a malappedan dagiti kararagyo.” Anian a nagpeggad ti kasta a lapped! Mabalin pay a mangituggod dayta iti pannakabangen dagiti kararag ti asawa a lalaki, kas iti napasamak iti dadduma a manangbaybay-a nga adipen ti Dios idi un-unana. (Un-unnoy 3:43, 44) Nainsiriban a dagiti Kristiano a lallaki—naasawaan man wenno agpalplano a mangasawa—adalenda ti nadayaw a panangtrato ni Jesus kadagiti babbai. Inramanna ida iti grupo a nangkadua kenkuana iti ministerio, ken trinatona ida buyogen ti kinaasi ken panagraem. Naminsan, dagiti babbai pay ketdi ti immuna a nangipalgakan ni Jesus iti nakaskasdaaw a kinapudno, ket kinunana kadakuada nga ipakaammoda kadagiti lallaki ti maipapan iti dayta!—Mateo 28:1, 8-10; Lucas 8:1-3.
Ulidan a Kangrunaan a Tuladen ti Assawa a Lallaki
10, 11. (a) Apay a nasken unay nga adalen dagiti assawa a lallaki ti ulidan ni Jesus? (b) Kasano ti rumbeng a panangipakita dagiti lallaki ti ayatda iti assawada?
10 Kas nadakamaten, ti relasion ti lalaki iti asawana ket inyasping ti Biblia iti relasion ni Kristo iti ‘nobiana,’ nga isu ti kongregasionna a buklen dagiti napulotan a pasurotna. Kuna ti Biblia: “Ti lalaki isu ti ulo ti asawana a kas met ti Kristo isu ti ulo ti kongregasion.” (Efeso 5:23) Dagita a sasao rumbeng a paregtaenna ti assawa a lallaki a mangsukimat iti kita ti kinaulo, wenno panangidauloda, nga inyulidan ni Jesus kadagiti pasurotna. Babaen laeng dayta a panangsukimat a siuumiso a masurot dagiti lallaki ti ulidan ni Jesus ken maiwanwan, maayat, ken maaywananda ti assawada, kas iti inaramid ni Jesus iti kongregasion.
11 “Assawa a lallaki, itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo,” indagadag ti Biblia kadagiti Kristiano, “no kasano a ti Kristo inayatna met ti kongregasion ken inyawatna ti bagina a maipaay iti dayta.” (Efeso 5:25) Iti kapitulo 4 ti Efeso, “ti kongregasion” ket naawagan iti “bagi ti Kristo.” Adu ti lallaki ken babbai a kameng dayta a simboliko a bagi, ket sieepektibo a makatulongda amin iti panagtignay ti bagi. Siempre, ni Jesus ti “ulo ti bagi, ti kongregasion.”—Efeso 4:12; Colosas 1:18; 1 Corinto 12:12, 13, 27.
12. Kasano nga impakita ni Jesus ti panagayatna iti piguratibo a bagina?
12 Impakita ni Jesus ti ayatna iti piguratibo a bagina, “ti kongregasion,” kangrunaanna babaen ti naayat a panangaywanna iti pagimbagan dagidiay agbalin a kameng dayta. Idi nabannog dagiti adalanna, kas pagarigan, kinunana: “Umaykayo a pribado . . . iti langalang a lugar ket aginanakayo iti apagbiit.” (Marcos 6:31) Kas panangdeskribirna iti aktibidad ni Jesus sumagmamano laengen nga oras sakbay ti pannakapapatayna, kastoy ti insurat ti maysa kadagiti apostolna: “Ni Jesus, yantangay inayatna ti kukuana [kayatna a sawen, dagiti kameng ti piguratibo a bagina] . . , inayatna ida agingga iti panungpalan.” (Juan 13:1) Anian a nagsayaat ti inyulidan ni Jesus no kasano ti rumbeng a panangtrato dagiti lallaki iti assawada!
13. Kasano ti naibalakad a panangayat dagiti lallaki kadagiti assawada?
13 Iti agtultuloy a panangusarna iti ulidan nga impasdek ni Jesus para kadagiti assawa a lallaki, kastoy ti imbalakad ni apostol Pablo kadakuada: “Rebbeng a dagiti lallaki ayatenda dagiti assawada a kas kadagiti bukodda a bagi. Ti agayat iti asawana a babai ay-ayatenna ti bagina, ta awan pay a pulos ti tao a nanggura iti bukodna a lasag; no di ket taraonan ken ipatpategna dayta, a kas met ti panangipateg ti Kristo iti kongregasion.” Innayon ni Pablo: “Ayaten koma ti tinunggal maysa kadakayo ti asawana a babai a kas ti panagayatna iti bagina.”—Efeso 5:28, 29, 33.
14. Kasano ti panangtrato ti lalaki iti imperpekto a bagina, ken ania ti ipasimudaag dayta iti rumbeng a panangtratona iti asawana?
14 Panunotenyo ti sasao ni Pablo. Ti kadi nasimbeng a lalaki gagaraenna a dangran ti bukodna a bagi? Ti kadi maysa a lalaki sugatenna ti ramay ti sakana gapu ta dayta ti nangitibkol kenkuana? Siempre saan! Ti kadi asawa a lalaki pabainanna ti bagina iti sango ti gagayyemna wenno ibuyboyna dagiti pagkuranganna? Saan! Apay ngarud a pagsasawanna ti asawana, wenno dangranna pay ketdi, no makaaramid iti kamali? Rumbeng a panunoten dagiti lallaki saan laeng a ti pagimbaganda no di ket ti pagimbagan ti assawada.—1 Corinto 10:24; 13:5.
15. (a) Ania ti inaramid ni Jesus idi nagminar ti pagkapuyan dagiti adalanna? (b) Ania dagiti masursurotayo iti ulidanna?
15 Usigenyo no kasano nga impakita ni Jesus ti pannakaseknanna kadagiti adalanna idi rabii sakbay ti ipapatayna, idi nagminar ti pagkapuyanda. Nupay maulit-ulit a kiniddawna kadakuada nga agkararagda, namitlo a nakaturogda iti minuyongan ti Getsemani. Pagammuan ta linikmut idan dagiti armado a lallaki. Inyimtuod ni Jesus kadakuada: “Siasino ti sapsapulenyo?” Idi insungbatda: “Ni Jesus a Nazareno,” insungbatna: “Siak dayta.” Gapu ta ammona a ‘dimtengen ti oras’ nga ipapatayna, kinunana: “Ngarud, no siak ti sapsapulenyo, bay-anyo dagitoy a mapan.” Kanayon a sipapanunot ni Jesus iti pagimbagan dagiti adalanna—ti paset ti piguratibo a nobiana—ken nagaramid iti pamuspusan tapno saanda a maan-ano. Babaen ti panangadal dagiti lallaki iti wagas ti panangtrato ni Jesus kadagiti adalanna, makasarakda iti adu a prinsipio a mayaplikarda maipapan iti maiparbeng a panangtratoda kadagiti assawada.—Juan 18:1-9; Marcos 14:34-37, 41.
Saan Nga Emosion Laeng ti Ayat ni Jesus
16. Ania ti panagrikna ni Jesus maipapan ken Marta, ngem kasano ti panangtubngarna kenkuana?
16 Kuna ti Biblia: “Ni Jesus inayatna ni Marta ken ti kabsatna a babai ken ni Lazaro,” a masansan a nangsangaili kenkuana iti pagtaenganda. (Juan 11:5) Ngem saan a dayta ti nanglapped ken Jesus a nangbalakad ken Marta idi nakumikom unay iti taraon nga isagsaganana, isu a bimmassit ti gundawayna a mangsagrap iti naespirituan a panangisuro ni Jesus. Kinunana: “Marta, Marta, maringgoran ken mariribukanka maipapan iti adu a banag. Nupay kasta, sumagmamano a banag ti kasapulan, wenno maysa laeng.” (Lucas 10:41, 42) Gapu iti nabatad a pannakaseknan ni Jesus kenkuana, awan duadua a nalaka laeng a naawat ni Marta dayta a pammagbaga. Umasping iti dayta, dagiti lallaki rumbeng a siaasi ken siaayat a tratuenda ti assawada, nga agusarda iti sasao a napili a naimbag. Ngem no kasapulan ti panangtubngar, maitutop a prangkada kas ken Jesus.
17, 18. (a) Kasano ti panangbabalaw ni Pedro ken Jesus, ken apay a nasken idi a matubngar ni Pedro? (b) Ania ti responsabilidad ti asawa a lalaki?
17 Iti sabali a gundaway, inlawlawag ni Jesus kadagiti apostolna nga isu ket masapul a mapan idiay Jerusalem, a sadiay nga idadanes ‘dagiti lallakay ken panguluen a papadi ken dagiti eskriba, ket mapapatay, ket iti maikatlo nga aldaw maibangon.’ Gapu iti dayta, impakni ni Pedro ni Jesus sana binabalaw, a kunkunana: “Kaasiam ta bagim, Apo; saanto a pulos mapasamak kenka daytoy a pagtungpalan.” Nalawag a kimmudrep ti panangmatmat ni Pedro gapu iti panagbalinna nga emosional. Kasapulanna ti pannubngar. Isu a kinuna ni Jesus kenkuana: “Inka iti likudak, Satanas! Maysaka a pakaitibkolak, agsipud ta pampanunotem, saan a ti pampanunot ti Dios, no di ket ti pampanunot ti tattao.”—Mateo 16:21-23.
18 Kadakdakamat laeng ni Jesus ti pagayatan ti Dios—a sagabaenna ti adu a banag ken mapapatay. (Salmo 16:10; Isaias 53:12) Isu a nagbiddut ni Pedro idi rugianna a babalawen ni Jesus. Wen, kasapulan idi ni Pedro ti nabileg a pannubngar, kas met laeng kadatayo no dadduma. Kas ulo ti pamilia, adda autoridad ken responsabilidad ti asawa a lalaki a mangtubngar kadagiti kameng ti pamiliana, agraman iti asawana. Nupay nalabit a kasapulan ti kinabileg, rumbeng a siaasi ken siaayat ti panangtubngar. Isu a no kasano a tinulongan ni Jesus ni Pedro tapno siuumiso a matmatanna ti bambanag, nalabit a nasken met no dadduma nga aramiden dayta dagiti lallaki kadagiti assawada. Kas pagarigan, mabalin a nasken a siaasi nga ipaganetget ti lalaki no apay a kasapulan ni baketna ti panagbalbaliw no ti panagkawkawes, panagusar iti alahas, wenno panagkoloretena ket mangrugin a sumiasi iti pagalagadan ti kinaemma nga isingsingasing ti Biblia.—1 Pedro 3:3-5.
Nasayaat no Aganus ti Assawa a Lallaki
19, 20. (a) Ania ti parikut a timmaud kadagiti apostol ni Jesus, ken kasano a tinaming ni Jesus dayta? (b) Kasano kaballigi dagiti panagregget ni Jesus?
19 No adda ti biddut a masapul a maasikaso, saan a rumbeng a namnamaen dagiti assawa a lallaki a dagus nga agballigi ti napasnek a panangikagumaanda a mangkorehir iti dayta. Kasapulan idi ni Jesus ti kinapinget tapno mabalbaliwanna ti kababalin dagiti apostolna. Kas pagarigan, adda panagsusupiat iti nagbabaetanda a bimtak manen idi dandani agngudon ti ministerio ni Jesus. Nagririkiaranda no siasino kadakuada ti katan-okan. (Marcos 9:33-37; 10:35-45) Di nagbayag kalpasan ti maikadua kadagita a gundaway, inyurnos ni Jesus ti pribado a panangrambak iti maudi a Paskua a kaduana ida. Iti dayta nga okasion, awan kadakuada ti immuna a nakapanunot a mangaramid iti kaugalian a nanumo a panagserbi—ti panangbuggo iti narugit a saka ti sabsabali. Inaramid dayta ni Jesus sana kinuna: “Impasdekko ti pagtuladan maipaay kadakayo.”—Juan 13:2-15.
20 No tuladen dagiti assawa a lallaki ti napakumbaba a kababalin ni Jesus, manamnama a makitunos ken makitinnulong kadakuada ti assawada. Ngem kasapulan ti panaganus. Iti mismo a rabii dayta a Paskua, nagririkiaran manen dagiti apostol no siasino kadakuada ti katan-okan. (Lucas 22:24) Kaaduanna, in-inut ken agkasapulan iti panawen ti panangbalbaliw iti kababalin ken kondukta. Ngem anian a makagunggona dagiti nasayaat a resultana, kas iti napasamak kadagiti apostol!
21. Ania ti naidagadag a laglagipen ken aramiden dagiti assawa a lallaki no maipasangoda kadagiti karit ita?
21 Iti panawentayo, nakarkaro dagiti karit a maipaspasango kadagiti agassawa. Adun ti mangtagtagilag-an iti panagkinnari iti panagasawa. Gapuna, nasken nga utoben dagiti assawa a lallaki ti namunganayan ti panagasawa. Laglagipentayo a ti naayat a Diostayo a ni Jehova ti namunganay ken nangyurnos iti panagasawa. Impaayna ti Anakna, ni Jesus, saan laeng a kas Mannubbot—ti Manangisalakantayo—no di ket kas pagtuladan ti assawa a lallaki.—Mateo 20:28; Juan 3:29; 1 Pedro 2:21.
Ania ti Sungbatyo?
• Apay a nasken a bigbigentayo ti namunganay iti panagasawa?
• Kadagiti ania a pamay-an a naparegta dagiti lallaki nga ayatenda ti assawada?
• Ania dagiti pagarigan ti panangtrato ni Jesus kadagiti adalanna a mangipakita no kasano ti rumbeng a panangipakat ti assawa a lallaki iti kinauloda?
[Ladawan iti panid 14]
Apay a dagiti assawa a lallaki rumbeng nga adalenda dagiti pagarigan ti panangtrato ni Jesus kadagiti babbai?
[Ladawan iti panid 15]
Idi nabannog dagiti adalanna, nangipakita ni Jesus iti konsiderasion
[Ladawan iti panid 16]
Rumbeng a balakadan dagiti lallaki ti assawada babaen iti naasi, naimbag pannakapilina a sasao