Mangisurokayo a Buyogen ti Nauneg a Pannakaawat ken Panangguyugoy

“Ti puso ti masirib isurona ti ngiwatna; ket nayonanna ti pannakasursuro dagiti bibigna.”​—PROVERBIO 16:23.

1. Apay a saan laeng a basta panangyallatiw iti impormasion ti ramanen ti panangisuro iti Sao ti Dios?

KAS mannursuro ti Sao ti Dios, kayattayo a lawlawagan saan laeng a ti panunot dagiti iyad-adalantayo no di pay ket ti pusoda. (Efeso 1:18) No kasta, saan laeng a basta panangyallatiw iti impormasion ti ramanen ti panangisuro. Kuna ti Proverbio 16:23: “Ti puso ti masirib isurona ti ngiwatna; ket nayonanna ti pannakasursuro dagiti bibigna.”

2. (a) Ania ti kayat a sawen ti panangguyugoy? (b) Kasano nga agbalin dagiti amin a Kristiano a makaguyugoy a mannursuro?

² Nabatad nga inyaplikar ni apostol Pablo daytoy a prinsipio iti panangisurona. Idi adda sadi Corinto, “mangted ti palawag idiay sinagoga iti tunggal sabbath ket guyugoyenna dagiti Judio ken dagiti Griego.” (Aramid 18:4) Sigun iti maysa nga autoridad, ti Griego a sao ditoy a naipatarus a ‘guyugoyen’ kaipapananna “panangbalbaliw iti panunot babaen ti pannakirinnason wenno moral a konsiderasion.” Babaen kadagiti makaallukoy nga argumento, nagutugot ni Pablo dagiti tattao a mangbalbaliw iti mismo a panagpampanunotda. Nakaskasdaaw ti laingna a mangguyugoy, isut’ gapuna a kinabuteng dagiti kabusorna. (Aramid 19:24-27) Nupay kasta, ti panangisuro ni Pablo ket saan a panangiparammag iti kabaelan ti tao. Kinunana kadagiti taga Corinto: “Ti panagsasaok ken ti inkaskasabak dida nabuyogan kadagiti makaguyugoy a sasao ti sirib no di ket buyogen iti panangiparangarang ti espiritu ken pannakabalin, tapno ti pammatiyo adda koma, saan nga iti sirib dagiti tattao, no di ket iti pannakabalin ti Dios.” (1 Corinto 2:4,5) Tangay magun-odan dagiti amin a Kristiano ti tulong ti espiritu ni Jehova a Dios, posible nga agbalinda amin a makaguyugoy a mannursuro. Ngem kasano? Usigentayo ti sumagmamano nga epektibo a wagas ti panangisuro.

Umimdengkayo a Naimbag

3. Iti panangisuro kadagiti sabsabali, apay a kasapulan ti nauneg a pannakaawat, ken kasanotay a madanon ti puso ti iyad-adalantayo iti Biblia?

³ Saan a panagsao, no di ket panagimdeng, ti ramanen ti umuna a wagas ti panangisuro. Kas nadakamat iti Proverbio 16:23, masapul nga addaantayo iti nauneg a pannakaawat tapno makaguyugoytayo. Nabatad nga addaan idi ni Jesus iti nauneg a pannakaawat maipapan kadagiti tattao nga insurona. Kuna ti Juan 2:25: “Ammona a mismo no ania ti adda iti tao.” Ngem kasanotay a maammuan no ania ti adda iti puso dagidiay isursurotayo? Ti maysa a pamay-an ket babaen ti panagimdeng a naimbag. Kuna ti Santiago 1:19: “Tunggal tao masapul a nasiglat koma maipapan iti panagdengngeg, nainayad maipapan iti panagsao.” Pudno, saan nga amin a tao ket madadaan a mangyebkas kadagiti kapanunotanda. No marikna dagiti iyad-adalantayo iti Biblia a talaga a maseknantayo kadakuada, mabalin nga ad-adda nga agduyosda a mangipeksa iti pudno a kaririknada. Dagiti naayat ngem nabagas a saludsod masansan a matulongandatayo a mangdanon iti puso ken ‘mangaon’ kadagiti kasta nga ebkas.​—Proverbio 20:5.

4. Apay a nasken nga umimdeng a naimbag dagiti Kristiano a panglakayen?

⁴ Nangnangruna a nasken nga umimdeng a naimbag dagiti Kristiano a panglakayen. Iti kasta laeng a ‘maammuanda no kasano ti rebbengda nga isusungbat iti tunggal maysa.’ (Colosas 4:6) Mamallaag ti Proverbio 18:13: “Ti sumungbat a di pay dumngeg nga umuna, kinamaag ken pakaibabainanna.” Naminsan, binagbagaan ti dua a kakabsat a lallaki ti maysa a kabsat a babai maipapan iti kinanailubongan gapu ta limmangan iti dadduma a gimong. Nupay nasayaat ti panggepda, nasaktan unay ti kabsat agsipud ta saanda a dinamag no apay a di nakatabuno. Agpapaimbag idi ta nabiit pay a naoperaan. No kasta, anian a nagpateg a dumngegtayo sakbay a mangbalakad!

5. Kasano a mataming dagiti panglakayen dagiti susik a rumsua iti nagbabaetan dagiti kakabsat?

⁵ Kadagiti panglakayen, ti panangisuro masansan a ramanenna ti panangbalakad kadagiti sabsabali. Napateg met ditoy ti panagimdeng a naimbag. Nangnangruna a nasken ti panagimdeng no rumsua dagiti susik iti nagbabaetan dagiti pada a Kristiano. No dumngeg nga umuna dagiti panglakayen, matuladda ‘ti Ama a mangukom nga awanan panangidumduma.’ (1 Pedro 1:17) Masansan nga agari ti emosion kadagita a situasion. Laglagipen koma ngarud ti maysa a panglakayen ti balakad ti Proverbio 18:17: “Ti mangsalaknib iti kalinteganna nga umuna kas la nalinteg; ngem ti kaarrubana umay ket palutpotenna.” Ti epektibo a mannursuro denggenna ti agsumbangir a dasig. Makatulong a mangpakalma iti kasasaad ti panagkararag nga umuna. (Santiago 3:18) No agpinnudoten ti dua a kabsat, mabalinna nga isingasing iti tunggal maysa kadakuada nga idirektada laengen kenkuana dagiti pakaseknanda, imbes nga agsinnungbatda. Babaen kadagiti maitutop a saludsod, maibatad ti panglakayen dagiti nainaig nga isyu. Iti adu a kaso, ti di umiso a panagsarita, saan a ti dakes a motibo, ti puon dagiti susik. Ngem no adda dagiti prinsipio ti Biblia a nalabsing, ti naayat a mannursuro makaisuron a buyogen ti nauneg a pannakaawat, ta nangngegnan ti agsumbangir a dasig.

Ti Pateg ti Kinasimple

6. Kasano a nangipaay da Pablo ken Jesus iti ulidan iti simple a panangisuro?

⁶ Napateg met iti panangisuro ti panangpasimple kadagiti bambanag. Pudno, kayattayo a dagiti iyad-adalantayo iti Biblia “naan-anay a maawatan[da] iti isip[da] agraman dagiti amin a sasanto no ania ti kaakaba ken kaatiddug ken kangato ken kauneg” ti kinapudno. (Efeso 3:18) Adda dagiti banag maipapan kadagiti doktrina ti Biblia a makapainteres ken masansan a narigat a maawatan. (Roma 11:33) Nupay kasta, idi kinaskasabaan ni Pablo dagiti Griego, impamaysana ti simple a mensahe maipapan ken ‘Kristo a nailansa.’ (1 Corinto 2:1,2) Nalawag ken makaguyugoy met ti panangasaba ni Jesus. Simple dagiti sao nga inaramatna iti Sermonna iti Bantay. Ngem naglaon dayta iti dadduma kadagiti napateg unay a kinapudno a nayebkas.​—Mateo, kapitulo 5-7.

7. Kasanotay a mapasimple dagiti bambanag no mangikonkonduktatayo kadagiti panagadal iti Biblia?

⁷ Mabalintay met a pagbalinen a simple dagiti bambanag no isursurotayo dagiti iyad-adalantayo iti Biblia. Kasano? Babaen ti panangipamaysa kadagiti “napatpateg a bambanag.” (Filipos 1:10) No narigat ti ad-adalentayo, ikagumaantayo ti agaramat kadagiti simple a sasao. Dagiti kangrunaan a kasuratan ti ipamaysatayo imbes a basaen ken ilawlawagtayo amin a teksto ti Biblia a nadakamat iti publikasion. Nasken ngarud nga agsaganatayo a naimbag. Ditay gabsuonan ti iyad-adalantayo kadagiti nakaad-adu a detalye, ken ditay pasinga kadagiti punto a saan unay a napateg. No adda saludsod ti iyad-adalantayo a saan a direkta a nainaig iti leksion, mabalintay a sitataktika nga isingasing a pagsaritaan dayta no malpas ti leksion.

Epektibo a Panangusar Kadagiti Saludsod

8. Kasano a sieepektibo a nagusar ni Jesus kadagiti saludsod?

⁸ Ti maysa pay a napateg a wagas ti panangisuro isu ti panangusar kadagiti epektibo a saludsod. Iti panangisurona, masansan a nagaramat ni Jesu-Kristo kadagiti saludsod. Kas pagarigan, insaludsod ni Jesus ken Pedro: “‘Ania ti panangipagarupmo, Simon? Manipud kadagiti siasino a dagiti ar-ari ditoy daga umawatda kadagiti pagrebbengan wenno panguluen a buis? Manipud kadagiti annakda wenno manipud kadagiti ganggannaet?’ Idi a kinunana: ‘Manipud kadagiti ganggannaet,’ ni Jesus kinunana kenkuana: ‘Pudno, ngarud, dagiti annak dida agbuis.’” (Mateo 17:24-26) Kas bugbugtong nga Anak Daydiay mapagdaydayawan iti templo, saan a talaga nga obligado ni Jesus nga agbayad iti buis nga agpaay iti templo. Ngem inlawlawag ni Jesus daytoy a kinapudno babaen ti epektibo a panagaramat kadagiti saludsod. Iti kasta, tinulongan ni Jesus ni Pedro a makagteng iti umiso a konklusion a naibatay iti datin nga ammona.

9. Kasanotay a mausar dagiti saludsod iti panangyadaltayo iti Biblia?

⁹ Mabalintay a sieepektibo nga usaren dagiti saludsod iti panangyadal iti Biblia. No saan nga umiso ti sungbat ti iyad-adalantayo, mabalin nga agannayastayo a mangipaay iti husto a sungbat, ngem matandaanannanto ngata ti impormasion? Kaaduanna, nasaysayaat no iturongtayo ti estudiante iti umiso a konklusion babaen ti panagsaludsod. Kas pagarigan, no marigatan a mangawat no apay a nasken nga usarenna ti nagan ti Dios, mabalintay nga isaludsod, ‘Napateg kadi kenka ti naganmo? . . . Apay? . . . Ania ti mariknam no di kayat ti maysa a tao nga usaren ta naganmo? . . . Saan kadi a nainkalintegan a kalikaguman ti Dios nga usarentayo ti personal a naganna?’

10. Kasano a mausar dagiti panglakayen dagiti saludsod iti panangtulong kadagiti indibidual a nasugatan ti rikriknada?

¹⁰ Dagiti panglakayen mabalinda met a sieepektibo nga usaren dagiti saludsod no ipastoranda ti arban. Adu iti kongregasion ti agpaspasanaang ken irurrurumen ti lubong ni Satanas ket nalabit mariknada a narugitda ken awan ti mangipatpateg kadakuada. Mabalin a makirinnason ti maysa a panglakayen iti kasta a tao babaen ti panangibagana iti kastoy: ‘Nupay no iti panagkunam ket narugitka, kasano ti panagrikna ni Jehova kenka? No impalubos ti naayat a nailangitan nga Amatayo a matay ti Anakna tapno masubbotnaka, saan kadi a kayat a sawen dayta nga ay-ayatennaka ti Dios?’​—Juan 3:16.

11. Ania ti panggep dagiti retorikal a saludsod, ken kasano a mausar dagitoy iti panagpalawag iti publiko?

¹¹ Epektibo met a wagas ti panangisuro dagiti retorikal a saludsod. Saan a manamnama a sungbatan iti napigsa dagiti agdengdengngeg dagitoy a saludsod, ngem makatulong dagitoy kadakuada a mangutob kadagiti bambanag. Dagiti mammadto idi ugma masansan a nagaramatda idi kadagiti kasta a saludsod tapno pagpanunotenda iti nauneg dagiti agdengdengngeg kadakuada. (Jeremias 18:14, 15) Sieepektibo a nagusar idi ni Jesus kadagiti retorikal a saludsod. (Mateo 11:7-11) Nangnangruna nga epektibo ti kakasta a saludsod iti panagpalawag iti publiko. Imbes nga ibaga laeng kadagiti agdengdengngeg a masapul nga amin-kararua ti panagserbida tapno maay-ayo ni Jehova, nalabit ad-adda nga epektibo ti panangisaludsod iti, ‘No saan a pudno nga amin-kararua ti panagserbitayo, maay-ayo ngata ni Jehova?’

12. Ania ti pateg ti panangibangon kadagiti saludsod a mangadaw iti kapanunotan?

¹² Dagiti saludsod a mangadaw iti kapanunotan matulongandatayo a mangdeterminar no ti iyad-adalantayo iti Biblia ket talaga a patienna ti maad-adalna. (Mateo 16:13-16) Mabalin a siuumiso nga isungbat ti estudiante a dakes ti pannakiabig. Ngem apay a diyo pasarunuan dayta kadagiti saludsod a kas iti, Kasano ti panangmatmatmo iti pagalagadan ti Dios iti moralidad? Iti panagkunam, nainget unay kadi dayta? Adda kadi aniamanna kenka ti panangtungpal wenno pananglabsingmo kadagiti pagalagadan ti Dios?

Dagiti Ilustrasion a Sumarut iti Puso

13, 14. (a) Ania ti kayat a sawen ti panangyilustrar iti maysa a banag? (b) Apay nga epektibo dagiti nasayaat nga ilustrasion?

¹³ Ti maysa pay a wagas tapno madanon ti puso dagiti agdengdengngeg ken iyad-adalantayo iti Biblia ket babaen kadagiti epektibo nga ilustrasion. “Panangidasig wenno panamagtipon” ti literal a kayulogan ti Griego a sao a naipatarus nga “ilustrasion.” No mangyilustrarkayo, ilawlawagyo ti maysa a banag babaen ti ‘panangidasigyo’ iti dayta iti umarngi a banag. Kas pagarigan, insaludsod ni Jesus: “Iti ania ti pangiyaspingantayo iti pagarian ti Dios, wenno iti ania a pangngarig nga iparangtayo dayta?” Kas sungbat, dinakamat ni Jesus ti pamiliar a bukel ti mustasa.​—Marcos 4:30-32.

¹⁴ Nagaramat idi dagiti mammadto ti Dios iti adu a nabileg nga ilustrasion. Idi nagbalin a naulpit unay dagiti Asirio, nga inusar ti Dios a nangdusa kadagiti Israelita, imbutaktak ni Isaias ti kinakuspagda babaen iti kastoy nga ilustrasion: “Agpasindayagto aya ti wasay a bumusor iti daydiay mangiwasay kenkuana? Agtangsitto aya ti ragadi a maibusor iti daydiay mangyudaod kenkuana?” (Isaias 10:15) Iti panangisurona kadagiti sabsabali, masansan a nagusar met idi ni Jesus kadagiti ilustrasion. Naikuna a “no awan ti pangngarig di agsao kadakuada.” (Marcos 4:34) Epektibo dagiti nasayaat nga ilustrasion agsipud ta tukayenda ti panunot ken puso. Pagbalinenda a nalaka a maawatan dagiti agdengdengngeg ti baro nga impormasion babaen ti panangidasigda iti dayta iti datin nga ammoda.

15, 16. Ania ti mamagbalin kadagiti ilustrasion nga epektibo unay? Mangtedkayo kadagiti ehemplo.

¹⁵ Kasanotay a maaramat dagiti ilustrasion a talaga a sumarut iti puso? Umuna iti amin, ti ilustrasion masapul a nainkalintegan a pumada iti banag a mailawlawag. No saan a maitutop ti panangidilig, ti ilustrasion riruenna laeng imbes a lawaganna dagiti agdengdengngeg. Naminsan, inkagumaan nga inlawlawag ti maysa a kabsat ti panagpasakup dagiti napulotan a natda ken Jesu-Kristo babaen ti panangyarigna kadakuada iti maysa a matalek a taraken nga aso. Nasayaat ti panggep daytoy a kabsat. Ngem maitutop aya ti kasta a makaipababa a pangyaspingan? Makaay-ayo nga amang ken nadayaw ti panangyebkas ti Biblia iti umasping nga ideya. Iyarigna dagiti 144,000 a napulotan a pasurot ni Jesus iti “maysa a nobia a naarkosan a maipaay iti asawana.”​—Apocalipsis 21:2.

¹⁶ Epektibo unay dagiti ilustrasion no adda pakainaigan dagitoy iti biag dagiti tattao. Ti ilustrasion ni Natan maipapan iti naparti a kordero tinukayna ti puso ni Ari David agsipud ta ipatpateg ni David dagiti karnero; maysa ngamin a pastor idi agtutubo pay laeng. (1 Samuel 16:11-13; 2 Samuel 12:1-7) No baka ti nausar nga ilustrasion, mabalin a saan a kasta ti kaepektibona. Umasping iti dayta, mabalin nga awan unay kaes-eskanna kadagiti agdengdengngeg dagiti ilustrasion a naibatay iti sientipiko a pasamak wenno di unay mangmangngeg a historikal a pasamak. Imbatay ni Jesus dagiti ilustrasionna kadagiti gagangay a banag. Sinaritana dagiti gagangay a banag kas iti pagsilawan, tumatayab iti langit, ken lirio iti tay-ak. (Mateo 5:15,16; 6:26, 28) Nalaka a maawatan dagiti agdengdengngeg ken Jesus dagiti kasta a banag.

17. (a) Kadagiti ania a mabalintay nga ibatay dagiti ilustrasiontayo? (b) Kasanotay a mayataday iti kasasaad dagiti iyad-adalantayo dagiti ilustrasion a naaramat kadagiti publikasiontayo?

¹⁷ Iti ministeriotayo, adu dagiti gundawaytayo a mangaramat kadagiti simple ngem epektibo nga ilustrasion. Managpaliiwkayo koma. (Aramid 17:22,23) Mabalin nga ibatay ti ilustrasion iti annak, pagtaengan, panggedan, wenno pagpalpaliwaan ti agdengdengngeg. Wenno mabalintay nga usaren ti ammotayo maipapan iti iyad-adalantayo iti Biblia a mangpalawa kadagiti ilustrasion a naipaay iti material nga ad-adalentayo. Alaentayo a pagarigan ti epektibo nga ilustrasion a naaramat iti parapo 14 ti kapitulo 8 iti libro a Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon. Maipapan dayta iti naayat a nagannak a pinardaya ti maysa a kaarruba. Mabalintay a panunoten no kasanotay a mayataday dayta nga ilustrasion iti kasasaad ti iyad-adalantayo iti Biblia a maysa a nagannak.

Nasayud a Panangbasa Kadagiti Kasuratan

18. Apay nga ikagumaantayo ti agbalin a nasayud iti panagbasatayo?

¹⁸ Binalakadan ni Pablo ni Timoteo: “Itultuloymo nga igaed ti bagim iti panagbasa iti publiko, iti panamagbaga, iti panangisuro.” (1 Timoteo 4:13) Tangay ti Biblia ti pundasion ti pannursurotayo, makagunggona no nasayud ti panangbasatayo iti dayta. Addaan idi dagiti Levita iti pribilehio a mangibasa iti Linteg Mosaiko iti ili ti Dios. Agbeddabeddal aya wenno maymaysa ti tono ti panagbasada? Saan. Kuna ti Biblia iti Nehemias 8:8: “Binasada iti libro, iti linteg ti Dios, a silalawag; ket intedda ti kababagasna kas naawatanda iti panagbasa.”

19. Kasanotay a mapasayaat ti panagbasatayo kadagiti Kasuratan?

¹⁹ Adda dagiti Kristiano a lallaki a nalaing nga agdiskurso ngem saan a napintas ti panagbasada. Kasanoda a rumang-ay? Babaen ti panagensayo. Wen, babaen ti maulit-ulit a panagbasa iti napigsa agingga a sumayud ti panagbasada. No adda dagiti audiocassette ti Biblia iti pagsasaoyo, nasayaat nga imutektekanyo ti panangipaganetget ti agbasbasa ken ti panagbaliwbaliw ti tonona ken timudenyo no kasano ti pannakaibalikas dagiti nagan ken di gagangay a sasao. Dagidiay addaan iti New World Translation iti pagsasaoda mabalinda met nga usaren dagiti katulongan iti panangibalikas a masarakan iti dayta.a Babaen ti panagensayo, mabalin a medio nalaka a basaen uray dagiti nagan a kas iti Maʹher-salʹal-hash-baz.​—Isaias 8:1.

20. Kasanotay a ‘maasikaso ti panangisurotayo’?

²⁰ Kas tattao ni Jehova, anian a pribilehio ti pannakausartayo kas mannursuro! Gapuna, ipasnek koma ti tunggal maysa kadatayo dayta a responsabilidad. Sapay koma ta ‘itultuloytayo nga asikasuen ti bagitayo ken ti panangisurotayo.’ (1 Timoteo 4:16) Agbalintayo a nasayaat a mannursuro babaen ti panagimdeng a naimbag, panangpasimple kadagiti bambanag, panangibangon kadagiti mamagpanunot a saludsod, panangaramat kadagiti epektibo nga ilustrasion, ken nasayud a panangbasa kadagiti kasuratan. Sapay koma ta magunggonaantay amin iti panangsanay kadatayo ni Jehova babaen ti organisasionna, ta matulongannatayo daytoy a maaddaan iti “dila dagiti nasursuruan.” (Isaias 50:4) Babaen ti naan-anay a panangaprobetsar kadagiti amin nga alikamen a mausar iti ministeriotayo, a pakairamanan dagiti broshur, audiocassette, ken videocassette, masursurotayo ti mangisuro a buyogen ti nauneg a pannakaawat ken panangguyugoy.

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

◻ Kasano a makatulong iti panangisurotayo ti panagimdeng a naimbag?

◻ Kasanotay a matulad da Pablo ken Jesus iti simple a panangisuro?

◻ Aniada a kita ti saludsod ti mabalintay nga usaren iti panangisuro kadagiti sabsabali?

◻ Ania a kita dagiti ilustrasion ti epektibo unay?

◻ Kasanotay a mapasayaat ti abilidadtayo nga agbasa iti publiko?

[Ladawan iti panid 16]

Ti nasayaat a mannursuro umimdeng tapno maaddaan iti nauneg a pannakaawat

[Dagiti Ladawan iti panid 18]

Imbatay ni Jesus dagiti ilustrasionna kadagiti gagangay a banag