No Kasano a Risuten a Sitatalna Dagiti Problema

TI KINARANGGAS ti tao gistay kas kadaan ti sangatauan. Kas nailanad iti Biblia, nangrugi ti kinaranggas ken Cain, ti manong ni Abel ken ti inauna nga anak ti umuna a natauan a pagassawaan. Idi pinaboran ti Dios ti daton ni Abel imbes a ti datonna, “nagpungtot unay” ni Cain. Kasanona a rinisut dayta a situasion? “Ni Cain dinuklosna ni Abel a kabsatna ket pinatayna.” Kalpasanna, naamirisna a dakesen ti sasaadenna ti imatang ti Dios. (Genesis 4:5, 8-12) Ti kinaranggas dina rinisut ti problema maipapan iti dakes a takder ni Cain iti sanguanan ti Namarsua kenkuana.

Kasano a maliklikan ti naranggas a wagas a pangrisut kadagiti problema a kas iti inaramid ni Cain?

Dati a Naranggas Ngem Nagbalin a Naanus

Usigentayo ti maysa a lalaki a nangbuya ken nangipalubos iti pannakapapatay ni Esteban, ti damo a Kristiano a martir. (Aramid 7:58; 8:1) Di inanamongan ni Saulo a taga Tarso ti relihioso a takder ni Esteban ket kinanunonganna ti naranggas a pannakapapatayna kas nainkalintegan a wagas a pangpasardeng kadagiti aktibidad ni Esteban. Ipapantayon a mabalin a saan a naranggas ti isuamin a panagbiag ni Saulo. Kaskasdi a situtulok nga inanamonganna ti kinaranggas kas pangrisut kadagiti problema. Apaman a natay ni Esteban, ni Saulo “rinugianna a pakilangenan a sidadawel ti kongregasion [Kristiano]. Idi sinerrekna ti tunggal balay ken, inulod-ulodna nga iruar agpadpada dagiti lallaki ken babbai, inyawatna ida iti pagbaludan.”​—Aramid 8:3.

Sigun ken Albert Barnes nga eskolar ti Biblia, ti Griego a sao a naipatarus a “pakilangenan a sidadawel” ipasimudaagna ti narungsot a panangdadael dagiti atap nga animal kas kadagiti leon ken lobo. Inlawlawag ni Barnes a “nakapungtot ni Saulo iti kongregasion a kas iti atap nga animal​—maysa a nadagsen nga ebkas, a mangipasimudaag iti regta ken rungsotna a mangidadanes.” Idi nagpa-Damasco ni Saulo tapno ad-adu pay a pasurot ni Kristo ti makemmegna, “mangiyes-esngaw pay laeng iti pamutbuteng ken panangpapatay a maibusor kadagiti adalan ti Apo [Kristo].” Idi adda iti dalanna, kinasarita ni napagungar a Jesus, ket nagresulta daytoy iti pannakakomberte ni Saulo iti Kinakristiano.​—Aramid 9:1-19.

Kalpasan dayta a pannakakomberte, nagbaliwen ti pannakilangen ni Saulo kadagiti sabsabali. Adda insidente a napasamak agarup 16 a tawen kalpasanna a mangidemostra iti panagbalbaliwna. Adda grupo dagiti tattao a napan idiay kongregasion nga ayanna idiay Antioquia ket indagadagda kadagiti Kristiano sadiay nga alagadenda ti Linteg Mosaiko. “Saan a bassit a di panagtutunos” ti imbunga daytoy. Ni Saulo, nga ad-adda nga am-ammon kas Pablo, adda pangngeddengna iti dayta a supiat. Nabatad a nakaro ti panagsusupiatda. Ngem saan a nangipakat ni Pablo iti kinaranggas. Imbes ketdi, immanamong iti pangngeddeng ti kongregasion a maidatag ti problema kadagiti apostol ken papanglakayen ti kongregasion idiay Jerusalem.​—Aramid 15:1, 2.

Idiay Jerusalem, naaramid manen ti “kasta unay a panagsusuppiat” iti panagtataripnong dagiti panglakayen. Nagur-uray ni Pablo agingga a “nagulimek ti intero nga umariwekwek” sana insalaysay dagiti nakaskasdaaw nga aramid ti espiritu ti Dios kadagidiay di nakugit a manamati. Kalpasan ti Nainkasuratan a panagsasarita, ‘nagkaykaysaan’ dagiti apostol ken dagiti panglakayen idiay Jerusalem a dida padagsenan dagiti di nakugit a manamati kadagiti banag a di nesesita no di ket bagbagaanda ida nga “ituloy[da] ti umadayo kadagiti bambanag a naisakripisio kadagiti didiosen ken iti dara ken kadagiti bambanag a nabekkel ken iti pannakiabig.” (Aramid 15:3-29) Talaga a nagbalbaliwen ni Pablo. Nasursurona a risuten dagiti isyu a di nagusar iti kinaranggas.

Panangparmek Kadagiti Naranggas a Pagannayasan

“Ti adipen ti Apo saan a kasapulan a makiapa,” imbalakad ni Pablo idi agangay, “no di ket kasapulan nga agbalin a naalumamay kadagiti isuamin, kualipikado a mangisuro, nga itultuloyna a medmedan ti bagina iti sidong ti dakes, nga isursurona a buyogen ti kinaalumamay dagidiay saan a sidadaan nga umannugot.” (2 Timoteo 2:24, 25) Indagadag ni Pablo ken Timoteo, agtutubo a manangaywan, a siaalumamay a tamingenna dagiti narikut a situasion. Realistiko ni Pablo. Ammona a rumubrob ti rikrikna uray iti nagbabaetan dagiti Kristiano. (Aramid 15:37-41) Buyogen nasayaat a rason a nangbalakad: “Agpungtotkayo, ngem nupay kasta dikay agbasol; ti init saannakay koma a malnekan a sipupungtot.” (Efeso 4:26) Ti panangmedmed iti unget imbes a palubosan a bumtak iti aglablabes a pungtot isut’ rumbeng a panangtaming iti kakasta a rikrikna. Ngem kasano a maaramid daytoy?

Itatta, narigat a medmedan ti unget. “Gagangayen ti kinauyong,” kuna ni Dr. Deborah Prothrow-Stith, assistant dean iti Harvard School of Public Health. “Kinapudnona, ti laing a makitunos​—pannakiareglo, pannakikompromiso, pannakipagrikna, panangpakawan​—masansan nga igaladda kadagiti kapuy.” Ngem, malalaki a kababalin dagita, ken nesesitada iti panangteppel kadagiti naranggas a pagannayasan a manglapunos kadatayo.

Idi nagbalin a Kristiano, nasursuro ni Pablo ti nasaysayaat a panangtaming iti panagduduma iti opinion. Naibatay dayta kadagiti pannursuro ti Biblia. Kas de adal nga eskolar ti Judaismo, kabesado ni Pablo dagiti Hebreo a Kasuratan. Mabalin nga ammona dagiti teksto kas iti: “Dika apalan ti tao a nauyong, ket dika pilien ti uray ania kadagiti daldalanna.” “Ti nabannayat nga agpungtot nasaysayaat ngem ti nabileg; ket ti makatengngel iti espirituna, nasaysayaat ngem ti mangparmek iti maysa a pagilian.” “Daydiay a ti espirituna awanan panangtengngel kas maysa nga ili a margaay ken awan bakudna.” (Proverbio 3:31; 16:32; 25:28) Kaskasdi, dayta a pannakaammo saanna a linapdan ni Pablo, sakbay ti pannakakombertena, a mangranggas kadagiti Kristiano. (Galacia 1:13, 14) Ngem kas Kristiano, ania ti nakatulong ken Pablo a mangrisut kadagiti kontrobersial nga isyu babaen ti pannakirinnason ken pananguyot imbes a kinaranggas?

Inikkannatay ni Pablo iti pamalatpatan idi kinunana: “Agbalinkayo a tumutulad kaniak, kas met iti panangtuladko ken Kristo.” (1 Corinto 11:1) Inapresiarna unay ti inaramid ni Jesu-Kristo para kenkuana. (1 Timoteo 1:13, 14) Ni Kristo ti modelo a sinurotna. Ammona no kasanot’ panagsagaba ni Jesus maipuon iti managbasol a sangatauan. (Hebreo 2:18; 5:8-10) Napasingkedan ni Pablo a natungpal ken Jesus ti padto ni Isaias maipapan iti Mesias: “Isu naparigat, nupay idi napagsagaba dina nginanga ti ngiwatna; kas maysa a kordero a maiturong iti pagpartian, ken kas maysa a karnero a nagumel iti sanguanan dagiti mangpukis kenkuana, kasta dina innganga ti ngiwatna.” (Isaias 53:7) Insurat ni apostol Pedro: “Idi [a ni Jesus] narabrabngis, dina sinubadan iti panangrabngis. Idi agsagsagaba, di nagipangta, no di ket intultuloyna nga intalek ti bagina iti daydiay mangukom a sililinteg.”​—1 Pedro 2:23, 24.

Ti panangapresiar ni Pablo iti wagas a panangtaming ni Jesu-Kristo kadagiti nairteng a situasion ti nangtignay kenkuana nga agbalbaliw. Nabalinanna a binalakadan dagiti kapammatianna: “Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa no ti asinoman adda pangidarumanna iti sabali. Kas iti sibubulos a panangpakawan ni Jehova kadakayo, kasta met ti aramidenyo.” (Colosas 3:13) Saan nga umdas ti panangbigbig a nasken ti agbalin a di naranggas. Ti panangapresiar iti inaramid da Jehova ken Jesu-Kristo maipaay kadatayo ket tumulong a mangtignay kadatayo a mangparmek kadagiti naranggas a pagannayasan.

Posible Kadi?

Kasapulan idi ti maysa a lalaki idiay Japan ti kasta a nabileg a pakatignayan. Ni tatangna, a maysa idi a soldado a managpungpungtot, ket naranggas iti pamiliana. Gapu ta biktima ti kinaranggas ken nakitkitana a kasta met ti sinagaba ni nanangna, napatanor daytoy a lalaki ti naranggas a kababalin. Dua a nagdumat’ kaatiddogda a kampilan a samurai ti awit-awitna ket inusarna a mangtaming kadagiti problemana ken pangbutbutengna kadagiti tattao.

Idi nangrugi ni baketna nga agadal iti Biblia, nakipagadal ti lalaki nupay dina impapuso dayta. Nupay kasta, nagbalbaliw idi nabasana ti bokleta a Daytoy Naimbag a Damag ti Pagarian.a Apay? “Nagbainak idi nabasak ti linaon dagiti subtitulo a, ‘Kristo Jesus’ ken ‘Ti Subbot,’” inlawlawagna. “Nupay dakes ti kabibiagko idi, kaskasdi a kayatko ti agbalin a naimbag kadagidiay katunosak. Magusgustuak a paragsaken dagiti barkadak la ketdi no di maapektaran ti biagko. Ngem ni Jesus nga Anak ti Dios, situtulok nga intedna ti biagna maipaay iti sangatauan, agraman kadagiti kas kaniak. Naimayengak, a kaslaak la namaso.”

Insardengna ti nakitimpuyog kadagiti dati a barkadana ket di nagbayag nagpasalista iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro iti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Daytoy nga eskuelaan tulonganna dagiti estudiante nga agsursuro iti arte ti panangisuro iti Biblia kadagiti sabsabali. Adda pay kanayonan a pagimbagan nga impaay ti eskuelaan iti daytoy a lalaki. Malagipna: “Idi ubingak, pammutbuteng ken kinaranggas ti impakatko yantangay diak maipaawat ti rikriknak kadagiti sabsabali. Bayat a nasursurokon nga iyebkas ti kapanunotak kadagiti sabsabali, nangrugiakon a makirinnason kadakuada imbes a mangranggas.”

Kas ken Pablo, impakatna kadin ti wagas ti panagbiag ni Kristo? Nasubok ti pammatina idi a ti dati a gayyemna, a nakisinnapataanna a kas kabsat, pinadasna a lapdan nga ag-Kristiano daytoy a lalaki. Dinisnog ti “gayyemna” ken tinabbaawanna ni Jehova a Diosna. Nagteppel daytoy dati a naranggas a lalaki ket nagpadispensar gapu ta dinan masalimetmetan ti dati a nagsapataanda. Gaput’ pannakapaay, saanen a riniribuk daytoy a “kabsatna.”

Babaen ti panangparmekna kadagiti naranggas a pagannayasanna, nakagun-od daytoy dati a nauyong a lalaki kadagiti adu a naespirituan a kakabsat, a pinagkaykaysa ti ayatda iti Dios ken iti kaarrubada. (Colosas 3:14) Kinapudnona, agserserbi itan kas agdaldaliasat a manangaywan dagiti Saksi ni Jehova, nasurok a 20 a tawen kalpasan ti panagbalinna a dedikado a Kristiano. Anian a rag-ona ta maipakitana manipud Biblia a dagiti tattao nga addaan inaanimal a kababalin masursuroda a risuten dagiti saanda a pagkikinnaawatan nga awan kinaranggas a kas nasursurona! Ket anian a pribilehiona a mangipakaammo iti naindaklan a kaitungpalan dagiti propetiko a sasao: “Didanto mangranggas wenno mangdadael iti amin a bantayko a nasantuan; ta ti daga mapnonto iti pannakaammo ken ni Jehova, a kas la kadagiti dandanum saknapanda ti baybay”!​—Isaias 11:9.

Kas ken apostol Pablo ken daytoy dati a naranggas a lalaki, masursuroyo met a tamingen dagiti makapapungtot a situasion, a risuten a sitatalna dagiti problema. Maragsakan dagiti Saksi ni Jehova iti lugaryo a tumulong kadakayo.

[Footnote]

[Blurb iti panid 5]

Realistiko ni Pablo. Ammona a mabalin a bumara dagiti rikrikna uray pay iti nagbabaetan dagiti Kristiano

[Ladawan iti panid 7]

Ti panangapresiar iti inaramid ti Dios maipaay kadatayo pagbalinennatayo a mannakikappia