SOLDADO

Tao nga agserserbi iti maysa a buyot. Iti Hebreo a Kasuratan, dagiti kameng ti militar ket masansan a natukoy sigun iti espesipiko nga annongenda: kabaliero (Ex 14:9), tumataray (1Sm 22:17), pumapallatibong (2Ar 3:25), lallaki nga agig-iggem iti gayang ken kalasag (2Cr 25:5), bumibiat (2Cr 35:23), pumapana (Job 16:13), wenno pumapana a lallaki (Isa 21:17). Ti Griego a sao maipaay iti “soldado” ket stra·ti·oʹtes.​—Kitaenyo ti BUYOT.

Bayat ti tiempo ti panangituray ti Roma iti Judea, gagangay nga adda dagiti soldado a makita sadiay. Gapu ta kinuna ti maysa nga opisial ti buyot idiay Capernaum: ‘Ta . . . addaanak kadagiti soldado iti babaek,’ ipasimudaag daytoy nga adda sadiay dagiti soldado nga idadauluanna. (Mt 8:5-9) Adda dagiti buyot ti Roma a naisaad iti Torre ti Antonia idiay Jerusalem, a nagpaay kas sentro ti panangkontrol kadagiti Judio. Idi simmarungkar ni Pablo idiay Jerusalem iti maudi a gundaway, inispal isuna ti komandante ti militar sadiay manipud bunggoy dagiti managderraaw, ken manen iti simmaganad nga aldaw manipud kadagiti agderderraaw a Fariseo ken Saduceo. (Ara 21:30-35; 22:23, 24; 23:10) Idi naammuan a maisiksikat ti biag ni Pablo, nangipaay ti komandante iti bayabay a 70 a kumakabalio, 200 a soldado, ken 200 a pumipika tapno ipanda ni Pablo idiay Antipatris, a dagiti kumakabalio ti agtultuloy a mangitulod kenkuana idiay Cesarea.​—Ara 23:12-33.

Dagiti Soldado a Judio. Adda met idi dagiti soldado a Judio, a karaman kadakuada dagidiay immasideg ken Juan a Manangbautisar a nangisaludsod iti, “Ania ti aramidenmi?” Mabalin a nagimbestigar dagitoy kas iti ar-aramiden ti maysa a polis, nangnangruna mainaig iti kaugalian wenno panagsingir iti buis.​—Lu 3:12-14.

Pannakapapatay ken Pannakaitabon ni Jesus. Dagiti Romano a soldado ti naaramat a mangpapatay ken Jesus, agsipud ta nayawat iti Romano a gobernador ken napabasol iti panagalsa maibusor iti Roma. Kasta unay ti panangibabain kenkuana dagitoy a soldado, rinabrabakda, tinupraanda, ken kinabilda sakbay nga impanda iti pakailansaanna. (Mt 27:27-36; Jn 18:3, 12; 19:32-34) Nagbibingayanda dagiti makinruar a kawesna ket nagbibinnunotda ti makin-uneg a kawesna. Nabatad nga uppat a soldado ti naaramat manipud iti buyot a nangilansa ken Jesus. (Jn 19:23, 24) Gapu ta ti opisial ti buyot a mangidadaulo iti panangpapatay ket naimatanganna dagiti karkarna a napasamak ken kasasaad idi matay ni Jesus, kinunana: “Pudno unay a daytoy a tao ket Anak ti Dios.” (Mr 15:33-39) Dagiti met Romano a soldado ti nagbantay iti tanem ni Jesus. (Mt 27:62-66) No dagitoy a guardia ket Judio a polis iti templo, saan koman a kasapulan a makisarita dagiti Judio ken Pilato mainaig daytoy a banag. Kasta met, inkari ti panguluen a papadi a risutenda ti bambanag iti mismo a gobernador no madamagna ti panagpukaw ti bagi ni Jesus.​—Mt 28:14.

Ti Kaunaan a Gentil a Nagbalin a Kristiano. Kalpasan ti agarup tallo ket kagudua a tawen, maysa Romano a soldado, maysa a senturion, ti nangibaon iti dua kadagiti adipen ti balayna ken iti “maysa a napeklan a soldado” tapno awisenda ni Pedro a mapan idiay Cesarea. Bayat a mangaskasaba pay laeng kadakuada ni Pedro, ni Cornelio ken ti sangakabbalayanna, awan duadua a karaman ti “napeklan a soldado,” naiparukpok kadakuada ti nasantuan nga espiritu ket nagbalinda a kaunaan a kameng ti kongregasion Kristiano a naala manipud kadagiti Gentil.​—Ara 10:1, 7, 44-48.

Pannakaispal ni Pedro. Idi agangay, naaresto ni apostol Pedro gapu iti bilin ni Herodes Agripa I ket naibalud sa ginuardiaan ti uppat nga agsisinnublat a batang ti sagpapat a soldado. Iti kada batang, dua a soldado a guardia ti mangbantay iti ruangan ti pagbaludan bayat a ti dua a sabali pay ti mangbantay ken Pedro, a naikawar dagita iti dua nga imana. Maysa nga anghel ti nagparang iti dayta a rabii, winarwarna dagiti kawar ni Pedro sana winayawayaan iti pagbaludan. Nangpataud daytoy iti riribuk iti nagtetengngaan dagiti soldado, ket kalpasan ti panangimbestigar ni Herodes kadagiti guardia a nagbantay, imbilinna a ‘madusada,’ nalabit tapno mapapatay maitunos iti kaugalian dagiti Romano.​—Ara 12:4-10, 18, 19.

Kinaasianna ni Pablo. Idi naipan ni apostol Pablo idiay Roma babaen iti barko gapu iti panagapelarna ken Cesar, bambantayan isuna ti bunggoy dagiti soldado nga idadauluan ti opisial ti buyot nga agnagan iti Julio iti bunggoy ni Augusto. Ni Julio kinaasianna ni Pablo ket pinalubosanna pay a mapan kadagiti gagayyemna tapno maipaayda dagiti kasapulanna. Nabatad nga idi damo saanna a patien a ni Pablo ket iwanwanwan ti Dios, isu nga ad-adda nga impangagna ti makinkukua iti barko ken ti piloto. Ngem kalpasan a nayan-anud ken naipallapallayog ti barkoda iti adu nga aldaw gapu iti nagpigsa ken nadawel a bagyo, ken idi insalaysay ni Pablo ti nasirmatana a sigurado a maispal ti biag ti amin nga adda iti barko, dimngeg kenkuana ti opisial ken dagiti lallakina. Idi mangrugi a marakrak ti barko iti asideg ti Malta, ginandat dagiti soldado a papatayen ti amin a balud, ngem linapdan ida ti opisial a ni Julio, ta kayatna a maispal ni Pablo. (Ara 27:1, 3, 9-11, 20-26, 30, 31, 39-44) Idiay Roma, napalubosan ni Pablo nga agnaed iti balay nga ab-abanganna, a kaduana ti maysa a soldado a mangbambantay kenkuana.​—Ara 28:16, 30.

Simboliko nga Usar. Kas panangidepensana iti kinaapostolna iti suratna iti kongregasion idiay Corinto, insurat ni Pablo: “Siasino kadi ti agserbi uray kaano a kas soldado a bukodna ti gastos?” (1Co 9:7) Nupay saan nga immawat ni Pablo iti material a tulong manipud kadagiti taga Corinto, inkalinteganna ditoy a pudno unay nga adda kalinteganna nga umawat iti tulong kas maysa a soldado nga agserserbi iti Apona a ni Kristo. Imbilang met ni Pablo kas soldado ni Kristo dagidiay timmulong kenkuana a nangikasaba iti naimbag a damag, nga inawaganna ida kas ‘padana a soldado.’​—Fil 2:25; Flm 2.

Kastoy ti insurat ni apostol Pablo ken Timoteo, a dinutokanna iti nadagsen nga annongen: “Kas maysa a nasayaat a soldado ni Kristo Jesus makipasetka iti panagsagaba iti dakes. Awan tao nga agserserbi kas maysa a soldado ti makiraman kadagiti panagkomersio iti biag, tapno magun-odanna ti anamong daydiay nangipasalista kenkuana kas maysa a soldado.” (2Ti 2:3, 4) Inanamaen ti nasayaat a soldado nga adda dagiti mapasaranna a rigat, ket ammona a kasapulan a kanayon sisasagana nga agserbi iti amin a tiempo ken agibtur iti naririgat a kasasaad. Bayat nga adda iti gubat, saanna a biroken ti pagnam-ayan ken ti banag a makaay-ayo kenkuana. Aramatenna ti tiempo ken pigsana tapno tungpalenna ti bilin ti mangidadaulo kenkuana. Kanayonanna pay, tapno makapagserbi kas maysa a soldado tallikudanna ti negosio, talon, pagsapulan, wenno pagtrabahuan. Saan a makinamin iti dadduma pay a bambanag a mangyadayo iti panunot ken pigsana manipud iti nagpateg a pannakidangadang a pakipaspasetanna. Ta no saan, mabalin a pakapukawan dayta ti biagna wenno ti biag dagidiay agpampannuray kenkuana. Sigun kadagiti historiador, saan a napalubosan dagiti Romano a soldado a makipaset iti aniaman a pagsapulan ken naparitanda nga agbalin a mannursuro wenno agaywan iti sanikua tapno saanda a maisiasi iti panggepda kas soldado. Uray iti sidong ti Mosaiko a Linteg, saan nga obligado nga agserbi iti militar ti kakaskasar a lalaki, wenno ti lalaki a saanna pay a naidedikar ti balayna wenno adda kaubasanna ngem saan pay a naani ti bunga dayta. Ket sigurado a saan a nasayaat a soldado ti tao a managbutbuteng ta mapakapuyna laeng ti pakinakem dagiti padana a soldado; isu nga iti sidong ti Linteg, saan nga obligado ti kasta a tao nga agserbi iti militar. (De 20:5-8) Gapuna, nalaka a matarusan dagiti Kristiano, Judio man wenno Gentil, ti punto ti pangngarig ni Pablo.

Iti surat ni Pablo kadagiti taga Efeso, silalawag nga imbalabalana a ti pannakirupak ti maysa a Kristiano a soldado ket saan a maibusor iti dara ken lasag no di ket maibusor “kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa kadagiti nailangitan a disso.” Gapuna, ti kabal a kasapulan iti daytoy a pannakirupak ket saan nga agtaud iti lubong, no di ket ti kabal manipud ken Jehova a Dios, a mangipaay iti balligi iti panangidaulo ti Komandante ti buyotna, ni Jesu-Kristo.​—Efe 6:11-17.