Ti Panangmatmat iti Biblia

Pudno Aya nga Adda Diablo?

IDI ubingkayo pay, kabutengyo kadi ti sipnget? Nalabit ar-arapaapenyo ti maysa a burangen nga adda iti ruar ti tawayo, nga agur-uray a mangguyod kadakayo manipud kadagiti dadakkelyo. Itan ta nataengankayon, a makabasan kadagiti napudno nga impormasion ken makapagrasonen, ti panagbutbutengyo idi ubingkayo pay ket kasla awan ti mamaaynan. “Gapuna,” kunaen dagiti dadduma a kritiko, “apay a dikay umaddang pay ket ibilangyo ti Diablo iti kasta met laeng a kasasaad—saan a pudno a kas ti arapaap ti ubing a burangen?”

Awan ti pudno a Diablo? Dayta ti eksakto nga impanamnama ti maysa a relihiuso a polieto kadakayo: “Ammo ti Biblia nga awan ti kasta a burangen a dakes” ket, “Kadagiti termino a Diablo ken Satanas addaantayo ti . . . prinsipio iti basol ken kinadakes a nakaisigudan ti tao.” Wenno kas kinuna ti maysa a mannursuro iti Sunday-school idiay Estados Unidos: “Dagiti tattao laeng ti diablo.” Amin kadi daytoy ket agparang a simple—nalabit nakasimsimple?

Panangilawlawag iti Kababalin ti Tao

No datayo laeng a tattao ti diablo, ngarud apay a dandani datay amin ket mangipakita iti pannakaseknan iti pagimbagan ti pamiliatayo? Kas pangarigan, kas indibidual kaaduan a tattao mangipaayda iti taraon kadagiti pamiliada; saanda a sabidongan ti bagbagida a buyogen ti pannakaammo, ket liklikanda dagiti mamagpeggad iti biag. Awan ti dinidiablo iti dayta! Kaskasdi, no dagitoy met laeng a tattao aggigiddanda nga agtignay kas nasnasion, adda manglapped iti panangmatmatda iti gagangay a pagimbagan. Kas nasnasion, bay-anda a mabulok dagiti sobra a taraon imbes a pakanenda ti mabisbisinan a populasion. Mulitanda ti aglawlaw ti daga. Naarmasanda a maipaay iti panangpukaw iti maysa ken maysa—nuklear a pannakigubat. Nakaskasdaaw, kababalin a panangdadael iti bagbagida met laeng!

Ania nga impluensia ti makagapu itoy a kinabulsek iti kababalin ti tao? Mentalidad ti bunggoy? Sumagmamano a di nainkalintegan a papangulo? Sigurado nga ad-adu pay ti nairaman. Ti Biblia laeng ti makailasin iti maysa a “nangbulsek iti is-isip” dagiti di mamati iti sangalubongan a “sistema dagiti bambanag.” Sino? “Daydiay maawagan Diablo ken Satanas, isu a mangal-allilaw iti intero a mapagnaedan a daga.” Isut’ mangimammaniobra a sibaballigi iti organisado a sangatauan ta ti Biblia ti mangawag kenkuana a “ti dios” daytoy a sistema ti lubong.—2 Corinto 4:4; Apocalipsis 12:9.

Daytoy a “dios” saan a maysa a nakabutbuteng a tao nga aglemlemmeng iti ruar ti tawayo. Ngem isut’ maysa a nabileg a manangipamusposan a politiko, maysa a di makita nga espiritu a parsua, isu nga, iti di naballigi a panangallukoyna iti panagtulnog ni Jesus, mabalinna nga itukon ti isuamin a pagarian iti lubong. (Lucas 4:6, 7) Nalawag, inteden ni Satanas dayta a pannakabalin kadagiti dadduma sakbay nga intukonna dayta ken Jesus, ta ti libro ti Biblia a Daniel ipalgakna a kas katulongan, dagiti managalsa nga anghel inawatda ti autoridad a mangituray kadagiti sangalubongan nga imperio—nga addaan kadagiti opisial a titulo a kas “prinsipe iti Persia,” ken “prinsipe iti Grecia.”—Daniel 10:20, 21.

Gapuna, nakaibangonen ni Satanas iti nagdakkelan nga organisasion—agpadpada kas “agturay iti [makita] a lubong” ken “agturay kadagiti [di makita] a demonio.” (Juan 14:30; 16:11; Mateo 12:24) Daytoy a pannakaawat, a ti Diablo ket mangidadaulo iti maysa a sangalubongan nga organisasion, adut’ mailawlawagna.

No Apay Idauluanna ti Maysa nga Organisasion

No kasano a ti pangulo iti maysa nga organisado a krimen mabalin nga aywananna ti adu a saan a legal nga ar-aramid—droga, panagbalangkantis, panagtakaw, panagsugal, panagipuslit, ken dadduma pay—a dina personal nga ipalpalgak ti bagina kadagiti amin nga adda iti babaenna, kasta met ni Satanas mangus-usar iti maysa nga organisasion a mangtengngel ti ad-adu a tattao ngem ti kabaelanna a tenglen no agbukbukod. Ti pamusposanna? Malaksid iti panangriribukna kadagiti indibidual, isu ken dagiti demonio tratuenda dagiti adu a tattao a kasla maysa a pangen iti baka. Din kasapulan ti personal a panangiturongda iti tunggal maysa. Basta ibaw-ingda ti sumagmamano a mangidaulo iti pangen, ket sumuroten ti kaaduan. Kalpasanna ipamaysada kadagiti simiasi.

Wen, pudno unay ti Diablo, ngem ti pudno a kinaisuna bassit laeng ti pakaipadisanna iti karikatura a makitatayo kadagiti cartoons wenno kadagiti saan a nalawag a teoria dagiti teologo. Di maawatan? Wen, kas kunaen ti libro a Satan, A Portrait: “Ti panamati ken ni Satanas saan unay a nalawag” idi maika-19 a siglo, ket dagiti teologo “inkagumaanda nga ilawlawag ni Satanas a kas maysa a banag a saan a maysa nga espiritu a persona.”

Siasino ti Mangibagbaga ti Kinapudno Maipapan iti Diablo?

Ti nakalaklaka a panagduadua ti moderno a relihion maipapan iti kunaen ti Biblia maipapan iti Diablo pennekenna ti materialistiko a kagimongan nga agduaduan iti Dios a mismo. “Itatta,” kuna ni Ruth Ansher iti librona a The Reality of the Devil, “nagpukawen ti Diablo . . . Ti Dios a mismo immikayen iti aglawlaw.”

Babaen ti panagduadua maipapan iti kapanunotan iti Biblia, dagiti moderno a relihiuso nga “eksperto” inwalinda ti maysa a kinapudno a mangikabil iti historia iti umiso a pannakaawat. Kas inamin ti maysa a mannurat iti drama iti Romania a ni Eugène Ionesco iti maysa nga Aleman a pagiwarnak: “Mabalin a saantayo a maawatan ti historia no ikkatentayo ti paset ti demonio.”—Welt am Sonntag, Setiembre 2, 1979.

Adda kadi siasinoman nga addaan iti tured a mangitandudo ti kinapudno maipapan iti paset ti Diablo iti krisis ti lubong itatta? Nalawag nga adda! Usigenyo ti “Deklarasion a Maibusor ken Satanas ken Maipaay ken Jehova” a sangsangkamaysa nga inanamongan iti maysa a kumbension idi 1928. Insapatana a dagiti Saksi ni Jehova ti mangiwaragawag, kas iti ikkis iti gubat a maibusor iti kabusor ti tao, ni Satanas, a ti umay a dakkel a gubat iti Armagedon pasardengennan iti mabiit ni Satanas ken ti nadangkes nga organisasionna.

Pudno unay, paneknekan ti historia a ti Diablo isu ti pudno a kabusor ti tunggal maysa kadatayo. Ngem, nalawag, dinatay binaybay-an ni Jehova a Dios nga agbukbukod. Apay a dikay ammuen ti ad-adu pay? Makagunggona ti pannakaammo iti kabusortayo, “tapno ni Satanas saannatayo a gundawayan, ta ammotayo dagiti kinasikapna.”—2 Corinto 2:11.

[Blurb iti panid 13]

“Itatta nagpukawen ti Diablo . . . Ti Dios a mismo immikayen iti aglawlaw.”

[Ladawan iti panid 12]

Ti pudno a Diablo bassit laeng ti pakaipadaanna kadagiti relihiuso a ladladawan wenno ti di nalawag a teoria dagiti teologo

[Credit Line]

Gustave Doré