Padayawanyo Dagidiay Addaan Autoridad Kadakayo
“Padayawanyo dagiti amin a kita ti tattao, maaddaankayo ti ayat iti intero a timpuyog dagiti kakabsat, agbutengkayo iti Dios, padayawanyo ti ari.”—1 PEDRO 2:17.
1, 2. Kasano ti panangmatmat dagiti tattao ita iti autoridad? Apay?
“KUKUA dagiti ubbing ti amin a kalintegan. Awan ti respetoda kadagiti nagannak,” inreklamo ti maysa nga ina. “Karitenyo ti Autoridad” kuna ti maysa a bumper sticker. Dua laeng a pagarigan dagitoy a mangyanninaw iti kasasaad a kadawyan kadagitoy nga aldaw, a kas pagaammoyo. Gagangay iti intero a lubong ti kinaawan panagraem kadagiti nagannak, mannursuro, amo, ken kadagiti opisial ti gobierno.
2 Mabalin a kuna laeng dagiti dadduma, ‘Diak la marespeto dagiti tattao nga adda iti poder.’ No dadduma, di mailibak dayta. Kanayon a makadamagtayo kadagiti rinuker nga opisial ti gobierno, naagum nga amo, di makabael a mannursuro, ken abusado a nagannak. Makaparagsak ta manmano dagiti Kristiano a kasta ti panangmatmatda kadagidiay addaan autoridad iti kongregasion.—Mateo 24:45-47.
3, 4. Apay a rumbeng a raemen dagiti Kristiano dagidiay addaan autoridad?
3 Kas Kristiano, addaantayo iti “makatignay a rason” nga agraem kadagiti sekular nga agtuturay. Binagbagaan ni apostol Pablo dagiti Kristiano a “paiturayan[da] koma kadagiti nangatngato nga agtuturay, ta awan ti turay no saan a babaen iti Dios; dagiti adda nga agtuturay impasdek ti Dios kadagiti relatibo a saadda.” (Roma 13:1, 2, 5; 1 Pedro 2:13-15) Imbatad met ni Pablo no apay a maiparbeng ti panagtulnog kadagiti addaan autoridad iti pamilia: “Dakayo nga assawa a babbai, agpasakupkayo kadagiti assawayo, yantangay mayanatup dayta iti Apo. Dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo iti amin a banag, ta isu daytoy ti makaay-ayo unay iti Apo.” (Colosas 3:18, 20) Maikari a padayawantayo dagiti panglakayen iti kongregasion agsipud ta ‘dinutokan ida ti nasantuan nga espiritu kas manangaywan, tapno ipastoranda ti kongregasion ti Dios.’ (Aramid 20:28) Ti panagraemtayo ken Jehova ti makagapu a padayawantayo dagiti tattao nga addaan autoridad. Siempre, ti panagraem iti autoridad ni Jehova ti kanayon nga ipangpangrunatayo iti biagtayo.—Aramid 5:29.
4 Bayat a sipapanunottayo iti kangatuan nga autoridad ni Jehova, usigentayo ti sumagmamano a pagarigan maipapan kadagidiay saan a nagraem kadagiti addaan autoridad ken dagidiay nagraem.
Saan a Maanamongan Dagidiay Di Agraem
5. Kasano nga impakita ni Micol nga awan panagraemna ken David, ket ania ti nagbanaganna?
5 Manipud iti pakasaritaan ni Ari David, makitatayo no kasano ti panangmatmat ni Jehova kadagidiay mangumsi iti autoridad nga intedna. Idi impan ni David ti lakasa ti tulag idiay Jerusalem, ni Micol nga asawana “nakitana ni ari David nga aglaglagto ken agsalsala iti sango ni Jehova: ket isu inuyawna iti pusona.” Rebbeng a binigbig koma ni Micol ni David saan laeng a kas ulo ti pamilia no di pay ket kas ari ti Israel. Nupay kasta, siuuyaw a kinunana: “Amangan a nagdayag idi iti daytoy nga aldaw ti ari ti Israel, a naglukas kenkuana met laeng iti daytoy nga aldaw kadagiti matmata dagiti tagabo a babbai dagiti ad-adipenna, a kasla maysa kadagiti ubbaw a tattao aglukais nga awanan bain!” Gapu iti daytoy, pulos a di naganak ni Micol.—2 Samuel 6:14-23.
6. Kasano ti panangmatmat ni Jehova iti kinaawan panagraem ni Core kadagiti pinulotan ti Dios?
6 Maysa ni Core a pagarigan ti nakaro a kinaawan panagraem kadagiti mangidadaulo a dinutokan ti Dios iti teokratiko a wagas. Kas maysa a Coatita, anian a pribilehio ti panagserbina ken Jehova iti tabernakulo! Kaskasdi, binabalawna da Moises ken Aaron, a dinutokan ti Dios a mangidaulo kadagiti Israelita. Nagkukumplot da Core ken ti dadduma pay a panguluen ti Israel ket sikukuspag a kinunada kada Moises ken Aaron: “Ti amin a gimong nasantuanda, tunggal maysa kadakuada, ket ni Jehova siaadda kadakuada: Apay-apay ngarud nga ipangpangrunayo nga itantan-ok dagiti bagbagiyo iti gimong ni Jehova?” Kasano ti panangmatmat ni Jehova iti tignay ni Core ken dagiti kimmanunong kenkuana? Iti panangmatmat ni Jehova, isu a mismo ti saanda a rinaem. Kalpasan a naimatanganda ti panangalun-on ti daga kadagiti amin a dimmasig kadakuada, nangitinnag ni Jehova iti apuy a nanglamut ken ni Core ken kadagiti 250 a panguluen.—Numeros 16:1-3, 28-35.
7. Adda kadi aniaman a panggapuan dagiti “nalabes ti sayaatna nga apostol” a mangbabalaw iti autoridad ni Pablo?
7 Iti kongregasion Kristiano idi umuna a siglo, adda dagidiay nangilaksid iti teokratiko nga autoridad. Dagiti ‘nalabes ti sayaatna nga apostol’ iti kongregasion sadi Corinto inumsida ni Pablo. Binabalawda ti panagpalpalawagna, a kunkunada: “Ti kaaddana a mismo nakapuy ket ti panagsasaona maum-umsi.” (2 Corinto 10:10; 11:5) Nalaing man nga agpalawag wenno saan, maikari ni Pablo a pagraeman kas maysa nga apostol. Ngem talaga aya nga uumsien ti panagpalawag ni Pablo? Paneknekan dagiti diskursona iti publiko a nailanad iti Biblia a makaguyugoy ti panagpalpalawag ni Pablo. Kinapudnona, iti apagbiit a pannakisaritana ken Herodes Agrippa II, a ‘nalaing unay kadagiti isuamin a panagsusubang iti tengnga dagiti Judio,’ uray la kinuna ti ari ken Pablo: “Iti bassit a tiempo maguyugoynak nga agbalin a Kristiano”! (Aramid 13:15-43; 17:22-34; 26:1-28) Ngem dagiti nalabes ti sayaatna nga apostol idiay Corinto impapanda nga uumsien ti panagsasaona! Ania ti panangmatmat ni Jehova iti kababalinda? Iti mensahena kadagiti manangaywan ti kongregasion idiay Efeso, kinomendaran ni Jesu-Kristo dagidiay di nagpaguyugoy kadagidiay ‘agkuna nga apostolda, ngem saanda met a kasta.’—Apocalipsis 2:2.
Panagraem iti Laksid ti Kinaimperpekto
8. Kasano nga impakita ni David ti panagraemna iti autoridad nga inted ni Jehova ken Saul?
8 Adu dagiti pagarigan iti Biblia maipapan kadagidiay nangraem kadagiti tattao nga addaan autoridad, uray no inabuso dagitoy ti autoridadda. Maysa ni David kadagita a nasayaat nga ulidan. Pinagserbianna ni Ari Saul, ngem insikat ti ari a papatayen gapu ta umapal kadagiti gapuanan ni David. (1 Samuel 18:8-12; 19:9-11; 23:26) Nupay naaddaan kadagiti gundaway a mangpatay ken Saul, kinuna ni David: “Saan a mabalin, iti biangko, manipud panangmatmat ni Jehova, nga iyunnatko ti imak maibusor iti pinulotan ni Jehova!” (1 Samuel 24:3-6; 26:7-13, NW) Ammo ni David a nagbiddut ni Saul, ngem binay-anna a ni Jehova ti mangukom kenkuana. (1 Samuel 24:12, 15; 26:22-24) Saanna a rinabrabngis ni Saul wenno nagsao man la iti maibusor kenkuana.
9. (a) Kasano ti panagrikna ni David idi irurrurumen ni Saul? (b) Kasanotay a maibaga a napudno ti panagraem ni David ken Saul?
9 Nariribukan kadi ni David idi a mairurrurumen? “Dagiti naranggas a tattao binirbirokda toy kararuak,” inyasug ni David ken Jehova. (Salmo 54:3) Imbukbokna ti pusona ken Jehova: “Ispalennak kadagiti kabusorko, O Diosko . . . Dagiti nabileg agtitiponda a sititimpuyog a bumusor kaniak: saan a gapu iti panaglabsingko, di met gapu iti basolko, O Jehova. Agtarayda ken agsaganada met idinto nga awan basolko. Agriingka tapno tulongannak, ket matmatam.” (Salmo 59:1-4) Nariknayo met kadin ti kasta—a nupay ammoyo nga awan basolyo iti tao nga addaan autoridad, kaskasdi a parparigatennakayo? Rinaem ni David ni Saul. Idi natayen ni Saul, nagdung-aw ni David imbes nga agragsak: “Ni Saul ken ni Jonatan isuda idi ti naayat ken nakaay-ayo iti panagbiagda . . . Isuda nasigsiglatda ngem kadagiti agila, isuda napigpigsa idi ngem kadagiti leon. Dakayo annak a babbai ti Israel, sangitanyo ni Saul.” (2 Samuel 1:23, 24) Anian a nagsayaat nga ulidan iti napaypayso a panagraem iti pinulotan ni Jehova, uray pay no rinanggasan ni Saul ni David!
10. Ania a nasayaat nga ulidan ti impakita ni Pablo iti panangraem iti autoridad nga inted ti Dios iti bagi a manarawidwid, ket ania ti nagbanaganna?
10 Iti panawen dagiti Kristiano, adda met dagiti naisangsangayan nga ulidan iti panagraem kadagiti autoridad nga insaad ti Dios. Alaentay a pagarigan ni Pablo. Rinespetona dagiti desision ti bagi a manarawidwid ti kongregasion Kristiano idi umuna a siglo. Iti maudi nga isasarungkar ni Pablo idiay Jerusalem, binalakadan ti bagi a manarawidwid nga aramidenna ti seremonia ti pannakadalus tapno maammuan dagiti dadduma a dina kagura ti Linteg Mosaiko. Mabalin koma nga inkalintegan ni Pablo: ‘Binilindak dagita a kakabsat a panawak ti Jerusalem idi agpeggad ti biagko. Ita kayatda a paneknekak iti publiko a raraemek ti Linteg Mosaiko. Sinuratakon dagiti taga Galacia ket binalakadak ida a saandan nga annuroten ti Linteg. No mapanak idiay templo, mabalin a saandak a maawatan dagiti dadduma, nga ipagarupda a makikomkompromisoak kadagidiay nakugit.’ Nupay kasta, nalawag a saan a nagikalintegan iti kasta ni Pablo. Yantangay awan maikompromiso a Nakristianuan a prinsipio, rinaem ken tinungpalna ti balakad ti bagi a manarawidwid idi umuna a siglo. Nagbanaganna, nasken a masalakniban ni Pablo kadagiti Judio a bimmusor kenkuana, ket idi agangay naibalud iti dua a tawen. Idi kamaudiananna, natungpal ti pagayatan ti Dios. Nagpalawag ni Pablo iti saklang dagiti nangato nga opisial idiay Cesarea sa naipan idiay Roma tapno agpalawag ken Cesar a mismo.—Aramid 9:26-30; 21:20-26; 23:11; 24:27; Galacia 2:12; 4:9, 10.
Ipakpakitayo Kadi ti Panagraem?
11. Kasanotay a maipakita ti panagraem iti sekular nga autoridad?
11 Raraemenyo kadi dagidiay addaan autoridad? Nabilin dagiti Kristiano nga ‘ipaayda ti amin a karbengan, . . . kenkuana a mangkalikagum iti dayaw, ti kasta a dayaw.’ Kinapudnona, ti panagpasakuptayo kadagiti “nangatngato nga agtuturay” ket saan laeng a babaen ti panagbayad iti buis no di pay ket panagraem kadagiti autoridad babaen ti kababalin ken panagsasaotayo. (Roma 13:1-7) No maipasangotayo kadagiti opisial ti gobierno a nalabit nasabrak, ania ti reaksiontayo? Idiay Chiapas State, Mexico, innala dagiti autoridad iti maysa a komunidad ti daga a pagtaltalonan ti 57 a pamilia dagiti Saksi ni Jehova agsipud ta saan a nakipaset dagitoy a Kristiano kadagiti narelihiosuan a piesta. Kadagiti miting a naangay tapno masolbar dayta a parikut, nadalus ken desente ti panagkawkawes dagiti Saksi. Kanayon a natakneng ken nadayaw ti panagsasaoda. Kalpasan ti makatawen, pabor kadakuada ti nayetnag a desision. Rinaem ida dagiti dadduma a nakapaliiw iti kababalinda ket kayatda met ti agbalin a Saksi ni Jehova!
12. Apay a nasken nga ipakita ti babai ti “nauneg a panagraem” iti di manamati nga asawana?
12 Kasanoyo a maipakita ti panagraem iti autoridad nga insaad ti Dios iti uneg ti pamilia? Kalpasan a dinakamatna ti panagsagaba ni Jesus iti rigat, kinuna ni apostol Pedro: “Iti umasping a pamay-an, dakayo nga assawa a babbai, agpasakopkayo kadagiti bukodyo nga assawa, tapno iti kasta, no ti asinoman saan a natulnog iti sao, mabalin a magun-od ida nga awan ti sao babaen iti kababalin dagiti assawada a babbai, agsipud ta nasaksianda ti nadalus a kababalinyo agraman ti nauneg a panagraem.” (1 Pedro 3:1, 2; Efeso 5:22-24) Impaganetget ditoy ni Pedro ti kinapateg ti panagpasakup ti asawa a babai ken ni lakayna buyogen ti “nauneg a panagraem,” uray no adda dagiti assawa a lallaki a saan koma a maikari iti kasta a panagraem. No managraem ti asawa a babai, mabalin a maguyugoyna ti di manamati nga asawana.
13. Kasano a maipakita dagiti babbai ti panagraemda iti assawada?
13 Iti konteksto dagitoy a kasuratan, iturong ni Pedro ti atensiontayo iti ulidan ni Sara nga asawa ni Abraham, maysa a lalaki a naisangsangayan a pagwadan iti pammati. (Roma 4:16, 17; Galacia 3:6-9; 1 Pedro 3:6) Rumbeng kadi a basbassit ti panagraem ti babai iti manamati nga asawa ngem iti di manamati nga asawa? Kasanon no adda diyo pagtunosan iti asawam? Adda impaay ni Jesus a balakad a mayaplikar ditoy: “No ti asinoman iti sidong ti kinaturay pilitennaka nga agserbi iti maysa a milia, kumuyogka kenkuana iti dua a milia.” (Mateo 5:41) Raraemem kadi ni lakaymo babaen ti panangpagustom iti kayatna? No kasla narigat unay daytoy para kenka, kasaritam maipapan iti dayta. Dimo ipapan nga ammona ti riknam. Ngem no ibagam kenkuana ti kayatmo, nadayaw koma ti pannakisaritam. Balakadannatayo ti Biblia: “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.”—Colosas 4:6.
14. Ania ti saklawen ti panagraem kadagiti nagannak?
14 Dakayo met ngay nga annak? Daytoy ti bilin ti Sao ti Dios: “Annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo a maikaykaysa iti Apo, ta daytoy nalinteg: ‘Dayawem ni amam ken ni inam’; nga isu ti umuna a bilin nga addaan iti kari.” (Efeso 6:1-3) Imutektekanyo a ti panagtulnog kadagiti dadakkelyo kaipapananna a ‘padayawanyo ni ama ken ni inayo.’ “Ipateg” wenno “ilalaen” ti kayat a sawen ti Griego a sao a naipatarus a “dayawen.” No kasta, saan koma a mapilpilit ti panangtungpalyo kadagiti pagalagadan dagiti dadakkelyo a kasla saan a rasonable kadakayo tapno laeng makuna a natulnogkayo. Imbilin ti Dios nga ipakitayo ti dakkel a panagraem kadagiti dadakkelyo ken ipategyo ti pammagbagada.—Proverbio 15:5.
15. Kasano a mataginayon dagiti annak ti panagraemda uray no iti panangmatmatda ket nagbiddut dagiti dadakkelda?
15 Kasanon no adda ar-aramiden dagiti dadakkelyo a mangkissay iti panagraemyo kadakuada? Ikagumaanyo a matmatan dagiti bambanag sigun iti punto de bistada. Saan kadi nga isuda ti ‘nangputot kadakayo’ ken mangay-aywan kadakayo? (Proverbio 23:22) Saan kadi nga ay-aywanandakayo gapu ta ay-ayatendakayo? (Hebreo 12:7-11) Nadayaw koma ti pannakisaoyo kadagiti dadakkelyo. Sitatanang nga iyebkasyo ti riknayo. Uray no diyo magustuan ti reaksionda, dikay makisinnungbat kadakuada. (Proverbio 24:29) Laglagipenyo nga uray idi saanen nga ikankano ni Ari Saul ti balakad ti Dios, rinaem latta ni David. Ikararagyo ken Jehova a tulongannakayo nga agparbeng. “Ibukbokyo ti pusoyo iti sanguananna,” kinuna ni David. “Ti Dios isu ti kamang a maipaay kadatayo.”—Salmo 62:8; Un-unnoy 3:25-27.
Panangpadayaw Kadagidiay Mangidadaulo
16. Ania ti maadaltayo kadagiti saan a pudno a mannursuro ken kadagiti anghel?
16 Ti nasantuan nga espiritu ti nangdutok kadagiti panglakayen iti kongregasion, ngem imperpekto ken agbiddutda latta. (Salmo 130:3; Eclesiastes 7:20; Aramid 20:28; Santiago 3:2) Dayta ti gapuna a nalabit agtanabutob ti dadduma iti kongregasion maipapan kadagiti panglakayen. Ania ti reaksiontayo no iti panagkitatayo ket di umiso wenno kasla di umiso ti pannakataming ti maysa a banag iti uneg ti kongregasion? Imutektekanyo no kasano a napaggidiat dagiti saan a pudno a mannursuro idi umuna a siglo ken dagiti anghel: “[Dagiti saan a pudno a mannursuro] nakaritda, manangipapilit, dida agpigerger kadagidiay nadayag no di ket agsaoda a sibabassawang, idinto ta dagiti anghel, nupay dakdakkelda iti bileg ken pannakabalin, dida iyeg ti pammabasol maibusor kadakuada iti nabassawang a sasao, dida ar-aramiden ti kasta gapu iti panagraem ken Jehova.” (2 Pedro 2:10-13) Nagsao a sibabassawang dagiti saan a pudno a mannursuro maipapan “kadagidiay nadayag”—dagiti panglakayen a naikkan iti autoridad iti kongregasion Kristiano idi umuna a siglo. Iti sabali a bangir, saan a nagsao a sibabassawang dagiti anghel maipapan kadagiti saan a pudno a mannursuro a mamagsisina kadagiti kakabsat. Yantangay nangatngato ti saad dagiti anghel ken nasaysayaat ti pannakaawatda iti hustisia ngem kadagiti tattao, ammoda ti mapaspasamak iti kongregasion. Ngem “gapu iti panagraem[da] ken Jehova,” binay-anda a ti Dios ti mangukom.—Hebreo 2:6, 7; Judas 9.
17. Kasano a nainaig ti panagtalekyo iti panangtaming kadagiti parikut nga iti panagkunayo ket nagbiddut dagiti panglakayen?
17 Uray no saan a mataming ti maysa a banag iti wagas a rumbeng koma a pannakatamingna, saan kadi a rumbeng nga agtalektayo ken Jesu-Kristo kas sibibiag nga Ulo ti kongregasion Kristiano? Saan kadi nga ammona ti mapaspasamak iti mismo a sangalubongan a kongregasionna? Saan kadi a rumbeng a raementayo ti wagas a panangtamingna iti kasasaad ken bigbigentayo ti abilidadna a mangiturong kadagiti bambanag? Wen, ‘asinotayo a mangukom iti kaarrubatayo?’ (Santiago 4:12; 1 Corinto 11:3; Colosas 1:18) Apay a diyo ikararag ken Jehova dagiti pakaringgoranyo?
18, 19. Ania ti mabalinyo nga aramiden no iti panagkunayo ket nagkamali ti maysa a panglakayen?
18 Gapu iti kinaimperpekto ti tao, mabalin a rumsua dagiti parikut wenno problema. Nalabit adda pay ketdi dagiti tiempo nga agbiddut ti maysa a panglakayen, a pakariribukan dagiti dadduma. Ti nadarasudos a panagtignay kadagiti kasta a kasasaad dina balbaliwan ti situasion. Mabalin a pakaruenna laeng ti problema. Dagidiay addaan naespirituan a pannakaawat bay-anda a ni Jehova ti mangilinteg kadagiti bambanag ken mangdisiplina no kasapulan iti bukodna a panawen ken pamay-an.—2 Timoteo 3:16; Hebreo 12:7-11.
19 Kasanon no pakariribukanyo ti maysa a banag? Imbes nga estoriaenyo kadagiti dadduma iti kongregasion, apay a dikay siraraem nga umasideg ket agpatulongkayo kadagiti panglakayen? Ibagayo no kasanokayo a maap-apektaran, a diyo ida babalawen. Kanayon koma nga ipakitayo kadakuada ti “pannakipagmaymaysa ti rikna,” ken nadayaw koma ti pannakisaritayo kadakuada. (1 Pedro 3:8) Diyo ida laisen, no di ket agtalekkayo kadakuada kas natataengan a Kristiano. Apresiarenyo ti aniaman a Nainkasuratan a pammaregta a nalabit siaayat nga ipaayda. Ket no agparang nga adda dadduma pay a pamay-an a kasapulan tapno mailinteg dagiti bambanag, agtalekkayo nga iwanwan ni Jehova dagiti panglakayen a mangaramid iti naimbag ken umiso.—Galacia 6:10; 2 Tesalonica 3:13.
20. Ania ti usigentayo iti sumaganad nga artikulo?
20 Nupay kasta, adda pay usigentayo maipapan iti panangpadayaw ken panangraem kadagidiay addaan autoridad. Saan kadi a rumbeng a raemen met dagidiay addaan autoridad dagidiay adda iti aywanda? Dayta ti usigentayo iti sumaganad nga artikulo.
Kasanoyo a Sungbatan?
• Ania ti nasayaat a rasontayo nga agraem kadagidiay addaan autoridad?
• Kasano ti panangmatmat ni Jehova ken ni Jesus kadagidiay di agraem iti autoridad nga inted ti Dios?
• Siasino dagiti nasayaat a pagwadantayo a nangraem kadagidiay naikkan iti autoridad?
• Ania ti mabalintay nga aramiden no iti panagkunatayo ket nagbiddut ti maysa nga addaan autoridad kadatayo?
[Ladawan iti panid 12]
Naragsak ni Sara gapu iti nauneg a panagraemna iti autoridad ni Abraham
[Ladawan iti panid 13]
Saan a rinaem ni Micol ti autoridad ni David kas ulo ti pamilia ken ari
[Ladawan iti panid 15]
“Saan a mabalin, iti biangko, . . . nga iyunnatko ti imak maibusor iti pinulotan ni Jehova!”
[[Ladawan iti panid 16]
Apay a diyo ikararag ken Jehova dagiti pakaringgoranyo?