Panangtaripato Kadagiti Lallakay ken Babbaket​—Nakristianuan a Responsabilidad

“Uray iti kinalakay ti maysa siak met laeng Daydiay; ket iti kinaubanan ti maysa agtultuloyakto a mangimet.”​—ISAIAS 46:4.

1, 2. Ania ti nakaidumaan ti panangtaripato ti nailangitan nga Amatayo iti panangtaripato dagiti tattao a nagannak?

DAGITI napasnek a nagannak tarabayenda dagiti annakda bayat ti kinamaladaga, kinaubing, ken kinatin-edyerda. Uray no dumteng dagiti agtutubo iti kinaadulto ken maaddaan iti bukodda a pamilia, agtultuloy nga ayaten ken saranayen ida dagiti amma ken innada.

² Nupay limitado ti maipaay dagiti tattao kadagiti annakda, ti nailangitan nga Amatayo kanayon nga ayaten ken saranayenna dagiti matalek nga adipenna. Kinuna ni Jehova iti pinilina nga ili idi umuna a panawen: “Uray iti kinalakay ti maysa siak met laeng Daydiay; ket iti kinaubanan ti maysa agtultuloyakto a mangimet.” (Isaias 46:4) Anian a makaliwliwa a sasao para kadagiti nataengan a Kristiano! Saan a baybay-an ni Jehova dagidiay agtalinaed a nasungdo kenkuana. Imbes ketdi, inkarina a tulongan, saranayen, ken iwanwanna ida iti unos ti panagbiagda, uray agingga iti kinalakay ken kinabaketda.​—Salmo 48:14.

3. Ania ti mausig iti daytoy nga artikulo?

³ Kasanoyo a matulad ti naayat a pannakaseknan ni Jehova kadagiti lallakay ken babbaket? (Efeso 5:1, 2) Usigentayo dagiti pamay-an no kasano a dagiti annak, manangaywan iti kongregasion, ken indibidual a Kristiano maipaayda dagiti kasapulan dagiti nataengan a kameng ti sangalubongan a panagkakabsattayo.

Ti Responsabilidadtayo kas Annak

4. Ania ti responsabilidad dagiti Kristiano nga annak kadagiti dadakkelda?

⁴ “Dayawem ni amam ken ni inam.” (Efeso 6:2; Exodo 20:12) Babaen daytoy a simple ngem nabagas a sasao iti Hebreo a Kasuratan, pinalagipan ni apostol Pablo dagiti annak maipapan iti responsabilidadda kadagiti dadakkelda. Ngem kasano nga agaplikar dagitoy a sasao no iti panangtaripato kadagiti nataengan? Dagiti makapabileg nga ulidan sakbay ti panawen Kristiano tulongannatayo a mangsungbat iti daytoy a saludsod.

5. (a) Ania ti mangipamatmat a saan a nalipatan ni Jose dagiti responsabilidadna iti pamiliana? (b) Ania ti kayat a sawen ti panangpadayaw kadagiti dadakkeltayo, ken ania ti nasayaat nga ulidan ni Jose mainaig iti daytoy a banag?

⁵ Iti nasurok a 20 a tawen, saan a nakita ni Jose ti lakayen nga amana a ni Jacob a patriarka. Kaskasdi, nalawag a saan a napukaw ni Jose ti ayatna ken ni Jacob nga amana. Kinapudnona, idi impalgak ni Jose ti pudno a kinasiasinona kadagiti kakabsatna, inyimtuodna: “Sibibiag pay laeng kadi ni amak?” (Genesis 43:7, 27; 45:3) Iti daydi a panawen, nasaknap ti bisin iti daga ti Canaan. Gapuna, impaibaga ni Jose iti amana: “Sumalogka nga umay kaniak. Dika agtaktak. Ket masapul nga agnaedka iti daga ti Gosen, ket masapul nga agtalinaedka iti asidegko . . . Ket abastuankanto iti taraon sadiay.” (Genesis 45:9-11; 47:12) Wen, ti panangpadayaw kadagiti nataengan a nagannak iramanna ti panangsalaknib kadakuada ken panangipaay iti material a kasapulanda no dida kabaelan nga aramiden dayta. (1 Samuel 22:1-4; Juan 19:25-27) Siraragsak nga imbaklay ni Jose dayta a responsabilidad.

6. Kasano nga impakita ni Jose ti napasnek a panagayatna ken ni amana, ket kasanotayo a matulad ti ulidanna?

⁶ Babaen ti pamendision ni Jehova, nagbalin ni Jose kas maysa kadagiti kabaknangan ken kabilgan a tao idiay Egipto. (Genesis 41:40) Ngem dina imbilang ti bagina a nakapatpateg unay wenno okupado unay a mangpadayaw iti 130 ti tawenna nga amana. Idi naammuanna nga um-umayen ni Jacob (wenno Israel), “impaisagana ni Jose ti karuahena ket simmang-at a sumabet ken Israel nga amana idiay Gosen. Idi nagparang kenkuana madagdagus nga inapungolna ti tengngedna ket nagarubos dagiti luana iti tengngedna a maulit-ulit.” (Genesis 46:28, 29) Daytoy a panangpasangbay ket saan laeng a maysa a kadawyan a panangipakita iti panagraem. Dungdungnguen unay ni Jose ti lakayen nga amana ket saan a mabain a mangipakita iti panangayatna. No lumakay ken bumaketen dagiti dadakkeltayo, aglaplapusanan met kadi dagiti ebkas ti panagayattayo kadakuada?

7. Apay a kayat ni Jacob ti maitabon idiay Canaan?

⁷ Nagtalinaed ni Jacob a matalek ken ni Jehova agingga ken patay. (Hebreo 11:21) Gapu iti pammatina kadagiti kari ti Dios, kiniddaw ni Jacob a maitabon ti bangkayna idiay Canaan. Pinadayawan ni Jose ti amana babaen ti panangtungpalna iti kiddawna, nupay nagastos ken makapabannog dayta.​—Genesis 47:29-31; 50:7-14.

8. (a) Ania ti kangrunaan a rason nga aywanantayo dagiti nataengan a nagannak kadatayo? (b) Aniada ti inaramid ti maysa nga amin-tiempo nga adipen tapno maaywananna ti nataengan a dadakkelna? (Kitaenyo ti kahon iti panid 17.)

⁸ Ania ti nangtignay ken ni Jose a mangaywan iti amana? Nupay dakkel a banag ti panagayatna ken pannakariknana nga adda utangna iti daydiay naggapuanna ken nangpadakkel kenkuana, awan duadua a nasged met ti tarigagay ni Jose a mangay-ayo ken ni Jehova. Kastatay met koma. Insurat ni Pablo: “No ti asinoman a balo a babai addaan iti annak wenno appoko, sursuruen koma nga umuna dagitoy ti panangannurot iti nadiosan a debosion iti bukodda a sangakabbalayan ket agtultuloyda a mangibayad iti maiparbeng a pangsubad kadagiti nagannakda ken kadagiti apongda, ta makaay-ayo daytoy iti imatang ti Dios.” (1 Timoteo 5:4) Wen, ti panagayat ken ni Jehova ken nadayaw a panagbuteng kenkuana ti mangtignay kadatayo a mangaywan kadagiti lumaklakay ken bumabbaketen a nagannak kadatayo, aniaman dagiti karit nga iraman ti panangaramid iti dayta.a

No Kasano a Maipakita Dagiti Panglakayen a Maseknanda

9. Siasino ti dinutokan ni Jehova a mangipastor iti arban, agraman dagiti nataengan a Kristiano?

⁹ Iti arinunos ti napaut a biagna, ni Jacob tinukoyna ni Jehova kas “ti pudno a Dios a nangipaspastor kaniak bayat ti intero a kaaddak agingga itoy nga aldaw.” (Genesis 48:15) Iti kaaldawantayo, ipastoran ni Jehova dagiti adipenna ditoy daga babaen dagiti Kristiano a manangaywan, wenno papanglakayen, iti sidong ti panangiwanwan ti Anakna, ni Jesu-Kristo, “ti panguluen a pastor.” (1 Pedro 5:2-4) Kasano a dagiti manangaywan matuladda ni Jehova bayat a taripatuenda dagiti nataengan a kameng ti arban?

10. Kasano a naipaay ti material a tulong kadagiti nataengan a Kristiano? (Kitaenyo ti kahon iti panid 19.)

¹⁰ Di nagbayag kalpasan ti pannakabuangay ti kongregasion Kristiano, dinutokan dagiti apostol ti “pito a napaneknekan a lallaki . . . a napno iti espiritu ken sirib” tapno imatonanda ti “inaldaw a panangiwaras” iti taraon kadagiti agkasapulan a balo a Kristiano. (Aramid 6:1-6) Kalpasanna, binilin ni Pablo ti manangaywan a ni Timoteo nga iramanna dagiti nataengan a balo iti listaan dagidiay maikari a maipaayan iti material a tulong. (1 Timoteo 5:3, 9, 10) Umasping iti dayta, dagiti manangaywan iti kongregasion ita sidadaan a mangyurnosda iti praktikal a tulong kadagiti nataengan a Kristiano no kasapulan. Ngem adda pay kalikaguman ti panangtaripato kadagiti matalek a lallakay ken babbaket.

11. Ania ti kinuna ni Jesus maipapan iti agkasapulan a balo a nangipaay iti bassit a kontribusion?

¹¹ Idi asidegen nga agturpos ti ministeriona ditoy daga, nagtugaw ni Jesus iti templo ket “rinugianna a pinaliiw no kasano a ti bunggoy mangipispisokda iti kuarta kadagiti baul ti gameng.” Kalpasanna, adda maysa a nangala iti atensionna. Kuna ti salaysay: “Maysa a napanglaw a balo a babai immay ket nangipisok iti dua a babassit a sinsilio, a bassit unay ti pategna.” Inayaban ni Jesus dagiti adalanna ket kinuna kadakuada: “Pudno kunak kadakayo a daytoy napanglaw a balo a babai nangipisok iti ad-adu ngem dagidiay amin a mangipispisok iti kuarta kadagiti baul ti gameng; ta isuda amin nangipisokda manipud kadagiti teddada, ngem isu, manipud iti panagkasapulanna, impisokna ti isuamin nga adda kenkuana, ti intero a pagbiagna.” (Marcos 12:41-44) Bassit ti balor ti kontribusion ti balo, ngem ammo ni Jesus no kasano kadakkel ti panangipateg ti nailangitan nga Amana kadagiti kasta nga amin-kararua nga ebkas ti debosion. Iti laksid ti edad ti napanglaw a balo, saan a tinagibassit ni Jesus ti naaramidan ti balo.

12. Kasano a maipakita dagiti panglakayen ti apresasionda kadagiti maar-aramidan dagiti nataengan a Kristiano?

¹² Kas ken Jesus, dagiti Kristiano a manangaywan dida tagibassiten ti maar-aramidan dagiti lallakay ken babbaket a mangitandudo iti pudno a panagdayaw. Rumbeng a komendaran dagiti panglakayen dagiti nataengan gapu iti gapuananda iti ministerio, iti pannakipasetda kadagiti gimong, iti nasayaat nga impluensiada iti kongregasion, ken iti panagibturda. Ti napasnek a sasao a pammaregta ket makatulong kadagiti nataengan a maaddaan iti ‘pakaigapuan nga agrag-o’ iti sagrado a panagserbida, iti kasta maliklikan ti makaupay a panangidilig iti gapuananda kadagiti maar-aramidan ti dadduma a Kristiano wenno kadagiti mismo a nagapuananda kadagiti naglabas.​—Galacia 6:4.

13. Kadagiti ania a pamay-an a dagiti panglakayen mausarda dagiti talento ken kapadasan dagiti nataengan?

¹³ Maipakita dagiti panglakayen ti panangapresiarda kadagiti napateg a tulong dagiti nataengan a Kristiano babaen ti panangusarda kadagiti kapadasan ken talentoda. Dagiti mapagwadan a lallakay ken babbaket ti mabalin nga usaren no dadduma kadagiti demostrasion wenno interbiu. “Talaga nga umimdeng dagiti agdengdengngeg no interbiuek ti maysa a kabsat a lakay wenno baket a nangpadakkel kadagiti annakna iti kinapudno,” napaliiw ti maysa a panglakayen. Dagiti panglakayen iti sabali a kongregasion ti nangipadamag maipapan iti 71 ti tawenna a baket a payunir a naballigi a tumultulong kadagiti agibumbunannag iti Pagarian tapno agbalinda a regular iti tay-ak ti serbisio. Paregtaenna met ida a mangaramid kadagiti “napateg a banag,” kas iti panagbasa iti Biblia ken iti inaldaw a teksto ket kalpasanna, ti panangmennamenna iti nabasada.

14. Kasano a ti maysa a bagi ti papanglakayen impakitada ti apresasionda iti laklakay a padada a manangaywan?

¹⁴ Ipateg met dagiti panglakayen ti gapuanan dagiti lallakayen a padada a manangaywan. Itay nabiit, naoperaan ni José, a nasurok a 70 ti tawenna ken adu a dekadan nga agserserbi kas mamangulo a manangaywan. Bayat ti napaut a panagpaimbagna, napanunotna ti aglusulos kas panglakayen iti kongregasion. “Nasdaawak iti reaksion dagiti dadduma a panglakayen,” kuna ni José. “Imbes nga umannugotda iti kiddawko, inimtuodda no ania a praktikal a tulong ti kasapulak tapno maitultuloyko a maitungpal dagiti annongek.” Iti tulong ti maysa nga ub-ubing a panglakayen, naitultuloy ni José ti naragsak a panagserbina kas mamangulo a manangaywan, ket maysa a bendision dayta iti kongregasion. Kuna ti kaduana a panglakayen: “Apresiaren unay dagiti kakabsat ti gapuanan ni José kas maysa a panglakayen. Ipatpateg ken raemenda gapu iti kapadasan ken mapagwadan a pammatina. Dakkel isuna a tulong iti kongregasionmi.”

Panagpipinnateg

15. Apay a nasken a maseknan ti amin a Kristiano iti pagimbagan dagiti kakaduada a nataengan?

¹⁵ Saan laeng a ti annak dagiti nataengan a nagannak ken nadutokan nga adipen ti nasken a mangipateg kadagiti nataengan. Iti panangidiligna iti kongregasion Kristiano iti bagi ti tao, insurat ni Pablo: “Ti Dios binukelna ti bagi, nga impaayanna iti nawadwadwad a dayaw ti paset nga addaan pagkurangan, tapno awan koma ti panaglalasin iti bagi, no di ket dagiti kamengna addaanda koma iti isu met laeng a panangisakit iti maysa ken maysa.” (1 Corinto 12:24, 25) Tapno makapagtignay a sangsangkatunos ti kongregasion Kristiano, tunggal kamengna ti nasken a maseknan iti pagimbagan dagiti kapammatianna, agraman dagiti nataengan.​—Galacia 6:2.

16. Kasanotay a maipakita ti interes kadagiti nataengan no tumabunotayo kadagiti Nakristianuan a gimong?

¹⁶ Nasayaat a gundaway dagiti Nakristianuan a gimong tapno maipakita ti pannakaseknantayo kadagiti nataengan. (Filipos 2:4; Hebreo 10:24, 25) Gunggundawayantayo kadi dagita nga okasion tapno makisarita kadagiti lallakay ken babbaket? Nupay mabalin met a komustaen ti pisikal a salun-atda, mabalintay kadi ti ‘mangiburay iti naespirituan a sagut,’ nalabit babaen ti panangisalaysay iti maysa a makapabileg a kapadasan wenno maysa a Nainkasuratan a kapanunotan? Gapu ta limitadon ti panaggunay dagiti nataengan, nasayaat no datayon ti umasideg kadakuada imbes nga urayen nga umasidegda kadatayo. No nakapuyen ti panagdengngegda, mabalin a kasapulan nga in-innayadentayo ti agsao ken baliksen a naimbag ti sawentayo. Ken tapno adda ti pudpudno a “panagsisinnukat iti pammaregta,” nasken nga imdengantayo a naimbag ti ibagbaga dagiti nataengan.​—Roma 1:11, 12.

17. Kasanotay a maipakita ti pannakaseknantayo kadagiti nataengan a naidalit iti pagtaenganda?

¹⁷ Kasano no adda dagiti lallakay wenno babbaket a di makatabuno kadagiti Nakristianuan a gimong? Ipakita ti Santiago 1:27 a rebbengentayo ti “panangtaripato kadagiti ulila ken iti balo a babbai kadagiti rigatda.” Maysa a kaipapanan ti Griego a sao a naipatarus kas ‘taripatuen’ ket ‘bisitaen.’ (Aramid 15:36) Maragsakan la ketdi dagiti nataengan no bisitaentayo ida! Bayat ti pannakaibaludna idiay Roma idi agarup 65 K.P., agmaymaysa ti “lakayen” a ni Pablo. Il-iliwenna a makita ti katrabahuanna a ni Timoteo isu a sinuratanna: “Aramidem ti amin a kabaelam nga umay kaniak iti mabiit.” (Filemon 9; 2 Timoteo 1:3, 4; 4:9) Nupay saanda a literal a nakabalud, dadduma a nataengan ti naidalit iti pagtaenganda gapu kadagiti parikut iti salun-at. Arigna a kunkunada: ‘Ikagumaanyo koma a bisitaendak iti kabiitan a panawen.’ Patgantayo kadi dagiti kasta a kiddaw?

18. Ania dagiti pagimbagan ti panangbisita kadagiti nataengan?

¹⁸ Diyo tagibassiten ti makagunggona nga epekto ti panangbisita iti maysa a lakay wenno baket a kapammatian. Idi adda idiay Roma ti Kristiano nga agnagan iti Onesiforo, porsegido a binirokna ni Pablo, ket kalpasanna, ‘masansan nga inyeganna ni Pablo iti pakabang-aran.’ (2 Timoteo 1:16, 17) “Kaay-ayok ti makilangen kadagiti ub-ubing ngem siak,” kuna ti maysa a kabsat a baket. “Magustuak ti panangtratoda kaniak a kasla kameng ti pamiliada. Makapabileg dayta kaniak.” Kuna ti sabali pay a Kristiano a baket: “Talaga nga apresiarek no adda mangipatulod kaniak iti kard, agtelepono iti sumagmamano a minuto, wenno agbisita kaniak. Kaslaak nakalang-ab iti presko nga angin.”

Gunggonaan ni Jehova Dagidiay Manangipateg

19. Ania dagiti bendision nga iyeg ti panangtaripato kadagiti nataengan?

¹⁹ Mangyeg iti adu a bendision ti panangtaripato kadagiti nataengan. Maysa a pribilehio ti mismo a pannakilangen kadagiti nataengan ken makasursuro kadagiti pannakaammo ken kapadasanda. Dagidiay mangtaripato kadagiti nataengan masagrapda ti dakdakkel a ragsak kas resulta ti panangtedda, agraman ti pannakarikna nga adda nagapuanan ken pannakaadda iti talna ti panunot gapu ta ammoda a natungpalda ti Nainkasuratan a responsabilidadda. (Aramid 20:35) Maysa pay, dagidiay mangtartaripato kadagiti nataengan dida pagamkan a mabaybay-andanto met no isuda ti lumakay wenno bumaket. Ipanamnama kadatayo ti Sao ti Dios: “Ti naparabur a kararua mapalukmegto a mismo, ket daydiay sibubulos a mangsibug iti sabsabali isu sibubulos a masibuganto met.”​—Proverbio 11:25.

20, 21. Ania ti panangmatmat ni Jehova kadagidiay mangtaripato kadagiti nataengan, ket ania koma ti determinasiontayo?

²⁰ Gunggonaan ni Jehova dagiti managbuteng-Dios nga annak, panglakayen, ken dadduma a manangipateg a Kristiano gapu ta sidadaanda a mangipaay kadagiti kasapulan dagiti kapammatianda a lallakay ken babbaket. Ti kasta a kababalin ket maitunos iti daytoy a proverbio: “Daydiay mangipakpakita ti pabor iti daydiay nanumo agpapautang ken Jehova, ket ti panangtratona Isu supapakannanto kenkuana.” (Proverbio 19:17) No ayat ti mangtignay kadatayo a mangipakita iti kinaimbag kadagiti nanumo ken napanglaw, ibilang ti Dios ti kasta a panangted kas maysa a pautang a supapakannanto kadagiti bendision. Supapakannatayo met gapu iti naayat a panangtaripatotayo kadagiti nataengan a kapammatiantayo, nga adu kadakuada ti ‘napanglaw no iti lubong ngem nabaknang iti pammati.’​—Santiago 2:5.

²¹ Anian nga aglaplapusanan a panangsupapak ti Dios! Iramanna ti biag nga agnanayon. Agpaay kadagiti kaaduan nga adipen ni Jehova, agbiagdanto nga agnanayon iti paraiso a daga, a sadiay awanto dagiti epekto ti natawid a basol ken maisubli ti kinasalibukag dagiti matalek a nataengan a tattao. (Apocalipsis 21:3-5) Bayat nga ur-urayentayo ti tiempo ti parabur, itultuloytayo koma nga itungpal ti Nakristianuan a responsabilidadtayo a mangtaripato kadagiti lallakay ken babbaket.

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Kasano a dagiti annak mapadayawanda dagiti lallakay ken babbaket a dadakkelda?

• Kasano a maipakita dagiti panglakayen ti apresasionda kadagiti nataengan a kameng ti arban?

• Ania ti maaramidan ti tunggal Kristiano a mangipakita iti napudno a pannakaseknanda kadagiti nataengan?

• Aniada a bendision ti iyeg ti panangtaripato kadagiti nataengan a Kristiano?

[Kahon iti panid 17]

Idi Kasapulan Dagiti Dadakkelna ti Tulong

Agserserbi ni Philip kas maysa a boluntario a trabahador iti konstruksion idiay Liberia idi 1999 idi madamagna a nakaro ti sakit ni tatangna. Gapu ta ammona a marigatan ni nanangna a mangasikaso iti dayta, inkeddengna ti agawid tapno asikasuenna ti panagpaagas ni tatangna.

“Saan a nalaka ti agawid,” malagip pay ni Philip, “ngem mariknak a dagiti dadakkelko ti kangrunaan nga obligasionko.” Kadagiti simmaruno a tallo a tawen, inyakarna dagiti dadakkelna iti mas kombiniente a pagtaengan ket iti tulong dagiti pada a Kristiano iti lugarda, inaramidda ti pagtaengan a maibagay kadagiti kasapulan ni tatangna.

Ad-adda ita a nakasagana ti nanang ni Philip a mangtaming iti nakaro a sakit ni tatangna. Iti di pay nabayag, nabaelan nga inawat ni Philip ti maysa nga imbitasion nga agtrabaho kas boluntario iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Macedonia.

[Kahon iti panid 19]

Inasikasoda Dagiti Kasapulanna

Idi a ni Ada, maysa a Kristiano idiay Australia nga agtawen iti 85, ket naidalit iti pagtaenganna gapu iti kimmapuy a salun-at, nangyurnos iti tulong dagiti panglakayen iti kongregasion. Inorganisarda ti maysa a grupo dagiti kapammatian a makatulong kenkuana. Dagitoy a kakabsat a lallaki ken babbai siraragsak nga inaramidda dagiti trabaho a kas iti panagdalus, panaglaba, panagluto, ken aniaman a masapul a mairingpas.

Narugian dayta a tulong agarup maysa a dekadan ti naglabas. Iti agdama, nasuroken a 30 a Saksi ni Jehova ti timmulong a nangaywan ken ni Ada. Agtultuloy ti panangbisitada kenkuana, ibasaanda kadagiti publikasion a naibatay iti Biblia, pakaammuanda kadagiti naespirituan a panagrang-ay dagiti kakabsat iti kongregasion, ken regular a pannakipagkararag kenkuana.

Inkomento ti maysa a lokal a Kristiano a panglakayen: “Dagidiay nangaywan ken ni Ada matmatanda a pribilehio ti panangtulong kenkuana. Adu ti naparegta iti matalek a panagserbina iti adu a dekada, ket dida mabalin a tagilag-anen dagiti kasapulanna.”

[Ladawan iti panid 16]

Aglaplapusanan kadi dagiti ebkas ti panagayattayo kadagiti nataengan a dadakkeltayo?

[Dagiti Ladawan iti panid 18]

Amin a kameng ti kongregasion maipakitada ti panagayatda kadagiti nataengan a kapammatian