Kadakuada ti Lubong Saan Idi a Maikari

“Nauborda, nasuotda, . . . ket kadakuada ti lubong saan idi a maikari.”​—HEBREO 11:37, 38.

1, 2. Kadagiti ania a sirkumstansia a sinalimetmetan dagiti Saksi ni Jehova ti kinatarnawda idi ugma, ket kasano a ti ar-aramidda apektaranna dagiti ad-adipen ti Dios itatta?

DAGITI Saksi ni Jehova idi ugma tinaginayonda ti kinatarnawda iti Dios agpapan pay adu a suot a naiyeg kadakuada babaen iti nakillo a natauan a sosiedad. Kas pangarigan, dagiti ad-adipen ti Dios ti naub-ubor ken napappapatayda iti kampilan. Nagsagabada ti pannakalalais ken pannakaparparigat. Kaskasdi saan a kimmapuy ti pammatida. Pudno unay, ngarud, kas kinuna ni apostol Pablo: “Kadakuada ti lubong saan idi a maikari.”​—Hebreo 11:37, 38.

² Ti mamagtignay pammati nga ar-aramid dagiti nadiosan a tattao sakbay ti layus, dagiti patriarka, ken ni Moises ti mangtignay kadagiti moderno-aldaw a saksi ni Jehova nga agserbi iti Dios iti pammati. Ngem dagiti met ngay dadduma a nadakdakamat idiay Hebreo kapitulo 11 ken 12? Kasanotay a magunggonaan manipud panangusig kadagiti parupa ti pammatida?

Pammati dagiti Uk-ukom, Ar-ari, ken Mammadto

3. Kasano a dagiti pasamak a nakairamanan ti Jerico ken ni Rahab ipakitana a ti pammati masapul a paneknekan babaen ti ar-aramid?

³ Ti pammati ket saan a basta panamati laeng; daytat’ masapul a mapaneknekan babaen kadagiti ar-aramid wenno tigtignay. (Basaenyo ti Hebreo 11:30, 31.) Kalpasan ti ipapatay ni Moises, ti pammati ti nangiyeg iti agsasaruno a panagbiktoria kadagiti Israelitas idiay Canaan, ngem daytoy kinasapulanna ti pinget iti biangda. Kas pangarigan, gapu iti pammati ni Josue ken dagiti dadduma “natuang dagiti bakbakud ti Jerico idi nalpasda a linawlaw ti arubayanna kadagiti pito nga aldaw.” Ngem “gapu iti pammati ni Rahab daydi balangkantis saan a nairaman a napukaw kadagiti dida kinayat ti namati [nga agtataeng iti Jerico].” Apay? “Ta inawatna a sikakappia dagiti agsisiim [nga Israelitas],” a pinaneknekanna ti pammatina babaen ti panangilemmengna kadakuada manipud kadagiti Canaanitas. Ti pammati ni Rahab ti addaan natibker a nakaibatayan kadagiti damdamag a “ni Jehova pinagmagana dagiti danum ti Baybay a Nalabaga” iti imatang dagiti Israelitas ket inikkanna ida iti panagballigi kadagiti Amorreo nga ar-ari a da Sihon ken Og. Ni Rahab ti nangaramid kadagiti maiyanatup a moral a panagbalbaliw ket nabendisionan gapu iti aktibo a pammatina babaen ti pannakaispalna a kadua dagiti sangakabbalayanna idi narba ti Jerico ken babaen ti panagbalinna nga inapo a babai ni Jesu-Kristo.​—Josue 2:1-11; 6:20-23; Mateo 1:1, 5; Santiago 2:24-26.

4. Ania ti impaganetget ti kapadasan da Gideon ken ni Barac maipapan ti panangipakita ti pammati iti sango ti peggad?

⁴ Ti pammati maipakita babaen ti naan-anay a panagpannuray ken ni Jehova iti imatang ti peggad. (Basaenyo ti Hebreo 11:32.) Inamin ni Pablo nga isut’ agkurang ti panawen no salaysayenna amin ti maipapan ken “Gideon, Barac, Samson, Jepte, David ken ni Samuel ken dagiti mammadto,” a dagiti panangsamsamda ti nangted ti nawadwad a pammaneknek ti pammati ken panagpannuray iti Dios kadagiti napeggad a kasasaad. Gapuna, gapu iti pammati ken ti buyot a 300 laeng a lallaki, ni Ukom Gideon ti inikkan ti Dios ti pigsa a nangrumek iti bileg militar dagiti manangirurumen a Madianitas. (Oc-ocom 7:1-25) Naparegta babaen ken propetisa a Debora, ni Ukom Barac ken ti maysa a puersa ti 10,000 a nakapuy pannakakabalna a lallaki nagballigida kontra iti adayo a nakapigpigsa a puersa ni Ari Jabin nga addaan 900 nga armado a pakigubat a karwahena nga idadauluan ni Sisara.​—Oc-ocom 4:1–5:31.

5. Kadagiti ania a pamay-an nga impamatmat ni Samson ken Jepte ti pammati a mangpaneknek ti naan-anay a panagpannuray ken ni Jehova?

⁵ Ti sabali pay nga ulidan ti pammati kadagiti al-aldaw dagiti uk-ukom ti Israel ket isu ni Samson, ti nabileg a kabusor dagiti Filisteo. Pudno, iti kamaudiananna isut’ nagbalin kas ti nabulsek a kayawda. Ngem nangyeg ti ipapatay ni Samson kadagiti ad-adu kadakuada idi rinebbana dagiti adigi ti balay a sadiay ti pangipapaayanda ti dadakkel a panagdaton iti ulbod a didiosenda a ni Dagon. Wen, natay ni Samson a kadua dagidiay a Filisteo ngem saan a kas maysa a nakalkaldaang a panagbekkel. Iti pammati isut’ nagpannuray ken ni Jehova ket nagkararag kenkuana a maipaay iti pigsa a kasapulan tapno balsenna dagidiay a kabkabusor ti Dios ken ti ilina. (Oc-ocom 16:18-30) Ni Jepte, a nangtedan ni Jehova ti panagballigi kadagiti Ammonitas, ti nangiparangarang met ti pammati a mangted pammaneknek iti naan-anay a panagtalekna ken ni Jehova. Babaen laeng iti kasta a pammati a matungpalnanto ti karina iti Dios babaen ti panangipaayna iti anakna a babai iti serbisio ni Jehova kas maysa a balasang nga agnanayonen.​—Oc-ocom 11:29-40.

6. Kasano nga impakita ni David ti pammatina?

⁶ Nagdindinamag met gapu iti pammatina isu idi ni David. Isut’ maysa laeng nga agtutubo a lalaki idi a linabananna ti Filisteo a higante a ni Goliat. ‘Sika umayka kaniak nga addaan kampilan, pika, ken gayang,’ kuna ni David, ‘ngem siak umayak kenka iti nagan ni Jehova dagiti buybuyot.’ Wen, nagpannuray ni David iti Dios, a pinapatayna ti nakataytayag a Filisteo, ket isut’ nagtultuloy a nagbalin a maysa a maingel a mannakigubat nga ari a makidangdangadang nga agpaay kadagiti intereses ti ili ti Dios. Ket gapu iti pammati ni David, isut’ maysa a lalaki a makaay-ayo iti puso ni Jehova. (1 Samuel 17:4, 45-51; Aramid 13:22) Ti intero a panagbiagna, ni Samuel ken dagiti dadduma a mammadto ti nangiparangarang ti dakkel met a pammati ken naan-anay a panagpannuray iti Dios. (1 Samuel 1:19-28; 7:15-17) Anian a nagsayaat nga ulidan nga agpaay kadagiti agdama-aldaw nga ad-adipen ni Jehova, agtutubo man ken dagiti nataenganen!

7. (a) Asino a “gapu iti pammati adda inab-abakda a pagpagarian”? (b) Asino dagiti “nagaramid iti kinalinteg” babaen ti pammati?

⁷ Gapu iti pammati mabalintay met a sarangten a sibaballigi ti amin a suot ti kinatarnaw ket maaramidantay ti aniaman a maitunos iti nadiosan a pagayatan. (Basaenyo ti Hebreo 11:33, 34.) Iti panangisitarna kadagiti kanayonan pay nga ar-aramid ti pammati, nalawag a pampanunoten ni Pablo dagiti Hebreo nga uk-ukom, ar-ari, ken mammadto, ta kalkalpasna laeng nga innaganan dagita a lallaki. “Gapu iti pammati” dagita nga uk-ukom kas kada Gideon ken Jepte “inab-abakda ti pagpagarian iti pannakidangadangda.” Kasta met ken Ari David, a pinarmekna dagiti Filisteo, dagiti Moabitas, Sirio, Edomitas, ken dadduma pay. (2 Samuel 8:1-14) Kasta met babaen ti pammati, dagiti nalinteg “nagaramidda iti kinalinteg,” ket dagiti nalinteg a balbalakad ni Samuel ken dagiti dadduma a mammadto ti nangtignay iti sumagmamano a nangliklik wenno nangpanaw kadagiti kinadakes.​—1 Samuel 12:20-25; Isaias 1:10-20.

8. Ania a kari ti nagun-odan ni David, ket aniat’ nangiturongan dayta?

⁸ Ni David isut’ maysa kadagidiay gapu iti pammati “nakagun-odda kadagiti karkari.” Ni Jehova ti nagkari kenkuana: “Ti tronom mapasingkedanto nga agpaay iti panawen a di nakedngan.” (2 Samuel 7:11-16) Ket sinalimetmetan ti Dios dayta a kari babaen ti panangipasdekna iti Mesianiko a Pagarian idi 1914.​—Isaias 9:6, 7; Daniel 7:13, 14.

9. Kadagiti ania a sirkumstansia a ‘naapput ti ngiwat dagiti leon babaen ti pammati’?

⁹ Sibaballigi a nasaranget ni mammadto a Daniel ti suot ti kinatarnaw idi intultuloyna ti nagkararag iti Dios sigun ti inaldaw a kustumbrena agpapan pay iti naarian a bilin. Gapu iti pammati iti maysa a manangsalimetmet ti kinatarnawna, ni Daniel “inapputda dagiti ngiwat dagiti leon” ta ni Jehova insalakanna a sibibiag iti rukib dagiti leon nga isut’ nakaipalladawanna.​—Daniel 6:4-23.

10. Asino dagiti “dinepdepda ti pigsa ti apuy” babaen ti pammati, ket ania ti maitulong ti umas-asping a pammati a maaramidantayo?

¹⁰ Dagiti Hebreo a gagayyem ti manangsalimetmet ti kinatarnawna a ni Daniel a da Sidrac, Misac, ken Abdenago kasla “dinepdepda ti pigsa ti apuy.” Idi nabutbutengda iti ipapatay iti sobra ti pannakapapudotna nga urno, imbagada ken Ari Nabucodonosor nga, uray no isalakan ida ti Diosda wenno saan, didanto agserbi kadagiti didiosen ti ari ti Babilonia wenno agdayaw iti ladawan nga imbangonna. Saan a dinepdep ni Jehova ti apuy iti dayta nga urno, ngem sinigurona a daytat’ di nakadangran kadagiti tallo a Hebreo. (Daniel 3:1-30) Ti umas-asping a pammati ti mamagbalin kadatayo a mangsalimetmet ti kinatarnaw iti Dios agingga iti punto ti posible nga ipapatay iti ima dagiti kabusor.​—Apocalipsis 2:10.

11. (a) Gapu iti pammati, asino dagiti “nakalisi iti tadem ti kampilan”? (b) Asino dagiti “nagbalin a nabileg” gapu iti pammati? (c) Asino dagiti “nagbalin a mannakabalin iti gubat” ken “pinagtarayda dagiti buybuyot dagiti tattao a ganggannaet”?

¹¹ Ni David “nakalisi iti tadem ti kampilan” dagiti tattao ni Ari Saul. (1 Samuel 19:9-17) Uray met da mammadto nga Elias ken Eliseo nalisianda ti ipapatay babaen iti kampilan. (1 Ar-ari 19:1-3; 2 Ar-ari 6:11-23) Ngem asino dagiti ‘manipud iti kinakapuyda nagbalinda a nabileg babaen iti pammati’? Bueno, imbilang ni Gideon ti bagina ken dagiti buybuyotna a nakapuyda unay a mangisalakan iti Israel manipud kadagiti Madianitas. Ngem isu ti “nagbalin a nabileg babaen iti Dios, a nangted kenkuana ti panagballigi​—ket babaen laeng iti 300 a tattaona! (Oc-ocom 6:14-16; 7:2-7, 22) “Manipud iti kinakapuy” idi a napukisan ti buokna, ni Samson “nagbalin a nabileg” babaen ken Jehova ket nangyeg iti ipapatay kadagiti adu a Filisteo. (Oc-ocom 16:19-21, 28-30; idiligyo iti Oc-ocom 15:13-19.) Mabalin a sipapanunot met ni Pablo ken Ari Ezekias kas maysa kadagiti “nagbalin a nabileg” manipud iti nakapuy a militaria ken uray pay iti pisikal. (Isaias 37:1–38:22) Mairaman kadagiti ad-adipen ti Dios a “nagbalin a mannakabalin iti gubat” ket isu da Ukom Jepte ken Ari David. (Oc-ocom 11:32, 33; 2 Samuel 22:1, 2, 30-38) Ket dagidiay “pinagtarayda dagiti buybuyot dagiti tattao a ganggannaet” ramanenna ni Ukom Barac. (Oc-ocom 4:14-16) Amin dagitoy a panagballigida ti rebbeng a mangkumbinsir kadatayo a babaen iti pammati mabalintay a sarangten a sibaballigi ti tunggal suot ti kinatarnawtayo ket maaramidantayo ti aniaman a maitunos iti pagayatan ni Jehova.

Dadduma a Mapagulidanan Pammati

12. (a) Asino dagiti “babbai nga inawatda dagiti minatayda babaen ti panagungar”? (b) Iti ania a pamay-an a ti panagungar dagiti dadduma tattao ti pammati ti “nasaysayaat”?

¹² Ti pammati ramanenna ti panamati iti panagungar, maysa a namnama a makatulong kadatayo a mangsalimetmet ti kinatarnaw ti Dios. (Basaenyo ti Hebreo 11:35.) Gapu iti pammati, “dagiti babbai inawatda dagiti minatayda babaen iti panagungar.” Gapu iti pammati ken pannakabalin iti Dios, pinagungar ni Elias ti anak a lalaki ti maysa a balo idiay Zarepta ket pinagungar ni Eliseo ti maysa nga ubing a lalaki nga anak ti babai a Shunamita. (1 Ar-ari 17:17-24; 2 Ar-ari 4:17-37) “Ngem dagiti sabsabali maparparigatda [iti literal, “napangpang-orda”] ta dida kinayat ti maluk-atan babaen iti panangsubbot, tapno magun-odanda ti nasaysayaat a panagungar.” Kaawatan a dagitoy Nainkasuratan a di nainaganan a sasaksi ni Jehova ti napangpang-orda agingga ken patay, ta dida inawat ti pannakaispal nga agkasapulan ti panangikompromisoda iti pammatida. Ti panagungarda ti “nasaysayaat” agsipud ta saanton a kasapulan a matayda manen (kas dagidiay pinagungar da Elias ken Eliseo) ket daytanto ti maaramid iti sidong ti panagturay ti Pagarian ni Jesu-Kristo, ti “Agnanayon nga Ama” a gapu iti datonna nangted gundaway a maipaay iti biag nga awan inggana ditoy daga.​—Isaias 9:6; Juan 5:28, 29.

13. (a) “Dagiti pannakarabrabngis ken babaot” ti sinagaba dagiti siasino? (b) Asino dagiti naglak-am ti “pannakarepreppet ken pannakaibalud”?

¹³ No addaantay ti pammati, maibturantayonto ti pannakaidadanes. (Basaenyo ti Hebreo 11:36-38.) No maidadanestayo, makatulong ti pananglagip iti namnama ti panagungar ken panangbigbig a ti Dios masustenernatayo kas ti inaramidna kadagiti “sabsabali [a nasuot ti pammatida] babaen ti panagsagabada kadagiti pannakarabrabngis ken babaot, ken dagiti met pannakarepreppet ken dagiti pagbaludan.” Dagiti Israelitas “ket inumsida . . . inuyawda dagiti mammadtona, agingga a simged ti pungtot ni Jehova a maibusor ti ilina.” (2 Cronicas 36:15, 16) Babaen iti pammati, inanduran da Miquias, Eliseo, ken dagiti dadduma nga ad-adipen ti Dios ti “pannakauy-uyaw.” (1 Ar-ari 22:24; 2 Ar-ari 2:23, 24; Salmo 42:3) “Dagiti babaot” ti pagaammo idi kaaldawan dagiti ar-ari ken mammadto ti Israel, ket dagiti kalabanna “tinungpada” ni Jeremias, saan laeng a basta panangtungpa kenkuana kas maysa a pananginsulto. “Dagiti met pannakarepreppet ken dagiti pagbaludan” ti mangipalagip kadatayo ti kapadasanna agraman dagiti kapadasan ni mammadto Miquias ken Hanani. (Jeremias 20:1, 2; 37:15; 1 Ar-ari 2:11; 22:26, 27; 2 Cronicas 16:7, 10) Gapu ta addaanda ti umas-asping a pammati, dagiti moderno-aldaw a saksi ni Jehova nakapagibturda met kadagiti umas-asping a panagsagaba “maipaay iti kinalinteg.”​—1 Pedro 3:14.

14. (a) Asino ti nairaman kadagidiay “naubor”? (b) Asino ti mabalin a “naragadi”?

¹⁴ “Nauborda,” kuna ni Pablo. Maysa kadagita a tattao ti pammati isu ni Zacarias, nga anak ni padi a Jehoiada. Babaen ti panangsallukob ti espiritu ti Dios, isut’ nagsao a maibusor kadagiti apostata ti Juda. Aniat’ resultana? Babaen iti panangibilin ni Ari Joas, dagiti kakumplotna ti nangubor kenkuana agingga ken patay idiay paraangan ti balay ni Jehova. (2 Cronicas 24:20-22; Mateo 23:33-35) Innayon pay ni Pablo: “nasuotda, naragadida.” Mabalin a napanunotna ni mammadto Miquias kas maysa kadagiti “nasuot,” ket ti di masierto a tradision dagiti Judio kunada a ni Isaias ti naragadi bayat ti panagturay ni Ari Manases.​—1 Ar-ari 22:24-28.

15. Asino dagiti “naparigat” ken “naiyaw-awan kadagiti letlet-ang”?

¹⁵ Dadduma “napapatayda iti kampilan,” kas pangarigan, dagiti mammadto ti Dios a kapada ni Elias a “napapatay iti kampilan” idi kaaldawan ti managdakdakes a ni Ari Acab. (1 Ar-ari 19:9, 10) Ni Elias ken ni Eliseo ti nairaman kadagiti addaan pammati a “nagalla-allada ditoy ken idiay a nagkawesda iti sidudutdot a lalat dagiti karnero ken kalkalding, napanglawda, naparigatda, nakabkabilda.” (1 Ar-ari 19:5-8, 19; 2 Ar-ari 1:8; 2:13; idiligyo iti Jeremias 38:6.) Dagidiay “naiyaw-awan kadagiti letlet-ang ken kadagiti bambantay ken kadagiti rukrukib ken ab-abut ti daga” kas puntiria ti pannakaidadanes masapul nga iramanna saan laeng a da Elias ken Eliseo no di ket kasta met kadagiti 100 a mammadto nga inlemmeng ni Abdias a 50 iti tunggal maysa a rukib, a tinartaraonanna iti tinapay ken danum idi a ti idolatroso a Reina Jezebel rinugianna nga “ikkaten dagiti mammadto ni Jehova.” (1 Ar-ari 18:4, 13; 2 Ar-ari 2:13; 6:13, 30, 31) Anian a manangsalimetmet ti kinatarnawda! Isu met laeng a kinuna ni Pablo: “Ket kadakuada ti lubong [ti di nalinteg a natauan a sosiedad] saan idi a naikari kadakuada”!

16. (a) Apay a dagiti saksi ni Jehova sakbay ti Kinakristiano dida pay inawat ti “kaitungpalan ti kari”? (b) Maipaay kadagiti saksi ni Jehova sakbay ti panawen Kristiano, ti “pannakaan-anay” ti mainaig iti ania?

¹⁶ Ti pammati itdenna kadatayo ti nauneg a panagrikna nga inton naikeddeng a tiempo ti Dios amin dagidiay agayat kenkuana “awatendanto ti kaitungpalan ti kari.” (Basaenyo ti Hebreo 11:39, 40.) Dagiti manangsalimetmet ti kinatarnawna sakbay ti Kinakristiano “nalpasda nga inawat ti pammaneknek gapu ti pammatida,” a maysa itan a banag a rekord ti Kasuratan. Ngem saanda pay nga inawat ti “kaitungpalan ti kari” ti Dios babaen iti naindagaan a panagungar nga addaan namnama ti biag nga awan inggana iti sidong ti panagturay ti Pagarian. Apay? “Tapno saanda koma a mapalaing a naan-anay nga awan” dagiti napulotan a paspasurot ni Jesus, nga isuda ti “insaganaan ti Dios ti nasaysayaat a banag a maipaay [kadakuada]”​—ti immortal a nailangitan a biag ken dagiti pribilehio a makipagturay a kadua ni Kristo Jesus. Babaen ti panagungarda, a nangrugi kalpasan ti pannakaipasdek ti Pagarian idi 1914, dagiti napulotan a Kristiano “nagbalinda a naan-anay” kadagiti langlangit sakbay dagiti saksi ni Jehova iti panawen sakbay ti Kinakristiano ket mapagungardanto ditoy daga. (1 Corinto 15:50-57; Apocalipsis 12:1-5) Kadagidiay immun-una a saksi, ti “panagbalin a naan-anay” ti mainaig iti naindagaan a panagungar, a ti kamaudiananna isunto ti “pannakawayawaya manipud pannakaadipen ti panagrupsa,” ken ti pannakagun-oddanton ti natauan a kinaperpekto babaen ti serbisio ti Nangato a Padi a ni Jesu-Kristo ken dagiti 144,000 a nailangitan a nababbaba a papadina bayat ti Panagturay ti Milenio.​—Roma 8:20, 21; Hebreo 7:26; Apocalipsis 14:1; 20:4-6.

Matmatan a Kanayon ti Manangan-anay ti Pammatitayo

17, 18. (a) Tapno agballigi ti tarayentayo a maipaay iti biag nga awan inggana, aniat’ masapul nga intay aramiden? (b) Kasano a ni Jesu-Kristo ti “Mangan-anay ti pammatitayo”?

¹⁷ Kalpasan a napagsasaritaantayon ti ar-aramid dagiti saksi ni Jehova sakbay ti Kinakristiano, intudo ni Pablo ti kangrunaan a pagulidanan ti pammati. (Basaenyo ti Hebreo 12:1-3.) Anian a gubuayan ti pammaregta a maaddaan ti ‘nagdakkel a kaadu dagiti saksi iti aglawlawtayo’! Daytoy ti mangtignay kadatayo a mangiwagsak iti amin a pakadagsenan nga isu ti manglapped ti naespirituan a panagrang-aytayo. Daytat’ makatulong kadatayo a mangliklik ti basol ti pannakapukaw wenno kinakurang ti pammati ket agtaray a siaanus iti tarayen a Kristiano agpaay iti biag nga agnanayon. Tapno magtengantay ti kalattayo, nupay kasta, masapul nga ad-adu pay ti intay aramiden. Ngem ania ngay dayta?

¹⁸ No kayattay ti agballigi iti tarayentayo a maipaay iti biag nga awan inggana idiay baro a sistema ti Dios, masapul a “kitkitaentayo ni Jesus, ti Kangrunaan nga Ahente [wenno Kangrunaan a Pangulo] ken Mangan-anay ti pammatitayo.” Ti pammati ni Abraham ken dagiti dadduma a manangsalimetmet ti kinatarnawna sakbay ti naindagaan a ministerio ni Jesu-Kristo ti imperpekto, di naan-anay, ta dida naawatan idi dagiti kaitungpalan dagiti padpadto maipapan iti Mesias. (Idiligyo iti 1 Pedro 1:10-12.) Ngem babaen iti pannakaiyanak, ministerio, ipapatay, ken panagungar ni Jesus, adu a Mesianiko a padpadto ti natungtungpalen. Gapuna ti pammati naan-anay wenno perpekto a kaipapananna ti “dimtengen” babaen ken Jesu-Kristo. (Galacia 3:24, 25) Mainayon pay, manipud iti nailangitan a saadna, nagtultuloy ni Jesus nga isu ti Manangan-anay ti pammati dagiti paspasurotna, kas idi panangiparukpokna kadakuada iti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes ti 33 K.P. ken babaen kadagiti paltiing nga isu ti progresibo a nangpatanor iti pammatina. (Aramid 2:32, 33; Roma 10:17; Apocalipsis 1:1, 2; 22:16) Anian ti panagyamantayo a maipaay iti daytoy a “Matalek a Saksi,” daytoy a “Kangrunaan a Pangulo” dagiti Saksi ni Jehova!​—Apocalipsis 1:5; Mateo 23:10.

19. Apay nga intay ‘panunoten’ ni Jesus?

¹⁹ Agsipud ta saan a nalaka nga ibturan ti pananglalais dagiti awanan pammati, ingunamgunam ni Pablo: “Panunotenyo ngarud daydiay [ni Jesus] a nagsagaba iti kasta a panangsupring dagiti managbasol a bimmusor kenkuana, tapno dikay koma mabannog nga agkapuykayo kadagiti kararuayo.” Pudno unay, no iturongtay dagiti matmatatayo iti “Matalek a Saksi,” ni Jesu-Kristo, ditayto mabannog a mangaramid iti nadiosan a pagayatan.​—Juan 4:34.

20. Ania dagiti sumagmamano a bambanag a naadalyo maipapan iti pammati babaen ti panangusigyo iti Hebreo 11:1–12:3?

²⁰ Manipud iti ‘nagdakkel a kaadu dagiti saksi’ adu ti intay naadal maipapan kadagiti parupa ti pammati. Kas pangarigan, ti pammati kas ken Abel pasayaatenna ti panangipategtayo ti daton ni Jesus. Ti pudno a pammati ti mamagbalin kadatayo a maingel a sasaksi, kas ti situtured a panagsao ni Enoc iti mensahe ni Jehova. Kas ken ni Noe, ti pammatitayo ti mangtignay a mangsurot a naimbag kadagiti pannursuro ti Dios ken agserbi kas manangaskasaba ti kinalinteg. Ti pammati ni Abraham ti mangipaganetget kadatayo ti pannakasapul ti panagtulnog iti Dios ken panagtalek kadagiti karkarina, nupay dadduma kadakuada ti di pay natungtungpal. Ti ulidan ni Moises ipakitana ti pammati a makatulong kadatayo nga agtalinaed nga awan tulawna iti daytoy a lubong ket agtakder a sisungsungdo a kadua ti ili ni Jehova. Dagiti gapgapuanan dagiti uk-ukom, ar-ari, ken mammadto ti Israel paneknekanna a ti pammati iti Dios ti makataginayon kadatayo iti tengnga dagiti pannakaidadanes ken pannakasusuot. Ken anian ti yamantayo a ti katatan-okan unay nga ulidan ni Jesu-Kristo ti mamagbalin iti pammatitayo a natibtibker ken di maisin! Gapuna, babaen ken Jesus kas Pangulotayo ken babaen iti bileg ti Diostayo, agtultuloytay koma a mangiparangarang ti naandor a pammati kas dagiti Saksi ni Jehova.

Ania dagiti Sungbatyo?

◻ Ania nga ar-aramid dagiti Saksi ni Jehova sakbay ti Kinakristiano ti mangpaneknek a ti pammati ti maipakita babaen iti naan-anay a panagpannuray iti Dios iti sanguanan ti peggad?

◻ Apay a maikuna a babaen ti pammati mabalintay a sibabaliigi a sarangten ti tunggal suot ti kinatarnawtayo?

◻ Aniat’ adda a pammaneknek a babaen ti pammati maibturantayo dagiti pannakaidadanes?

◻ Apay a ni Jesus naawagan ti “Mangan-anay ti pammatitayo”?

◻ Ania ti sumagmamano kadagiti nagadu a parupa ti pammati?

[Ladawan iti panid 16, 17]

Nangipakita ni David ti pammati babaen ti panagpannurayna a naan-anay ken ni Jehova. Maysa a nagsayaat nga ulidan agpaay iti ili ni Jehova itatta!

[Ladawan iti panid 18]

“Dagiti babbai inawatda dagiti minatayda babaen ti panagungar.” Ti pammati iti panagungar tulongannatayo a mangsalimetmet ti kinatarnaw ken ni Jehova