Kuarta—Ti Natulnog nga Adipenyo
“ITI nagbaetan ti 1968 ken 1986 ti rukod dagiti natataengan idiay Gran Britania nga addaan kadagiti maur-urnong a kuenta iti dumakdakkel a kagimongan ti ngimmato manipud 15% inggana iti 64%,” kuna ti Glasgow Herald. Maisupadi iti dayta, kuna ti pagiwarnakan: “Ti bilang dagiti tattao a kapaset ti maysa nga Iglesia Kristiana ket bimmaban.”
Ti kuarta, wenno Mammon, ti nabayagen a maikukuenta a maibusor iti Dios, awan duadua gapu kadagiti sasao ni Jesus: “Awan ti tao a makabalin nga agserbi iti dua nga Apo: ta guraennanto ti maysa ket ayatennanto ti sabali . . . Dikay mabalin ti agserbi iti Dios ken iti kinabaknang.”—Mateo 6:24, King James Version.
Maigiddato iti dayta, nupay kasta, kuna ti Biblia: “Ti kuarta isu ti maysa a salaknib.” (Eclesiastes 7:12) Wenno kas ti panagkuna ti maysa a tao iti moderno a tiempo, “Ti kuarta ti mangisasao ti pannakaawat iti pagsasao a matarusan amin a nasnasion.”
Ngem kasanotay a masigurado a ti kuarta ti makagunggona imbes a mangituray kadatayo?
Mapneken kadagiti Nasken a Kasapulan iti Biag
Taraon
Pagkawes
Pagtaengan
Dagiti adda iti ngato ket naskenda. Kasapulanyo ida tapno agbalin a naragsak. Kas kuna ti Biblia: “No adda ngarud pagtaraontayo ken pagkawestayo, mapnektayon koma iti daytoy.” Kinapudnona saanyon a kasapulan iti aniaman. “Ta awan ti inyegtayo ditoy lubong, ket ditayto met mabalin ti mangitugot iti aniaman a banag.”—1 Timoteo 6:7, 8.
Nupay kasta, kasanon no ti kuarta a masapsapulanyo ket saan a supisiente a mangipaay kadakayo iti pampanunotenyo kas dagiti nesesita? No kasta mabalin a panunotenyo ti umakar iti maysa a lugar a sadiay ti sueldoyo ket maanayanna dagiti kasapulanyo. Ngem ditoy ti pakasapulan a pangtingitinganyo a sipupudno ti adda a kasasaad ken agannadkayo, ta ipakdaar manen ti Sao ti Dios: “Ngem dagiti agpanggep a bumaknang matnagda iti maysa a pannakasulisog ken ti maysa a silo ken kadagiti adu nga agum a minamaag ken makaranggas, a mangipalned kadagiti tao iti pannakarba ken pannakapukaw.”—1 Timoteo 6:9.
Sisisirib ipangagyo daytoy a pakdaar! Umimdengkayo ken Kristiano nga apostol Pablo a nangigunamgunam, “Ti panagbiagyo maiyadayo koma iti kinaagum iti pirak.” (Hebreo 13:5) Sukimatenyo ti bagiyo, a saludsodenyo: ‘Kontentoakon aya kadagiti nasken a bambanag? Wenno tartarigagayak dagiti kinaluho?’
Pudno, ti kuarta ti makaipaay kadagiti kanayonan a makaparagsak. “Ti tinapay maaramid a maipaay iti pagkatawaan dagiti trabahador, ket ti arak paragsakenna ti biag,” kuna ti Biblia, “ket ti kuarta sungbatanna dagiti amin a bambanag.” Kaskasdi, dagiti kanayonan a mabalin a gatangen ti kuarta ket saanda a nasken a maipaay iti pudpudno a ragsak.—Eclesiastes 10:19.
Panangaywan ti Kuarta
Ngarud, aniat’ maaramidanyo tapno maikabilyo ti kuarta iti umiso a lugarna, kas maysa nga adipen? Nasken ti panagbiag iti uneg ti kabaelan ti maysa. Kas pangarigan, ni Liz, a nadakamat a nasapsapa, kunana: “Itan ammokon a ti pagtataudan dagiti problema ti pamiliak idi maysaak pay nga ubing isu ti nakapuy a panangaywan ti kuarta. Aggatangkami babaen iti utang, ket gapu itoy kanayon nga adda ti agbitbitin nga utang iti ngato ti ul-ulomi. Mangiyeg daytoy iti panagdanag.”
Siempre, kasapulan ti naannad a panangpanunotyo iti adda a kuartayo. Inton awatenyo ti sueldoyo, umuna nga ipuerayo ti kuarta a pagbayadyo kadagiti nasken. Iti daytoy a pamay-an, ti kuartayo agbalinto a mangsalaknib nga adipen, kas kunaen ti Eclesiastes 7:12 a maaramidanna.
Ti rasonable a panangkita iti masanguanan ti nasken a paset ti nasayaat a panangaywan ti kuarta. Ilasinyo ti kantidad a kasapulan a mangaywan kadagiti um-umay a paggastosan. Ngem, laglagipenyo, ti aglablabes a pannakaseknan iti natalged a masanguanan babaen iti kuarta ket kinapudnona maysa a makadadael a porma ti materialismo.
Laglagipenyo, met, a dadduma kadagiti kuarta nga adda kadakayo ket kinapudnona saanyo a kuarta. Malagipyo pay aya idi napagsaludsodan ni Jesus maipapan ti panagbayad ti buis? Isut’ dimmawat ti maysa a sinsilio ket insaludsodna, “Siasino ti makinladawan itoy?”
“Ni Caesar,” ti sungbatda.
“Itedyo ken Caesar ti kukua ni Caesar,” insungbat ni Jesus.
Gapuna, dagiti nainkalintegan pannakaipasdekna a gobierno nainkalintegan ti panagkalikagumda iti buis a bayad dagiti serbisioda kas ti panangaywan iti salun-at, edukasion, ken kadagiti transportasion. No tarigagayanyo ti pabor ti Dios, ngarud addakayo met iti sidong ti obligasion nga agbayad iti naituding a kantidad a makalikaguman a maipaay iti buis.—Marcos 12:13-17.
Ti Sabali Pay a Nasken
Malaksid iti taraon, pagkawes, ken pagtaengan, adda pay ti sabali a nasken a ditay mabalin a liwayan a di mangpataud kadatayo kadagiti serioso a problema. Maikeddengyo kadi no ania daytoy a nasken manipud kadagitoy a sasao ni Jesus: “Pakigayyemyo dagiti kinabaknang a saan a pudno, tapno, inton maibusen awatendakayto kadagiti abong-abong nga agnanayon”?—Lucas 16:9.
Dagiti kinabaknang mapaayda. Adu kadatayo ti makaammo iti dayta bayat a makitkitatayo a ti kaadu ti magatang ti kuartatayo ket kankanen met ti implasion. Gapuna, ngarud, bayat a sibibiagtayo, tarigagayantay nga usaren ti kuartatayo iti pamay-an a pakigayyem kadagidiay umawat kadatayo iti “agnanayon nga abongabong.” Asino dagitoy a mananggunggona?
Ni Jesu-Kristo a mismo itdenna ti sungbat idi kinunana iti kararag: “Daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayon, ti pananggun-odda ti pannakaammo kenka, a maymaysa a pudno a Dios, ken daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Wen, no kayattayo ti biag iti labes ti agdama nga ababa, napnuan riribuk a kaaddatayo, nasken unay nga agbalintayo a gagayyem ti Namarsuatayo, ni Jehova a Dios, ken ti Anakna, ni Jesus.
Ngem, maisaludsodyo, kasano a maaramidak daytoy? Anianto ti kalikagumanna kaniak? Mangiyegto aya daytoy iti pudpudno a ragsak?
[Ladawan iti panid 8]
Ti sursuro ni Jesus nga ‘ited ken Caesar dagiti bambanag a kukua ni Caesar’ ti mangikabil ti responsabilidad kadatayo itatta