Ditay Koma Pulos Agsanud nga Agturong iti Pannakadadael!
“Saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael.”—HEBREO 10:39.
1. Ania dagiti kasasaad a nangpabuteng ken ni apostol Pedro?
NAKLAAT la ketdi dagiti apostol idi imbaga kadakuada ti patpatgenda nga Apo a ni Jesus a mawarawara ken baybay-andanto ni Jesus. Kasano a mapasamak dayta iti oras a kasapulanna unay ida? Siiinget a kinuna ni Pedro: “Uray pay no amin dagiti dadduma maitibkolda, kaskasdi a siak saanto.” Kinapudnona, natured ken awan kabuteng ni Pedro. Ngem idi naliputan ken natiliw ni Jesus, nawarawara dagiti apostol, a pakairamanan ni Pedro. Idi pinalutpotda ni Jesus iti balay ti Nangato a Padi a ni Caifas, madandanagan a nagbati ni Pedro iti paraangan. Nalam-ek idi ti rabii. Nalabit nagbuteng ni Pedro di la ket ta papatayenda ni Jesus ken ti asinoman a nakikadkadua kenkuana. Idi nailasin dagiti adda sadiay a tattao a maysa ni Pedro kadagiti nasinged a kakadua ni Jesus, napalalo ti butengna. Namitlo nga imbaga ni Pedro nga awan pakainaiganna ken ni Jesus. Inlibakna pay ketdi!—Marcos 14:27-31, 66-72.
2. (a) Apay a ti panagbuteng ni Pedro iti daydi rabii a natiliw ni Jesus dina pinagbalin ni Pedro a maysa ‘kadagidiay kita nga agsanud’? (b) Ania koma ti determinasiontayo?
2 Nasaem daydi a pagteng iti biag ni Pedro. Awan duadua a pinagbabawyanna dayta iti unos ti panagbiagna. Ngem nagbalinen kadi a takrot ni Pedro gapu iti inaramidna iti dayta a rabii? Isu kadi daydiay “kita” ti tao a dineskribir idi agangay ni apostol Pablo idi insuratna: “Ita saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael”? (Hebreo 10:39) Nalabit umanamong ti kaaduan kadatayo a saan nga agaplikar ken ni Pedro ti sasao ni Pablo. Apay? Agsipud ta apagkanito ti panagbuteng ni Pedro, apagbiit a pannakailaw-an iti biag ti maysa a tao a naisangsangayan ti kinatured ken pammatina. Umasping iti dayta, adu kadatayo ti naaddaan kadagiti pagteng iti biag nga ibaintayo no malagiptayo, dagiti kanito a linapunosnatayo ti buteng ket napukaw ti turedtayo a mangsalimetmet iti takdertayo maipaay iti kinapudno, nga isu koma ti rumbeng nga inaramidtayo. (Idiligyo ti Roma 7:21-23.) Masiguradotayo a dagiti kasta nga apagkanito a pannakailaw-an dina kaipapanan a datayo ti kita ti tao nga agsanud nga agturong iti pannakadadael. Ngem nasken latta a determinadotayo a di agbalin a kasta. Apay? Ken kasanotay a maliklikan ti panagbalin a kasta a kita ti tao?
No Ania ti Kaipapanan ti Panagsanud nga Agturong iti Pannakadadael
3. Kasano a nalapunos iti buteng da propeta Elias ken Jonas?
3 Idi insurat ni Pablo ti maipapan iti “kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael,” dina tuktukoyen dagidiay apagbiit a maawanan iti tured. Sigurado nga ammo ni Pablo daydi napasamak ken ni Pedro ken dadduma pay nga umasping a kasasaad. Nupay maysa ni Elias a natured ken prangka a propeta, adda idi ti panawen a nagbuteng ket naglibas tapno maispal ti biagna agsipud ta impangta ni Reyna Jezabel a papapatayna ti propeta. (1 Ar-ari 19:1-4) Nakarkaro pay ti buteng ni propeta Jonas. Imbaon ni Jehova a mapan idiay Ninive, maysa nga agdindinamag a nadangkok, dakes a siudad. Limmugan a dagus ni Jonas iti barko nga agturong iti sabali a direksion, idiay Tarsis, a 3,500 kilometro ti kaadayona! (Jonas 1:1-3) Kaskasdi, saan a maitutop nga ibilang kadagidiay kita dagiti tao nga agsanud dagitoy a matalek a propeta wenno ni apostol Pedro. Apay a saan?
4, 5. (a) Kasano a ti konteksto tulongannatayo a mangsierto no ania a “pannakadadael” ti tuktukoyen ni Pablo iti Hebreo 10:39? (b) Ania ti kayat a sawen ni Pablo idi kinunana: “Saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael”?
4 Imutektekanyo dagiti sao nga inaramat ni Pablo: “Ita saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael.” Ania a “pannakadadael” ti kayatna a sawen? Agnanayon a pannakadadael ti kayulogan no dadduma ti Griego a sao nga inaramatna. Maitunos daytoy iti konteksto. Sakbay dayta, namallaag ni Pablo: “No sipapakinakem nga iyugalitayo ti panagbasol kalpasan nga inawattayon ti umiso a pannakaammo iti kinapudno, awanen ti nabati nga aniaman a sakripisio a maipaay iti basbasol, no di ket adda nakabutbuteng a panangin-inanama iti pannakaukom ken adda umap-apuy nga imun a mangibusto kadagidiay bumusbusor.”—Hebreo 10:26,27.
5 No kasta, idi kinuna ni Pablo kadagiti kapammatianna, “Saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael,” ibagbagana nga isu ken dagiti matalek a Kristiano a sinuratanna ket determinado a di tumallikud ken ni Jehova ken sumardeng nga agserbi kenkuana. Agtungpal laeng dayta iti agnanayon a pannakadadael. Maysa ni Judas Iscariote a nagsanud nga agturong iti kasta a pannakadadael, kasta met dagiti dadduma a simmupiat iti kinapudno a sipapakinakem a nagtignay maibusor iti espiritu ni Jehova. (Juan 17:12; 2 Tesalonica 2:3) Maibilang dagiti kasta a tattao kadagiti “natakrot” nga aglak-am iti agnanayon a pannakadadael iti simboliko a dan-aw nga apuy. (Apocalipsis 21:8) Saan, ditay kayat a kasta a kita ti tao ti pagbanagantayo!
6. Ania ti kayat ni Satanas nga aramidentayo?
6 Kayat ni Satanas a Diablo nga agsanudtayo nga agturong iti pannakadadael. Tangay nalaing a mangiwayat kadagiti “nasikap nga aramid,” ammona a ti kasta a pakadadaelan ket masansan a mangrugi kadagiti babassit a banag. (Efeso 6:11, footnote) No dina maibanag ti panggepna babaen ti direkta a panangidadanes, ikagumaanna a dadaelen ti pammati dagiti pudno a Kristiano babaen dagiti nasikap a pamay-an. Kayatna a pagulimeken dagiti natured ken naregta a Saksi ni Jehova. Kitaentayo no ania dagiti taktika nga impakatna kadagiti Hebreo a Kristiano a sinuratan ni Pablo.
No Kasano a Nasuot Dagiti Kristiano Tapno Agsanudda
7. (a) Ania ti pakasaritaan ti kongregasion sadi Jerusalem? (b) Ania ti naespirituan a kasasaad ti dadduma kadagiti sinuratan ni Pablo?
7 Ipakita ti ebidensia a sinuratan ni Pablo dagiti Hebreo idi agarup 61 K.P. Nariribuk ti pakasaritaan ti kongregasion sadi Jerusalem. Kalpasan ti ipapatay ni Jesus, naglak-am iti agsasagadsad a nakas-ang a pannakaidadanes dagiti adu a Kristiano nga adda iti siudad, isut’ gapuna a nawarawarada. Nupay kasta, adda tiempo a timmalna ti kasasaad, ket immadu dagiti Kristiano. (Aramid 8:4; 9:31) Iti panaglabas dagiti tawen, bumallaballaet dagiti pannakaidadanes ken pakarigatan. Agparang nga idi sinuratan ni Pablo dagiti Hebreo, medio timmalna ti kongregasion. Ngem adda latta dagiti pakasuotan. Agarup tallo a dekadan ti naglabas sipud idi impakpakauna ni Jesus ti pannakadadael ti Jerusalem. Nalabit adda dagidiay nangipagarup a mabayag pay ti panungpalan ket saan a dumteng bayat ti panagbiagda. Dagiti dadduma, nangruna dagidiay nabiit pay a nagbalin a manamati, ket saan pay idi a nasuot babaen ti nakaro a pannakaidadanes ken saanda unay a marikna ti pannakasapul nga agibtur iti sidong ti pakasuotan. (Hebreo 12:4) Sigurado a ginundawayan ni Satanas ti kakasta a kasasaad. Aniada a “nasikap nga aramid” ti impakatna?
8. Ania ti kababalin ti adu a Judio mainaig iti kongregasion Kristiano a nabiit pay idi a naipasdek?
8 Inumsi dagiti Judio idiay Jerusalem ken Judea ti kongregasion Kristiano a nabiit pay idi a naipasdek. No anagentayo ti linaon ti surat ni Pablo, maawatantayo no ania ti nanguyawan dagiti napalangguad a Judio a panguluen ti relihion ken dagiti pasurotda kadagiti Kristiano. Mabalin a kasda la ibagbaga: ‘Addaankami iti nadaeg a templo idiay Jerusalem a sitatakder iti adun a siglo! Addaankami iti natan-ok a nangato a padi nga agan-annong sadiay, agraman dagiti katulonganna a papadi. Inaldaw a maidatag dagiti daton. Addaankami iti Linteg, nga inyallatiw dagiti anghel ken ni Moises ken napatalgedan babaen dagiti nakaskasdaaw a pasamak idiay Bantay Sinai. Awanan kadagitoy a banag daytoy baro a sekta, dagita a Kristiano a nagapostasia iti Judaismo!’ Nagepekto kadi ti kasta a pananglais? Agparang a nariribukan dagiti dadduma a Hebreo a Kristiano kadagita a panangatakar. Dimteng ti surat ni Pablo a tumulong kadakuada iti tumutop a tiempo.
No Apay a Dida Koma Pulos Agsanud nga Agturong iti Pannakadadael
9. (a) Ania ti tema ti surat a naiturong kadagiti Hebreo? (b) Iti ania a pamay-an a nagserbi dagiti Kristiano iti templo a nasaysayaat ngem iti templo sadi Jerusalem?
9 Intay usigen ti dua a rason nga inted ni Pablo kadagiti kakabsat sadi Judea a dida koma pulos agsanud nga agturong iti pannakadadael. Umuna, nasaysayaat ti sistema ti panagdayaw dagiti Kristiano. Naibugas dayta iti surat a naiturong kadagiti Hebreo. Daytoy a tema ti inlawlawag ni Pablo iti intero a suratna. Ti templo sadi Jerusalem ket ladawan laeng ti nasaysayaat nga amang a naespirituan a templo ni Jehova. Maysa dayta a patakder “a saan nga inaramid dagiti ima.” (Hebreo 9:11) Addaan dagidi a Kristiano iti pribilehio nga agserbi iti dayta a naespirituan nga urnos iti nasin-aw a panagdayaw. Nagserbida iti babaen ti nasaysayaat a tulag, ti nabayag idin a naikari a baro a tulag, nga addaan iti Manangibabaet a natantan-ok ngem ni Moises, ni Jesu-Kristo.—Jeremias 31:31-34.
10, 11. (a) Iti laksid ti kapuonanna, apay a maikari ni Jesus nga agserbi a kas Nangato a Padi iti naespirituan a templo? (b) Kadagiti ania a pamay-an a ni Jesus ket maysa a Nangato a Padi a natantan-ok ngem iti daydiay padi nga agserserbi iti templo sadi Jerusalem?
10 Addaan met dagidi a Kristiano iti natantan-ok nga amang a Nangato a Padi, ni Jesu-Kristo. Saan a nagtaud ni Jesus iti kapuonan ni Aaron. Imbes ketdi, isu ket maysa a Nangato a Padi “maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.” (Salmo 110:4, Ni Melquisedec ket ari ken nangato a padi ti nagkauna a Salem. Awan ti naisurat maipapan iti kapuonanna. Maitutop ngarud nga iladladawanna ni Jesus. Saan nga agpannuray ti kinapadi ni Jesus iti kapuonan ti asinoman nga imperpekto a tao no di ket iti banag a nasaysayaat—ti mismo a sapata ni Jehova a Dios. Kas ken Melquisedec, agserbi ni Jesus saan laeng a kas Nangato a Padi no di pay ket kas Ari a di pulos matay.—Hebreo 7:11-21.
11 Maysa pay, saan a kas iti nangato a padi iti templo idiay Jerusalem, saan a masapul a tinawen a mangipaay ni Jesus kadagiti daton. Ti mismo a perpekto a biagna ti datonna, a namimpinsan nga impaayna. (Hebreo 7:27) Amin dagiti daton a naidatag iti templo ket anniniwan laeng, a mangiladladawan iti daton nga impaay ni Jesus. Ti perpekto a datonna ti pakaibatayan ti pudno a pannakapakawan dagiti basol dagiti amin nga addaan pammati. Makaliwliwa met ti kinuna ni Pablo a daytoy Nangato a Padi ket isu met laeng daydi awan panagbalbaliwna a Jesus a pagaammo dagiti Kristiano idiay Jerusalem. Isu ket napakumbaba, naanus, ken “makipagrikna kadagiti kinakapuytayo.” (Hebreo 4:15; 13:8) Addaan dagidi a napulotan a Kristiano iti namnama nga agserbi kas papadi a katulongan ni Kristo! Apay koma a panunotenda ti agsubli “kadagiti nakapuy ken nanumo a pagdamdamuan” a bambanag ti rinuker a Judaismo?—Galacia 4:9.
12, 13. (a) Ania ti inted ni Pablo a maikadua a rason iti di panagsanud? (b) Apay a ti panagibturda iti napalabas maparegtana dagiti Hebreo a Kristiano a di pulos agsanud nga agturong iti pannakadadael?
12 A kas man la saan nga umdas dayta, inikkan ni Pablo dagiti Hebreo iti maikadua a rason a dida koma pulos agsanud nga agturong iti pannakadadael—ti mismo a panagibturda iti napalabas. Insuratna: “Itultuloyyo a laglagipen dagiti immun-una nga aldaw idi, kalpasan a nalawagankayo, inibturanyo ti dakkel a salisal iti sidong dagiti panagsagaba.” Impalagip ni Pablo kadakuada a ‘maiparparangda idi a kasla adda iti maysa a teatro.’ Nalalais ken naparparigatda. Naibalud dagiti dadduma; nakipagrikna ken sinaranay dagiti dadduma dagidiay naibalud. Wen, mapagulidanan ti pammati ken kinaanusda. (Hebreo 10:32-34) Ngem apay nga indawat ni Pablo nga ‘itultuloyda a laglagipen’ dagiti kasta a nasaem a kapadasan? Saan ngata a makaupay dayta?
13 Iti kasupadina, ti ‘pananglaglagip kadagiti immun-una nga aldaw’ ipalagipna kadagiti Hebreo no kasano a sinaranay ida ni Jehova iti sidong ti pakasuotan. Iti tulongna, adun a panangatakar ni Satanas ti nasarangetda. Insurat ni Pablo: “Saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo iti naganna.” (Hebreo 6:10) Wen, linaglagip ni Jehova amin nga aramidda a pakakitaan ti kinamatalekda ket dina lipaten dagitoy. Maipalagip kadatayo ti pammagbaga ni Jesus maipapan iti panagurnong kadagiti gameng idiay langit. Saan a matakaw ti mannanakaw dagitoy a gameng; saan a dadaelen ti sanga ken lati. (Mateo 6:19-21) Kinapudnona, sa la madadael dagitoy a gameng no agsanud ti maysa a Kristiano nga agturong iti pannakadadael. Sayang laeng ti aniaman a gameng a naurnongna idiay langit. Anian a nagsayaat ti rason nga inted ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano a dida koma pulos ar-aramiden dayta! Apay koma a sayangenda ti adu a tawen a matalek a panagserbida? Rumbeng laeng ken nasaysayaat nga amang nga itultuloyda ti agibtur.
No Apay a Ditay Koma Pulos Agsanud nga Agturong iti Pannakadadael
14. Aniada a karit ti pakaipasanguantayo nga umasping kadagidiay nakaipasanguan dagiti Kristiano idi umuna a siglo?
14 Addaan met dagiti pudno a Kristiano ita kadagiti nabileg a rason a di agsanud. Umuna, laglagipentayo nga anian a bendision ti nasin-aw a panagdayaw nga impaay ni Jehova kadatayo. Kas kadagiti Kristiano idi umuna a siglo, agbibiagtayo iti panawen nga um-umsien ken lalaisendatayo dagiti miembro dagiti nalatlatak a relihion. Pagpannakkelda dagiti nararanga a simbaanda ken dagiti nabangonanda a tradision. Ngem ipatalged kadatayo ni Jehova a ti wagas ti panagdayawtayo ti anamonganna. Kinapudnona, sagsagrapentay ita dagiti bendision a di natagiragsak dagiti Kristiano idi umuna a siglo. Nalabit maisaludsodyo, ‘Kasano a kasta?’ idinto ta nagbiagda idi tiempo a naipasdek ti naespirituan a templo. Nagbalin ni Kristo a Nangato a Padi dayta a templo apaman a nabautisaran idi 29 K.P. Nakita ti dadduma kadakuada ti manangaramid iti milagro nga Anak ti Dios. Uray idi kalpasan ti ipapatayna, adu pay dagiti naaramid a milagro. Ngem kas naipadto, nagin-inut a nagpatingga dagiti kasta a sagut.—1 Corinto 13:8.
15. Agbibiag dagiti pudno a Kristiano ita iti panawen ti pannakatungpal ti ania a padto, ket ania ti kaipapanan dayta kadatayo?
15 Nupay kasta, agbibiagtayo iti panawen ti naisangsangayan a pannakatungpal ti detalyado a padto a nailanad iti Ezequiel kapitulo 40-48.a Iti kasta, nakitatayon ti pannakaisubli ti urnos ti Dios iti nasin-aw a panagdayaw. Nadalusanen dayta a naespirituan a templo iti amin a kita ti narelihiosuan a kinarugit ken idolatria. (Ezequiel 43:9; Malakias 3:1-5) Panunotenyo dagiti pagimbagan nga inyeg kadatayo daytoy a pannakadalus.
16. Ania a makaupay a kasasaad ti nakaipasanguan dagiti Kristiano idi umuna a siglo?
16 Idi umuna a siglo, kasla nalidem ti masakbayan ti organisado a kongregasion Kristiano. Impakauna ni Jesus a kas man la namulaan iti ruot ti talon a nabiit pay a namulaan iti trigo, isut’ gapuna a narigat nga ilasin ti trigo kadagiti ruot. (Mateo 13:24-30) Ket pudno a kasta ti napasamak. Idi arinunos ti umuna a siglo, idi a nagserbi ni lakayen nga apostol Juan kas maudi a pangtiped tapno saan a matulawan ti kongregasion, rumangrangpayan ti apostasia. (2 Tesalonica 2:6; 1 Juan 2:18) Di nagbayag kalpasan ti ipapatay dagiti apostol, nabukel ti nakalasin a klase klero, a nangirurumen iti arban ken nagkawes iti pagan-anay a pakabigbigan. Nagwaras ti apostasia a kas gangrena. Anian a makaupay dayta kadagiti matalek a Kristiano! Nakitada a narimbawan iti rinuker nga urnos ti nabiit pay idi a naipasdek nga urnos iti nasin-aw a panagdayaw. Napasamak daytoy awan pay maysa a siglo nanipud impasdek ni Kristo ti kongregasion.
17. Iti ania a pamay-an a napapaut ti moderno-aldaw a kongregasion Kristiano ngem iti daydiay katupagna idi umuna a siglo?
17 Ita, usigenyo daytoy a panamaggidiat. Iti kaaldawantayo, napapauten ti nasin-aw a panagdayaw ngem iti panawen agingga iti ipapatay dagiti apostol. Manipud pannakaipablaak ti umuna a ruar daytoy a pagiwarnak idi 1879, pinaraburannatayo ni Jehova iti suminsin-aw a panagdayaw. Simrek da Jehova ken ni Jesu-Kristo iti naespirituan a templo idi 1918 tapno dalusanda dayta. (Malakias 3:1-5) Nanipud 1919, in-inut a nagugoran ti urnos iti panagdayaw ken Jehova a Dios. Limmawag ti pannakaawattayo kadagiti padto ken prinsipio ti Biblia. (Proverbio 4:18) Siasino ti rumbeng a pagyamanan? Saan a dagiti imperpekto a tattao. Ni laeng Jehova, agraman ti Anakna nga Ulo ti kongregasion, ti makasalaknib iti ilina tapno saan a matulawan kadagitoy a dakes a panawen. Ditay koma ngarud liplipatan ti agyaman ken Jehova gapu iti panangipalubosna kadatayo a makipaset iti nasin-aw a panagdayaw iti kaaldawantayo. Ket siiinget a determinadotay koma a di agsanud nga agturong iti pannakadadael!
18. Ania ti rasontayo a di pulos agsanud nga agturong iti pannakadadael?
18 Kas kadagidi Hebreo a Kristiano, addaantayo iti maikadua a rason a di agbuteng ken agsanud—ti mismo a panagibturtayo iti napalabas. Nabiit pay man wenno adun a dekada a simamatalek nga agserserbitayo ken Jehova, addan dagiti nagapuanantayo a Nakristianuan nga aramid. Adu kadatayo ti naidadanes, dayta man ket pannakaibalud, pannakaiparit, pannakakabkabil, wenno pannakapukaw iti sanikua. Adu pay dagidiay binusor ti pamiliada, nalalais, nauy-uyaw, ken nayaleng-aleng. Nagibturtayo amin, nga intultuloytayo ti agserbi a simamatalek ken Jehova iti laksid dagiti karit ken pakasuotan iti biagtayo. Dinto lipatan ni Jehova ti kasta a panagibturtayo, a maibilang a gameng a naurnong idiay langit. No kasta, nalawag a saan a panawen daytoy ti panagsanud nga agsubli iti daan a sistema a pinanawantayo! Apay koma a pagbalinentayo nga awan mamaayna ti amin a nagbannogantayo? Nangnangruna a pudno daytoy ita, ta “mabiit unayen a kanito” ti natda sakbay ti panungpalan.—Hebreo 10:37.
19. Ania ti mausig iti sumaganad nga artikulo?
19 Wen, determinadotay koma a “saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael”! Datayo koma ketdi “ti kita nga addaan pammati.” (Hebreo 10:39) Kasanotay a masigurado a kastatayo, ken kasanotay a matulongan dagiti padatayo a Kristiano nga agbalin met a kasta? Daytoy ti usigen ti sumaganad nga artikulo.
[Footnote]
a Kitaenyo Ti Pagwanawanan, Marso 1, 1999, panid 8-23.
Malagipyo Kadi?
◻ Ania ti kayat a sawen ti panagsanud nga agturong iti pannakadadael?
◻ Ania dagiti pakasuotan a sinagaba dagiti Hebreo a Kristiano a sinuratan ni Pablo?
◻ Ania dagiti rason nga inted ni Pablo kadagiti Hebreo a di agsanud nga agturong iti pannakadadael?
◻ Ania dagiti rasontayo a determinadotay koma a di pulos agsanud nga agturong iti pannakadadael?
[Dagiti Ladawan iti panid 15]
Ti panagbuteng ni Pedro dina kaipapanan nga isu ket maysa kadagidiay “kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael”