Agpipinnabilegkayo
“Awan koma ti sao a naalas a rumuar iti ngiwatyo, no di ket ti naimbag a maipaay a pakapabilgan.”—EFESO 4:29.
1, 2. (a) Apay siuumiso a maikuna a nakaskasdaaw ti panagsao? (b) Ania a panagannad ti mayanatup no iti panangusar iti dilatayo?
“TI PANAGSAO ket datdatlag a panait a mangreppet kadagiti gagayyem, pamilia ken kagimongan . . . Manipud iti natauan nga isip ken iti agtutunos a panaggaraw dagiti piskel [ti dila], makapataudtayo kadagiti uni a mangparugso iti ayat, apal, panagraem—kinapudnona aniaman a natauan a rikna.”—Hearing, Taste and Smell.
2 Ti dilatayo ket saan laeng a maysa nga organo a pagtilmon wenno pagraman; paset dayta ti abilidadtayo a mangiranud iti panunot ken riknatayo. “Ti dila ket maysa a bassit a kameng,” insurat ni Santiago. “Isu ti pangdayawtayo ken Jehova, nga Amatayo, ket isu ti pangilunodtayo kadagiti tattao a naaramid a ‘kaasping ti Dios.’” (Santiago 3:5, 9) Wen, mausartayo dagiti dilatayo kadagiti nasayaat a pamay-an, kas iti panangidayaw ken Jehova. Ngem gapu ta imperpektotayo, nalakatayo a maaramat dagiti dilatayo iti panangisawang kadagiti makapasakit wenno negatibo a bambanag. Insurat ni Santiago: “Kakabsat, saan a maiparbeng nga agtultuloy a mapasamak dagitoy a bambanag.”—Santiago 3:10.
3. Rumbeng nga ikkantayo iti atension dagiti ania a dua nga aspeto ti panagsaotayo?
3 Nupay awan tao a makatengngel a naan-anay iti dilana, pagreggetantay la ketdi ti rumang-ay. Balakadannatayo ni apostol Pablo: “Awan koma ti sao a naalas a rumuar iti ngiwatyo, no di ket ti naimbag a maipaay a pakapabilgan kas maiparbeng iti pakasapulan, tapno paraburanna dagiti agdengngeg.” (Efeso 4:29) Paliiwenyo a daytoy a patigmaan adda dua nga aspetona: ti ikagumaantayo a liklikan ken ti pagreggetantayo nga aramiden. Usigentayo dagita nga aspeto.
Panangliklik iti Sao a Naalas
4, 5. (a) Ania a pannakidangadang ti adda kadagiti Kristiano panggep iti narugit a panagsao? (b) Ania a ladawan ti maikanatad iti ebkas a “sao a naalas”?
4 Ti Efeso 4:29 idagadagna nga umuna kadatayo: “Awan koma ti sao a naalas a rumuar iti ngiwatyo.” Nalabit saan a nalaka dayta. Ti maysa a makagapu ket kadawyanen ti panagtabbaaw iti lubong iti aglawlawtayo. Adu dagiti Kristiano nga agtutubo ti inaldaw a makangngeg iti panagtabbaaw, agsipud ta nalabit pagarupen dagiti kaeskuelada a mangnayon dayta ti panangiyunay-unay wenno pagparangenna ida a naturtured. Nalabit ditay maliklikan a naan-anay ti pannakangngeg kadagiti narugit a sasao, ngem mabalinan ken rumbeng nga ikagumaantayo nga idian dagita. Awan lugarda iti isip ken ngiwattayo.
5 Naibatay ti pakdaar ni Pablo iti Griego a sao a mainaig iti nalaes nga ikan wenno nalungsot a prutas. Iladawanyo daytoy: Matmatmatanyo ti maysa a lalaki a di makaanus ket kasta unay ti luksawna. Kamaudiananna kellaat nga imbullaawna ti pungtotna, ket nakitayo a nagpugso ti nabungsot nga ikan. Kalpasanna nakitayo a nagpugso ti nakabuybuyok, nalungsot a prutas, a naiwarsi kadagiti amin a tao nga adda iti asideg. Asino isuna? Anian a nakaal-aliaw no isu ket maysa kadatayo! Kaskasdi, mayanatup ti kasta a ladawan no ‘palubosantayo a rumuar ti sao a naalas iti ngiwattayo.’
6. Kasano a maiyaplikar ti Efeso 4:29 iti manangbabalaw, negatibo a panagsao?
6 Sabali pay nga aplikasion ti Efeso 4:29 isut’ pananglikliktayo iti panagbalin a manangbabalaw a kanayon. Pudno nga amintayo addaan kadagiti opinion ken pili panggep kadagiti bambanag a ditay kayat wenno anamongan, ngem nakalangenkayon aya iti maysa a kasla adda negatibo a masaona (wenno adut’ masaona) iti tunggal nadakamat a tao, lugar, wenno banag? (Idiligyo ti Roma 12:9; Hebreo 1:9.) Ti panagsaona ket manangpadakes, makaupay, wenno mangdadael. (Salmo 10:7; 64:2-4; Proverbio 16:27; Santiago 4:11, 12) Nalabit dina mabigbig nga isu ket kas kadagiti manangbabalaw a tattao a dineskribir ni Malakias. (Malakias 3:13-15) Nalabit kasta unay ti pannakakellaatna no imbaga kenkuana ti maysa a tao nga agpalpaliiw nga agpugpugso ti nabungsot nga ikan wenno nalungsot a prutas iti ngiwatna!
7. Ania a panangsukimat iti bagi ti rumbeng nga aramiden ti tunggal maysa kadatayo?
7 Nupay nalaka a mailasin no ti maysa ket kanayon a mangisawang kadagiti negatibo wenno manangbabalaw a sasao, saludsodam ta bagim, ‘Agannayasak aya iti kasta? Agpayso aya a kastaak?’ Nainsiriban a panunoten sagpaminsan ti kababagas dagiti saotayo. Nangnangrunada aya a negatibo, manangbabalaw? Kaslatay aya kadagiti tallo a sinsinan a manangliwliwa ni Job? (Job 2:11; 13:4, 5; 16:2; 19:2) Apay dikay pagsasaritaan ti positibo a banag? No manangbabalaw a nangnangruna ti panagpapatangyo, apay dikay iturong dayta kadagiti makapabileg a bambanag?
8. Ania a leksion ti ipaay ti Malakias 3:16 no iti panagsao, ken kasanotay a maipakita nga ipakpakattayo ti leksion?
8 Indatag ni Malakias daytoy a panangisupadi: “Dagiti managbuteng ken Jehova nagsaoda iti maysa ken maysa, ket ni Jehova nagimdeng ken nangipangag. Ket maysa a libro ti pakalaglagipan nasuratan iti saklangna agpaay kadagidiay nagbuteng ken Jehova ken kadagidiay a nagpanunot iti naganna.” (Malakias 3:16) Napaliiwyo kadi no kasanot’ panagtignay ti Dios iti makapabileg a panagsasarita? Aniat’ mabalin nga epekto ti kasta a panagpapatang dagiti agkakadua? Personal a makaadaltayo iti leksion no iti inaldaw a panagsaotayo. Anian nga ad-adda a makapalaing kadatayo ken kadagiti sabsabali no ti gagangay a panagsasaritatayo iyanninawna ti ‘datontayo ti panangdaydayaw iti Dios.’—Hebreo 13:15.
Pagreggetan a Pabilgen dagiti Sabsabali
9. Apay dagiti Nakristianuan a gimong nasayaatda a gundaway a mangpabileg kadagiti sabsabali?
9 Dagiti gimong iti kongregasion nasayaatda a gundaway a pangisawan iti ‘naimbag a maipaay a pakapabilgan kas maiparbeng iti pakasapulan, tapno paraburanna dagiti agdengngeg.’ (Efeso 4:29) Maaramidtayo dayta no mangipaaytayo iti palawag manipud Biblia, makipaset iti demostrasion, wenno agkumento bayat dagiti saludsod-ken-sungbat a paset. Iti kasta pasingkedantayo ti Proverbio 20:15: “Dagiti bibig ti pannakaammo napategda nga alikamen.” Ken asinot’ makaammo no mano a puspuso ti matignay ken mapakiredtayo?
10. Kalpasan panangutob kadagiti masansan a nakapatpatangtayon, ania a panagbalbaliw ti mayanatup? (2 Corinto 6:12, 13)
10 Ti tiempo sakbay ken kalpasan dagiti gimong ket maitutop para iti panangpabileg kadagiti sabsabali babaen ti pannakipatang a makaay-ayo kadagiti agdengngeg. Nalaka nga usaren dagitoy a panawen kadagiti nasayaat a pannakisarita kadagiti kakabagian ken sumagmamano a gagayyem a kapasimpasigantayo. (Juan 13:23; 19:26) Nupay kasta, maitunos iti Efeso 4:29, apay dikay iraman a kasao dagiti dadduma? (Idiligyo ti Lucas 14:12-14.) Maikeddengtayo a nasaksakbay saan laeng ti basta panangkablaaw iti naimbag-nga-aldawyo kadagiti sumagmamano a kabbaro, natataengan, wenno kadagiti agtutubo, no di ket uray pay makikatugaw kadagiti ubbing tapno ad-adda nga asidegtayo kadakuada. Ti napaypayso a pannakaseknantayo ken dagiti tiempo ti makapabileg a panagsasarita pagbalinenna dagiti dadduma nga ad-adda a mangiyallinga kadagiti karirikna ni David idiay Salmo 122:1.
11. (a) Aniat’ nakairuamanen dagiti adu no iti panagtugaw? (b) Apay a gagaraen dagiti dadduma a baliwan ti pagtugawanda?
11 Sabali pay a tulong iti makapabileg a panagpapatang isut’ panangbaliw iti pagtugawan kadagiti gimong. Ti agaw-awir nga ina mabalin nga iti asideg ti kasilias ti pagtugawanna, wenno ti nakapsut mabalin a kasapulanna ti tugaw iti pagnaan (aisle), ngem dagiti ngay dadduma kadatayo? Ti pannakairuam mabalin nga iturongnatayo iti sigud a pagtugawan wenno lugartayo; kas ti tumatayab naisigud nga agsubli iti umokna. (Isaias 1:3; Mateo 8:20) Sipaprangkesa, nupay kasta, yantangay mabalintayo met ti agtugaw uray sadino, apay ditay baliwbaliwan ti pagtugawantayo—iti kannawan a benneg, kannigid a benneg, iti dumna ti sango, ken dadduma pay—iti kasta ad-adda a maam-ammotayo dagiti sabsabali? Nupay awan bilin nga aramidentayo daytoy, dagiti panglakayen ken dadduma pay a natataengan a mangbaliwbaliw ti pagtugawanda nasarakanda a nalaklaka ti mangiranud iti makaay-ayo kadagiti adu imbes a kadagiti laeng sumagmamano a nasinged a gagayyem.
Mangpabileg iti Nadiosan a Pamay-an
12. Ania a di makaay-ayo a pagannayasan ti naiparangarangen iti intero a historia?
12 Ti tarigagay ti maysa a Kristiano a mangpabileg kadagiti sabsabali ti rumbeng a mangtignay kenkuana a tumulad iti Dios iti daytoy a banag imbes a surotenna ti natauan a pagannayasan a mangaramid kadagiti adu a paglintegan.a Nabayagen nga agduyos dagiti imperpekto a tao nga iturayan dagiti kalangenlangenda, ket uray dagiti sumagmamano nga adipen ti Dios timmulokda iti daytoy a pagannayasan. (Genesis 3:16; Eclesiastes 8:9) Idi panawen ni Jesus dagiti papangulo a Judio ‘nangipabaklayda kadagiti nadagsen nga awit kadagiti sabsabali ngem isuda dida kayat a bagkaten dagita.’ (Mateo 23:4) Pinagbalinda dagiti di makadangran a kustombre nga inkapilitan nga ug-ugali. Iti nalabes a panangipilitda kadagiti natauan a bilbilin, naliwayanda dagiti banag a napatpateg iti Dios. Awan ti napabileg iti panangaramidda kadagiti di nainkasuratan a bilbilin; dagiti wagasda ket saan a wagas ti Dios.—Mateo 23:23, 24; Marcos 7:1-13.
13. Apay saan a nasayaat ti mangaramid iti nakaad-adu a paglintegan agpaay kadagiti pada a Kristiano?
13 Dagiti Kristiano napaypayso a tarigagayanda a tungpalen dagiti nadiosan a linteg. Nupay kasta, uray datayo mabalin nga agannayas a mangaramid kadagiti nakaad-adu a makapadagsen a paglintegan. Apay? Maysa a makagapu, nagduduma dagiti kayat ken pili, gapuna nga anamongan dagiti dadduma dagiti di kayat dagiti sabsabali ken iti panagriknada masapul a maiwaksi. Nagduduma met dagiti Kristiano iti irarang-ayda iti naespirituan a kinanataengan. Ngem ti aya panangaramid kadagiti adu a paglintegan ket nadiosan a wagas iti panangtulong iti sabali a rumang-ay iti naespirituan a kinanataengan? (Filipos 3:15; 1 Timoteo 1:19; Hebreo 5:14) Uray no ti kurso ti maysa a tao ket agparang nga aglablabes wenno napeggad, ti aya mangipawil a linteg ti kasayaatan a solusion? Ti wagas ti Dios isut’ panangikagumaan dagiti kualipikado a tattao a mangisubli iti agbasbasol a tao babaen ti naalumamay a pannakirinnason kenkuana.—Galacia 6:1.
14. Aniada a panggep ti imbanag dagiti linteg nga inted ti Dios iti Israel?
14 Pudno, nupay inusarna ti Israel kas ilina, nangipaalagad ti Dios iti ginasut a linlinteg maipapan iti panagdayaw iti templo, datdaton, uray iti panagdalus. Maikanatad daytoy iti naidumduma a nasion, ket adu kadagiti linteg ti naaddaan naimpadtuan a kinapateg ken inturongna dagiti Judio iti Mesias. Insurat ni Pablo: “Ti Linteg nagbalin a mangaywan kadatayo tapno iturongnatayo ken Kristo, tapno mapalintegtayo a maipuon iti pammati. Ngem ita ta immayen ti pammati, awantayon iti babaen ti mangaywan.” (Galacia 3:19, 23-25) Kalpasan a nagpatingga ti Linteg iti kayo a pagtutuokan, saan a nangted ti Dios kadagiti Kristiano iti nakaad-adu a linteg iti kaaduan a benneg ti biag, a kas ket tay isu dayta ti wagas tapno agtultuloy a mapabileg ti pammatida.
15. Ania a panangiwanwan ti inted ti Dios kadagiti Kristiano a managdaydayaw?
15 Siempre, adda linteg a sursurotentayo. Imbilin ti Dios kadatayo nga adayuantayo ti idolatria, pannakiabig ken pannakikamalala, ken di umiso a panagusar iti dara. Espesipiko nga iparitna ti pammapatay, panagulbod, espiritismo, ken dadduma pay a basol. (Aramid 15:28, 29; 1 Corinto 6:9, 10; Apocalipsis 21:8) Ken nangipaay iti Saona iti nabatad a balakad kadagiti adu a bambanag. Kaskasdi, iti dakdakkel a rukod ngem kadagiti Israelitas, rebbengtayo nga adalen ken ipakat dagiti prinsipio ti Biblia. Mapabileg dagiti panglakayen dagiti sabsabali babaen panangtulong kadakuada a mangsapul ken mangusig kadagitoy a prinsipio imbes a mangbiruk wenno mangaramid laeng kadagiti paglintegan.
Papanglakayen a Mangpabileg
16, 17. Nangituyang dagiti apostol ti ania a nasayaat a paguadan no iti panangaramid kadagiti paglintegan agpaay kadagiti pada a managdaydayaw?
16 Insurat ni Pablo: “Isuna laeng nga iti nakagtengantayon ituloytayo koma a pagnaan.” (Filipos 3:16) Maitunos iti dayta a nadiosan a panangmatmat, nakilangen ti apostol iti makapabileg a pamay-an. Kas pangarigan, rimsua ti supiat no mabalin ti mangan iti karne a naggapu iti templo ti idolo. Daytoy aya a panglakayen, nalabit gapu iti panagpapada wenno kinasimple, nangputar iti sumagmamano a paglintegan agpaay iti amin kadagiti immuna a kongregasion? Saan. Binigbigna a ti panagduduma ti pannakaammo ken irarang-ay iti kinanataengan nalabit inturongna dagidiay a Kristiano iti nagduduma a pili. No kenkuana, isut’ determinado a mangituyang iti nasayaat nga ulidan.—Roma 14:1-4; 1 Corinto 8:4-13.
17 Ipakita ti Kristiano a Griego a Kasuratan a nangipaay dagiti apostol iti makatulong a balakad maipapan kadagiti sumagmamano a personal a bambanag, kas iti panagkawkawes ken panaglanglanga, ngem saanda a nangaramid kadagiti sapasap a paglintegan. Itatta maysa daytoy a nasayaat nga ulidan kadagiti Kristiano a manangaywan, a maseknan iti panangpabileg iti arban. Ken kinapudnona saklawenna ti pamunganayan a wagas ti pannakilangen a sinurot ti Dios uray iti kadaanan nga Israel.
18. Nangipaay ni Jehova kadagiti ania a paglintegan iti Israel no iti panagkawkawes?
18 Saan nga inikkan ti Dios dagiti Israelitas kadagiti nalabor a linlinteg maipapan iti panagkawkawes. Agparang a nagusar dagiti lallaki ken babbai kadagiti agpapada a kagay, wenno makinruar a pagan-anay, nupay mabalin a nabordaan wenno ad-adut’ marisna ti kawes ti babai. Agpadpada a nagusar dagiti lallaki ken babbai iti sa·dhinʹ, wenno makin-uneg a pagan-anay. (Oc-ocom 14:12; Proverbio 31:24; Isaias 3:23) Aniada a linteg iti panagkawkawes ti inted ti Dios? Di rumbeng nga agusar agpadpada dagiti lallaki ken babbai kadagiti kawes a mangilasin iti kasungani a sekso, nalabit buyogen ti homoseksual a panggep. (Deuteronomio 22:5) Tapno ipakita ti pannakaidumada kadagiti nasion iti aglawlawda, dagiti Israelitas masapul a mangaramidda iti parparaypay kadagiti gayadan dagiti kawesda, ket kabilanda ti rabaw ti paraypay iti maysa a lubid nga asul, ken nalabit borlas kadagiti suli dagiti kagay. (Numeros 15:38-41) Dayta ti kangrunaan a pagannurotan nga impaay ti Linteg maipapan kadagiti estilo ti panagkawkawes.
19, 20. (a) Ania a panangidalan ti ipaay ti Biblia kadagiti Kristiano iti panagkawkawes ken panaglanglanga? (b) Aniat’ rumbeng a panangmatmat dagiti panglakayen maipapan iti panangaramid kadagiti paglintegan no iti personal a langa?
19 Nupay dagiti Kristiano awanda iti sidong ti Linteg, addaantay aya kadagiti dadduma a detaliado a paglintegan maipapan iti panagkawkawes wenno panagarkos a nailanad idiay Biblia agpaay kadatayo? Kinaagpaysuanna awan. Nangipaay ti Dios kadagiti natimbeng a prinsipio a mabalintay nga ipakat. Insurat ni Pablo: “Tarigagayak a dagiti babbai agkawesda ti naemma, nga agarkosda a buyogen ti kinanakman ken saan a kinapalalo, saan a kadagiti buok a sinallapid ken balitok wenno perlas wenno pagan-anay a nangina.” (1 Timoteo 2:9) Ingunamgunam ni Pedro nga imbes nga ipamaysa iti pisikal nga arkos, dagiti Kristiano a babbai ipamaysada koma iti “tao a makin-uneg iti puso a maarkosan koma iti kawes a mataginayon ti maysa a nakem a naemma ken natalna.” (1 Pedro 3:3, 4) Ti kinapudno a nairekord dayta a balakad isingasingna a dagiti dadduma nga immuna-siglo a Kristiano nalabit kinasapulanda ti agbalin a naem-emma ken natimbeng iti panagkawkawes ken panaglanglangada. Kaskasdi, imbes nga ipaalagad—wenno iparit—ti sumagmamano nga estilo, nangipaay laeng dagiti apostol iti makapabileg a balakad.
20 Dagiti Saksi ni Jehova rumbeng ken kadawyanna a maraemda gaput’ naemma a langada. Nupay kasta, nagduduma dagiti estilo kadagiti nagduduma a pagilian ken uray pay iti maysa a lugar wenno kongregasion. Siempre, ti maysa a panglakayen nga addaan nainget a kapanunotan wenno pili iti panagkawkawes ken panaglanglanga ti mabalinna nga ikeddeng ti maitutop kenkuana ken iti pamiliana. Ngem no iti arban, masapul a laglagipenna ti imbaga ni Pablo: “Saan a gapu ta iturayanmi ti pammatiyo, no di ket dakami ti tumulong iti rag-oyo, ta iti pammati addakayo a sititibker.” (2 Corinto 1:24) Wen, iti panangsarangetda iti aniaman a pagannayasan a mangikeddeng kadagiti paglintegan agpaay iti kongregasion, pagreggetan dagiti panglakayen a pabilgen ti pammati dagiti sabsabali.
21. Kasano a makaipaay dagiti panglakayen iti makapabileg a tulong no napalalo ti panagkawkawes ti maysa?
21 Kas idi immuna a siglo, no dadduma ti kabbaro wenno nakapsut iti naespirituan a tao mabalin a surotenna ti mapagduduaan wenno di nainsiriban a kurso iti panagkawkawes wenno iti panagusar ti makeup wenno alahas. Ania ngarud ti aramiden? Manen, mangted ti Galacia 6:1 iti panangiwanwan agpaay kadagiti Kristiano a panglakayen a sipapasnek a kayatdat’ tumulong. Sakbay nga ikeddeng ti maysa a panglakayen ti mangipaay iti balakad, nalabit nainsiriban no makiuman iti padana a panglakayen, no mabalbalin saan nga iti maysa a panglakayen nga ammona nga agpada ti pili wenno kapanunotanda. No agparang nga adu iti kongregasion ti maim-impluensiaan ti nailubongan nga estilo ti panagkawkawes ken panaglanglanga, mabalin a pagsasaritaan ti bagi dagiti panglakayen no kasano ti kasayaatan a panangipaay iti tulong, kas babaen ti naasi, makapabileg a paset iti gimong wenno babaen ti panangitukon iti indibidual a tulong. (Proverbio 24:6; 27:17) Ti kalatda isut’ panangiparegta iti panangmatmat idiay 2 Corinto 6:3: “A dikam mangted iti pakaitibkolan, tapno saan a mababalaw ti kinaministromi.”
22. (a) Apay di koma pakariribukan no adda dagiti bassit a panagduduma ti panangmatmat? (b) Ania a nasayaat nga ulidan ti impaay ni Pablo?
22 Dagiti Kristiano a panglakayen a ‘mangipaspastor iti arban ti Dios nga adda iti aywanda’ kayatda nga aramiden ti kas imbalabala ni Pedro, nga isu ti, saanda nga ‘iturayan dagiti impakumit ti Dios.’ (1 Pedro 5:2, 3) Bayat ti panangaramidda iti naayat a trabahoda, nalabit rumsua dagiti parikut maipapan kadagiti bambanag a mainaig kadagiti nagduduma a panaggusto. Nalabit naipaugalin iti maysa a lugar ti agtakder a mangbasa kadagiti parapo bayat ti Panagadal ti Pagwanawanan. Mabalin a tamingen dagiti urnos ti grupo iti tay-ak ti serbisio ken adu a dadduma pay a detalye panggep iti ministerio a mismo sigun kadagiti kannawidan iti dayta a lugar. Kaskasdi, dakes ayat’ pagbanaganna no naiduma bassit ti pamay-an ti maysa? Dagiti naayat a manangaywan tarigagayanda a “maaramid koma dagiti isuamin a banag iti natakneng ken naurnos,” a daytoy nga ebkas inusar ni Pablo maipapan kadagiti namilagruan a sagut. Ngem ipakita ti konteksto a ti kangrunaan a pakaseknan ni Pablo ket “ti pannakapabileg ti kongregasion.” (1 Corinto 14:12, 40) Awan impakitana a pagannayasan a mangaramid iti nakaad-adu a paglintegan, a kas ket tay ti naan-anay a panagpapada wenno kinalaing a mangitungpal iti gakat ti kangrunaan a panggepna. Insuratna: “Ti Apo inikkannakami [iti autoridad] a maipaay a pangpatibker kadakayo a saan ket a tapno pangpasag kadakayo.”—2 Corinto 10:8.
23. Ania dagiti sumagmamano a pamay-an a matuladtay ti ulidan ni Pablo iti panangpabileg kadagiti sabsabali?
23 Awan duadua nga inkagumaan ni Pablo a pabilgen dagiti sabsabali babaen ti positibo ken makaparegta a panagsao. Imbes a makitimpuyog kadagiti sumagmamano laeng a gagayyem, pinagreggetanna a binisita dagiti adu a kakabsat a lallaki ken babbai, agpadpada dagiti napigsa iti naespirituan ken dagidiay nangnangruna a makasapul iti pammabileg. Ken inyunay-unayna ti ayat—imbes a dagiti paglintegan—ta “ti ayat mamabileg.”—1 Corinto 8:1.
[Footnote]
a Iti uneg ti pamilia nalabit maibalakad dagiti nagduduma a paglintegan, depende kadagiti kasasaad. Pusgan ti Biblia dagiti nagannak a mangikeddeng kadagiti bambanag agpaay kadagiti menor de edad nga annakda.—Exodo 20:12; Proverbio 6:20; Efeso 6:1-3.
Dagiti Punto a Marepaso
◻ Apay mayanatup ti panagbalbaliw no agannayastayo iti negatibo wenno manangbabalaw a panagsao?
◻ Aniat’ maaramidantayo tapno ad-adda a makapabileg iti kongregasion?
◻ Ania ti nadiosan a padron iti panangaramid kadagiti adu a paglintegan agpaay kadagiti dadduma?
◻ Aniat’ tumulong kadagiti panglakayen a lumiklik iti panangaramid kadagiti natauan a paglintegan agpaay iti arban?