Ita ti Kapatgan a Tiempo nga Agtalinaed a Siririing!

“Saantay koma a maturog a kas iti ar-aramiden ti dadduma, no di ket agtalinaedtayo koma a siririing ken agtalinaedtayo a sipupuot.”​—1 TESALONICA 5:6.

1, 2. (a) Ania a kita a siudad ti Pompeii ken Herculaneum? (b) Ania a pakdaar ti inyaleng-aleng ti adu nga umili iti Pompeii ken Herculaneum, ket ania ti resultana?

IDI umuna a siglo iti Kadawyan a Panawentayo, ti Pompeii ken Herculaneum ket dua a nalatak a siudad iti Roma iti asideg ti Mount Vesuvius. Para kadagiti nabaknang a Romano, nalatak dagitoy a lugar a pagaliwaksayan. Nasurok a sangaribu ti kapasidad dagiti teatroda, ken idiay Pompeii adda dakkel a teatro a makalaon iti nganngani amin nga umili. Sigun iti nabilang dagiti agkabkabakab idiay Pompeii, adda 118 a taberna, a dadduma kadagita ti nagserbi a pagsusugalan wenno lugar dagiti balangkantis. Nasaknap ti imoralidad ken materialismo, kas paneknekan dagiti naipinta kadagiti pader ken dadduma a tedda.

² Idi Agosto 24, 79 K.P., bimtak ti Mount Vesuvius. Patien dagiti bulkanologo a ti damo nga ibebettak, a nangipugso kadagiti lava ken dapo iti dayta dua a siudad, dina nalapdan ti panagtalaw dagiti umili. Kinapudnona, agparang nga adu ti nagtalaw. Ngem nagbati ti dadduma a nangtagilag-an iti peggad wenno nangyaleng-aleng kadagiti pakpakauna a pagilasinan. Idi dandani tengnga ti rabii, nagayus dagiti sumagitsit a napudot a gas, lava, ken bato iti Herculaneum, a nangpapatay iti amin nga umili a nabati iti siudad. Kabigatanna, adda umasping a pasamak a nangpapatay iti tunggal maysa idiay Pompeii. Anian a nakalkaldaang a resulta ti di panangipangag kadagiti pakpakauna a pagilasinan!

Ti Panungpalan ti Judio a Sistema ti Bambanag

3. Ania ti nagpadaan ti pannakadadael ti Jerusalem ken ti pannakadadael ti Pompeii ken Herculaneum?

³ Nupay aramid ti tao, nakarkaro ti nakaal-alingget a pannakadadael ti Jerusalem siam a tawen sakbay ti nakaam-amak a panungpalan ti Pompeii ken Herculaneum. Nadeskribir dayta kas “maysa kadagiti kakas-angan a pananglakub iti intero a historia.” Naipadamag a nagbanag dayta iti ipapatay ti nasurok a maysa a milion a Judio. Ngem kas iti didigra a napasamak iti Pompeii ken Herculaneum, saan a dimteng ti pannakadadael ti Jerusalem nga awan ti pakdaar.

4. Ania a pagilasinan ti impakpakauna ni Jesus kas pakdaar kadagiti pasurotna nga asidegen ti panungpalan ti sistema ti bambanag, ken kasano a damo a natungpal dayta idi umuna a siglo?

⁴ Impadto ni Jesu-Kristo ti pannakadadael ti siudad, ken impakpakaunana dagiti mapasamak sakbay dayta​—dagiti makapadanag a gubat, kinakirang ti taraon, ginggined, ken kinadakes. Agraira dagiti ulbod a mammadto, ngem maikasaba ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios iti sangalubongan. (Mateo 24:4-7, 11-14) Nupay ita ti kangrunaan a kaitungpalan ti sasao ni Jesus, adda bassit kaitungpalanda idi. Ipakita ti historia ti nakaro a bisin idiay Judea. (Aramid 11:28) Impadamag ti Judio a historiador a ni Josephus a nagginggined idiay Jerusalem sakbay unay ti pannakadadael ti siudad. Bayat nga umad-adani ti panungpalan ti Jerusalem, adda dagiti agtultuloy a panagalsa, panaggugubat iti tengnga ti nadumaduma a napolitikaan a grupo dagiti Judio, ken panagpipinnatay iti sumagmamano a siudad a pagnanaedan ti aglalaok nga umili a Judio ken Gentil. Kaskasdi, maikaskasaba idi ti naimbag a damag ti Pagarian “iti isuamin a parsua nga adda iti baba ti langit.”​—Colosas 1:23.

5, 6. (a) Ania dagiti naimpadtuan a sasao ni Jesus a natungpal idi 66 K.P.? (b) Apay a nagadu ti napapatay idi narpuog ti Jerusalem idi 70 K.P.?

⁵ Kamaudiananna, idi 66 K.P., immalsa dagiti Judio iti Roma. Idi indauluan ni Cestius Gallus ti armada a nanglakub iti Jerusalem, nalagip dagiti pasurot ni Jesus ti sasaona: “Inton makitayo ti Jerusalem a nalikmut kadagiti nagkampo a buyot, iti kasta ammuenyo a ti pannakalangalangna immasidegen. Iti kasta dagidiay adda idiay Judea rugianda koma ti agkamang iti bambantay, ket dagidiay adda iti tengngana pumanawda koma, ket dagidiay adda iti aw-away saanda koma a sumrek kenkuana.” (Lucas 21:20, 21) Dimtengen ti tiempo tapno pagtalawanda ti Jerusalem​—ngem kasano? Di ninamnama a nagsanud dagiti tropa ni Gallus. Dayta ti nangted iti gundaway kadagiti Kristiano idiay Jerusalem ken Judea a mangipangag iti sasao ni Jesus ket agkamangda kadagiti bambantay.​—Mateo 24:15, 16.

⁶ Uppat a tawen kalpasanna, agarup tiempo ti Paskua, nagsubli dagiti buyot ti Roma iti panangidaulo ni Heneral Tito, a determinado a mamagpatingga iti panagalsa dagiti Judio. Linikmutan ti buyotna ti Jerusalem ken nangbangon kadagiti “sarikedked nga addaan natirad a kaykayo,” isu nga imposible ti panaglibas. (Lucas 19:43, 44) Nupay adda agpangpangta a gubat, dagiti Judio manipud iti amin a paset ti Imperio ti Roma nagturongda idiay Jerusalem para iti Paskua. Ita, napupokdan. Sigun ken Josephus, dagitoy a daksanggasat a bisita ti nangbukel iti kaaduan kadagiti napapatay bayat ti pananglakub ti Roma.a Idi narpuogen ti Jerusalem, natalipupos ti agarup kakapito ti amin a Judio iti Imperio ti Roma. Idi nadadael ti Jerusalem ken ti templona, nagpatinggan ti Judio nga estado ken ti sistema ti relihionna a naibatay iti Mosaiko a Linteg.b​—Marcos 13:1, 2.

7. Apay a nalasatan dagiti matalek a Kristiano ti pannakadadael ti Jerusalem?

⁷ Idi 70 K.P., dagiti Judio a Kristiano mabalin a napapatay wenno naadipenda koma a kadua ti dadduma pay idiay Jerusalem. Ngem sigun iti historikal nga ebidensia, impangagda ti pakdaar ni Jesus 37 a tawen sakbayna. Pinanawanda ti siudad ket dida nagsubli.

Naintiempuan a Pakdaar Dagiti Apostol

8. Ania ti nakita ni Pedro a kasapulan, ken ania a sasao ni Jesus ti nalabit pampanunotenna?

⁸ Iti kaaldawantayo, nasaksaknap nga amang ti umad-adani a pannakadadael, maysa a mamagpatingga iti intero a sistema ti bambanag. Innem a tawen sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem, nangted ni apostol Pedro iti naganat ken naintiempuan a balakad a nangnangruna a maitutop kadagiti Kristiano iti kaaldawantayo: Agtalinaed a sisasalukag! Nakita ni Pedro a masapul a riingenna kadagiti Kristiano ti ‘nasin-aw a pannakabalinda nga agpanunot’ tapno dida iyaleng-aleng “ti bilin ti Apo,” ni Jesu-Kristo. (2 Pedro 3:1, 2) Idi indagadagna kadagiti Kristiano nga agsalukagda, nalabit pampanunoten ni Pedro ti nangngegna a kinuna ni Jesus kadagiti apostolna sumagmamano nga aldaw sakbay ti ipapatayna: “Agtultuloykayo a kumita, agtultuloykayo a siririing, ta saanyo nga ammo no kaano ti naituding a tiempo.”​—Marcos 13:33.

9. (a) Ania a napeggad a kababalin ti mabalin a mapatanor ti dadduma? (b) Apay a nangnangruna a napeggad ti agbalin a managduadua?

⁹ Ita, mabalin a mangumsi nga iyimtuod ti dadduma: “Sadino ti ayan daytoy naikari a kaaddana?” (2 Pedro 3:3, 4) Nalawag nga iti panagrikna dagita a tattao, saan a talaga a nagbalbaliw dagiti bambanag sipud idi punganay ti panamarsua. Napeggad ti kasta a panagduadua. Pakapuyenna ti pannakariknatayo iti kinaganat, a mangimpluensia kadatayo a mangyun-una kadagiti bukodtayo a pagragsakan. (Lucas 21:34) Kas impatuldo ni Pedro, dagita a manguy-uyaw nalipatanda ti Layus idi kaaldawan ni Noe, a nangdadael iti sangalubongan a sistema ti bambanag. Talaga a nagbalbaliw dagiti kasasaad sipud idi!​—Genesis 6:13, 17; 2 Pedro 3:5, 6.

10. Ania ti pammaregta ni Pedro kadagidiay di makaan-anus?

¹⁰ Tulongan ni Pedro dagiti agbasbasa iti suratna a mangsukay iti panaganus babaen ti panangipalagipna no apay a masansan a di agtignay a dagus ti Dios. Umuna, kuna ni Pedro: “Ti maysa nga aldaw ken Jehova kasla sangaribu a tawen ket ti sangaribu a tawen kasla maysa nga aldaw.” (2 Pedro 3:8) Yantangay agnanayon ti biag ni Jehova, mabalinna nga usigen ti amin a banag ken ikeddeng ti kasayaatan a tiempo ti panagtignay. Kalpasanna, impatuldo ni Pedro ti tarigagay ni Jehova nga agbabawi koma amin a tattao. Ti panaganus ti Dios ket agbanag iti pannakaisalakan ti adu a tattao a madadael koma no nadarasudos ti Dios. (1 Timoteo 2:3, 4; 2 Pedro 3:9) Ngem dina kayat a sawen a gapu ta naanus ni Jehova, saanen a pulos nga agtignay. “Ti aldaw ni Jehova umayto a kasla mannanakaw,” kuna ni Pedro.​—2 Pedro 3:10.

11. Ania ti tumulong kadatayo nga agtalinaed a siririing iti naespirituan, ken kasano a ‘papartakenna’ ti aldaw ni Jehova no an-anagen?

¹¹ Nakakadkadlaw ti panagdilig nga inaramid ni Pedro. Saan a nalaka a tiliwen dagiti agtatakaw, ngem ti guardia a siririing nga agpatnag nalaklakana a makita ida ngem iti daydiay kanayon nga agdungsa. Kasano a makapagtalinaed a siririing ti maysa a guardia? Ad-adda nga alerto ti maysa nga agpagnapagna ngem iti daydiay nakatugaw nga agpatnag. Umasping iti dayta, ti panagtultuloytayo nga aktibo iti naespirituan tulongannatayo kas Kristiano nga agtalinaed a siririing. Gapuna, indagadag ni Pedro nga agtalinaedtayo nga okupado “kadagiti nasantuan a panagbibiag ken ar-aramid ti nadiosan a debosion.” (2 Pedro 3:11) Dagita nga aktibidad ti tumulong kadatayo nga ‘agtultuloy a silalagip unay iti kaadda ti aldaw ni Jehova.’ Ti Griego a sao a naipatarus nga ‘agtalinaed a silalagip unay’ mabalin a literal a kaipapananna “panangpapartak.” (2 Pedro 3:12; footnote iti New World Translation of the Holy Scriptures​—With References) Pudno, ditay mabalin a baliwan ti pagorasan ni Jehova. Dumteng ti aldawna iti inkeddengna a tiempo. Ngem ti tiempo manipud ita agingga iti daytanto nga aldaw ket kasla nakaparpartak a lumabas no okupadotayo nga agserserbi.​—1 Corinto 15:58.

12. Kasanotayo a maaprobetsar kas indibidual ti panagan-anus ni Jehova?

¹² Gapuna, asinoman a mangipagarup nga agtaktak ti aldaw ni Jehova ti maparegta a mangipangag iti balakad ni Pedro nga aganus nga aguray iti tiempo nga inkeddeng ni Jehova. Kinapudnona, mausartayo a nainsiriban ti kanayonan a tiempo a siaanus nga ipalpalubos ti Dios. Kas pagarigan, maitultuloytayo a sukayen dagiti napateg a Nakristianuan a galad ken iranud ti naimbag a damag iti ad-adu pay a tattao. No agtalinaedtayo a siririing, masarakannatayo ni Jehova a “di namulitan ken awan pakapilawanna ken sitatalna” inton agpatingga daytoy dakes a sistema ti bambanag. (2 Pedro 3:14, 15) Anian a bendisionto dayta!

13. Ania a sasao ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Tesalonica ti nangnangruna a maitutop ita?

¹³ Iti umuna a suratna kadagiti Kristiano idiay Tesalonica, dinakamat met ni Pablo a masapul ti panagtalinaed a siririing. Imbalakadna: “Saantay koma a maturog a kas iti ar-aramiden ti dadduma, no di ket agtalinaedtayo koma a siririing ken agtalinaedtayo a sipupuot.” (1 Tesalonica 5:2, 6) Ita, bayat nga umad-adani ti pannakadadael ti intero a sangalubongan a sistema ti bambanag, anian a nagpateg dayta! Agbibiag dagiti agdaydayaw ken ni Jehova iti lubong a di mangikankano kadagiti naespirituan a bambanag, ket makaapektar dayta kadakuada. Gapuna, imbalakad ni Pablo: “Agtalinaedtay koma a sipupuot ket ikapettayo ti kabal ti barukong nga isu ti pammati ken ayat ket ti namnama ti pannakaisalakan kas kabal ti ulo.” (1 Tesalonica 5:8) Ti regular a panagadal iti Sao ti Dios ken pannakitimpuyog kadagiti kakabsat bayat dagiti gimong tulongannatayo a mangtungpal iti balakad ni Pablo ken mangtaginayon iti pannakariknatayo iti kinaganat.​—Mateo 16:1-3.

Minilion ti Nagtalinaed a Sisasalukag

14. Ania nga estadistika ti mangipakita nga adu ita ti nangipangag iti balakad ni Pedro nga agtalinaed a siririing?

¹⁴ Adu kadi ita ti nangipangag iti naipaltiing a pammaregta nga agtalinaed a sisasalukag? Wen. Kabayatan ti 2002 a tawen serbisio, adda 6,304, 645 a kangatuan a bilang dagiti agibumbunannag​—maysa a 3.1-porsiento nga irarang-ay no idilig idi 2001. Pinaneknekanda a nasalukagda iti naespirituan babaen ti panangbusbosda iti 1,202,381,302 nga oras a mangisarsarita iti Pagarian ti Dios. Para kadakuada, saan a parparawpaw dayta a trabaho. Dayta ti nakaisentruan ti biagda. Adu kadakuada ti addaan iti kababalin nga imparangarang da Eduardo ken Noemi a taga El Salvador.

15. Ania a kapadasan idiay El Salvador ti mangipakita nga adu ti agtultuloy a sisasalukag iti naespirituan?

¹⁵ Sumagmamano a tawen ti napalabas, impangag da Eduardo ken Noemi ti sasao ni Pablo: “Ti buya daytoy a lubong agbaliwbaliw.” (1 Corinto 7:31) Pinasimpleda ti biagda ket simrekda iti amin-tiempo a ministerio kas payunir. Iti panaglabas ti panawen, nabendisionanda iti adu a pamay-an ken nagserbida pay kas manangaywan iti sirkito ken distrito. Nupay naipasangoda kadagiti serioso a parikut, kombinsido da Eduardo ken Noemi nga umiso ti inaramidda a pangngeddeng idi insakripisioda ti material a kinasaliwanwan para iti amin a tiempo a panagserbi. Adu kadagiti 29,269 nga agibumbunannag​—agraman ti 2,454 a payunir​—idiay El Salvador ti nangipakita iti umasping a panagsakripisio. Dayta ti maysa a makagapu a rimmang-ay iti 2-porsiento ti bilang dagiti agibumbunannag iti dayta a pagilian idi napan a tawen.

16. Ania a kababalin ti impakita ti maysa nga agkabannuag a kabsat idiay Côte d’Ivoire?

¹⁶ Idiay Côte d’Ivoire, kasta met laeng a kababalin ti impakita ti maysa nga agkabannuag a Kristiano a lalaki a nagsurat iti sanga nga opisina: “Maysaak a ministerial nga adipen. Ngem diak maibaga kadagiti kakabsat nga agpayunirda ta saanak met a mapagulidanan a mismo. Immikkatak ngarud iti trabahok nga addaan iti nangato a sueldo ket nangibangonak iti bukodko a negosio, a nangted kaniak iti ad-adu a panawen para iti ministerio.” Daytoy nga agkabannuag a lalaki ti maysa kadagiti 983 a payunir nga agserserbi idiay Côte d’Ivoire, a nagreport iti 6,701 nga agibumbunannag idi napan a tawen, maysa a 5 porsiento nga irarang-ay.

17. Kasano nga impakita ti maysa nga agtutubo a Saksi idiay Belgium nga isu ket saan a naapektaran iti panangidumduma?

¹⁷ Ti panangirurumen, panangidumduma, ken diskriminasion ket agtultuloy a pakaigapuan dagiti parikut para kadagiti 24,961 nga agibumbunannag iti Pagarian idiay Belgium. Kaskasdi, naregta ken naturedda. Iti klaseda, nangngeg ti 16 anyos a Saksi a natukoy dagiti Saksi ni Jehova kas maysa a kulto, dimmawat iti pammalubos tapno ilawlawagna ti takder dagiti Saksi. Babaen ti panangusarna iti video a Jehovah’s Witnesses​—The Organization Behind the Name ken broshur a Dagiti Saksi ni Jehova​—Siasinoda?, nailawlawagna no siasino a talaga dagiti Saksi. Naapresiar unay dagiti impormasion. Iti simmaganad a lawas, nageksamen dagiti estudiante. Amin a saludsod kadakuada ket nainaig iti Kristiano a relihion dagiti Saksi ni Jehova.

18. No maipapan kadagiti agibumbunannag idiay Argentina ken Mozambique, ania ti mangipakita a saan a naapektaran ti panagserbida ken ni Jehova uray adda rigat ti ekonomia?

¹⁸ Kaaduan a Kristiano ti maipaspasango iti nakaro a parikut kadagitoy maudi nga al-aldaw. Ngem ikagkagumaanda ti di agpaapektar. Iti laksid ti agdindinamag a rigat ti ekonomia, nagreport ti Argentina iti baro a kangatuan a bilang a 126,709 a Saksi idi napan a tawen. Nasaknap pay laeng ti kinapanglaw idiay Mozambique. Kaskasdi, 37,563 ti nagreport a nakiraman iti trabaho a panangasaba, maysa nga 4 porsiento nga irarang-ay. Narigat ti biag ti adu idiay Albania, ngem nagreport dayta a pagilian iti 12 porsiento a nasayaat a panagrang-ay, ket nadanonda ti 2,708 a kangatuan a bilang dagiti agibumbunannag. Nalawag, ti espiritu ni Jehova ket saan a nalapdan dagiti narigat a kasasaad no ipangpangruna dagiti adipenna dagiti interes ti Pagarian.​—Mateo 6:33.

19. (a) Ania ti mangipakita nga adu pay dagiti marakarnero a tattao a mawaw iti kinapudno iti Biblia? (b) Aniada pay a paset ti tinawen a report ti mangipakita a siririing iti naespirituan dagiti adipen ni Jehova? (Kitaenyo ti tsart iti panid 12-15.)

¹⁹ Ti naireport idi napan a tawen a 5,309,289 a binulan a promedio dagiti agad-adal iti Biblia iti sangalubongan ipakitada nga adu pay ti marakarnero a tattao a mawaw iti kinapudno iti Biblia. Iti baro a kangatuan a bilang a 15,597,746 a timmabuno iti Memorial, kaaduan ti saan pay nga aktibo nga agserserbi ken Jehova. Sapay koma ta itultuloyda ti rumang-ay iti pannakaammo ken panagayatda agpadpada ken ni Jehova ken kadagiti kakabsat. Makapagagar a makita a ti “dakkel a bunggoy” ti “sabsabali a karnero” itultuloyda ti agbalin a nabunga bayat nga agserserbida iti Namarsua iti “aldaw ken rabii idiay templo” a kadua dagiti napulotan iti espiritu a kakabsatda.​—Apocalipsis 7:9, 15; Juan 10:16.

Leksion a Maadal ken Lot

20. Ania ti maadaltayo iti kapadasan da Lot ken ti asawana?

²⁰ Siempre, uray dagiti matalek nga adipen ti Dios mabalin nga apagkanito a mapukawda ti pannakariknada iti kinaganat. Panunotenyo ni Lot a kaanakan ni Abraham. Naammuanna iti dua a bisitana nga anghel a dadaelen ti Dios ti Sodoma ken Gomorra. Saan a namagsiddaaw ken Lot ti damag, yantangay “nariribukan unay iti panagpennek dagiti managsalungasing-linteg a tattao iti nalulok a kababalin.” (2 Pedro 2:7) Kaskasdi, idi a ni Lot ket iruar dagiti dua nga anghel iti Sodoma, isu ket “nagtultuloy a nagtaktak.” Dandani masapul a piliten dagiti anghel ti sangapamiliaanna a rummuar iti siudad. Ngem ti asawa ni Lot dina impangag ti pakdaar dagiti anghel a dida tumaltaliaw. Napukawna ti biagna gapu iti panangyaleng-alengna. (Genesis 19:14-17, 26) “Laglagipenyo ti asawa ni Lot,” impakdaar ni Jesus.​—Lucas 17:32.

21. Apay nga ita ti kapatgan a tiempo nga agtalinaed a siririing?

²¹ Ti didigra idiay Pompeii ken Herculaneum, dagiti pasamak sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem, ti Layus idi kaaldawan ni Noe, ken ti pannakadadael idi kaaldawan ni Lot, ipakitada amin ti kinapateg ti serioso a panangipangag kadagiti pakdaar. Kas ad-adipen ni Jehova, mabigbigtayo ti pagilasinan ti tiempo ti panungpalan. (Mateo 24:3) Simminatayon iti palso a relihion. (Apocalipsis 18:4) Kas kadagiti Kristiano idi umuna a siglo, masapul nga ‘agtalinaedtayo a silalagip unay iti kaadda ti aldaw ni Jehova.’ (2 Pedro 3:12) Wen, ita ti kapatgan a tiempo a masapul nga agtalinaedtayo a siririing! Aniada nga addang ti mabalintayo nga aramiden, ken aniada a galad ti mabalintayo a patanoren tapno makapagtalinaedtayo a siririing? Dagitoy ti mausig iti sumaruno nga artikulo.

[Footnotes]

Ania ti Sungbatyo?

• Aniada a pasamak ti nangted kadagiti Judio a Kristiano iti gundaway a makalasat iti pannakadadael ti Jerusalem?

• Kasano a dagiti balakad nga insurat da apostol Pedro ken Pablo makatulongda iti panagtalinaedtayo a siririing?

• Siasino ita ti mangipakpakita a naan-anay a nakariingda?

• Ania ti maadaltayo iti salaysay maipapan kada Lot ken ti asawana?

[Tsart iti panid 12-15]

REPORT TI 2002 A TAWEN SERBISIO DAGITI SAKSI NI JEHOVA ITI SANGALUBONGAN

(Kitaem ti bound volume)

[Ladawan iti panid 9]

Idi 66 K.P., impangag dagiti Kristiano idiay Jerusalem ti pakdaar ni Jesus

[Ladawan iti panid 10]

Ti panagtalinaed nga aktibo tulonganna dagiti Kristiano nga agtalinaed a siririing