NAARIWAWA A PANAGRAGRAGSAK
Ti Griego a sao a koʹmos, naipatarus a “naariwawa a panagragragsak,” ket mamitlo nga agparang iti Kristiano a Griego a Kasuratan ken kanayon a dakes wenno negatibo ti kaipapananna. Kuna ni Joseph Thayer iti librona a Greek-English Lexicon of the New Testament nga iti nagkauna a Griego a sursurat, agaplikar dayta iti “naariwawa a panagpagnapagna iti rabii dagiti medio nabarteken ken nakagulgulo a lallaki a kalpasan ti pangrabii ket agparadada kadagiti kalsada nga addaan kadagiti aluten ken buyogen ti musika kas panangpadayawda ken Bacchus wenno iti sabali pay a didiosen [wenno iti maysa a nangabak kadagiti paay-ayam], ket agkakanta ken agaayamda iti sango ti balbalay dagiti gagayyemda a lallaki ken babbai.” (1889, p. 367) Kadawyan kadagiti Griego a siudad idi tiempo dagiti apostol ti kasta a nalulok a kababalin ken panaglablabes, a nabuyogan kadagiti parada iti kalsada nga umasping kadagiti maang-angay ita a piesta ti karnabal iti dadduma a nasion. Gapuna, maitutop unay ken makagunggona kadagiti pudno nga agdaydayaw no adda pammakdaar a balakad maipapan iti daytoy.
Dagiti naariwawa a panagragragsak ket sigurado a saan nga agpaay kadagiti Kristiano; kondenaren dagita ti Sao ti Dios. Sakbay a nagbalinda a Kristiano, ti dadduma kadagidiay sinuratan ni Pedro, dagiti agnanaed kadagiti naimpluensiaan iti Griego a probinsia ti Asia Menor (1Pe 1:1), ket agbibiagda buyogen “kadagiti aramid ti nalulok a kababalin, dagiti kinaderrep, dagiti panaglablabes iti arak, dagiti naariwawa a panagragragsak, dagiti salisal iti panaginum, ken dagiti maiparit nga idolatria.” Ngem idi nagbalindan a Kristiano, insardengda dagitan. (1Pe 4:3, 4) Gapu ta ti naariwawa a panagragragsak ket nabuyogan ti nakaro a kinaderrep ken kinariribuk, dayta ket “aramid nga agpaay iti sipnget” a saan a rumbeng nga annuroten dagiti Kristiano.—Ro 13:12-14.
Saan nga iparit ti Biblia ti panagrag-o ken panagragragsak. Ta naibaga nga agragsak ti tao iti Namarsuana, ti asawa a lalaki agrag-o iti asawana, ti trabahador agrag-o iti aramid ti im-imana, ken ti mannalon iti bunga ti panagbannogna. (Sal 32:11; Pr 5:18; Ec 3:22; De 26:10, 11) Ti taraon ken inumen ket mabalin nga usaren iti panagrag-o ken nayonanna ti rag-o (Ec 9:7; Sal 104:15), ngem masapul a natimbeng koma. (Pr 23:20; 1Ti 3:2, 11; 1Co 10:31) Ti panagragragsak agingga a mabartek, a nabuyogan iti kinagulo ken kinaderrep, ket naibilang a naariwawa a panagragragsak. Inraman ni Pablo dagiti naariwawa a panagragragsak kadagiti “aramid ti lasag,” a dagiti mangar-aramid kadagita “saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios.”—Ga 5:19-21.