Panangipastor iti Arban ti Dios Buyogen ti Ayat
“Ipastoranyo ti arban ti Dios nga adda iti aywanyo.”—1 PEDRO 5:2.
1, 2. Ania ti kangrunaan a kababalin ni Jehova, ken kasano a maiparangarang dayta?
ITI intero a Nasantuan a Kasuratan, silalawag a naipakita a ti ayat ket isu ti kangrunaan a kababalin ti Dios. “Ti Dios ket ayat,” kuna ti 1 Juan 4:8. Yantangay mayebkas ti ayatna iti aramid, kunaen ti 1 Pedro 5:7 a ti Dios “maseknan kadakayo.” Iti Biblia, mayarig ti panangaywan ni Jehova kadagiti tattaona iti nadungngo a panangaywan ti naayat a pastor kadagiti karnerona: “Adtoy! Ni Soberano nga Apo Jehova a mismo . . . ipastorannanto ti bukodna nga arban. Urnongennanto dagiti kordero iti takkiagna; ken awitennanto ida iti barukongna. Idalannanto a siiinayad dagidiay agpaspasuso.” (Isaias 40:10, 11) Anian a pannakaliwliwa ni David a nangikuna: “Ni Jehova ti Pastorko. Awanto ti pagkurangak”!—Salmo 23:1.
2 Mayanatup a yarig ti Biblia dagiti tattao nga anamongan ti Dios kadagiti karnero, ta dagiti karnero ket natalna, managpasakop, ken natulnogda iti naayat a pastorda. Kas naayat a Pastor, maseknan unay ni Jehova kadagiti kimmarnero a tattaona. Ipakpakitana daytoy babaen ti panangaywanna kadakuada iti material ken naespirituan a pamay-an ken babaen ti panangidalanna kadakuada iti narigat a “maudi nga al-aldaw” daytoy dakes a lubong nga iturong iti um-umay a nalinteg a baro a lubongna.—2 Timoteo 3:1-5, 13; Mateo 6:31-34; 10:28-31; 2 Pedro 3:13.
3. Kasanot’ panangiladawan ti salmista iti panangaywan ni Jehova kadagiti karnerona?
3 Paliiwenyo ti naayat a panangaywan ni Jehova kadagiti karnerona: “Sisisiray dagiti mata ni Jehova kadagiti nalinteg, ket silulukat dagiti lapayagna iti ikkisda nga agpaarayat. . . . Nagikkisda, ket dinengngeg ni Jehova a mismo, ket inispalna ida kadagiti amin a pakadukotanda. Asideg ni Jehova kadagidiay nadunor ti pusoda; ket isalakanna dagidiay nadudog iti espiritu. Adu dagiti pakarigatan ti nalinteg, ngem ispalen ni Jehova kadakuada amin.” (Salmo 34:15-19) Anian a nagdakkel a liwliwa ti ipapaay ti Sapasap a Pastor kadagiti kimmarnero a tattaona!
Ti Ulidan ti Nasayaat a Pastor
4. Ania ti akem ni Jesus iti panangaywan iti arban ti Dios?
4 Nakasursuro a naimbag ti Anak ti Dios, ni Jesus, iti Amana, ta iti Biblia maawagan ni Jesus iti “nasayaat a pastor.” (Juan 10:11-16) Nadakamat idiay Apocalipsis kapitulo 7 ti nagpateg a serbisiona iti arban ti Dios. Iti Apo bersikulo 9, maawagan dagiti adipen ti Dios iti kaaldawantayo iti “dakkel a bunggoy . . . manipud kadagiti isuamin a nasion ken kadagiti tribo ken kadagiti il-ili ken kadagiti pagsasao.” Kalpasanna kunaen ti Apo bersikulo 17: “Ti Kordero [ni Jesus] . . . ipastorannanto ida, ket idalannanto ida kadagiti ubbog ti dandanum ti biag. Ket ti Dios punasennanto ti amin a lua kadagiti matada.” Idaldalan ni Jesus dagiti karnero ti Dios iti dandanum ti kinapudno a mangiturong iti biag nga agnanayon. (Juan 17:3) Paliiwenyo ta maawagan ni Jesus iti “Kordero,” a mangipasimudaag kadagiti kimmarnero a kababalinna, nga isu ti kangrunaan a pagulidanan iti kinamanagpasakop iti Dios.
5. Kasanot’ panagrikna ni Jesus kadagiti tattao?
5 Ditoy daga nakipagnaed ni Jesus kadagiti tattao ket nakitana ti nakaay-ay-ay a kasasaadda. Kasanot’ panagtignayna iti kasta a kasasaadda? “Simnek ti asina kadakuada, agsipud ta nalalatan ken naiwarawarada a kasla karkarnero nga awanan pastor.” (Mateo 9:36) Agsagaba iti kasta unay dagiti karnero nga awanan pastor iti sidong dagiti narungsot nga ayup, kas dagiti karnero nga addaan naulpit a papastor. Ngem maseknan unay ni Jesus, ta kinunana: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken nadagsenan, ket pagin-awaenkayto. Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kaririknak ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti bang-ar a maipaay kadagiti kararuayo. Ta ti sangolko naasi ken ti awitko nalag-an.”—Mateo 11:28-30.
6. Ania a konsiderasion ti impakita ni Jesus kadagiti mailupitlupit?
6 Naipadto iti Biblia ti naayat a pannakilangen ni Jesus kadagiti tattao: “Pinulotannak ni Jehova . . . a mamatapat iti puso a nadunor, . . . a mangliwliwa iti amin nga agdung-aw.” (Isaias 61:1, 2; Lucas 4:17-21) Pulos a di inumsi ni Jesus dagiti napanglaw ken daksanggasat. Imbes ketdi, tinungpalna ti Isaias 42:3: “Awanto ti naparpar a runo a bungtolenna; ket no maipapan iti pabilo a lino a sumsumged a silulubed, dinanto iddepen.” (Idiligyo ti Mateo 12:17-21.) Nayarig dagiti tattao a marigrigatan kadagiti naparpar a runo, kadagiti agkurkuridemdem a pabilo ti pagsilawan a maib-ibusan iti lana. Iti pannakakitana iti nakain-inaká a kasasaadda, kinaasian ida ni Jesus ket pinakired ken inikkanna ida iti namnama, a pinaimbagna ida iti naespirituan ken iti pisikal.—Mateo 4:23.
7. Sadinot’ nangiturongan ni Jesus kadagiti tattao a nangipangag kenkuana?
7 Adu a kimmarnero a tattao ti nangipangag ken ni Jesus. Makaguyugoy unay ti panangisurona nga uray la impadamag dagiti opisial a naibaon a mangtiliw kenkuana: “Awan pay a pulos sabali a tao a nagsao iti kastoy.” (Juan 7:46) Uray la inreklamo dagiti managinsisingpet a relihiuso a papangulo: “Ti lubong simmuroten kenkuana”! (Juan 12:19) Ngem saan a tinarigagayan ni Jesus ti pannakaitan-ok wenno pannakaidayawna. Inturongna dagiti tattao iti Amana. Insurona ida nga agserbi ken ni Jehova gapu iti panagayatda kadagiti makaay-ayo a kababalinna: “Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken iti amin a kararuam ken iti amin a pigsam ken iti amin a panunotmo.”—Lucas 10:27, 28.
8. Kasano a naiduma ti panagtulnog dagiti tattao ti Dios kenkuana iti panagtulnog dagiti dadduma kadagiti agtuturay ti lubong?
8 Maragsakan ni Jehova agsipud ta ti sapasap a kinasoberanona ket supsuportaran dagiti kimmarnero a tattaona, gapu iti ayatda kenkuana. Situtulok a pinilida ti agserbi kenkuana gapu iti pannakaammoda kadagiti nakaay-ayat a kababalinna. Anian a naiduma kadagiti papangulo daytoy a lubong a dagiti iturayanda agtultulnogda kadakuada gapu laeng iti buteng, wenno mapilpilit, wenno gapu ta adda nalimed a panagemda! Pulos a di maikuna maipapan ken Jehova wenno ken Jesus ti naikuna maipapan iti maysa a papa ti Iglesia Katolika Romana: “Isut’ dinaydayaw dagiti adu, kinabuteng ti amin, awan a pulos ti nangayat kenkuana.”—Vicars of Christ—The Dark Side of the Papacy, ni Peter De Rosa.
Dagiti Naulpit a Papastor iti Israel
9, 10. Iladawanyo dagiti papangulo iti nagkauna nga Israel ken idi umuna a siglo.
9 Saan a kas ken Jesus, awanan dagiti relihiuso a papangulo ti Israel idi kaaldawanna iti ayat kadagiti karnero. Kapadpadada dagiti immun-una nga agtuturay iti Israel, a maipapan kadakuada kinuna ni Jehova: “Asi pay dagiti pastor ti Israel, a pakanenda dagiti bagida met laeng! Saan aya a ti arban ti rumbeng a pakanen dagiti pastor? . . . Diyo pinapigsa dagiti nakapuy, ken diyo inagasan daydiay masakit, ken diyo binedbedan daydiay nabungtol, ken diyo inyawid daydiay nagtawataw, ken diyo inkagumaan a binirok daydiay napukaw, ngem nagturaykayo kadakuada buyogen ti kinaranggas, kinaulpit pay ketdi.”—Ezequiel 34:2-4.
10 Kas kadagidiay a napolitikaan a papastor, natangken ti panagpuspuso dagiti Judio a relihiuso a papangulo idi umuna a siglo. (Lucas 11:47-52) Iti panangiladawanna iti daytoy, sinarita ni Jesus ti maipapan iti maysa a Judio a natakawan, nakabkabil, ken nabaybay-an a dandanin matay iti igid ti dalan. Limmabas ti maysa a padi nga Israelita, ngem idi makitana daydi Judio, linisianna ket intuloyna ti nagna. Kasta met laeng ti inaramid ti maysa a Levita. Kalpasanna, limmabas ti maysa a di-Israelita, maum-umsi a Samaritano, ket naasian iti biktima. Binedbedanna dagiti sugatna, insakayna iti maysa nga animal ket impanna iti maysa a pagdagusan a nangtaripatuanna kenkuana. Binayadanna ti agpadpadagus ket imbagana nga agsublinto tapno bayadanna ti aniaman a kanayonan a magastos.—Lucas 10:30-37.
11, 12. (a) Kasano a naipanayag ti kinakaro ti kinadakes dagiti relihiuso a papangulo idi kaaldawan ni Jesus? (b) Ania ti inaramid dagiti Romano kadagiti relihiuso a papangulo kamaudiananna?
11 Kasta unay ti kinadakes dagiti relihiuso a papangulo idi kaaldawan ni Jesus ta idi pinagungar ni Jesus ni Lazaro manipud kadagiti natay, inummong dagiti panguluen a papadi ken dagiti Fariseo ti Sanhedrin ket kinunada: “Ania ti aramidentayo, agsipud ta daytoy a tao [ni Jesus] agaramid kadagiti adu a pagilasinan? No isu baybay-antayo a kastoy, maaddaandanto amin iti pammati kenkuana, ket dagiti Romano umaydanto ket ikkatendanto nga agpadpada ti lugartayo ken ti nasiontayo.” (Juan 11:47, 48) Dida inkankano ti naimbag nga inaramid ni Jesus maipaay iti natay a tao. Dagiti saadda ti pakaseknanda. Gapuna ‘manipuden iti dayta nga aldaw nagnunumuanda a papatayen [ni Jesus].’—Juan 11:53.
12 Adda pay inaramid dagiti panguluen a papadi a nangpadegdeg iti kinadakesda. “Nagnunumuanda a papatayen met ni Lazaro, agsipud ta maigapu kenkuana adu kadagiti Judio ti napan sadiay ket naaddaanda iti pammati ken Jesus.” (Juan 12:10, 11) Awan mamaayna ti inaagum a panangikagumaanda a mangsalaknib kadagiti saadda, ta kinuna ni Jesus kadakuada: “Ti balayyo mabaybay-an kadakayo.” (Mateo 23:38) Natungpal dagidiay a sasao, ta iti dayta a kaputotan immay dagiti Romano ket inikkatda ‘ti lugarda ken ti nasionda,’ agraman ti biagda.
Dagiti Naayat a Papastor iti Kongregasion Kristiano
13. Siasino ti inkari ni Jehova nga ibaonna a mangipastor iti arbanna?
13 Imbes a dagiti naulpit, managimbubukod a papastor, insaad ni Jehova ti Nasayaat a Pastor, ni Jesus, a mangaywan iti arbanna. Inkarina met a mangisaad kadagiti naayat a katulongan a papastor a mangaywan kadagiti karnero: “Mangisaadakto kadagiti papastor kadakuada a mangipastorto kadakuada; ket saandanton nga agbuteng.” (Jeremias 23:4) Gapuna, no kasano nga adda dagiti ‘nadutokan a lallakay iti tunggal siudad’ kadagiti Kristiano a kongregasion idi umuna a siglo, kasta met ita. (Tito 1:5) Dagitoy naespirituan a lallakay a makasabet kadagiti kualipikasion a nailanad iti Kasuratan ket isuda ti ‘mangipastor iti arban ti Dios.’—1 Pedro 5:2; 1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:7-9.
14, 15. (a) Ania a kababalin ti narigat a patanoren dagiti adalan? (b) Aniat’ inaramid ni Jesus tapno ipakita kadakuada a dagiti panglakayen rumbeng nga agserbida a sipapakumbaba?
14 Iti panangaywan kadagiti karnero, “kangrunaan iti amin” nasken nga addaan dagiti panglakayen “iti nasged nga ayat” kadakuada. (1 Pedro 4:8) Ngem nasken a sursuruen dagiti adalan ni Jesus daytoy, agsipud ta ti dayaw ken saadda ti pakaseknanda la unay. Isu nga idi kinuna ti ina ti dua nga adalan ken ni Jesus: “Itedmo ti bilin a dagitoy dua nga annakko a lallaki agtugawda, maysa iti makannawan nga imam ken maysa iti makannigidmo, idiay pagariam,” nagrurod dagiti dadduma nga adalan. Kinuna ni Jesus kadakuada: “Dagiti agturay kadagiti nasion agturayda kadakuada ket dagiti naindaklan a tattao aramatenda ti kinaturay kadakuada. Saan a kastoy kadakayo; no di ket ti siasinoman nga agtarigagay nga agbalin a naindaklan kadakayo masapul nga agserbi kadakayo, ket ti siasinoman nga agtarigagay nga agbalin nga umuna kadakayo masapul nga agbalin nga adipenyo.”—Mateo 20:20-28.
15 Iti sabali a gundaway, kalpasan a ‘nagririkkiaran [dagiti adalan] no asino ti dakdakkel,’ kinuna ni Jesus kadakuada: “No asinoman ti agtarigagay nga umuna, isu masapul a maudi kadagiti isuamin ken agserbi kadagiti isuamin.” (Marcos 9:34, 35) Nasken nga agbalin a paset ti personalidadda ti kinapakumbaba ken ti kinatulok nga agserbi. Kaskasdi, narigatan dagiti adalan a mangawat kadagitoy a kapanunotan, ta iti mismo a rabii sakbay a natay ni Jesus, iti maudi a pangrabiina, rimsua ti “nabara a suppiat” iti nagbabaetanda no siasino kadakuada ti kangrunaan! Napasamak dayta uray pay no impakita ni Jesus kadakuada no kasanot’ rumbeng a panagserbi ti maysa a panglakayen iti arban; isut’ nagpakumbaba ket binugguanna dagiti sakada. Kinunana: “No siak, nupay Apo ken Mannursuro, binugguak dagiti sakayo, rebbengyo met a bugguan dagiti saka ti maysa ken maysa. Ta impasdekko ti pagtuladan a maipaay kadakayo, tapno, kas iti inaramidko kadakayo, aramidenyo met koma.”—Lucas 22:24; Juan 13:14, 15.
16. Idi 1899, aniat’ kinuna ti Watch Tower maipapan iti kapatgan a kababalin dagiti panglakayen?
16 Kanayon nga isursuro dagiti Saksi ni Jehova a masapul a kasta dagiti panglakayen. Agarup maysa a siglon ti napalabas, inadaw ti Abril 1, 1899 a Watch Tower ti sasao ni Pablo idiay 1 Corinto 13:1-8 sana kinuna: “Sibabatad nga impakita ti Apostol a ti pannakaammo ken kinalaing nga agbitla ket saan nga isu ti kapatgan a pannubok, no di ket ti ayat nga adda iti puso ken mayebkas iti amin a benneg ti biag, ken mangtigtignay ken mamaggaraw kadagiti mortal a bagitayo, ti pudpudno a pannubok—ti pudpudno a pakakitaan iti relasiontayo iti Dios. . . . Ti kangrunaan a kababalin a makalikaguman iti tunggal maysa a maawat a kas adipen ti iglesia, nga agserbi kadagiti nasantuan a banag, ket kangrunaan iti amin, isu ti espiritu ti ayat.” Kinunana a dagiti lallaki a saan a sipapakumbaba nga agserbi gapu iti ayat “saanda a natalged a mannursuro, ken mabalin a dakdakkel ti maitedda a pagdaksan ngem pagimbagan.”—1 Corinto 8:1.
17. Kasano nga ipaganetget ti Biblia dagiti kababalin a masapul nga adda kadagiti panglakayen?
17 Gapuna, di rumbeng nga ‘iturayan’ ti lallakay dagiti karnero. (1 Pedro 5:3) Imbes ketdi, rumbeng a mangidauloda iti panagbalin a “manangaasi iti maysa ken maysa, nadungngo a mannakipagrikna.” (Efeso 4:32) Impaganetget ni Pablo: “Kawesanyo ti bagbagiyo kadagiti nadungngo a panagayat ti pannakipagrikna, kinamanangaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured. . . . Ngem, malaksid kadagitoy amin a bambanag, kawesanyo ti bagbagiyo iti ayat, ta isu ti naan-anay a singgalut ti panagkaykaysa.”—Colosas 3:12-14.
18. (a) Ania a nasayaat nga ulidan ti impaay ni Pablo iti pannakilangen kadagiti karnero? (b) Apay a di rumbeng a yaleng-aleng dagiti panglakayen ti kasapulan dagiti karnero?
18 Nasursuro ni Pablo nga aramiden daytoy, a kunkunana: “Nagbalinkami a naalumamay iti tengngayo, a kas met laeng no ti agtagtagibi nga ina taripatuenna dagiti bukodna nga annak. Gapuna, yantangay adda nadungngo a panagayatmi kadakayo, naay-ayokami unay a mangiburay kadakayo, saan laeng a ti naimbag a damag ti Dios, no di ket kasta met dagiti bukodmi a kararua, agsipud ta nagbalinkayo a dungdunguenmi.” (1 Tesalonica 2:7, 8) Maitunos iti dayta, kinunana: “Agsaokayo iti makaliwliwa kadagiti malmaldaangan a kararua, saranayenyo dagiti nakapuy, maaddaankayo iti mabayag a panagitured iti isuamin.” (1 Tesalonica 5:14) Aniaman a parikut ti ikamang dagiti karnero kadakuada, rumbeng a laglagipen dagiti panglakayen ti Proverbio 21:13: “No maipapan iti siasinoman a mangapput iti lapayagna iti asug ti napanglaw, isu a mismo umawagto met ngem dinto maipangag.”
19. Apay a maysa a bendision dagiti naayat a panglakayen, ket kasanot’ panangsubad dagiti karnero iti kasta nga ayat?
19 Maysa a bendision kadagiti karnero dagiti lallakay a siaayat a mangipastor iti arban. Impadto ti Isaias 32:2: “Tunggal maysa masapul nga agbalin kas maysa a paglemmengan no agangin ken maysa a paglinongan no agbagyo, kas ay-ayus dagiti danum iti disso a namaga, kasla linong ti maysa a dakkel a bato iti daga a napaksuyan.” Maragsakantay a makaammo nga adu kadagiti panglakayentayo ita ti agtigtignay maitunos iti dayta a nagpintas a panangiladawan iti panangbang-ar. Nasursuroda nga ipakat ti sumaganad a prinsipio: “Iti nainkabsatan nga ayat maaddaankayo iti nadungngo a panagayat iti maysa ken maysa. Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.” (Roma 12:10) No ipakita dagiti panglakayen ti kastoy a kita ti ayat ken kinapakumbaba, sumubad dagiti karnero babaen ti panangipaayda kadakuada “iti panangipateg iti ayat nga ad-adda pay a nalablabes ngem iti gagangay gapu iti aramidda.”—1 Tesalonica 5:12, 13.
Raemenyo ti Wayawaya a Mangaramid iti Pangngeddeng
20. Apay a masapul a raemen dagiti panglakayen ti wayawaya a mangaramid iti pangngeddeng?
20 Pinarsua ni Jehova dagiti tattao nga addaan iti wayawaya a mangaramid kadagiti bukodda a pangngeddeng. Nupay mamalakad ken mangdisiplina pay ketdi dagiti panglakayen, di rumbeng nga iturayanda ti biag wenno pammati ti sabali. Kinuna ni Pablo: “Saan a gapu ta dakami dagiti agturay iti pammatiyo, no di ket katrabahuandakami a maipaay iti rag-oyo, ta sitatakderkayo babaen ti pammatiyo.” (2 Corinto 1:24) Wen, “tunggal maysa awitennanto ti bukodna nga awit.” (Galacia 6:5) Inikkannatay ni Jehova iti dakkel a wayawaya iti las-ud ti pagbeddengan dagiti linteg ken prinsipiona. Gapuna, nasken a liklikan dagiti panglakayen ti mangipasdek iti paglintegan kadagiti kasasaad nga awan Nainkasuratan a prinsipio a masalungasing. Ken rumbeng a sarangtenda ti aniaman a pagannayasan a mangipapilit kadagiti bukodda a kapanunotan wenno agtangsit no adda sumupiat iti kakasta a kapanunotan.—2 Corinto 3:17; 1 Pedro 2:16.
21. Aniat’ maadaltayo iti kababalin ni Pablo ken ni Filemon?
21 Paliiwenyo no kasano ti pannakilangen ni Pablo, bayat nga adda iti pagbaludan idiay Roma, ken ni Filemon, maysa a Kristiano nga agtagikua iti adipen [ken agnanaed] idiay Colosas iti Asia Menor. Naglibas a nagturong idiay Roma ti adipen ni Filemon nga agnagan iti Onesimo, nagbalin a Kristiano, ken tumultulong idi ken ni Pablo. Insurat ni Pablo ken ni Filemon: “Kayatko nga igawid a maipaay kaniak tapno kas kasukatmo makapagtultuloy koma nga agserbi kaniak kadagiti pannakaparparaut iti pagbaludan nga ibturak maigapu iti naimbag a damag. Ngem no awan ti pammalubosmo diak kayat nga aramiden ti aniaman a banag, tapno ti naimbag nga aramidmo ket, saan a kasla mapilpilit, no di ket manipud iti sibubulos a nakemmo.” (Filemon 13, 14) Insubli ni Pablo ni Onesimo, nga indawatna ken ni Filemon nga ibilangna [ni Onesimo] kas maysa a kabsat a Kristiano. Ammo ni Pablo a saan nga isu ti akinkukua iti arban; ti Dios ti akinkukua. Saan nga isu ti apo no di ket isu ti adipen daytoy. Saan a diniktaran ni Pablo ni Filemon; rinaemna ti wayawayana a mangaramid iti pangngeddeng.
22. (a) Aniat’ rumbeng a maawatan dagiti panglakayen maipapan iti saadda? (b) Ania a kita ti organisasion ti patpatanoren ni Jehova?
22 Bayat a rumangrang-ay ti organisasion ti Dios, umad-adu dagiti panglakayen a madutdutokan. Masapul a maawatanda, agraman dagiti aduan kapadasan a panglakayen, a naisaadda tapno agserbi a sipapakumbaba. Iti kastoy a pamay-an, bayat nga iturturong ti Dios ti organisasionna iti baro a lubong, agtultuloy a rumang-ay dayta kas pagayatanna—organisado unay ngem dina isakripisio ti ayat ken asi gapu laeng iti kinaannayas. Iti kasta, ad-adda nga agbalin a makaawis ti organisasionna kadagiti kimmarnero a tattao a makakita iti dayta iti pammaneknek a “ti Dios pagbalinenna ti amin nga ar-aramidna nga agtitinnulong a sangsangkamaysa maipaay iti pagimbagan dagidiay agayat iti Dios.” Mainanama dayta iti maysa nga organisasion a naipasdek iti ayat, agsipud ta ti “ayat saan a pulos aggibus.”—Roma 8:28; 1 Corinto 13:8.
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Kasanot’ panangiladawan ti Biblia iti panangaywan ni Jehova iti ilina?
◻ Aniat’ akem ni Jesus iti panangaywan iti arban ti Dios?
◻ Ania ti kangrunaan a kababalin a masapul nga adda kadagiti panglakayen?
◻ Apay a nasken nga ikonsiderar dagiti panglakayen ti wayawaya dagiti karnero a mangaramid iti pangngeddeng?
[Ladawan iti panid 16]
Impakita ni Jesus, ti “nasayaat a pastor,” ti asi
[Dagiti Ladawan iti panid 17]
Insikat dagiti rinuker a relihiuso a papangulo a papatayen ni Jesus