Kapitulo 33

Itultuloy ti Panagsalukag

“YANTANGAY silalawag a kinuna ni Jesus nga awan tao a makaammo iti ‘dayta nga aldaw’ wenno ‘ti oras’ inton bilinen ti Ama ti anakna nga ‘umay’ a maibusor iti nadangkes a sistema ti bambanag ni Satanas, mabalin a maisaludsod dagiti dadduma: ‘Apay a nakagangganat unay ti agbiag a mangin-inanama iti panungpalan?’ Naganat dayta gapu ta gistay giddato nga innayon ni Jesus: ‘Itultuloyyo ti kumita, itultuloyyo ti agriing . . . itultuloyyo ti agsalukag.’ (Mar. 13:32-35)”​—Ti Pagwanawanan, Hunio 1, 1985.

Adun a dekada nga agsalsalukag dagiti Saksi ni Jehova. Aniat’ pagsalsalukaganda? Ti iyaay ni Jesus a buyogen ti pannakabalin ti Pagarian tapno dadaelenna ti nadangkes a sistema ti bambanag ni Satanas ken tapno iburayna dagiti naan-anay a pagimbagan ti turay ti Pagarianna iti intero a daga! (Mat. 6:9, 10; 24:30; Luc. 21:28; 2 Tes. 1:7-10) Dagitoy agsalsalukag ammoda a ti “pagilasinan” ti kaadda ni Jesus ket nagbataden nanipud 1914 ket ngarud simreken ti agdama a sistema ti bambanag kadagiti maudi nga al-aldawna iti daydi a tawen.​—Mat. 24:3–25:46.

Ngem, agingga ita, di pay immay ni Jesus kas Mammapatay ken Manangispal. Gapuna kasanot’ panangmatmat dagiti Saksi ni Jehova iti agdama a situasionda?

‘Naan-anay a Naisierto’ ti Pannakatarusda

Kas maysa a sangalubongan a kongregasion, addaanda “ti naan-anay a pannakaisierto ti pannakatarusda.” (Col. 2:2) Saanna a kayat a sawen a matarusanda ti kada detalye dagiti pangpanggep ni Jehova. Itultuloyda a sukimaten dagiti Kasuratan buyogen ti sibubulos nga isip, ket itultuloyda ti makasursuro. Ngem ti masursuroda dina baliwan ti pamunganayan a panangmatmatda kadagiti pamuon a kinapudno iti Sao ti Dios. ‘Naan-anay a naisierto’ kadakuada dagitoy pamuon a kinapudno; binigbig ken inawatda dagita iti adun a dekada. Ti maad-adalda, nupay kasta, agtultuloy a parang-ayennat’ pannakatarusda no kasano a maiyataday dagiti dadduma a teksto iti intero a padron ti kinapudno ti Biblia ken no kasano nga ad-adda a maiyaplikarda ti balakad ti Sao ti Dios iti kabibiagda.

Dagiti Saksi ni Jehova addaanda met ti “naan-anay a pannakaisierto” dagiti kari ti Dios. Namimpinsan nga agtalekda nga awan karina a dinto matungpal uray iti kabassitan a detalye ket isuda amin matungpalto inton naituding a tiempona. Dagiti natungpalen a padto ti Biblia nga agpada a nakita ken napasaranda isut’ naan-anay a mangisierto kadakuada a ti agdama a lubong ket addan iti “tiempo ti panungpalan[na]” ket ti kari ti Dios a nalinteg a baro a lubong ket dandanin maragpat.​—Dan. 12:4, 9; Apoc. 21:1-5.

Ania, ngarud, koma ti inda ar-aramiden? “Itultuloyyo ti kumita, itultuloyyo ti agriing,” imbilin ni Jesus, “ta diyo ammo no kaano ti naituding a tiempo. Gapuna itultuloyyo ti agsalukag . . . iti kasta inton kellaat nga umay [ti Maestro], dinakay masarakan a matmaturog. Ngem no ania ti ibagak kadakayo ibagak kadagiti isuamin, Itultuloyyo ti agsalukag.” (Mar. 13:33, 35-37) Dagiti Saksi ni Jehova siaanepda unay iti kinanasken ti panagsalukag.

Ti nalabes a kinagagar nga imparangarangda no dadduma maipapan iti pannakatungpal dagiti dadduma a padto dina baliwan ti ebidensia a nagabsuon nanipud Gubat Sangalubongan I nga addatayon iti panagngudo ti sistema ti bambanag. Kinapudnona, nasaysayaat ti agbalin a naregta​—uray nalabes ti kinaregta​—nga agur-uray iti pannakairingpas ti pagayatan ti Dios ngem ti panagdudungsa iti naespirituan no iti pannakatungpal dagiti panggepna!​—Idiligyo ti Lucas 19:11; Aramid 1:6; 1 Tesalonica 5:1, 2, 6.

Ania ti saklawen ti panagtultuloy nga agsalukag?

Panagtultuloy nga Agsalukag​—Kasano?

Dagiti nasalukag a Kristiano saanda a basta nakadalikepkep nga agur-uray. Adayo a kasta! Masapul a nasarantada iti naespirituan tapno inton umay ni Jesus kas Mammapatay, agbanagto nga isu met la ti Mangispal kadakuada. (Luc. 21:28) “Asikasuenyo ti bagbagiyo,” impakdaar ni Jesus, “di la ket ta dagiti pusoyo mapnoda iti aglablabes a pannangan ken napalalo a panagin-inum ken kadagiti pagdandanagan iti biag, ket bigla a dayta nga aldaw umay a kellaat kadakayo kas maysa a silo. . . . Itultuloyyo ti agsalukag.” (Luc. 21:34-36) No kasta, dagiti nasalukag a Kristiano masapul nga umuna nga ‘asikasuenda ti bagbagida,’ a siaannad nga agbiag iti tunggal aldaw kas maiparbeng iti Kristiano. Masapul nga agtalinaedda a naridam kadagiti Nakristianuan a responsabilidad ket liklikanda ti di-Nakristianuan a kondukta daytoy a lubong nga “adda iti sidong ti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19; Roma 13:11-14) Inton umay ni Kristo, masapul a nakasaganada.

Asinoda dagiti talaga a nagtalinaed a siriridam, a nasarantada iti naespirituan? Ti rekord ti historia a naidatag kadagiti immun-una a kapitulo daytoy a libro itudona dagiti Saksi ni Jehova. Nabatad, serioso nga ibakbaklayda dagiti responsabilidad dagiti Kristiano. No tiempo ti gubat, kas pangarigan, sitatallugodda nga agpeggad uray pannakabalud ken ipapatay gaput’ panagridamda iti obligasion a dida makipaset iti lubong ket ipakitada ti managsakripisio nga ayat iti maysa ken maysa. (Juan 13:34, 35; 17:14, 16) Dagidiay makapalpaliiw kadakuada idiay Kingdom Hallda, kadagiti dadakkel a kumbensionda, wenno uray kadagiti panggedanda inapresiarda ti ‘nasayaat a kababalinda.’ (1 Ped. 2:12) Iti daytoy lubong a “napukawen ti amin a moral a sentidoda,” isudat’ agdindinamag nga addaan mapiar, nadalus iti moral a kabibiag.​—Efe. 4:19-24; 5:3-5.

Ti agtultuloy a panagsalukag, nupay kasta, ad-adu pay ti saklawenna ngem ti ‘panangasikaso iti bagiyo.’ Ti agbambantay masapul nga iyanunsiona kadagiti sabali no aniat’ makitana. Iti daytoy tiempo ti panungpalan, dagiti nasalukag a Kristiano a sibabatad a makitada ti pagilasinan ti kaadda ni Kristo masapul nga iwaragawagda kadagiti sabali ti “naimbag a damag ti pagarian” ket masapul a pakdaaranda ida nga iti mabiiten ni Kristo umay ket dadaelenna daytoy nadangkes a sistema ti bambanag. (Mat. 24:14, 30, 44) Iti kastoy a wagas tulonganda dagiti dadduma nga agsagana met a “maispal.”​—Luc. 21:28.

Asinoda ti napaneknekan a sisasalukag a mangikalkallangugan iti pakdaar? Dagiti Saksi ni Jehova agdindinamagda iti intero a lubong gaput’ kinaregtada a mangiwaragawag iti nagan ken Pagarian ti Dios. Dida ipabaklay ti panangasaba kadagiti napili a klase klero. Bigbigenda a daytoy ket responsabilidad dagiti amin a manamati. Matmatanda dayta kas nasken a paset ti panagdaydayawda. (Roma 10:9, 10; 1 Cor. 9:16) Aniadat’ nagresultaanna?

Buklenda itan ti dumakdakkel a kongregasion dagiti minilion nga aktibo a miembro iti nasurok 220 a pagilian iti intero a daga. (Isa. 60:22; idiligyo ti Aramid 2:47; 6:7; 16:5.) Dadduma kadagiti kabibilgan a gobierno iti historia ti sangatauan impawildat’ trabahoda, arestuenda pay ida ken ipisokda ida iti pagbaludan. Ngem intultuloy latta dagiti Saksi ni Jehova nga inwaragawag ti Pagarian ti Dios! Ti determinasionda umarngi kadagidi apostol nga, idi binilinda ida nga agsardeng a mangasaba, imbagada: “No maipapan kadakami, dikami mabalin nga isardeng a saritaen ti maipapan kadagiti banag a nakita ken nangngegmi.” “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.”​—Ara. 4:18-20; 5:27-29.

“Itultuloymo a Seggaan”

Ti situasion ita dagiti Saksi ni Jehova ket umasping kadagiti Kristiano a taga Judea idi immuna a siglo. Inikkan ida ni Jesus iti pagilasinan tapno ammoda no tiempon a panawanda ti Jerusalem ket maliklikanda ti pannakadadaelna. “Inton makitayon ti Jerusalem a linikmut dagiti nagkampamento nga armada, . . . irugiyon ti agkamang,” kuna ni Jesus. (Luc. 21:20-23) Nasurok bassit a 30 a tawen kalpasanna, idi 66 K.P., ti Jerusalem linikmuten dagiti Romano nga armada. Idi kellaat a pimmanaw dagiti Romano a buyot idinto ta awan nabatad a makagapu, tinungpal dagiti Kristiano a taga Judea dagiti instruksion ni Jesus ket pimmanawdan​—saan laeng a manipud Jerusalem no di ket iti intero a daga ti Judea​—a nagkamang idiay siudad ti Perea a naawagan Pella.

Sadiay, iti kinatalged, nagur-urayda. Dimteng ken napan ti tawen 67 K.P. Idi agangay naglabas ti 68 ket simmublat ti 69. Kaskasdi, siwayawaya latta ti Jerusalem. Agsublida kadi? Ngamin, saan nga imbaga ni Jesus no kasanot’ kabayag ti panagur-urayda. Ngem no adda asinoman a nagsubli, nagbabawianna koma, ta idi 70 K.P. nagsubli dagiti Romano nga armada a reprep ti kaaduda a kasla layus a di maatipa, ket iti daytoy a tiempo dida pimmanaw. Imbes ketdi, dinuprakda ti siudad ket nasurok a maysa a milion a tattao ti pinatayda. Anian a ragsak ngata dagidi Kristiano a taga Judea sadi Pella ta intagtagiurayda ti naituding a tiempo a panangukom ni Jehova!

Kasta met itatta kadagidiay agsalsalukag. Naan-anay a mabigbigda a mientras maib-ibus ti tiempo ti panungpalan, narikrikut met ti panangitultuloy a seggaan ti iyaay ni Jesus. Ngem dida napukaw ti pammatida iti sasao ni Jesus: “Pudno kunak kadakayo a daytoy a kaputotan dinto pulos lumabas agingga nga amin dagitoy a banag mapasamakda.” (Mat. 24:34) Ti ebkas a “dagitoy a banag” tukoyenna dagiti nagduduma a paset ti ragup a “pagilasinan.” Daytoy a pagilasinan nagparangen nanipud 1914 ket agpatingganto inton “dakkel a rigat.” (Mat. 24:21) Ti “kaputotan” a sibibiag idi 1914 napartaken a maib-ibus. Ti panungpalan saanen a mabalin nga adayo pay.

Kabayatanna, dagiti Saksi ni Jehova naan-anay a determinadoda nga agsalukag, a sibubukel ti pammatida a ti Dios tungpalennanto amin a karkarina inton umno a tiempona! Ipapusoda ti sasao ni Jehova ken propeta Habacuc. No maipapan iti kasla pammalubos ni Jehova iti kinadakes iti pagarian ti Juda idi arinunos ti maikapito a siglo K.K.P., imbaga ni Jehova iti propeta: “Isuratmo ti sirmata [maipapan iti panungpalan dagiti mangirurumen a kasasaad], ket aramidem a nabatad kadagiti tapi, tapno dayta mangbasa iti napigsa mabasana a naannayas. Ta ti sirmata agpaay pay laeng iti natudingan a panawen, ken agtultuloy a sisisiglat agingga iti panungpalan, ket saanto nga agulbod. Nupay no [agparang nga] agtaktak, itultuloymo a seggaan; ta di bumurong a pumudnonto. Saanto a maladaw.” (Hab. 1:2, 3; 2:2, 3) Umarngi met, dagiti Saksi ni Jehova addaanda ti panagkompiansa iti kinalinteg ken kinahustisia ni Jehova, ket daytoy ti tumulong kadakuada a mangtaginayon iti kinabalanseda ket urayenda ti “naituding a tiempo” ni Jehova.

Siuumiso nga inyebkas ni F. W. Franz, a nabautisaran idi 1913, ti rikna dagiti Saksi ni Jehova. Idi 1991, kas presidente ti Watch Tower Society, kinunana:

“Ti namnamatayo ket sigurado, ket matungpalto a naan-anay kadagiti amin a 144,000 a miembro ti bassit nga ipastoran iti wagas nga artapanna amin nga arapaapmi. Datayo a kameng ti natda a presente idi tawen 1914, idi ninamnamatayo nga agpalangittay amin, ditay napukaw ti panangipategtayo iti dayta a namnama. No di ket kaskasdit’ kaanep ti namnamatayo a kas idi, ket ad-adda nga apresiarentayo dayta mientras pumapaut ti panagur-uraytayo. Banag a maikari dayta nga ur-urayen, uray pay no maysa a milion a tawen nga ur-urayen. Ad-adda pay ita nga ipatpategko ti namnamatayo, ket diak pulos kayat a pukawen ti panangapresiarko iti dayta. Ti namnama ti bassit nga ipastoran ipanamnamana met a ti segseggaan ti dakkel a bunggoy dagiti sabsabali a karnero, nga awan posibilidad ti pannakapaayna, ket matungpalto nga artapanna ti kasayaatan nga arapaaptayo. Dayta ti gapu a nagmatalektayo agingga iti daytoy nga oras a mismo, ket agmatalektayto agingga a ti Dios aktual a pinaneknekanna nga isu ket pudno iti ‘napateg ken grande unay a karkarina.’”​—2 Ped. 1:4; Num. 23:19; Roma 5:5.

Ti tiempo napartak nga umas-asideg inton ti kaadda ni Kristo iti pannakabalin ti Pagarian sibabatadto a maiparangarang iti amin a sangatauan. Ket, dagidiay nagsalukag “awaten[danto] ti kaitungpalan ti kari.” (Heb. 10:36) Wen, ti sinegseggaanda matungpalto nga artapanna ti ‘inar-arapaapda.’ Anian a ragsak ken anian a yamandanto ta iti arinunos dagiti aldaw daytoy dakes a sistema ti bambanag, nagtultuloyda a nagsalukag, dagidiay sireregta a nangiwaragawag iti Pagarian ti Dios!

[Blurb iti panid 713]

Naan-anay a mangisierto a ti agdama a lubong ket addan iti “tiempo ti panungpalanna”

[Blurb iti panid 714]

Siaannad nga agbiag iti tunggal aldaw kas maiparbeng iti Kristiano

[Blurb iti panid 715]

Asinoda ti napaneknekan a sisasalukag a mangikalkallangugan iti pakdaar?

[Blurb iti panid 716]

“Ad-adda pay ita nga ipatpategko ti namnamatayo, ket diak pulos kayat a pukawen ti panangapresiarko iti dayta”​—F. W. Franz

[Kahon/Ladawan iti panid 717]

Dagiti Report ti Sangalubongan a Panangpaneknek

Tawen Daga

1920 ....... 46

1925 ....... 83

1930 ....... 87

1935 ...... 115

1940 ...... 112

1945 ...... 107

1950 ...... 147

1955 ...... 164

1960 ...... 187

1965 ...... 201

1970 ...... 208

1975 ...... 212

1980 ...... 217

1985 ...... 222

1992 ...... 229

Dagup Dagiti Daga

Nakarkulo ti bilang dagiti daga sigun iti wagas a pannakabingbingay ti lubong idi rugrugi ti 1990’s, saan a sigun kadagiti napolitikaan a dibision a nagraira, kas pangarigan, idi a dagiti dati a dadakkel nga imperio ket inturayanda dagiti teritoria nga itan nabingaybingay iti sumagmamano nga independiente a nasion.

Tawen Kong.

1940 ...... 5,130

1945 ...... 7,218

1950 ..... 13,238

1955 ..... 16,044

1960 ..... 21,008

1965 ..... 24,158

1970 ..... 26,524

1975 ..... 38,256

1980 ..... 43,181

1985 ..... 49,716

1992 ..... 69,558

Dagup Dagiti Kongregasion

Sakbay ti 1938 awan naidulin nga internasional a rekord ti dagup dagiti kongregasion.

Tawen Man.

1935 .. ... 56,153

1940 ...... 96,418

1945 ..... 156,299

1950 ..... 373,430

1955 ..... 642,929

1960 ..... 916,332

1965 ... 1,109,806

1970 ... 1,483,430

1975 ... 2,179,256

1980 ... 2,272,278

1985 ... 3,024,131

1992 ... 4,472,787

Dagup Dagiti Agibumbunannag iti Pagarian

Ti wagas a panagbilang kadagiti agibumbunannag nagbaliwbaliw idi 1920’s ken idi rugrugi ti 1930’s. Linawas a naipatulod dagiti report ti kongregasion idiay Sosiedad, imbes a binulan. (Sa la nangrugi ti binulan a panagreport idi Oktubre 1932.) Tapno maibilang kas klase trabahador (agibumbunannag ti kongregasion), ti maysa masapul a maabutna ti 3 nga oras iti linawas (wenno 12 kada bulan) iti serbisio idiay tay-ak, sigun iti “Bulletin” ti Enero 1, 1929. Dagiti “sharpshooter” (naiputputong nga agibumbunannag) mabusbosda koma ti dua nga oras iti kada lawas a panangasaba.

Tawen Payunir

1920 ......... 480

1925 ....... 1,435

1930 ....... 2,897

1935 ....... 4,655

1940 ....... 5,251

1945 ....... 6,721

1950 ...... 14,093

1955 ...... 17,011

1960 ...... 30,584

1965 ...... 47,853

1970 ...... 88,871

1975 ..... 130,225

1980 ..... 137,861

1985 ..... 322,821

1992 ..... 605,610

Dagiti Payunir

Dagiti numero a nakalista ditoy iramanda dagiti regular payunir, auxiliary payunir, espesial payunir, misionero, manangaywan ti sirkito, ken manangaywan ti distrito. Colporteur ti awagda idi damo kadagiti payunir, ket auxiliary colporteur met dagiti auxiliary payunir. Kadagiti kaaduan a tawen dagiti numero irepresentarda dagiti binulan a promedio.

Tawen P. B.

1945 ....... 104,814

1950 ....... 234,952

1955 ....... 337,456

1960 ....... 646,108

1965 ....... 770,595

1970 ..... 1,146,378

1975 ..... 1,411,256

1980 ..... 1,371,584

1985 ..... 2,379,146

1992 ..... 4,278,127

Panagadal ti Biblia Kadagiti Pagtaengan

Idi 1930’s, adda dagiti panagadal a naikondukta kadagiti indibidual, ngem naigunamgunam ti panangisuro kadagiti tattao no kasanoda met a mismo nga organisaren dagiti panagadal a tabunuan dagiti dadduma nga interesado iti dayta a lugar. Idi agangay, no dagiti indibidual ket talaga nga interesadoda, naiyadalanda agingga a nagbautisarda. Idi agangay, naidagadag nga itultuloy nga iyadalan dayta a tao agingga nga umdasen ti naitulong kenkuana nga agbalin a nataengan a Kristiano.

Tawen Oras

1930-35 ....... 42,205,307

1936-40 ....... 63,026,188

1941-45 ...... 149,043,097

1946-50 ...... 240,385,017

1951-55 ...... 370,550,156

1956-60 ...... 555,859,540

1961-65 ...... 760,049,417

1966-70 .... 1,070,677,035

1971-75 .... 1,637,744,774

1976-80 .... 1,646,356,541

1981-85 .... 2,276,287,442

1986-92 .... 5,912,814,412

Dagup Dagiti Oras

Awan sapasap a panangireport ti oras agingga idi 1920’s. Ti wagas a panagbilang iti oras adut’ nagbaliwanna: Idi rugrugi ti 1930’s, daydiay la oras a nabusbos iti panagbalaybalay ti naibilang​—saan a nairaman ti panagsarungkar. Nupay talaga a nakaskasdaaw ti makita ditoy a report, dayta ket maysa la a panangpattapatta iti nawadwad a tiempo a binusbos dagiti Saksi ni Jehova iti trabaho a panangiwaragawag iti Pagarian ti Dios.

Tawen Lit. a Nai.

1920-25 ....... 38,757,639

1926-30 ....... 64,878,399

1931-35 ...... 144,073,004

1936-40 ...... 164,788,909

1941-45 ...... 178,265,670

1946-50 ...... 160,027,404

1951-55 ...... 237,151,701

1956-60 ...... 493,202,895

1961-65 ...... 681,903,850

1966-70 ...... 935,106,627

1971-75 .... 1,407,578,681

1976-80 .... 1,380,850,717

1981-85 .... 1,504,980,839

1986-92 .... 2,715,998,934

Literatura a Naibunong

Malaksid kadagiti sumagmamano laeng, dagiti numero para kadagiti tawen sakbay ti 1940 dida iraman dagiti naipaima a magasin, nupay minilion a kopia ti naibunong. Dagiti numero nanipud 1940 ramanenda dagiti libro, bokleta, broshur, ken magasin, ngem di nairaman dagiti minilion a tract a nausar met a nangparayray iti panaginteresda iti mensahe ti Pagarian. Ti dagup a 10,107,565,269 a literatura a naibunong nanipud 1920 inggat’ 1992 iti nasurok a 290 a pagsasao paneknekanna ti ekstraordinario a sangalubongan a panangpaneknek.

Tawen Tim. Nak.

1935 ...... 63,146 ... 52,465

1940 ...... 96,989 ... 27,711

1945 ..... 186,247 ... 22,328

1950 ..... 511,203 ... 22,723

1955 ..... 878,303 ... 16,815

1960 ... 1,519,821 ... 13,911

1965 ... 1,933,089 ... 11,550

1970 ... 3,226,168 ... 10,526

1975 ... 4,925,643 ... 10,550

1980 ... 5,726,656 .... 9,564

1985 ... 7,792,109 .... 9,051

1992 .. 11,431,171 .... 8,683

Timmabuno iti Panglaglagip ken Nakiraman

Sakbay ti 1932, masansan a kurang dagiti naidulin a numero iti timmabuno iti Panglaglagip. No dadduma, dagidiay laeng grupo a buklen ti 15, 20, 30, wenno ad-adu pay ti nairaman iti naipablaak a dagup. Makaparagsak, a kaaduan a tawen nga adda naidulin a report ipakitana nga adda la nga adda dagiti timmabuno a di nakiraman. Idi 1933 adda naggiddiatanna nga agarup 3,000.