IYUULI

Ti panagsubli ni Jesu-Kristo idiay langit 40 nga aldaw kalpasan ti panagungarna.

Ti nakapasamakan ti iyuuli ni Jesus ket idiay Bantay dagiti Olibo (Ara 1:9, 12), iti asideg ti ili ti Betania (Lu 24:50), ili nga adda iti makindaya a deppaar ti Bantay dagiti Olibo. Dagidiay nakasaksi iti iyuuli ket maysa a bassit a bunggoy, dagiti matalek nga apostolna. (Ara 1:2, 11-13) Kunaen ti rekord a “bayat a kitkitaenda, isu naipangato ket maysa nga ulep ti nangala kenkuana manipud iti panagkitada.” Nagtultuloyda a sikikita iti tangatang agingga a binagaan ida dagiti anghel a sumardengdan, ket impakaammoda kadakuada: “Daytoy Jesus a naawat iti tangatang manipud kadakayo umayto a kasta iti isu met laeng a pamay-an kas iti pannakakitayo kenkuana nga ipapanna iti tangatang.”​—Ara 1:9-11.

Maimutektekan a dagiti anghel tinukoyda ti “pamay-an” (Gr., troʹpos), saan a ti langa (Gr., mor·pheʹ), ti ipapanaw ni Jesus. Bayat nga al-alaen idi ti ulep, isu nagbalin a di makita dagiti natauan a mata. Ipakita ti salaysay ti Aramid a ti iyuulina ket saan a nabuyogan iti nagarbo wenno napasindayag a pannakaipabuya, no di ket sumagmamano laeng a matalek a paspasurot ti nakaimatang, ket ti rugrugi laeng a paset ti iyuuli ti nakitada. No kasano a dagiti apostol saksida iti panagungar ni Jesus, kasta met laeng nga agserbida kas saksi iti kinapudno maipapan iti pamay-an ti iyuulina. (Ara 1:3) Gapuna, saan a “nagpukaw” laeng manipud kadakuada, kas immun-unan nga inaramidna manipud kadagiti dua nga adalan idiay Emmaus, wenno kas iti anghel a nagparang ken Gideon a “nagpukaw iti imatangna.” (Lu 24:31; Uk 6:21, 22) Ti iyuulina ad-adda nga umas-asping iti iyuuli ti anghel a nagparang ken Manoa ken iti asawana. Ti anghel impaisaganana kadakuada ti maysa a sakripisio, ket “bayat ti panagpangato ti gil-ayab manipud altar nga agpalangit, idin ti anghel ni Jehova nagpangato iti gil-ayab ti altar bayat a kumitkita ni Manoa ken ti asawana.”​—Uk 13:20.

Yantangay ipakita ti Aramid 1:3-9 a ti iyuuli ni Jesus napasamak 40 nga aldaw manipud pannakapagungarna, adda tiempo a naglabas iti nagbaetan dagiti pasamak idi aldaw a panagungarna kas nairekord iti Lucas 24:1-49 ken iti iyuulina kas nadeskribir iti bersikulo 51 iti dayta a kapitulo. Maimutektekan met a ti sasao a “ket nangrugi a mayuli sadi langit,” nga agparang iti dayta a bersikulo, awan iti sumagmamano a kadaanan a manuskrito ket ngarud naikkat iti sumagmamano nga agdama-aldaw a patarus (NE, AT). Nupay kasta, agparang dagita iti Bodmer Papyrus (P⁷⁵), iti Alexandrine Manuscript, iti Vatican Manuscript No. 1209, ken iti sabsabali pay a kadaanan a manuskrito.

Epektona Kadagiti Adalan. Agingga idi aldaw nga iyuuli ni Jesus, agparang a dagiti adalan pampanunotenda pay laeng ti maysa a naindagaan a pagarian nga iturayanna, kas makita iti sasaoda iti Aramid 1:6. Babaen ti panangirugina iti iyuulina iti makita a pamay-an ken ti panangipalubosna a masaksian dagiti adalanna ti rugrugi a paset dayta, imbatad ngarud kadakuada ni Jesus a ti Pagarianna nailangitan. Naiduma ken David a “saan nga immuli iti langlangit,” ti saad ni Jesus manipud idin ken agpatpatuloy ket addan iti “makannawan ti Dios,” kas situtured a pinaneknekan ni Pedro idi aldaw ti Pentecostes.​—Ara 2:32-36.

Ti kasta a tignay rumbeng a mangipalagip met kadakuada iti adu a sasao ni Jesus iti napalabas, a mangipatuldo iti kasta a nailangitan a saad ken tumulong kadagiti adalanna a mangtarus kadagitoy. Napakigtotanna ti sumagmamano idi kinunana: “Ania, ngaruden, no makitayo ti Anak ti tao nga umul-uli sadiay ayanna idi?” (Jn 6:62); ket imbagana kadagiti Judio: “Naggapukayo kadagiti lugar iti baba; naggapuak kadagiti lugar sadi ngato.” (Jn 8:23) Iti karabiyan ti maudi a pannakitaripnongna kadagiti apostolna, imbagana kadakuada nga isu ‘mapan iti Amana tapno mangisagana iti lugar a maipaay kadakuada’ (Jn 14:2, 28); bayat a kaduana ida iti maudi a rabii ti biagna kas maysa a tao, imbagana iti Amana a ‘naturposnan ti trabaho ditoy daga’ a naituding kenkuana ket nagkararag, a kinunana: “Padayagennak iti sibaymo iti dayag nga adda kaniak idi iti sibaymo sakbay a naadda ti lubong,” a kinunana pay, “Um-umayakon kenka.” (Jn 17:4, 5, 11) Idi naaresto, nangipaay iti umasping a pasimudaag iti sanguanan ti Sanhedrin. (Mt 26:64) Kalpasan ti panagungarna, imbagana ken Maria Magdalena: “Isardengmo ti kumpet kaniak. Ta saanak pay nga immuli iti Ama. Ngem mapanka iti kakabsatko ket kunaem kadakuada, ‘Umuliak ken Amak ken Amayo ken iti Diosko ken Diosyo.’” (Jn 20:17) Kaskasdi, agpapan pay ti isuamin daytoy, nabatad a ti kaipapanan dagitoy a sasao natarusan laeng dagiti adalan idi napasamak ti iyuuli. Idi agangay, naipaayan ni Esteban iti sirmata maipapan ken Jesus nga adda iti makannawan ti Dios (Ara 7:55, 56), ket napasaran ni Pablo ti bileg ti nailangitan a dayag ni Jesus.​—Ara 9:3-5.

Ti Pannakainagurar ti ‘Baro ken Nabiag a Dalan.’ Nupay inrugi ni Jesus ti iyuulina iti pisikal a pamay-an, iti kasta makita dagiti umim-imatang nga adalanna, awan ti pangibatayan iti panangipapan nga isu nagtultuloy nga addaan iti pisikal a langa kalpasan a liningdanen ti ulep. Kinuna ni apostol Pedro a natay ni Jesus iti lasag ngem napagungar “iti espiritu.” (1Pe 3:18) Imbatad ni Pablo ti pagannurotan a “ti lasag ken dara saanda a mabalin a tawiden ti pagarian ti Dios.” (1Co 15:50; pagdiligenyo met ti sasao ni Jesus iti Jn 12:23, 24 ken ti 1Co 15:35-45.) Ti iyuuli ni Jesus nga agturong iti sanguanan ti Dios iti langlangit inyasping ni Pablo iti iseserrek ti nangato a padi iti Kasasantuan a benneg ti tabernakulo iti Aldaw ti Panangabbong ket espesipiko a kinunana nga iti kasta a gundaway, ti laeng dara (saan a ti lasag) dagiti naparti a sakripisio ti intugot ti nangato a padi. (Heb 9:7, 11, 12, 24-26) Kalpasanna, ti kortina a namaglasin iti umuna a benneg ken ti Kasasantuan a benneg ket impadis ni Pablo iti lasag ni Kristo. Iti ilalasat ti nangato a padi a sumrek iti Kasasantuan, iti simboliko a sanguanan ti Dios, saanna nga intugot ti kortina no di ket limmasat iti dayta nga abbeng ken iti labes dayta, iti kasta adda dayta iti likudanna. Gapuna, kinuna ni Pablo nga “addaantayo iti kinatured iti dalan a sumrek iti nasantuan a disso babaen iti dara ni Jesus, nga inaguraranna maipaay kadatayo kas maysa a baro ken nabiag a dalan babaen iti kortina, kayatna a sawen, ti lasagna.”​—Heb 9:3, 24; 10:10, 19, 20; idiligyo ti Jn 6:51; Heb 6:19, 20.

Ti iyuuli ni Jesus idiay langit tapno idatagna ken Jehova ti mangsubbot a pateg ti dara ti biagna inaguraranna ti “maysa a baro ken nabiag a dalan” ti iyaadani iti Dios babaen iti kararag. Dayta met ti nanglukat iti dalan nga agturong iti nailangitan a biag, kas ipasimudaag ti kababagas ti mismo a sasao ni Jesus kasakbayan dayta, nga “awan ti tao nga immuli sadi langit no di daydiay bimmaba manipud langit, ti Anak ti tao.” (Jn 3:13) Gapuna, saan a ni Enoc wenno uray ni Elias ti nanginagurar iti daytoy a dalan, saan met a ni David. (Ge 5:24; 2Ar 2:11; Ara 2:34) Kas kinuna ni Pablo: “Ti nasantuan nga espiritu pagbalinenna a nalawag a ti dalan nga agturong iti nasantuan a disso saan pay a naiparangarang bayat a sitatakder idi ti umuna a tolda.”​—Heb 9:8; kitaenyo ti ELIAS Num. 1; ENOC Num. 2.

Kinaumiso ti Termino. Adda sumagmamano a sumupiat iti salaysay maipapan iti iyuuli, a kunkunada nga ipapaawat dayta ti inuugma a kapanunotan a ti langit adda iti “ngato” ti daga, iti kasta mangiparangarang iti kinaignorante iti sangal ti uniberso ken iti panagpusipos ti daga. Nupay kasta, ti panangpagusto kadagita a kritiko arigna a kalikagumanna ti gistay pannakaikkat ti sasao a “ngato,” “ngatuen,” ken dadduma pay, manipud iti pagsasao ti tao. Uray iti daytoy panawen ti panagsukisok iti law-ang, adda pay laeng dagiti mabasatayo maipapan kadagiti astronaut a mangar-aramid iti “panagpangato” nga agturong iti “184-milia ti kangatona a panagrikus” iti ngatuen ti daga (The New York Times, Hunio 19, 1983), idinto ta ammotayo a, no iti teknikal a panagsao, pimmanawda wenno immadayoda manipud iti rabaw ti daga iti dayta a distansia. Makapainteres, sigun iti salaysay maipapan iti bunggoy dagiti anghel a nangikanta iti pakaammo ti pannakayanak ni Jesus, ‘pimmanaw dagiti anghel manipud kadakuada nga agturong idiay langit’ idi nalpasen ti misionda. (Lu 2:15; idiligyo ti Ara 12:10.) Gapuna, ti iyuuli ni Jesus, nupay nangrugi babaen ti panagpangato, manipud panangmatmat dagiti adalanna, mabalin a sinaruno ti panagturong iti aniaman a direksion a kasapulan tapno isu makadanon iti ayan ni Amana idiay langit. Dayta nga iyuuli adda pakainaiganna, saan laeng nga iti direksion no di ket, napatpateg pay, iti lugar a pagtigtignayan ken tukad ti panagbiag iti naespirituan a disso ken iti natan-ok a saklang ti Kangatuan a Dios, maysa a disso a saan a tartarawidwidan ti panangiwanwan ti tao ken awan iti beddeng dagiti masakupan ti tao.​—Idiligyo ti Heb 2:7, 9.

No Apay a Nasken. Ti iyuuli ni Jesus iti nailangitan a disso ket nasken gapu iti sumagmamano a rason wenno panggep. Naikunana a nasken a ‘mapan’ tapno maibaonna kadagiti adalanna ti nasantuan nga espiritu ti Dios kas katulongan. (Jn 16:7-14) Kadagiti adalan, ti panangiparukpok ni Jesus iti dayta nga espiritu idi aldaw ti Pentecostes ket nabatad a parangarang a nakagtengen ni Jesus iti sanguanan ti Dios ket naidatagnan Kenkuana ti pateg ti subbot a sakripisiona. (Ara 2:33, 38) Daytoy a panangidatag iti pateg ti dara ti biagna pinagbalinna met a napateg ti kasta nga iyuuli, ta saan a ditoy daga ti pakaaramidan dayta a panangidatag, saan nga iti Kasasantuan a benneg ti templo idiay Jerusalem, no di ket idiay laeng “langit a mismo . . . iti sanguanan a mismo ti Dios.” (Heb 9:24) Napagbalin met a nasken dayta gapu iti pannakadutok ken pannakaipadayag ni Jesus kas ti “naindaklan a nangato a padi a limmasat iti langlangit.” (Heb 4:14; 5:1-6) Inlawlawag ni Pablo a “no, ita, isu adda iti rabaw ti daga, saan koma a maysa a padi,” ngem yantangay “nagtugaw iti makannawan ti trono ti Natan-ok idiay langlangit,” itan “nagun-odan ni Jesus ti ad-adda a nakasaysayaat a publiko a panagserbi, iti kasta isu met ti manangibabaet iti maitupag a nasaysayaat a tulag.” (Heb 8:1-6) Gapu itoy, dagiti Kristiano a naipasakup iti natawid a basol maliwliwada a makaammo nga “addaan[da] iti katulongan iti Ama, ni Jesu-Kristo, daydiay nalinteg.”​—1Jn 2:1; Ro 8:34; Heb 7:25.

Kamaudiananna, ti iyuuli nasken maipaay iti panangtarawidwid ni Jesus iti Pagarian nga iti dayta isu nagbalin nga agtawid, a “dagiti anghel ken dagiti autoridad ken dagiti pannakabalin naipasakupda kenkuana.” (1Pe 3:22; Fil 2:6-11; 1Co 15:25; Heb 10:12, 13; idiligyo ti Da 7:14.) Yantangay ‘naparmekna ti lubong’ (Jn 16:33), nakipaset ni Jesus iti panangtungpal iti padto iti Salmo 68:18, nga ‘immuli sadi ngato ken nangipanaw kadagiti kautibo,’ a ti kababagas dayta ket inlawlawag ni Pablo iti Efeso 4:8-12.