Apay nga Awan Annakda?

AGNANAED ken agtartrabaho ti agassawa a Dele ken Folaa iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Nigeria. Nabiitda pay la nga agserserbi sadiay idi immay nagbisita ti ina ni Fola. Nagbiahe iti nakaad-adayo tapno ibagana ti dakkel a pakaseknanna, maysa a banag a dina pakaturturogan.

“Nasayaat dagiti ar-aramidenyo kaniak,” kinunana kadakuada. “Patulodandak kadagiti regalo, ken sarungkarandak. Napateg kaniak dagita nga ebkas ti ayat. Ngem pakaburiborak met gapu ta pampanunotek no siasinonto ti mangaramid iti kasta kadakayo inton madanonyo ti tawenko? Dua a tawenen nga agdendennakayo, ket awan pay la ti annakyo. Saan ngata a panawenen a rummuarkayo iti Bethel ket agpamiliakayo?”

Kastoy ti rason ti ina: Umdasen ti nabusbos a tawen da Dele ken Fola iti Bethel. Tiempo met itan tapno panunotenda ti masakbayanda. Sigurado a kabaelan nga aramiden ti sabali a tattao ti trabahoda. Saan met a masapul nga agsardeng da Dele ken Fola iti amin-tiempo a ministerio, ngem mabalinda ti agserbi iti sabali a benneg ti serbisio, daydiay mangipalubos kadakuada a maaddaan iti annak ken mangsagrap kadagiti rag-o ti agbalin a maysa nga ama wenno ina.

Ti Pakaseknan ti Maysa nga Ina

Matarusantayo ti pakaseknan ti maysa nga ina. Ti tarigagay a maaddaan iti annak ket naikasigudan ken gagangay iti amin a kultura ken panawen. Dakkel a ragsak ken namnama ti itden ti pannakaadda iti annak. Kuna ti Biblia: “Ti bunga ti tian isu ti panggunggonana.” Wen, ti pannakabalin a maaddaan iti annak ket napateg a sagut ti naayat a Namarsua kadatayo.​—Salmo 127:3.

Iti adu a kagimongan, dagdagen ti tattao nga aganak dagiti addaan assawa. Kas pagarigan idiay Nigeria, innem ti annak ti gagangay a babai. Mangngeg kadagiti kasaran sadiay nga ibaga dagiti dumar-ay kadagiti baro nga agassawa: “Siam a bulan manipud ita, adda koman mangngegmi a sangit ti ubing iti balayyo.” Kas sagut iti kasarda, nalabit makaawat ti agassawa iti kona. Bantayan a nalaing dagiti agabalayan a babbai ti kalendario. No saan nga agsikog ti babai iti uneg ti makatawen wenno nasursurok pay, palutpotenda no adda aniaman a parikut a mabalinda a pakitinnulongan a risuten.

Iti adu nga inna, makiasawa ti maysa a tao tapno maaddaan iti annak ken adda mangituloy iti kapuonan ti pamilia. Kinuna ti ina ni Fola kenkuana: “Apay a nakiasawaka no dimo met gayam kayat ti maaddaan iti annak? Adda nangyanak kenka; mangipasngayka met iti bukodmo nga annak.”

Malaksid iti dayta, addada praktikal a bambanag a rumbeng a pakaseknan. Iti adu a pagilian iti Africa, manmano ti probision ti gobierno no maipapan iti pannakaaywan dagiti lallakay ken babbaket. Nakayugalian a dagiti annak ti mangaywan kadagiti lallakay ken babbaketen a dadakkelda, kas iti panangaywan kadakuada dagiti dadakkelda idi ubbingda pay. Sigun ngarud iti ina ni Fola, malaksid no addaan iti annak dagiti annakna, lumakay ken bumaket dagitoy a naladingit, di maipatpateg, ken nakaay-ay-ay, nga awan ti mangitabon kadakuada inton matayda.

Iti kaaduan a paset ti Africa, maibilang a lunod no awan annak ti agassawa. Iti dadduma a lugar, masubok pay ketdi sakbay ti kasar no makaanak met laeng ti babai. Adu kadagiti saan nga aginaw ti mangikagumaan nga agsapul kadagiti medisina ken agas tapno agsikogda.

Maigapu kadagitoy a panangmatmat, maipagarup a papaidaman la dagiti agassawa ti bagida iti nagsayaat a banag no gagaraenda ti di aganak. Masansan a mamatmatanda kas naisabsabali, di nainkalintegan, ken nakaay-ay-ay.

Rag-o ken Responsabilidad

Bigbigen ti ili ni Jehova a nupay naragsak ti panangpadakkel iti annak, adda kakuyog dayta a responsabilidad. Kuna ti Biblia iti 1 Timoteo 5:8: “Pudno unay no ti asinoman dina taraonan dagidiay bukodna, ken nangnangruna kadagidiay kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.”

Masapul nga ipaay ti nagannak dagiti material ken naespirituan a kasapulan ti pamiliada, ket agkalikagum dayta iti adu a tiempo ken panagregget. Saanda nga ipapan a gapu ta ti Dios ti nangisagut kadagiti annak, isu ti makaammo a mangaywan kadakuada. Ammoda a ti panangpadakkel iti ubbing sigun kadagiti prinsipio iti Biblia ket amin-tiempo a responsabilidad nga impaannong ti Dios kadagiti nagannak; saan a banag a maitalek iti dadduma a tattao.​—Deuteronomio 6:6, 7.

Talaga a narigat ti mangpadakkel iti ubbing kadagitoy “maudi nga al-aldaw” iti “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1-5) Malaksid iti kumarkaro a kasasaad ti ekonomia, ti lumanlanlan a kinadakes ti kagimongan pagbalinenna nga ad-adda a narigat ti panangpadakkel iti ubing ita. Ngem iti intero a lubong, adu a Kristiano a pagassawaan ti nangsango iti daytoy a karit ket sibaballigi a maisursuroda dagiti managbuteng iti Dios nga annakda “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6: 4) Ipatpateg ken bendisionan ni Jehova dagitoy a nagannak gapu iti panagbannogda.

No Apay nga Agtalinaed ti Dadduma nga Awanan iti Anak

Iti sabali a bangir, adu a Kristiano a pagassawaan ti awanan iti annak. Baog ti dadduma, ngem dida met mangampon. Dadduma nga agassawa ti nangikeddeng a dida aganak nupay kabaelanda koma. Inkeddeng ti dadduma a di maaddaan iti annak saan a gapu ta likliklikanda ti responsabilidad wenno mabutengda a mangsango kadagiti karit iti panagbalin a nagannak. Imbes ketdi, desididoda a makiraman a naan-anay iti nadumaduma a benneg ti amin-tiempo a ministerio a dida koma maaramidan no adda annakda. Dadduma ti agserserbi kas misionero. Dadduma ti agserserbi ken Jehova kas agdaldaliasat a manangaywan wenno iti Bethel.

Kas iti amin a Kristiano, ammoda nga adda naganat a trabaho a nasken nga aramiden. Kinuna ni Jesus: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti isuamin a mapagnaedan a daga a maipaay a pangsaksi kadagiti isuamin a nasnasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.” Maitungtungpal ita daytoy a trabaho. Nagpateg a trabaho dayta, yantangay “ti panungpalan” kaipapananna ti pannakadadael dagiti saan a mangipangag iti naimbag a damag.​—Mateo 24:14; 2 Tesalonica 1:7, 8.

Umasping ti panawentayo idi tiempo a nangbangon ni Noe ken ti pamiliana iti nagdakkel a daong a nakaispalanda idi immay ti dakkel a Layus. (Genesis 6:13-16; Mateo 24:37) Nupay naasawaan amin ti tallo nga annak ni Noe, awan ti nagputot malaksid idi kalpasan ti Layus. Maysa a makagapu iti dayta ket nalabit kayat dagidi nga agassawa nga ipamaysa a naan-anay ti atension ken pigsada iti trabaho a nasken a sanguenda. Maysa pay, nalabit agkitakitda idi a mangpadakkel iti ubbing iti nagdakes ken naranggas a lubong a “ti kinadakes ti tao dakkel . . . ken amin nga arapaap dagiti panunot ti pusona dakes la a kankanayon.”​—Genesis 6:5.

Nupay saan nga ipasimudaag daytoy a di umiso ti maaddaan iti annak ita a tiempo, adu a Kristiano nga agassawa ti nangikeddeng a di aganak tapno ad-adda a mabaelanda ti makiraman a naan-anay iti naganat a trabaho nga impaannong ni Jehova iti ilina. Dagiti dadduma nga agassawa intantanda ti maaddaan iti annak. Adda met dagidiay nangikeddeng nga agtalinaed nga awanan iti anak ket idiayto laengen nalinteg a baro a lubong ni Jehova ti pampanunotenda a maaddaan iti annak. Di nainkalintegan kadi daytoy? Mapapaidamanda kadi? Rumbeng kadi a kaasian ida?

Natalged ken Naragsak a Biag

Da Dele ken Fola, a nadakamat itay, ket nasurok a sangapulo a tawenen nga agdendenna, ngem desididoda nga agtultuloy nga agtalinaed nga awanan iti anak. “Dagdagendakami pay laeng dagiti kabagianmi a maaddaan iti annak,” kuna ni Dele. “Ti kangrunaan a pakaseknanda isu ti natalged a masakbayanmi. Kanayonmi nga iyebkas ti apresasion iti pannakaseknanda, ngem sitataktika nga ilawlawagmi a naragsak ti agdama a kasasaadmi. No maipapan iti kinatalged, ibagami nga agtalekkami ken Jehova, isu a mangaywan iti amin nga agtalinaed a matalek ken nasungdo kenkuana. Ilawlawagmi met a ti pannakaadda iti annak ket saan a garantia nga aywananto dagitoy dagiti lallakay ken babbaketen a dadakkelda. Saan a maseknan ti dadduma a tattao kadagiti dadakkelda, dadduma ti di makabael a tumulong, ken matay nga umun-una ti dadduma ngem dagiti dadakkelda. Iti kasumbangirna, natalged ti masakbayanmi ken Jehova.”

Ni Dele ken ti dadduma a kas kenkuana ti agtalek iti kari ni Jehova kadagiti nasungdo nga adipenna: “Saankanto a pulos panawan ket saankanto a pulos baybay-an.” (Hebreo 13:5) Patienda met a “ti ima ni Jehova saan a napaababa, tapno dina mabalin ti mangisalakan; ti lapayagna saan met a nabannog, tapno dina mabalin ti dumngeg.”​—Isaias 59:1.

Ad-adda pay a makapagtalektayo no paliiwen ti panangaywan ni Jehova kadagiti nasungdo nga adipenna. Insurat ni Ari David: “Nagubingak, ket ita lakayakon; diak pay nakakita iti sililinteg a nabaybay-an.” Panunotenyo dayta. Adda kadi asinoman nga ammoyo a matalek nga adipen ni Jehova a “nabaybay-an”?​—Salmo 37:25.

Imbes a pagbabawyanda ti naglabas, maragragsakan ketdi dagidiay nangbusbos iti biagda a nagserbi ken Jehova ken kadagiti padada a Kristiano no ut-utobenda dagita a naaramidanda. Uppat a pulo ket lima a tawenen nga agserserbi iti amin-tiempo ni Kabsat Iro Umah ken madama ita nga agserserbi kas agdaldaliasat a manangaywan idiay Nigeria. Kunana: “Nupay awan anakmi ken baketko, ammomi nga inaywanannakami a kanayon ni Jehova agpadpada iti naespirituan ken iti material a pamay-an. Adda amin a kasapulanmi. Dinakam baybay-an bayat a lumaklakay ken bumakbaketkami. Pudno a kararagsakan pay la a paset ti biagmi dagiti tawen a nabusbosmi iti amin-tiempo a serbisio. Maragsakankami a makapagserbi kadagiti kakabsat, ket apresiaren dagiti kakabsat ti panagserbimi. Tumulongda pay kadakami.”

Nupay awan ti annak ti adu nga agassawa, naaddaanda kadagiti naidumduma a kita ti annak: Kristiano nga ad-adalan nga agdaydayaw ken Jehova. Agarup 100 ti tawen ni apostol Juan idi insuratna: “Awanen ti adda kaniak a dakdakkel pay a pakaigapuan ti kinamanagyaman ngem kadagitoy a bambanag, a mangngegko koma a dagiti annakko agtultuloyda a magmagna iti kinapudno.” (3 Juan 4) Nangted ken Juan iti dakkel a ragsak ti kinamatalek dagiti “annak[na],” dagidiay sinuruanna iti “kinapudno.”

Naruay met ita ti kasta a ragsak. Ni Bernice, a taga Nigeria, ket 19 a tawenen a naasawaan ngem nagtalinaed nga awanan iti anak gapu ta inkeddengna a kasta. Nagpayunir iti naglabas a 14 a tawen. Bayat nga umad-adani iti tiempo a dina kabaelanen ti aganak, dina pagbabawian nga impamaysana ti biagna iti panangaramid kadagiti adalan. Kunana: “Maragsakanak a makakita iti panagrang-ay dagiti naespirituan nga annakko. Uray kas pagarigan ta naaddaanak iti bukod nga annak, diak ammo no ti kinasingedko kadakuada ket kas met la iti kinasingedko kadagiti tinulongak a nagadal iti kinapudno. Ibilangdak a kas pudpudno nga inada, nga iranudda kaniak dagiti rag-o ken parikutda ket dawatenda ti balakadko. Suratandak ken agsisinnarungkarkami.

“Matmatan ti dadduma a maysa a lunod no awan annakmo. Ibagada a marigatankanto inton lumakay wenno bumaketka. Ngem saan a kasta ti panangmatmatko. Ammok a no la ketdi ta naimpusuan nga agserbiak ken Jehova, gunggonaan ken aywanannak. Dinakto pulos baybay-an inton bumaketak.”

Ay-ayaten ken Ipatpateg ti Dios

Adu ti pagyamanan dagidiay naaddaan iti annak a “magmagna iti kinapudno.” Di pakasdaawan a kuna ti Biblia: “Ti ama ti nalinteg agragrag-onto unay; ket ti nagputot iti masirib nga ubing maragsakanto kenkuana. Maragsakan koma da amam ken inam, ket agrag-o koma ti nangipasngay kenka”!​—Proverbio 23:24, 25.

Naparaburan iti dadduma a pamay-an dagiti Kristiano a di nakarikna iti rag-o ti addaan annak iti daytoy a lubong. Dakkel ti maar-aramidan ti adu kadagitoy a pagassawaan no maipapan iti panangyadelantar kadagiti interes ti Pagarian. Kadagiti naglabas a tawen, nagun-odda ti kapadasan, sirib, ken abilidad a makatulong unay iti trabaho ti Pagarian. Adu kadakuada ti mangidadaulo iti daytoy a trabaho.

Nupay nagtalinaedda nga awanan iti annak maigapu kadagiti interes ti Pagarian, binendisionan ida ni Jehova iti naayat a naespirituan a pamilia a mangipatpateg unay iti panagsakripisioda. Kas kinuna ni Jesus: “Awan asinoman a nangpanaw [“nangpalabes,” iti literal] iti balay wenno kakabsat a lallaki wenno kakabsat a babbai wenno ina wenno ama wenno annak wenno dagiti talon a maigapu kaniak ken maigapu iti naimbag a damag a dinto umawat iti maminsangagasut ita iti daytoy a periodo ti tiempo, kadagiti balay ken kakabsat a lallaki ken kakabsat a babbai ken inna ken annak ken dagiti talon . . . ket iti um-umay a sistema ti bambanag agnanayon a biag.”​—Marcos 10:29, 30.

Anian a nagpateg ken Jehova ti amin a matalek! Impanamnama ni apostol Pablo iti amin a nasungdo, agpadpada dagidiay addaan iti annak wenno awanan iti annak: “Saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo iti naganna, iti panagserbiyo kadagiti sasanto ken agtultuloykayo nga agserserbi.”​—Hebreo 6:10.

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 23]

Naparaburan dagiti pagassawaan nga awanan iti annak iti naayat a naespirituan a pamilia