Agtalinaed a Nadekket ken Jehova

“Agtalinaed iti panagkararag.”​—ROMA 12:12.

1. Aniat’ pagayatan ni Jehova maipanggep iti kararag, ket ania a pammaregta ti inted ni apostol Pablo maipapan panagkararag?

NI Jehova isu “ti Dios a mangted namnama” iti isuamin a matalek a tattaona. Kas ti “Managdengngeg iti kararag,” isut’ agimdeng kadagiti panagpakpakaasida maipaay ti tulong tapno maragpatda ti narag-o a namnama a naikabil iti sanguananda. (Roma 15:13; Salmo 65:2) Ken baeten iti Saona, ti Biblia, paregtaenna amin dagiti adipenna nga umadani kenkuana iti aniaman a kanito a kayatda. Isut’ kankanayon nga adda, a tarigagayanna nga awaten dagiti kaunggan a pakaseknanda. Kinapudnona, paregtaenna ida nga “agtalinaed iti panagkararag” ken “agkararag a di agsarday.”a (Roma 12:12; 1 Tesalonica 5:17) Pagayatan ni Jehova nga amin a Kristiano kankanayonda koma nga umawag kenkuana iti kararag, nga ibukbukda kenkuana dagiti pusoda ket aramidenda ti kasta iti nagan ti dungdungnguenna nga Anak, ni Jesu-Kristo.​—Juan 14:6, 13, 14.

2, 3. (a) Apay a ginuyugoynatay ti Dios nga “agtalinaed iti panagkararag”? (b) Aniat’ adda kadatayo a pammasiguro a kayat ti Dios nga agkararagtayo?

² Apay nga ited kadatayo ti Dios daytoy a panangguyugoy? Agsipud ta dagiti pammarigat ken responsabilidad iti biag ti mangbannog unay kadatayo ket mabalintay a malipatan ti agkararag. Mabalin a lapunosendatayo dagiti parikuttayo ket pasardengendatayo nga agrag-o iti inanama ken agsardeng nga agkararag. Gapu kadagitoy a bambanag, kasapulantayo dagiti pammalagip a mangparegta kadatayo nga agkararag ken umadani unay iti gubuayan ti tulong ken liwliwa, ni Jehova a Diostayo.

³ Insurat ni adalan a Santiago: “Umadanikayo iti Dios, ket isu umasidegto kadakayo.” (Santiago 4:8) Wen, ti Dios saan a nangato unay wenno adayo unay tapno denggenna dagiti ebkastayo kenkuana, agpapan pay imperpekto a natauan a kasasaadtayo. (Aramid 17:27) Kasta pay met, isut’ saan a di mangipangag ken di maseknan. Kunaen ti salmista: “Dagiti mata ni Jehova sisisirayda kadagiti sililinteg, ket dagiti lapayagda silulukatda iti ikkisda.”​—Salmo 34:15; 1 Pedro 3:12.

4. Kasano a mabalin a maiyilustrar ti kinasiput ni Jehova iti kararag?

⁴ Abrasaen ni Jehova ti kararag. Mabalintayo nga idilig daytoy iti maysa a panagtitipon a sadiay adu a tao ti agsasarita. Addaka sadiay, agim-imdeng iti panagsao dagiti sabsabali. Ti akemmo ket maysa a managpaliiw. Ngem adda maysa nga immadani kenka, inawaganna ti naganmo, ken inturongna dagiti sasaona kenka. Daytoy ti nangawis iti asikasom iti naisangsangayan a pamay-an. Umasping unay, kankanayon a sisisiput ti Dios iti ilina, sadinoman ti ayanda. (2 Cronicas 16:9; Proverbio 15:3) Gapuna a denggenna dagiti saotayo, a sisasalaknib ken interesado unay nga agpalpaliiw, no iyar-arig. No awagantayo ti nagan ti Dios iti kararag, nupay kasta, maawis ti asikasona, ket isut’ sikikitan kadatayo iti nakalawlawag a wagas. Babaen kadagiti pannakabalinna, madlaw pay ket ni Jehova ken maawatanna ti di maiyebkas a dawat a maidatag iti uneg dagiti nalmeng a kaunggan ti puso ken isip ti tao. Ipasiguro kadatayo ti Dios nga isut’ umadani kadagidiay amin a sipapasnek nga umawag iti naganna ken agregget nga agtalinaed a nadekket kenkuana.​—Salmo 145:18.

Sungbat Maitunos iti Panggep ti Dios

5. (a) Aniat’ ipabigbig ti balakad nga “agtalinaed iti panagkararag” maipanggep kadagiti kararagtayo? (b) Kasanot’ panangsungbat ti Dios kadagiti kararag?

⁵ Ti balakad nga agtalinaed iti panagkararag ipabigbigna a mabalin nga ipalubos ni Jehova nga agtultuloytayo iti panangikararag iti maysa a banag iti mabayag bassit sakbay nga agbalin a nalawag ti sungbatna. Mabalin nga agannayastay pay ketdi a mabannog iti panagdawattayo iti anamong ken naayat a kinamanangaasi ti Dios a kasla daytay kasapulantayo unay ngem di met maipangpangag. Ngarud, guyugoyennatayo ni Jehova a Dios a saan a tumulok iti aniaman kadagita a pagannayasan no di ket agtultuloy nga agkararag. Rebbeng nga itultuloytayo ti panagdawat kenkuana maipapan kadagiti pakaseknantayo, a sitatalek a raemenna ti kararagtayo ken ipaayna ti pudpudno a kasapulantayo, a saan laeng a dagiti indawattayo. Awan duadua a tingitingen ni Jehova a Dios dagiti dawattayo maitunos iti panggepna. Kas pangarigan, mabalin a maapektaran dagiti sabsabali iti kiddawtayo. Mabalintayo nga ipadis dayta a banag iti maysa nga ama a pagkiddawan ti anakna iti maysa a bisikleta. Ammo ti ama a no isut’ igatanganna ti bisikleta, agpagatang met daydiay sabali pay nga anakna. Yantangay maysa kadakuada ti ubing unay tapno agbisikleta, mabalin nga ikeddeng ti ama a di pay gumatang iti uray maysa iti dayta a tiempo. Iti umasping a wagas, iti lawag ti panggepna ken panangitiempona kadagiti bambanag, ikeddeng ti nailangitan nga Amatayo no ania ti pudpudno a kasayaatan para kadatayo ken para kadagiti sabsabali.​—Salmo 84:8, 11; idiligyo ti Habacuc 2:3.

6. Ania a pangngarig ti inted ni Jesus maipanggep iti panagkararag, ken aniat’ ipakita ti panagtultuloy iti panagkararag?

⁶ Nakadidillaw ti pangngarig nga inted ni Jesus maipanggep iti kasapulan dagiti adalanna a “kankanayon nga agkararag ken di sumuko.” Maysa a balo, a di immawat iti kinahustisia, ti nagtalinaed iti kiddawna iti maysa a natauan nga ukom agingga a kamaudiananna ket immawat met laeng iti kinahustisia. Innayon ni Jesus: “La ketdi, ngarud, ti Dios dinanto aramiden aya ti kinahustisia kadagiti pinilina?” (Lucas 18:1-7) Ti panagtalinaed iti panagkararag ipakitana ti pammatitayo, ti panagpannuraytay ken Jehova, ti kinatuloktayo nga agtalinaed a nadekket kenkuana ken aramiden ti panagdawattayo, nga ipabus-oytayo ti pagbanaganna kadagiti imana.​—Hebreo 11:6.

Dagiti Ulidan iti Panagtalinaed a Nadekket ken Jehova

7. Kasanotay a matulad ti pammati ni Abel iti panagtalinaed a nadekket ken Jehova?

⁷ Aglaplapusanan ti Biblia kadagiti salaysay ti karkararag nga inyebkas dagiti adipen ti Dios. Dagitoy “naisuratda tapno pakasursuruantayo, tapno gapu iti anus ken iti liwliwa dagiti Kasuratan naaddaantayo koma iti inanama.” (Roma 15:4) Mapabileg ti namnamatayo babaen panangusigtayo kadagiti sumagmamano nga ulidan dagidiay nagtalinaed a nadekket ken Jehova. Nangidatag ni Abel iti daton a makaay-ayo iti Dios, ket uray no awan naipadamag a panagkararag, awan duadua a nagpakaasi ken Jehova a maawat koma ti datonna. Kunaen ti Hebreo 11:4: “Gapu iti pammati ni Abel indiayana iti Dios ti maysa a daton a nasaysayaat ngem ni Cain, gapu iti daytoy naited kenkuana ti pannakapaneknek nga isu nalinteg.” Ammo ni Abel ti kari ti Dios idiay Genesis 3:15, ngem no maidilig iti ammotayo, bassit laeng ti ammona. Kaskasdi, nagtignay ni Abel maibatay iti pannakaammo nga adda kenkuana. Kasta met ita, adu kadagidiay kabbaro nga interesado iti kinapudno ti Dios awananda pay adu a pannakaammo, ngem agkararagda ken usarenda amin a pannakaammo nga adda kadakuada, kas inaramid ni Abel. Wen, agtignayda iti pammati.

8. Apay a masiguradotayo a nagtalinaed ni Abraham a nadekket ken Jehova, ken ania a saludsod ti rebbeng nga iyimtuodtayo kadagiti bagbagitayo?

⁸ Sabali pay a matalek nga adipen ti Dios isu ni Abraham, “ti ama amin dagidiay addaan pammati.” (Roma 4:11) Ita, ad-adda ngem idi, kasapulantayo ti nabileg a pammati, ken kasapulantayo ti agkararag iti pammati, kas inaramid ni Abraham. Kunaen ti Genesis 12:8 nga isut’ namangon iti maysa nga altar “maipaay ken Jehova ket inawaganna ti nagan ni Jehova.” Ammo ni Abraham ti nagan ti Dios ket inusarna dayta iti kararag. Naulit-ulit nga isut’ sipapasnek a nagtalinaed iti panagkararag, nga immawag “iti nagan ni Jehova ti agnanayon a Dios.” (Genesis 13:4; 21:33) Immawag ni Abraham iti Dios gapu iti pammati isu a nagbalinanna a nalatak. (Hebreo 11:17-19) Ti panagkararag timmulong ken Abraham tapno agtultuloy nga agrag-o unay iti namnama ti Pagarian. Sursurotentayo kadi ti ulidan ni Abraham iti panagtalinaed iti panagkararag?

9. (a) Apay a dagiti kararag ni David makkagunggona unay iti ili ti Dios ita? (b) Aniat’ mabalin nga ibungana ti panangikararagtayo nga agtalinaed a nadekket ken Jehova kas inaramid ni David?

⁹ Naidaddaduma ni David no maipapan iti panagtalinaed iti panagkararag, ken dagiti salmona iyilustrarda no ania dagiti ikararag. Kas pangarigan, siuumiso a maikararag dagiti adipen ti Dios dagiti bambanag kas iti pannakaisalakan wenno pannakaispal (3:7, 8; 60:5), pannakaiwanwan (25:4, 5), pannalaknib (17:8), pannakapakawan dagiti basol (25:7, 11, 18), ken maysa a nadalus a puso (51:10). Idi narikna ni David ti pannakasaplit, inkararagna: “Pagrag-oem ti puso ti adipenmo.” (86:4) Umasping unay a makapagkararagtayo maipaay iti rag-o ti puso, a siaammotayo a tarigagayan ni Jehova nga agrag-otayo iti inanamatayo. Nagtalinaed ni David a nadekket ken Jehova ken inkararagna: “Toy kararuak sumursurot a sigaganetget kenka; ti kannawan nga imam saranayennak.” (63:8) Agtalinaedtayo kadi a nadekket ken Jehova, kas inaramid ni David? No aramidentayo dayta, ibayognatayto met.

10. Aniada a di umiso a kapanunotan ti naminsan naadda ken salmista Asap, ngem aniat’ nabigbigna?

¹⁰ No kayattay ti agtalinaed a nadekket ken Jehova, kasapulantay a liklikan ti panangapal kadagiti nadangkes gapu iti awan annadna ken materialistiko a bibiagda. Narikna naminsan ni salmista Asap nga awan pategna ti panagserbi ken Jehova, gapu ta dagiti nadangkes “kankanayon laeng a sinanam-ayda.” Kaskasdi, naawatanna a di umiso daytoy a panagrason ken dagiti nadangkes addada iti “nagalis a lugar.” Nailasinna nga awan nasaysayaat ngem ti panagtalinaed a nadekket ken Jehova, ket inyebkasna ti bagina iti Dios iti daytoy a pamay-an: “Siaaddaak a kankanayon kenka; tinengngelmo ti kannawan nga imak. Ta, adtoy! dagiti adayo kenka mapukawdanto. . . . Ngem no kaniak, nasayaat nga umasidegak iti Dios. Pinagbalinko ni Soberano nga Apo Jehova a kamangko, tapno maisaritak amin dagiti ar-aramidmo.” (Salmo 73:12, 13, 18, 23, 27, 28) Imbes nga apalanna ti awan annadna a bibiag dagiti nadangkes, dagiti tattao nga awanan namnama, tuladentayo koma ni Asap iti panagtalinaed a nadekket ken Jehova.

11. Apay a nasayaat nga ulidan ni Daniel iti panagtalinaed a nadekket ken Jehova, ken kasano nga isut’ matuladtayo?

¹¹ Sipapasnek a nagtalinaed ni Daniel iti panagkararag, uray iti sango ti peggad ti kaadda iti rukib dagiti leon gapu iti dina panangikaso kadagiti panangipagel dagiti opisial iti panagkararag. Ngem ni Jehova “imbaonna ti anghelna ket sinerraanna ti ngiwat dagiti leon,” ket inispalna ni Daniel. (Daniel 6:7-10, 22, 27) Nabendisionan unay ni Daniel iti panagtalinaedna iti panagkararag. Agtalinaedtayo kadi met iti panagkararag, nangnangruna no maipasangotayo iti ibubusor iti panangikasabatayo ti Pagarian?

Ni Jesus, ti Ulidantayo

12. (a) Iti rugi ti ministeriona, ania nga ulidan ti intuyang ni Jesus maipanggep iti panagkararag, ken kasano a daytoy gunggonaanna dagiti Kristiano? (b) Aniat’ ipalgak ti pagtuladan a kararag ni Jesus maipapan iti panagkararag?

¹² Sipud pay panangrugi ti naindagaan a ministeriona, ipakita ti rekord a ni Jesus ket managkararag. Ti managkararag a kababalinna bayat nga isut’ mabaubautisaran ti nangituyang nasayaat nga ulidan kadagidiay lumasat iti pannakabautisar iti danum kadagiti moderno a panawen. (Lucas 3:21, 22) Makapagkararag ti maysa maipaay tulong ti Dios tapno maitungpalna ti isimbolo ti pannakabautisar iti danum. Tinulongan met ni Jesus dagiti sabsabali tapno umadanida ken Jehova iti kararag. Naminsan adda ni Jesus iti maysa a lugar nga agkarkararag, maysa kadagiti adalanna ti nagkuna kenkuana kalpasanna: “Apo, isuronakami nga agkararag.” Kalpasanna insarita ni Jesus ti sapasap nga ammotayo itan kas ti pagtuladan a kararag, a sadiay ti panagsasaganad dagiti tema ipakitana a ti nagan ti Dios ken panggepna ti rebbeng a maiyun-una. (Lucas 11:1-4) Ngarud, kadagiti kararagtayo kasapulantay a taginayonen ti nalawa a panangmatmat ken kinatimbeng, a ditay liwayan “dagiti napatpateg a bambanag.” (Filipos 1:9, 10) Siempre, adda dagiti tiempo ti naisangsangayan a pakasapulan wenno no ti maysa nga espesipiko a parikut ti kasapulan a maiyebkas. Kas ken Jesus, mabalin nga agturong dagiti Kristiano iti Dios tapno sapulenda ti bileg a mangitungpal kadagiti annongen wenno tapno malasatda dagiti masinunuo a pakasuotan wenno peggad. (Mateo 26:36-44) Kinapudnona, dagiti personal a kararag mabalin a ramanenna ti ngangngani amin a paset ti biag.

13. Kasano nga impakita ni Jesus ti kinapateg ti panangikararag kadagiti sabsabali?

¹³ Babaen nasayaat nga ulidanna, impakita ni Jesus ti kinapateg ti panangikararag kadagiti sabsabali. Ammona a mabusorto ken maidadanesto dagiti adalanna, a kas met kenkuana. (Juan 15:18-20; 1 Pedro 5:9) Isu, ngarud, kiniddawna iti Dios “nga aywananna ida gapu iti daydiay nadangkes.” (Juan 17:9, 11, 15, 20) Ken gapu ta siaammo iti naisangsangayan a suot nga adda iti sanguanan ni Pedro, kunana kenkuana: “Ngem siak indawatanka tapno ti pammatim saan koma a mapukaw.” (Lucas 22:32) Anian a makagunggona no agtultuloytayo met iti panangikararag kadagiti kakabsattayo, a pampanunotentayo dagiti sabsabali saan ket a dagiti laeng bukodtayo a parikut ken paglaingan!​—Filipos 2:4; Colosas 1:9, 10.

14. Kasanotayo nga ammo a ni Jesus ket nagtalinaed a nadekket ken Jehova iti intero a naindagaan a ministeriona, ken kasano nga isut’ matuladtayo?

¹⁴ Iti intero a ministeriona, nagtalinaed ni Jesus iti panagkararag, nagtalinaed a nakadekdekket ken Jehova. (Hebreo 5:7-10) Ni apostol Pedro, idiay Aramid 2:25-28, inadawna ti Salmo 16:8 ket impakatna dayta ken Apo Jesu-Kristo: “Ta kuna ni David maipapan kenkuana: ‘Agnanayon a nakitak ti Apo iti sanguanak; ta adda iti makanawanko tapno saanakto a magaraw.” Maaramidtay met ti kasta. Maikararagtayo a nadekket koma ti Dios kadatayo, ken maipakitatayo ti panagtalektayo ken Jehova babaen kankanayon a panangkitatayo kenkuana iti panunottayo. (Idiligyo ti Salmo 110:5; Isaias 41:10, 13.) Inton agangay maliklikantayonton amin a kita ti riribuk, ta saranayennatayto ni Jehova, ket ditayto pulos agalla-alla.

15. (a) Maipanggep iti ania a rebbeng a ditay baybay-an ti agtalinaed iti panagkararag? (b) Ania a panagannad ti naited maipanggep iti kinamanagyamantayo?

¹⁵ Sapay koma ta ditay liwayan nga iyebkas ti panagyamantayo ken Jehova gapu kadagiti amin a kinaimbagna kadatayo, wen, “ti manglab-aw a di kaikarian a kinamanangaasi ti Dios,” nga iramanna ti sagut ti Anakna kas daton a subbot kadagiti basbasoltayo. (2 Corinto 9:14, 15; Marcos 10:45; Juan 3:16; Roma 8:32; 1 Juan 4:9, 10) Pudno, iti nagan ni Jesus, “agyamantayo nga agnanayon iti Dios ken Ama gapu kadagiti isuamin a bambanag.” (Efeso 5:19, 20; Colosas 4:2; 1 Tesalonica 5:18) Masapul nga agannadtayo a di ipalubos a tumamnay ti kinamanagyamantayo kadagiti adda kadatayo gapu ta okupadotayo unay kadagiti awan pay kadatayo wenno kadagiti personal a parikuttayo.

Panangiyallatiw kadagiti Babantottayo ken Jehova

16. No riribukendatayo dagiti adu a babantot, aniat’ rebbeng nga aramidentayo?

¹⁶ Ti panagtultuloy iti panagkararag ipakitana ti kauneg ti debosiontayo. No umawagtayo iti Dios, naimbag ti epektona kadatayo uray sakbay pay a sumangbay ti sungbat manipud kenkuana. No sumagmamano a babantot ti mangriribuk iti pampanunottayo, makapagtalinaedtayo a nadekket ken Jehova babaen panangsurot iti balakad nga: “Iyallatiwmo ta awitmo ken Jehova, ket saranayennakanto.” (Salmo 55:22) Babaen panangiyallatiwtayo amin dagiti babantottayo​—pakariribukan, panagdandanag, pannakapaay, butbuteng, ken dadduma pay​—iti Dios, buyogen naan-anay a pammati kenkuana, awatentayo ti kinatalinaay ti puso, “ti talna ti Dios a daeganna amin a pannakaawat.”​—Filipos 4:4, 7; Salmo 68:19; Marcos 11:24; 1 Pedro 5:7.

17. Kasanotayo a mabalin a magun-odan ti talna ti Dios?

¹⁷ Sumangbay kadi a dagus daytoy a talna ti Dios? Nupay mabalin a magun-odantayo a dagdagus ti sumagmamano a bang-ar, pumudno met ditoy ti kuna ni Jesus maipapan panangikararag iti nasantuan nga espiritu: “Itultuloyyo ti agdawat, ket maikkankayto; itultuloyyo ti agsapul, ket makasarakkayto; itultuloyyo ti umawag, ket ilukatandakayto.” (Lucas 11:9-13) Yantangay ti nasantuan nga espiritu isu ti pamay-an tapno maiwaksitayo ti pakariribukan, kasapulantayo ti agtalinaed iti panangdawat iti talna ti Dios ken ti tulongna maipanggep kadagiti babantottayo. Makasiguradotayo a babaen panagtultuloy iti panagkararag, maalatayo ti matarigagayan a bang-ar ken kinatalinaay ti puso.

18. Aniat’ aramiden ni Jehova para kadatayo no ditay ammo no ania ti masinunuo nga ikararagtayo iti maysa a kasasaad?

¹⁸ Ngem ania ngay no ditay ammo no ania ti masinunuo nga ikararagtayo? Dagiti makin-uneg nga asugtayo masansan nga agtalinaed a di maiyebkas gapu ta ditay naan-anay a maawatan ti kasasaadtayo, wenno ditay ammo no ania ti idatagtayo ken Jehova. Ditoy a mabalin a mangibabaet kadatayo ti nasantuan nga espiritu. Insurat ni Pablo: “Ta ditay ammo no kasano ti panagkararagtayo a kas maiparbeng, ngem ti espiritu met laeng ibabaetnatayo a buyogen dagiti un-unnoy a di maiyebkas.” (Roma 8:26) Kasano a kasta? Iti Sao ti Dios adda dagiti padto ken kararag a mainaig iti kasasaadtayo. Palubosanna a dagitoy ti mangibabaet kadatayo, no iyar-arig. Awatenna dagitoy a kas tay isu ti ikararagtayo no la koma ammotayo ti kaipapananda iti kasasaadtayo, ket siuumiso a tungpalenna ida.

Agtultuloy ti Kararag ken Inanama

19. Apay a ti kararag ken inanama agtultuloydanto nga agnanayon?

¹⁹ Ti panagkararag iti nailangitan nga Amatayo ket agtultuloyto nga agnanayon, nangnangruna no maipanggep iti kinamanagyaman gapu iti baro a lubong ken amin dagiti bendisionna. (Isaias 65:24; Apocalipsis 21:5) Agtultuloytayto met nga agrag-o iti inanama, gapu ta iti dadduma a pormana ti inanama agtalinaedto nga agnanayon. (Idiligyo ti 1 Corinto 13:13.) No ania dagiti baro a bambanag nga iyegto ni Jehova inton isut’ awanen iti sidong ti bukodna nga intuding nga aldaw ti Panaginana maipaay iti daga, ditay pay mapanunot. (Genesis 2:2, 3) Iti kinaagnanayon, isut’ addaan naayat a surpresa iti masanguanan para iti ilina, ket adu nga engrande a bambanag ti adda iti masanguanan para kadakuada iti dalan ti panangaramid iti pagayatanna.

20. Aniat’ rebbeng a determinasiontayo, ken apay?

²⁰ Buyogen kasta a makaparagsak a namnama iti masanguanantayo, sapay koma ta agtalinaedtay amin a nadekket ken Jehova babaen panagtalinaed iti panagkararag. Sapay koma ta ditay sumardeng nga agyaman iti nailangitan nga Amatayo kadagiti amin a bendisiontayo. Inton agangay dagiti ur-urayentayo ti sirarag-onto a matungpal, iti labes pay ti pinanunottayo wenno pinadpadaanantayo, gapu ta ni Jehova “maaramidna ti di matukod nga ad-adu ngem iti dagup ti isuamin a mabalintayo a dawaten wenno panunoten.” (Efeso 3:20) Gapu itoy, ngarud, ipaaytayo koma amin a pammadayaw ken dayag ken panagyaman iti kinaagnanayon ken Jehova a Diostayo, ti “Managdengngeg iti kararag”!

[Footnote]

Kasanom a Sungbatan?

◻ Apay a kasapulantayo ti agtalinaed iti panagkararag?

◻ Aniat’ maadaltayo manipud sakbay-Kristiano nga ulidan ti panagkararag?

◻ Aniat’ isuro ti ulidan ni Jesus kadatayo maipapan panagkararag?

◻ Kasanotayo a maiyallatiw dagiti babantottayo ken Jehova ken buyogen ania a resulta?

[Ladawan iti panid 17]

Nagtalinaed ni Daniel iti panagkararag agpapan pay panangipangta iti pannakaitappuak iti rukib dagiti leon