Mabalin a Salbaren ti Panagasawam!

Aduan ti Biblia iti praktikal a pammagbaga a makagunggona kadagiti agassawa. Saan a nakaskasdaaw daytoy, ta Daydiay nangipaltiing iti Biblia ti Namunganayan met ti urnos ti panagasawa.

REALISTIKO ti panangiladawan ti Biblia iti panagasawa. Bigbigenna a ti agassawa addanto ‘rigatda’ wenno, kas ipatarus ti New English Bible, “saem ken sennaay.” (1 Corinto 7:28) Ngem, kuna met ti Biblia a ti panagasawa ket mabalin ken rumbeng a mangipaay iti rag-o ken napalaus pay ketdi a ragsak. (Proverbio 5:18, 19) Saan nga agkontra dagitoy dua a panangmatmat. Ipakitada laeng a nupay adda dagiti nakaro a problema, mabalin latta a maaddaan ti agassawa iti nasinged ken nadungngo a relasion.

Awan kadi dayta iti panagasawam? Artapan kadi ti saem ken pannakaupay ti kinasinged ken rag-o, a dati a kasasaad ti relasionyo? Nupay awanan ayat ti panagasawam iti adun a tawen, mabalin nga isubli dayta. Siempre, masapul nga agbalinka a realistiko. Saan a maragpat ti imperpekto a lalaki ken babai ti perpekto a panagasawa. Nupay kasta, addada addang a maaramidam tapno mabalbaliwan dagiti negatibo a mapaspasamak.

Bayat a basbasaem daytoy nga artikulo, padasem nga ilasin dagiti punto a nangnangruna nga agaplikar iti panagasawam. Imbes nga ipamaysam dagiti pagkapuyan ti asawam, mangpilika ti sumagmamano a singasing a mabalinmo nga aramiden, ket iyaplikarmo dagiti Nainkasuratan a balakad. Nalabit matakuatamto nga ad-adu ti pangnamnamaan a mangpasayaat iti panagasawam ngem iti impagarupmo.

Pagsasaritaantayo nga umuna ti kababalin ta nakapatpateg ti panangmatmatmo iti pannakikumit ken ti rikriknam iti asawam.

Ti Panangmatmatmo iti Pannakikumit

Nasken nga agpaut ti panangmatmatmo no kayatmo a pasayaaten ti panagasawam. Ngamin, ti urnos a panagasawa ket dinisenio ti Dios a mamagtipon iti dua a tao. (Genesis 2:24; Mateo 19:4, 5) No kasta, ti relasionmo iti asawam ket saan a kas iti trabaho a mabalinmo ti agikkat wenno apartment a mabalinmo a panawan babaen laeng ti panangipatingga iti kontrata wenno ipapanawmo. Imbes ketdi, idi nangasawaka wenno nakiasawaka sipapasnek nga inkarim a tumiponka iti asawam, aniaman ti mapasamak. Ti napasnek a pannakikumit ket maitunos iti kinuna ni Jesus agarup 2,000 a tawenen ti napalabas: “Ti pinagsinnangol ti Dios saan koma a pagsinaen ti tao.”​—Mateo 19:6.

Nalabit kunaen ti dadduma, “Bueno, agtiptiponkami pay laeng. Saan kadi a pammaneknek daytoy a naikumitkami pay laeng iti maysa ken maysa?” Nalabit. Ngem, kas naibaga iti pangrugian daytoy a serye, dadduma nga agassawa ti agtalinaed iti nariribuk a kasasaad a nasiluan iti awanan ayat a panagasawa. Ti kalatmo ket tapno agbalin a naragsak ti panagasawam, saan laeng nga agpaut. Ti pannakikumit rumbeng nga iparangarangna ti kinasungdo saan laeng nga iti urnos ti panagasawa no di ket iti tao a nagkariam nga ayaten ken ipateg.​—Efeso 5:33.

Dagiti ibagam iti asawam mabalin nga ipalgakda ti kinapasnek ti pannakikumitmo. Kas pagarigan, no agsubang ti dadduma nga agassawa, agdarasudosda a mangibaga iti: “Panawankan!” wenno “Agbirokak ti sabali a mangipateg kaniak!” Uray no di maipaypayso dagita a maisawang, pakapuyenda ti pannakikumit, ta ipamatmat dayta a sisasagana a sumina wenno pumanaw ti nangibaga kadagitoy.

Tapno maisubli ti panagpinnateg iti panagasawam, dika agisawang kadagita a pangta no agtungtongkayo. Ngamin, papintasem kadi ti maysa nga apartment no ammom nga iti aniaman nga aldaw ket panawam dayta? Apay, ngarud a namnamaem a pasayaaten ti asawam ti panagasawayo no saan gayam nga agpaut dayta? Sipapasnek nga ikagumaam ti agbirok kadagiti solusion.

Kastoy ti inaramid ti maysa a babai kalpasan ti nariribuk a pannakitiponna iti asawana. “No dadduma, nupay kagurgurak ni lakayko, diak pinanunot a sinaan,” kunana. “Aniaman ti dakes a napasamak, rinisutmi dayta. Ket ita, kalpasan ti dua a tawen a nariribuk unay a panagtipon, sipapasnek a maibagak a talaga a naragsakkami manen.”

Wen, ti pannakikumit kaipapananna ti panagbinnulig​—saan laeng a panagkadua no di ket panagtinnulong a mangibanag iti kalatyo a dua. Nupay kasta, nalabit mariknam nga iti kastoy a kasasaad, rebbengem laeng ti mamagtalinaed iti panagasawam. No kasta, dika maupay. Nalabit mabalin pay a maisubli ti panagpinnategyo. Kasano?

Panangpadayaw iti Asawam

Kuna ti Biblia: ‘Ti panagasawa nadayaw koma iti isuamin.’ (Hebreo 13:4; Roma 12:10) Dagiti porma ti sao a Griego a naipatarus ditoy a “nadayaw” ket naipatarus iti sabali a paset ti Biblia a kas “patpatgen,” “ilalaen,” ken “napateg.” No ipatpategtayo ti maysa a banag, aywanantayo a naimbag dayta. Nalabit napaliiwmon nga agpayso dayta iti maysa a lalaki nga addaan iti kabarbaro a nangina a lugan. Taginayonenna a nasileng ken nasayaat ti andar ti napateg a luganna. Para kenkuana, dakkel a parikut ti uray sangkabassit a gasgas! Kasta met laeng ti panangaywan ti dadduma a tattao iti salun-atda. Apay? Agsipud ta ipatpategda ti pagimbaganda, ket kayatda a saluadan dayta.

Ipakitam ti kasta met laeng a panangsaluadmo iti panagasawam. Kuna ti Biblia a ti ayat “inanamaenna ti amin a bambanag.” (1 Corinto 13:7) Imbes a sumukoka​—ket pagarupem nga awanen ti pangnamnamaan a sumayaat pay ti kasasaad ken ibagam a “Talaga a dikam agin-innayat,” “Ubingkam unay a nagasawa,” wenno “Dikam ammo idi ti inar-aramidmi”​—apay a dika mangnamnama a sumayaat dagiti kasasaad ket ikagumaam a pasayaaten ken urayen a siaanus dagiti resultana? “Adu kadagiti klientek ti mangibaga, ‘Diak maibturanen!’” kuna ti maysa a mamalbalakad kadagiti agassawa. “Imbes nga usigenda ti relasion tapno makitada no ania dagiti nasken a pasayaatenda, dagus nga ipatinggadan ti panagasawada, agraman dagiti prinsipio a pagpadaanda, ti adu a kapadasanda, ken aniaman a namnama iti masanguanan.”

Ania dagiti kapadasanyo nga agassawa? Kasano man ti rigat a napasaran iti relasionyo, sigurado nga adda dagiti naragsak a tiempo a nagkaduakayo, makaay-ayo a nagapuananyo, ken karit a sinarangetyo. Panunotem dagitoy nga okasion, ket ipakitam a padayawam ti panagasawam ken ti asawam babaen ti sipapasnek a panangpasayaat iti relasionyo. Ipakita ti Biblia nga interesado unay ni Jehova a Dios iti wagas ti panangtrato ti agassawa iti maysa ken maysa. Kas pagarigan, idi kaaldawan ni Malakias, binabalaw ni Jehova dagiti lallaki a nanggulib kadagiti assawada ta kayatda laeng nga isina ida. (Malakias 2:13-16) Kayat dagiti Kristiano a ti panagasawada ket mangipaay iti pakaidayawan ni Jehova a Dios.

Panagsubang​—Kasano Kakaro?

Ti kangrunaan a parikut iti awanan ayat a panagasawa ket di ammo a tamingen dagiti agassawa ti panagsubangda. Tangay awan ti dua a tao nga eksakto nga agpada, sagpaminsan nga agsubang ti amin nga agassawa. Ngem bayat ti adu a tawen, maduktalan dagiti agassawa a kanayonda nga agsubang, a limmammiisen ti panaginnayatda. Mabalin nga ibagada payen, ‘Dikam la ngamin agkatunosan. Agkaraapakami!’

Ngem, dika ipalubos a ti laeng panagsubang ti mamagpatingga iti panagasawayo. Ti kuestion ket, Kasano a mataming ti panagsubang? Iti naballigi a panagasawa, nasursuro ti agassawa a pagsaritaan dagiti problemada, a dida agbalin a “nasinged nga agkabusor” kas kuna ti maysa a doktor.

“Pannakabalin ti Dila”

Pagtungtungtonganyo kadi nga agassawa dagiti problemayo? Rumbeng a situtulokkay a dua nga agtungtong maipapan kadagitoy. Kinapudnona, maysa a paglaingan dayta​—banag a makapakarit a sursuruen. Apay? Ti maysa a makagapu ket amintayo ti sagpaminsan a “maitibkol iti sao” gapu iti kinaimperpekto. (Santiago 3:2) Maysa pay, dimmakkel ti dadduma iti pagtaengan a kanayon nga agunget ti ama wenno inada. Manipud iti kinaubing, impagarupda a gagangay laeng ti panagunget ken nabassawang a panagsasao. Ti ubing a lalaki a mapadakkel iti kasta a kasasaad ket mabalin a dumakkel nga agbalin a “managunget,” maysa a tao nga “agannayas nga agpungtot.” (Proverbio 29:22) Kasta met, ti ubing a babai a dumakkel iti kasta a kasasaad nalabit agbalin a “naulpit-panagsasaona ken naalipunget.” (Proverbio 21:19, The Bible in Basic English) Narigat nga iwaksi dagiti naigaeden a panagpampanunot ken pannakilangen.a

No kasta, mainaig iti panangkontrol iti panagsubang ti panangsursuro kadagiti baro a pamay-an ti panangyebkas iti kapanunotan. Napateg daytoy a banag, ta kuna ti proverbio ti Biblia: “Ti ipapatay ken biag addada iti pannakabalin ti dila.” (Proverbio 18:21) Wen, nupay kasla di napateg, ti wagas ti pannakisaritam iti asawam posible a madadaelna ti relasionyo wenno mapalagdana dayta. Kuna ti sabali pay a proverbio: “Adda daydiay agsasao a siaaleng-aleng a kas kadagiti panangsugat ti kampilan, ngem ti dila dagidiay masirib ket makapaimbag.”​—Proverbio 12:18.

Uray no ti asawam ti kangrunaan a mapabasol, panunotem ti isawangmo no agsubangkayo. Makasair kadi ti sasaom, wenno makapaimbag? Makapapungtot kadi wenno makaep-ep iti pungtot? “Ti sao a makapasakit parnuayenna ti unget,” kuna ti Biblia. Maisupadi iti dayta, “ti maysa a sungbat, no naalumamay, pagbaw-ingenna ti pungtot.” (Proverbio 15:1) Dagiti makapasakit a sasao​—nupay naalumamay ti pannakaisawangda​—rubrobanda ti pungtot.

Siempre, no adda mangriribuk kenka, adda kalintegam nga iyebkas dayta. (Genesis 21:9-12) Ngem mayebkasmo dayta a dika mangpabain, manginsulto, ken mangtagibassit. Ikagumaam a saan nga ibaga iti asawam dagiti sasao a kas iti “kaguraka” wenno “diak la koma nakias-asawa idin kenka.” Ket nupay no saan nga espesipiko a ti panagasawa ti salsalaysayen idi ti Kristiano nga apostol a ni Pablo, nainsiriban a liklikan dagiti inawaganna a “panagdedebate maipapan iti sasao” ken “nagubsang a panagsubang maipapan iti babassit a bambanag.”b (1 Timoteo 6:4, 5) No kasta ti panagsao ti asawam, di maiparbeng a kasta met ti panagsungbatmo. No mabalin kenka, makikappiaka laengen.​—Roma 12:17, 18; Filipos 2:14.

Aminentayon a narigat a kontrolen ti panagsao no makaunget ti maysa. “Ti dila maysa nga apuy,” kuna ti mannurat iti Biblia a ni Santiago. “Awan asinoman iti sangatauan ti makapaamo iti dayta. Maysa a di matngelan a makadangran a banag, napno dayta iti makapapatay a sabidong.” (Santiago 3:6, 8) Ania ngarud ti maaramidam no makapungtotkan? Imbes a rubrobam ti panagsubangyo, kasano ti pannakisaritam iti asawam tapno dikay agsubang?

Panangmedmed iti Panagsubang

Naduktalan ti dadduma a nabambannayatda nga agpungtot ken nalaklaka a pagsaritaanda dagiti problema no ipaganetgetda no kasano a naapektaran ti riknada imbes a ti panagtignay ti asawada. Kas pagarigan, mas epektibo nga amang no ibagam ti “Nasairak iti imbagam” imbes a “Sinaktannak” wenno “Nasaysayaat koma ti imbagam ngem iti dayta.” Siempre, no iyebkasmo ti riknam, saan koma a makarurod wenno manglais ti tono ti bosesmo. Ti koma panggepmo ket mangipaganetget iti parikut imbes a mangpabasol iti tao.​—Genesis 27:46–28:1.

Mainayon pay, kanayon a laglagipem nga adda “tiempo ti panagulimek ken tiempo ti panagsao.” (Eclesiastes 3:7) No aggiddan nga agsao ti dua a tao, awan ti dumngeg, ket awan ti matinong. Isu a no batangmo ti umimdeng, ‘nasiglatka koma maipapan iti panagdengngeg, nainayad maipapan iti panagsao.’ Napateg met a ‘nabannayatka maipapan iti panagpungtot.’ (Santiago 1:19) Dika patien ti tunggal nasakit nga isawang ti asawam; ket di koma “agdarasudos iti espiritum nga agrurod.” (Eclesiastes 7:9) Imbes ketdi, ikagumaam a tarusan ti nakaigapuan ti sasao ti asawam. “Ti pannakatarus ti maysa a tao pudno unay a pabannayatenna ti ungetna,” kuna ti Biblia, “ket kinapintas iti biangna ti panangpalabas iti salungasing.” (Proverbio 19:11) Ti pannakatarus makatulong iti agassawa a mangsukimat iti nakaigapuan ti panagsubangda.

Kas pagarigan, no agreklamo ti asawa a babai nga awanen ti panawen ti asawana kenkuana, daytat’ saan laeng a maipapan iti kaadu ti tiempo. Mabalin a daytat’ nangnangruna a maipapan iti riknana a kasla nabaybay-an wenno di maipatpateg. Umasping iti dayta, no agreklamo ti lalaki maipapan kadagiti di naiplano a ginatang ti asawana, nalabit daytat’ saan laeng a maipapan iti kaadu ti nagasto a kuarta. Mabalin a daytat’ nangnangruna a maipapan iti di pannakayuman kenkuana ti desision. Ti asawa a mannakaawat saanna laeng a risuten ti parikut no di ket sukimatenna ti puon ti parikut.​—Proverbio 16:23.

Nalaka kadi a sawen ngem narigat nga aramiden? Talaga! No dadduma, uray aramidem ti amin a kabaelam, addanto latta nasakit a maisawangmo ken makapungtotkanto latta. No mapasamaken daytoy, nalabit nasken a surotem ti balakad ti Proverbio 17:14: “Sakbay a tumbuak ti riri, pumanawkan.” Awan ti pagdaksan ti panangitantan iti panagtungtong agingga a nalamiisen ti ulom. No dikay makapagsarita iti natanang, nalabit nasayaat no adda nataengan a gayyem a kaduayo tapno tumulong a mangusig ken manglawlawag iti dikay pagkinnaawatan.c

Taginayonem ti Realistiko a Panangmatmat

Dika koma maupay no ti panagasawam ket saan a kas iti inarapaapmo idi agin-innaremkay pay laeng. Kuna ti maysa a grupo dagiti eksperto: “Para iti kaaduan a tattao, saan a kanayon a naragsak ti panagasawa. No dadduma naragsak dayta ken nakarigrigat no dadduma.”

Wen, nalabit, ti panagasawa ket saan a kas iti panaginnayat nga estoriaen ti maysa a libro, ngem saan a kasapulan nga agbalin a trahedia. Nupay addada panawen a masapul laeng nga aginnanuskayo, addada met tiempo a basta lipatenyon dagiti dikay pagkinnaawatan ket tagiragsakenyo ti panagkadua, panaglinglingay, ken panagtungtongyo a kas aggayyem. (Efeso 4:2; Colosas 3:13) Dagitoy ti tiempo a mabalinyo a pabaraen manen ti limmamiisen a panaginnayatyo.

Laglagipenyo a saan a mabalin a maaddaan ti dua nga imperpekto a tattao iti perpekto a panagasawa. Ngem mabalin a makasarakda iti kinaragsak. Kinapudnona, uray pay iti sidong ti pakarigatan, mabalin a gubuayan iti napalalo a pannakapnek ti relasionyo nga agassawa. Maysa a banag ti sigurado: No agpadakayo nga agassawa a mangikagumaan ken situtulok a makibagay ken mangsapul iti pagimbagan ti sabali, adda naimbag a rason a pamatian a mabalin a salbaren ti panagasawayo.​—1 Corinto 10:24.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 12]

Makasair kadi ti sasaom, wenno makapaimbag?

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 10]

IPALLADAWMO A SIAANNAD TI BOLA

Kuna ti Biblia: “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.” (Colosas 4:6) Talaga nga agaplikar daytoy iti panagasawa! Kas pagarigan: Iti ay-ayam a panagsinnippaw, ipalladawmo ti bola iti pamay-an a nalaka a masippaw. Dika basta ipurruak dayta iti nakapigpigsa nga uray la a madangran ti kaay-ayammo. Iyaplikarmo dayta met la a prinsipio no kasaritam ti asawam. Ti panangisawang kadagiti makapasakit a sasao ket agtungpal laeng iti panagsakit ti nakem. Imbes a kasta, agsaoka iti makaay-ayo a mabuyugan iti kinaparubur tapno maawatan ti asawam ti kayatmo nga ipaganetget.

[Kahon/Ladawan iti panid 11]

LAGIPEM!

Basaem dagiti napalabas a surat ken kard. Buyaem dagiti retrato. Saludsodam ti bagim, ‘Ania ti nakaallukoyak iti asawak? Ania dagiti galadna a nagustuak unay? Ania idi dagiti inar-aramidmi a dua? Ania dagiti namagkatawa kadakami?’ Kalpasanna, pagsaritaanyo nga agassawa dagitoy a pakalaglagipan. Ti saritaan a mairugi babaen ti sasao a “Malagipmo kadi idi . . . ?” mabalin a makatulong kadakayo nga agassawa a mangisubli manen iti rikrikna a tinagiragsakyo idi.

[Kahon iti panid 12]

BARO NGA ASAWA, PAREHO A PROBLEMA

Dadduma nga assawa a makarikna a nasiluanda iti di nadungngo a panagasawa ket magargari a mangasawa wenno makiasawa manen iti sabali. Ngem kondenaren ti Biblia ti pannakikamalala, a kunaenna a ti tao a mangaramid iti kastoy a basol “awanan iti puso [“maag,” New English Bible]” ken ‘dadaelenna ti kararuana.’ (Proverbio 6:32) Inton agangay, ti di agbabawi a mannakikamalala mapukawna ti anamong ti Dios​—ti kadaksan a klase ti pannakadadael a mabalin a mapasamak.​—Hebreo 13:4.

Maipakita met iti dadduma a pamay-an ti naan-anay a kinamaag ti pannakikamalala. Maysa pay, ti mannakikamalala a makiasawa wenno mangasawa manen mabalin nga agparikutto latta kadagiti problema a napasaranna iti immuna a panagasawana. Adda pay sabali a banag a mausig nga imbaga ni Dra. Diane Medved: “Ti immuna a naammuan ti baro nga asawam maipapan kenka ket sidadaanka a di agmatalek. Ammona a kabaelam a guliban daydiay nagkariam a dayawen. Ammona a nalaingka nga agrason, a mabalin a tallikudam ti pannakikumitmo. Ammona a nalakaka a masiluan iti kinaragsak wenno iti panangpennek iti kayatmo. . . . Kasano ngarud a maammuan ti baro nga asawam a dikanto magargari manen a makikamalala?”

[Kahon iti panid 14]

WISDOM FROM BIBLE PROVERBS

• Proverbio 10:19: “Iti kinaruay ti sasao saan a maaw-awan ti salungasing, ngem daydiay mangmedmed kadagiti bibigna agtigtignay a simamasirib.”

No marurodka, mabalin a dakdakes ti ibagam ngem iti kayatmo a sawen ket kalpasanna pagbabawyamto met laeng.

• Proverbio 15:18: “Ti managpungtot a tao gutugotenna ti rinnupir, ngem daydiay nabannayat nga agunget pagulimekenna ti panagririri.”

Dagiti makasair a pammabasol gutugotenda laeng ti panagikalintegan ti asawam, idinto ta ti naanus a panagimdeng tulongannakayo a dua a mangrisut iti parikut.

• Proverbio 17:27: “Ti asinoman a mangmedmed iti sasaona agtagikua iti pannakaammo, ket ti tao nga addaan panangilasin nalamiis ti espirituna.”

No madlawmo nga addan ti marurod, nasaysayaat nga amang no agulimekka tapno maliklikam ti nakaro a panagsupiat.

• Proverbio 29:11: “Isuamin nga espirituna ti iyesngaw ti maysa a maag, ngem daydiay masirib patalnaenna dayta agingga iti kamaudianan.”

Nasken ti panagteppel. Ti nakas-ang a panagsao a buyogen ti pungtot mapagurana laeng ti asawam.