Ti Namarsua Kadakayo​—Ammuenyo ti Kinasiasinona

“Ipakitakto amin nga imbagko iti sangom ket ibunannagkonto ti nagan ni Jehova iti sangom.”​—EXODO 33:19.

1. Apay a maikari a maidaydayaw ti Namarsua?

INLANAD ni apostol Juan, a nagsurat iti maudi a libro ti Biblia, daytoy nabagas a deklarasion maipapan iti Namarsua: “Maikarika, Jehova, a mismo a Diosmi, nga umawat ti dayag ken ti dayaw ken ti pannakabalin, agsipud ta pinarsuam dagiti isuamin a bambanag, ket gapu iti pagayatam napaaddada ken naparsuada.” (Apocalipsis 4:11) Kas pinasingkedan ti immuna nga artikulo, masansan a dagiti natakuatan ti moderno a siensia nayonanda dagiti rason a pamatian iti Namarsua kadagiti isuamin a banag.

2, 3. (a) Ania ti masapul nga ammuen dagiti tattao maipapan iti Namarsua? (b) Apay a saan a nainkalintegan a nasken a makitayo a personal ti Namarsua?

² No kasano a nagpateg ti panangakseptar nga adda Namarsua, napateg met nga adalen ti kinasiasinona​—nga isu ket aktual a persona, nga addaan personalidad ken daldalan a pakaallukoyan dagiti tattao kenkuana. Uray kasano ti kawadwad ti naadalyon, saan kadi a makagunggona ti panangam-ammo nga ad-adda kenkuana? Saan a kasapulan a makitatayo a personal, a kas iti pannakiam-ammotayo kadagiti dadduma pay a tattao.

³ Ni Jehova ti Gubuayan uray dagiti bituen, ket ti inittayo kalalainganna laeng ti kadakkelna a bituen. Kayatyo kadi ti umasideg iti init? Saan! Agan-annad ti kaaduan a tattao uray mangtaldiap laeng iti dayta wenno ti napaut a pannakaisarang ti kudilda kadagiti napudot a silnagna. Ag-15,000,000 degrees Celsius (27,000,000°F.) ti kapudot ti bugasna. Kada segundo, daytoy thermonuclear nga urno pagbalinenna nga enerhia ti agarup uppat a milion a tonelada a masa. Sangkabassit laeng iti dayta ti dumanon ditoy daga kas pudot ken lawag, ngem dayta ti mangsustener iti amin a biag ditoy. Dagita a pamunganayan a kinapudno ti mamagsiddaaw koma kadatayo iti nakaam-amak a pannakabalin ti Namarsua. Maikanatad unay ti insurat ni Isaias maipapan “iti kinadakkel unay ti kinamaingel [ti Namarsua], ken agsipud ta napigsa iti pannakabalin.”​—Isaias 40:26.

4. Ania ti dinawat ni Moises, ket ania ti insungbat ni Jehova?

⁴ Kaskasdi, ammoyo kadi a sumagmamano a bulan kalpasan a pinanawan dagiti Israelita ti Egipto idi 1513 K.K.P., nagkiddaw ni Moises iti Namarsua: “Iparangmo kaniak, dawatek kenka, ti dayagmo.” (Exodo 33:18) No lagipenyo a ti Dios ti Gubuayan uray ti init, maawatanyo no apay nga imbagana ken Moises: “Dika mabalin a kitaen ti rupak; ta awan ti tao a makakita kaniak ket agbiag.” Impalubos ti Namarsua nga aglinged ni Moises idiay Bantay Sinai bayat nga Isut’ ‘lumabas.’ Kalpasanna, nakita ni Moises ti ‘likudan’ ti Dios, no ar-arigen, iti kasla suripet ti dayag wenno kaadda ti Namarsua.​—Exodo 33:20-23; Juan 1:18.

5. Kasano a pinatgan ti Namarsua ti kiddaw ni Moises, a paneknekanna ti ania?

⁵ Napennek ti tarigagay ni Moises a mangam-ammo nga ad-adda iti Namarsua. Nabatad nga agsasao baeten ti maysa nga anghel, linabsan ti Dios ni Moises ket kinunana: “Jehova, Dios a manangngaasi ken managparabur, nainayad nga agpungtot, ken aglaplapusanan iti kinaimbag a siaayat ken kinapudno, manalimetmet iti kaasi a siaayat a maipaay kadagiti rinibribu, mamakawan iti kinadakes ken salungasing ken basol; ket iti uray kaano dina kanunongan ti nakabasol.” (Exodo 34:6,7) Ipakita daytoy a ti panangam-ammotayo nga ad-adda iti Namarsua dina ramanen ti pannakakitatayo iti pisikal a langa, no di ket ti pannakatarustayo nga ad-adda iti kinasiasinona, ti personalidad ken dagiti galadna.

6. Kasano a nakaskasdaaw ti immune system-tayo?

⁶ Ti maysa a wagas tapno maaramidtay dayta isut’ panangilasintayo kadagiti galad ti Dios a makita kadagiti pinarsuana. Usigenyo ti bukodyo nga immune system (wenno resistensiayo). Kinuna ti Scientific American maipapan iti imiunidad (immunity): “Manipud sakbay ti pannakaipasngay agingga iti ipapatay, kankanayon a nakaalerto ti immune system. Ti nadumaduma nga intar dagiti molekula ken selula . . . ti mangsalaknib kadatayo kadagiti parasito ken dagiti dadduma a mangted sakit. No awan dagita a pangdepensa, matay ti tao.” Ania ti gubuayan dayta a sistema? Kinuna ti maysa nga artikulo iti dayta a magasin: “Ti nakaskasdaaw nga intar dagiti agbibinnadang a selula a mangidepensa iti bagi kadagiti rumaut a mikrobio ken virus rumsua kadagiti immun-una a selula a damo nga agparang agarup siam a lawas kalpasan ti pannakayinaw.” Adda imiunidad nga iyallatiw ti masikog a babai iti dumakdakkel a sikogna. Kalpasanna, baeten ti gatas nga ipasusona, ipaayanna met ti maladagana kadagiti immune cell ken makagunggona a kemiko.

7. Aniat’ usigentayo maipapan iti immune system-tayo, nga agturong iti ania a konklusion?

⁷ Addaankayo iti nainkalintegan a rason a mangibaga a lab-awan ti immune system-yo ti aniaman a kabaelan nga ited ti moderno a medisina. Gapuna, isaludsodyo iti bagiyo, ‘Aniat’ ipasimudaag daytoy maipapan iti Namunganay ken Nangipaay iti daytoy?’ Daytoy a sistema, a “damo nga agparang agarup siam a lawas kalpasan ti pannakayinaw” ken sidadaan a mangsalaknib iti kappasngay, awan duadua nga iparangarangna ti kinasirib ken panagpanunot a nasaksakbay. Ngem adda pay kadi maammuantayo maipapan iti Namarsua iti daytoy a sistema? Aniat’ makunatayo maipapan ken Albert Schweitzer ken dadduma pay a nangipamaysa iti biagda tapno maipaayda ti medikal a pannakataming dagiti napanglaw? Masansan a padayawantayo dagiti naimbag a kababalin dagiti kakasta a naasi a pilantropo. Umasping iti dayta, aniat’ makunatayo maipapan iti Namarsua kadatayo, a nangipaay agpadpada kadagiti nabaknang ken napanglaw iti resistensiada? Nalawag, nga isu ket naayat, di mangidumduma, naasi, ken nalinteg. Saan kadi a maitunos daytoy iti nangngeg ni Moises a pannakadeskribir ti Namarsua?

Ipalgakna ti Kinasiasinona

8. Kasano ti naisangsangayan a panangipalgak ni Jehova iti kinasiasinona kadatayo?

⁸ Ngem adda pay sabali a wagas tapno maam-ammotay nga ad-adda ti Namarsua kadatayo​—babaen ti Biblia. Importante unay daytoy gapu ta adda bambanag maipapan kenkuana a di pulos kabaelan nga ipalgak ti siensia ken ti uniberso ken dadduma a bambanag a nabatbatad manipud iti Biblia. Maysa a pagarigan a dida maipalgak isu ti personal a nagan ti Namarsua. Ti laeng Biblia ti mangibuksil iti nagan ti Namarsua ken ti kayuloganna. Kadagiti Hebreo a manuskrito ti Biblia, agparang ti naganna iti agarup 7,000 a daras kas uppat a konsonante a mabalin nga ipaulog a YHWH wenno JHVH, a kadawyan a maibalikas a Jehova iti Iloko.​—Exodo 3:15; 6:3.

9. Ania ti kaipapanan ti personal a nagan ti Namarsua, ket ania ti konklusiontayo iti daytoy?

⁹ Tapno maam-ammotay nga ad-adda ti Namarsua, masapul a maawatantayo nga isu ket saan a basta nalubed a “Damo a Gapu” wenno nalibeg a “Siak.” Ipakita dayta ti personal a naganna. Porma dayta ti Hebreo a berbo a kaipapananna “agbalin” wenno “pagbalinan.”a (Idiligyo ti Genesis 27:29; Eclesiastes 11:3.) “Pagbalinenna” ti kayulogan ti nagan ti Dios ket ipaganetgetna nga isu ket agpada nga agpanggep ken agaramid. No ammuentayo ken usarentayo ti naganna, ad-adda a maapresiartayo a tungpalenna ti karkarina ken siaaktibo nga itungpalna ti panggepna.

10. Ania a napateg a pannakaawat ti magun-odtayo iti rekord ti Genesis?

¹⁰ Ti Biblia isut’ gubuayan ti pannakaammo kadagiti panggep ken ti personalidad ti Dios. Ipalgak ti rekord ti Genesis nga idi damo adda pannakikappia ti sangatauan iti Dios ket ninamnamana ti naunday, addaan panggepna a biag. (Genesis 1:28; 2:7-9) Mayataday iti kayulogan ti naganna, masiguradotayo a pagnguduento ni Jehova ti panagsagaba ken pannakaupay a nabayagen a mapaspasaran dagiti tattao. Mabasatayo maipapan iti panangtungpalna iti panggepna: “Ti pisikal a lubong ket inturayan ti pannakaupay, saan a babaen ti bukodna a tarigagay, no di ket babaen ti pagayatan ti Namarsua, nga idi inaramidna ti kasta, inikkanna ti namnama nga addanto aldaw . . . a makiramanto iti nadayag a wayawaya dagiti annak ti Dios.”​—Roma 8:20,21, The New Testament Letters, ni J. W. C. Wand.

11. Apay nga usigentayo dagiti salaysay ti Biblia, ket ania dagiti detalye ti maysa kadagita a salaysay?

¹¹ Makatulong met ti Biblia kadatayo a mangam-ammo nga ad-adda iti Namarsua kadatayo gapu ta ipalgakna dagiti tignay ken reaksionna iti pannakilangenna iti nagkauna nga Israel. Usigenyo ti ehemplo a nakainaigan ni Eliseo ken ni Naaman a heneral ti buyot dagiti bumusbusor a Siriano. No basaenyo ti naisalaysay iti 2 Ar-ari kapitulo 5, makitayo nga indagadag ti kautibo nga Israelita a balasitang a mabalin a maagasan ti kukutel ni Naaman babaen ti tulong ni Eliseo iti Israel. Napan sadiay ni Naaman a namnamaenna nga iwagayway ni Eliseo dagiti imana kas mistiko a ritual ti panangagas. Imbes ketdi, imbaga ni Eliseo a mapan agdigus ti Siriano idiay Karayan Jordan. Nupay dagiti adipen ni Naaman masapul a kombinsirenda a tumulok, naagasan gapu ta nagtulnog. Nangitukon ni Naaman kadagiti nangingina a sagut, ngem di inawat ni Eliseo. Kalpasanna, naglibas ti kaduana a napan ken Naaman ket nakaala iti sumagmamano a sanikua babaen ti panagulbodna. Nakaptan iti kukutel gapu iti kinakusitna. Maysa daytoy a makapainteres a salaysay maipapan iti kasasaad ti tao​—a pakaleksionantayo.

12. Iti pakasaritaan da Eliseo ken ni Naaman, ania ti masursurotayo maipapan iti Namarsua?

¹² Ipakita ti salaysay, iti makaay-ayo a pamay-an, a ti Naindaklan a Namarsua iti uniberso saan unay a nangato tapno paraburanna ti maysa a balasitang, banag a maisupadi iti mapaspasamak kadagiti adu a kultura itatta. Ipakitana pay a saan a maysa laeng a puli wenno nasion ti paboran ti Namarsua. (Aramid 10:34, 35) Makapainteres ta imbes a namnamaenna a hokus-pokus ti usaren ti tattao​—banag a kadawyan kadagiti dadduma a “mangngagas” idi ken ita​—nakaskasdaaw a sirib ti imparangarang ti Namarsua. Ammona nga agasan ti kukutel. Imparangarangna met ti pannakaawat ken kinahustisia gapu ta dina impalubos nga agballigi ti panangallilaw. Maminsan pay, saan kadi a mayataday dayta iti nangngeg ni Moises maipapan iti personalidad ni Jehova? Nupay ababa dayta a salaysay ti Biblia, anian a nawadwad ti maammuantayo iti dayta maipapan iti kinasiasino ti Namarsua kadatayo!​—Salmo 33:5; 37:28.

13. Iyilustraryo no kasanotay a makagun-od kadagiti napateg a leksion kadagiti salaysay ti Biblia.

¹³ Paneknekan dagiti dadduma pay a salaysay maipapan kadagiti awan panagyamanna nga aramid ti Israel ken ti reaksion ti Dios a pudpudno a maseknan ni Jehova. Kuna ti Biblia nga isu ket maulit-ulit a sinuot dagiti Israelita, a sinaktan ken pinagladingitda. (Salmo 78:40, 41) No kasta, adda rikna ti Namarsua, ket maseknan iti ar-aramiden dagiti tattao. Adu pay ti maadal kadagiti salaysay maipapan kadagiti nalatak nga indibidual. Idi napili ni David kas ari ti Israel, imbaga ti Dios ken Samuel: “Ti tao kitaenna iti akinruar a panagparang, ngem ni Jehova kitaenna ti puso.” (1 Samuel 16:7) Wen, kitaen ti Namarsua ti makin-uneg a katataotayo, saan a ti laeng makinruar a langa. Anian a makaliwliwa!

14. Bayat a basbasaentayo ti Hebreo a Kasuratan, ania ti makagunggona nga aramidentayo?

¹⁴ Naisurat ti 39 a libro ti Biblia sakbay ti tiempo ni Jesus, ket maikanatad a basaentayo dagitoy. Saan koma a tapno laeng maammuantayo dagiti salaysay wenno historia ti Biblia. No talaga a kayattayo a maammuan ti kinasiasino ti Namarsua kadatayo, masapul a mennamennaentayo dagita a salaysay, a nalabit utobentayo, ‘Ania ti ipalgak daytoy a salaysay maipapan iti personalidadna? Ania kadagiti galadna ti agminar ditoy?’b Makatulong ti panangaramid iti kasta uray kadagiti managduadua tapno makitada a nadibinuan la ketdi ti namunganayan ti Biblia, ket dayta ti pamkuatan nga am-ammuenda nga ad-adda ti naayat nga Autorna.

Tulongannatayo ti Naindaklan a Mannursuro a Mangammo iti Namarsua

15. Apay a makaisuro dagiti tigtignay ken pannursuro ni Jesus?

¹⁵ Ipapantayon a dagiti agduadua iti kaadda ti Namarsua wenno nalidem ti panangmatmatda iti Dios ket bassit la ti ammoda iti Biblia. Nalabit nakaam-ammokayon kadagiti tattao a dida maibaga no nagbiag ni Moises sakbay wenno kalpasan ni Mateo ken gistay awan a pulos ammoda maipapan kadagiti inaramid wenno pannursuro ni Jesus. Nakalkaldaang unay dayta tangay adut’ masursuro ti maysa maipapan iti Namarsua manipud iti Naindaklan a Mannursuro, ni Jesus. Tangay datin a nasinged ti relasionna iti Dios, mabalinanna nga ipalgak ti kinasiasino ti Namarsua kadatayo. (Juan 1:18; 2 Corinto 4:6; Hebreo 1:3) Ket kasta ti inaramidna. Kinapudnona, kinunana iti naminsan: “Ti nakakita kaniak nakitana met ti Ama.”​—Juan 14:9.

16. Ania ti maadal iti pannakisarita ni Jesus iti Samaritana?

¹⁶ Usigenyo daytoy nga ehemplo. Naminsan, nupay nabannog iti panagbiahena, kinasao ni Jesus ti maysa a Samaritana iti asideg ti Sicar. Imburayna dagiti napateg a kinapudno, a naisentro iti kinanasken ti ‘panagdayaw iti Ama buyogen ti espiritu ken kinapudno.’ Saan a makilanglangen dagiti Judio kadagiti Samaritano iti daydi a panawen. Maisupadi iti dayta, imparangarang ni Jesus ti kinamasindadaan ni Jehova a mangakseptar kadagiti napasnek a lallaki ken babbai iti isuamin a nasnasion, kas nakitatayo iti insidente a nakainaigan da Eliseo ken ni Naaman. Ipanamnama koma dayta kadatayo a saan nga umanamong ni Jehova kadagiti nainget a narelihiosuan a panagbibinnusor nga agraraira ditoy lubong itatta. Makitatay met a situtulok idi ni Jesus a nangisuro iti babai, ket iti daytoy a kaso makikabkabbalay ti babai iti lalaki a dina asawa. Imbes a kinondenarna, impaayan ni Jesus iti dignidad, iti wagas a pudpudno a makatulong kenkuana. Kalpasan dayta, immimdeng dagiti dadduma a Samaritano ken Jesus ket kinunada: “Ammomi a daytoy a tao sigurado nga isu ti manangisalakan ti lubong.”​—Juan 4:2-30, 39-42; 1 Ar-ari 8:41-43; Mateo 9:10-13.

17. Ania a konklusion ti ipatuldo ti pannakapagungar ni Lazaro?

¹⁷ Usigentayo ti maysa pay nga ilustrasion no kasanotayo a makaadal maipapan iti Namarsua babaen ti panangammotayo kadagiti tigtignay ken pannursuro ni Jesus. Lagipenyo daydi pagteng a natay ni Lazaro a gayyem ni Jesus. Napaneknekan idin ni Jesus ti pannakabalinna a mangpagungar kadagiti natay. (Lucas 7:11-17; 8:40-56) Ngem kasano ti reaksionna idi nakitana nga agdungdung-aw ni Maria a kabsat ni Lazaro? Ni Jesus “nagsennaay iti espiritu ken nariribukan.” Saan nga indiperente wenno naadayo; “nagarubos dagiti lua[na].” (Juan 11:33-35) Ket saan laeng a panangipabuya daydi iti emosion. Nagutugot ni Jesus nga agtignay a sipopositibo​—pinagungarna ni Lazaro. Masirmatayo no kasano a nakatulong daytoy kadagiti apostol tapno maawatanda ti rikrikna ken tigtignay ti Namarsua. Makatulong met koma daytoy kadatayo ken kadagiti sabsabali a mangtarus iti personalidad ken dagiti dalan ti Namarsua.

18. Kasano koma ti panangmatmat dagiti tattao maipapan iti panagadal iti Biblia?

¹⁸ Awan ti rason tapno mabaintayo a mangadal iti Biblia ken mangammo iti ad-adu pay maipapan iti Namarsua kadatayo. Ti Biblia ket saan a libro a nagpason. Ti maysa a nangadal iti dayta ken nagbalin a nasinged a kadua ni Jesus isu ni Juan. Insuratna idi agangay: “Ammotayo a ti Anak ti Dios immayen, ket inikkannatayo iti pannakabael nga agpanunot tapno magun-odantayo ti pannakaammo iti daydiay napudno. Ket naikaykaysatayo iti daydiay napudno, babaen ti Anakna a ni Jesu-Kristo. Daytoy ti pudno a Dios ken biag nga agnanayon.” (1 Juan 5:20) Imutektekanyo a ti panangipakat iti “pannakabael nga agpanunot” tapno makagun-od iti pannakaammo “iti daydiay napudno,” ti Namarsua, ket mabalin a mangiturong iti “biag nga agnanayon.”

Kasanoyo a Matulongan ti Sabsabali a Mangammo iti Maipapan Kenkuana?

19. Ania nga addang ti naaramid a pangtulong kadagidiay agpangpangadua?

¹⁹ Adu nga ebidensia ti kasapulan dagiti dadduma tapno patienda nga adda naasi a Namarsua a maseknan kadatayo ken tapno maammuanda ti kinasiasinona. Minilmilion pay laeng dagidiay agpangpangadua maipapan iti Namarsua wenno ti panangmatmatda kenkuana ket saan a mayalubog iti masarakan iti Biblia. Kasanoyo ida a matulongan? Iti 1998/99 a kombension distrito ken internasional dagiti Saksi ni Jehova, nairuar ti epektibo a kabbaro nga alikamen iti adu a lenguahe​—ti libro nga Is There a Creator Who Cares About You?

20, 21. (a) Kasano a mausar a sibaballigi ti libro a Creator? (b) Mangisalaysaykayo kadagiti kapadasan a mangpaneknek nga epektibo ti libro a Creator.

²⁰ Libro daytoy a mangpabileg iti mismo a pammatiyo iti Namarsua kadatayo ken mangpasayaat iti pannakatarusyo iti personalidad ken daldalanna. Apay a masiguradotayo daytoy? Ngamin, ti libro nga Is There a Creator Who Cares About You? nangnangruna a nadisenio a buyogen ti kakasta a kalat. Ti tema a maulit-ulit iti intero a libro isu daytoy, “Ania ti mangnayon iti kaipapanan ti biagyo?” Naidatag dagiti linaonna a pagpanunotan uray dagidiay nangato ti adalda. Kaskasdi, talantanenna dagidiay tartarigagayantay amin. Adda dagiti nakaay-ayat ken makaallukoy a material para kadagiti managbasa nga agduadua iti kaadda ti Namarsua. Saan nga ipapan daytoy a libro a ti agbasa ket mamati iti Namarsua. Maatrakarto dagidiay agpangpangadua gapu iti pannakausar dagiti kabaruan a sientipiko a diskobre ken konsepto. Pabilgen pay ti kakasta a kinapudno ti pammati dagidiay mamati iti Dios.

²¹ Iti panangadalyo iti daytoy baro a libro, makitayonto nga idatag ti dadduma a paset ti pakagupgopan ti historia ti Biblia iti wagas a mangitampok kadagiti aspeto ti personalidad ti Dios, a tumulong kadagiti agbasbasa a mangam-ammo nga ad-adda pay iti Dios. Nagkomento dagiti adun a nakabasa no kasano a pudno dayta iti kasoda. (Kitaenyo ti sumaganad nga artikulo, panid 25-6.) Sapay koma ta kastanto met ti resultana kadakayo bayat a kabisaduenyo ti libro ket usarenyo a pangtulong iti sabsabali a mangammo nga ad-adda iti Namarsua kadakuada.

[Dagiti Footnote]

Tinandaananyo Kadi?

◻ Kasano a naam-ammo ni Moises nga ad-adda ni Jehova idiay Bantay Sinai?

◻ Apay a ti panagadal iti Biblia makatulong iti panangammo iti kinasiasino ti Dios?

◻ Bayat a basbasaentayo ti Biblia, ania ti mabalintay nga aramiden tapno ad-adda a sumingedtayo iti Namarsua kadatayo?

◻ Kasanoyonto nga usaren ti libro a Creator?

[Ladawan iti panid 20]

Ania ti ipasimudaag ti immune system-tayo maipapan iti Namarsua kadatayo?

[Ladawan iti panid 21]

Paset ti Dead Sea Scrolls, a naitampok ti Tetragrammaton (Nagan ti Dios iti Hebreo)

[Credit Line]

Iti pammalubos ti Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem

[Ladawan iti panid 23]

Ania ti maadaltayo iti reaksion ni Jesus iti panagladingit ni Maria?