ANAK A LALAKI, ANAK

Ti Hebreo a sao a ben ken ti Griego a sao a hui·osʹ, agpada a kaipapananda ti “anak,” ket masansan a maar-aramat iti kaipapanan a nalawlawa ngem iti awag laeng iti lalaki nga anak a mismo ti maysa a tao. Ti “anak” mabalin a kaipapananna ti inampon nga anak a lalaki (Ex 2:10; Jn 1:45), maysa a kaputotan kas iti apoko wenno apoko iti tumeng (Ex 1:7; 2Cr 35:14; Jer 35:16; Mt 12:23), wenno manugang-a-lalaki.​—Idiligyo ti 1Cr 3:17 ken Lu 3:27 (ni Sealtiel nabatad nga anak ni Jeconias ken manugang ni Neri); Lu 3:23, “ni Jose, nga anak ni Heli,” nabatad a manugang (iti daytoy a sasao saan nga agparang ti hui·osʹ, “anak,” iti Griego a teksto, ngem matarusan a kasta).

Dagiti lallaki masansan a nailasin wenno naiduma babaen iti nagan ti amada wenno iti nagan ti ad-adayo nga inapo, kas iti, (ni David nga) “anak ni Jesse.” (1Sm 22:7, 9) Ti Hebreo ken Aramaiko a sasao a ben ken bar, “anak,” masansan a naisilpo kas pangrugian a sao iti nagan ti ama, a mangipaay iti anak iti apeliedo, kas iti Bar-Jesus (kaipapananna ti “Anak ni Jesus”). (Ara 13:6) Ti sumagmamano a bersion saanda nga impatarus ti pangrugian a sao; ti dadduma kaaduanna nga ipatarusda; ti sumagmamano ikabilda ti patarus iti pingir. Wenno ti pangrugian a sao mabalin a naisilpo iti nagan gapu kadagiti kasasaad idi mayan-anak ti ubing, kas iti Ben-ammi, kaipapananna ti “Anak dagiti Kailiak [kayatna a sawen, kakabagian],” ket saan nga anak dagiti ganggannaet; wenno Ben-oni, kaipapananna ti “Anak ti Panagleddaangko,” a kasta ti impanagan ken Benjamin ti matmatayen nga inana a ni Raquel.​—Ge 19:38; 35:18.

Kanayonanna pay, ti sao nga “annak” masansan nga agpaay a mangiladawan, kas iti: taga Daya (iti literal, “annak ti Daya” [1Ar 4:30; Job 1:3, Rbi8 ftn]); “napulotan” (iti literal, “annak ti lana” [Zac 4:14, Rbi8 ftn]); kamkameng (“annak”) dagiti agkakatrabahuan, kas iti, “annak dagiti mammadto” (1Ar 20:35) wenno, “kameng [“anak”] dagiti managlaok iti sapsapo” (Ne 3:8); destiero a nagsubli (“annak ti Pannakaidestiero”) (Esd 10:7, 16, Rbi8 ftn); awan kaes-eskanna a lallaki, nasabrak (“annak ni belial”) (1Sm 2:12, Rbi8 ftn). Dagidiay mangsurot iti maysa a dana ti kababalin, wenno mangiparangarang iti maysa a galad, ket maawagan iti sasao a kas iti “annak ti Kangatuan,” “annak ti lawag ken annak ti aldaw,” “annak ti pagarian,” “annak daydiay nadangkes,” “anak ti Diablo,” “annak ti kinasukir.” (Lu 6:35; 1Te 5:5; Mt 13:38; Ara 13:10; Efe 2:2) Kasta met iti pannakaukom wenno pagbanagan a maitupag iti galad, kas iti, “agpaay iti Gehenna” (iti literal, anak ti Gehenna); “anak ti pannakadadael.” (Mt 23:15; Jn 17:12; 2Te 2:3) Ni Isaias, a nangipadto iti panangdusa ti Dios iti Israel inawaganna ti nasion a “dagidiay nairik a kukuak ken ti anak ti pagirikak.”​—Isa 21:10.

Dagiti anghel, a pinarsua ti Dios, ket annak ti Dios. (Job 1:6; 38:7) Ni Adan kas parsua ti Dios ket anak ti Dios. (Lu 3:38) Dagidiay uk-ukom ken agtuturay iti Israel, a maibusor kadakuada dimteng ti sao ti Dios, naawaganda iti ‘annak ti Kangatuan,’ awan duadua a gapu ta nagakemda iti Israel kas mangibagi iti nadibinuan a turay, nupay nagsalungasingda. (Sal 82:6) Dagidiay pilien ti Dios a makipagtawid iti Anakna a ni Jesu-Kristo maaw-awaganda iti “annak ti Dios.”​—Ro 8:14-17.

Panagtarigagay iti Lalaki nga Anak. Kadagidi kadaanan a tiempo, dagiti agassawa napegges ti panagtarigagayda a maaddaan iti lalaki nga anak. (Ge 4:1, 25; 29:32-35) Kas panangyebkas iti dayta ti salmista: “Ti annak ket tawid manipud ken Jehova . . . Naragsak ti nabaneg a lalaki a pinunnona ti tagubanna kadakuada.” (Sal 127:3-5) Babaen iti annak a lallaki nasigurado ti linia ti kapuonan, ti nagan dagidi inapo nataginayon iti annak, ket ti pagtatawidan a sanikua a daga nagtalinaed iti pamilia. (Nu 27:8) Tinarigagayan ti Israelita a babbai ti maaddaan iti annak a lallaki, nalabit ninamnamada a ti maysa kadagiti annakda a lallaki agbalin a “bin-i” a babaen kenkuana dumteng iti sangatauan dagiti bendision manipud iti Dios, kas naikari ken Abraham. (Ge 22:18; 1Sm 1:5-11) Iti naikeddeng a tiempo impakaammo ni anghel Gabriel ken Maria, maysa a birhen a babai iti tribu ni Juda, nga isu “maysa a naparaburan unay,” nga innayonna: “Iyinawmonto iti aanakam ken ipasngaymonto ti maysa nga anak a lalaki, ket panaganamto iti Jesus. Daytoy ket naindaklanto ken maawaganto iti Anak ti Kangatuan; ket ni Jehova a Dios itednanto kenkuana ti trono ni David nga amana.”​—Lu 1:28, 31, 32.