Kapitulo 7

Parayrayem Daydi Ayat nga Adda Kenka Idi Damo!

EFESO

1. Ania a kongregasion ti nangiturongan ni Jesus iti immuna a mensahena, ket ania ti impalagipna kadagiti manangaywan?

TI IMMUNA a mensahe ni Jesus ket naiturong iti kongregasion idiay Efeso, a maysa idi a nabaknang a siudad iti igid ti baybay ti Asia Menor nga asideg iti isla ti Patmos. Imbilinna ken ni Juan: “Iti anghel ti kongregasion idiay Efeso isuratmo: Dagitoy ti bambanag a kuna daydiay mangig-iggem iti pito a bituen iti makannawan nga imana, a magmagna iti nagtetengngaan ti pito a nabalitokan a pagsaadan ti silaw.” (Apocalipsis 2:1) Kas kadagidiay innem a sabali pay a mensahe, inturong ditoy ni Jesus ti atension iti maysa a banag a mangipasimudaag iti kinaturayna. Impalagipna kadagiti manangaywan idiay Efeso nga amin a panglakayen ket adda iti sidong ti mangsalaknib a panangimatonna ken suksukimatenna dagiti amin a kongregasion. Agtultuloy daytoy a naayat a panangidaulona agingga iti kaaldawantayo, nga imatmatonanna dagiti panglakayen ken siaayat nga ipaspastoranna dagiti amin a naitimpuyog iti kongregasion. Adda dagiti tiempo a baliwanna dagiti urnos ti kongregasion tapno ad-adda nga agsilnag ti lawag. Wen, ni Jesus ti Panguluen a Pastor ti arban ti Dios.​—Mateo 11:28-30; 1 Pedro 5:2-4.

2. (a) Ania dagiti nasayaat a banag a kinomendaran ni Jesus iti kongregasion idiay Efeso? (b) Ania a balakad ni apostol Pablo ti nabatad a tinungpal dagiti panglakayen idiay Efeso?

² Malaksid iti dua kadagiti pito a mensahena, inruangan ni Jesus dagita a mensahe babaen ti panangtedna iti nabara a komendasion. Kastoy ti mensahena kadagiti taga-Efeso: “Ammok dagiti aramidmo, ken ti panagbannog ken panagibturmo, ket saanmo a maanusan dagiti dakes a tattao, ket subokem dagidiay agkunkuna nga apostolda, ngem saanda met a kasta, ket nasarakam ida a naulbod. Mangipakpakitaka met iti panagibtur, ken naganuska maigapu iti naganko ket saanka a nabannog.” (Apocalipsis 2:2, 3) Sumagmamano a tawen sakbayna, pinakdaaran ni apostol Pablo dagiti panglakayen sadi Efeso maipapan kadagiti “manangirurumen a lobo,” dagiti apostata a mangrirriribuk iti arban, ket imbagana kadagidiay a panglakayen nga ‘agtalinaedda a siririing,’ a tuladenda ti kinapingetna. (Aramid 20:29, 31) Yantangay kinomendaran ni Jesus dagiti panagbannog ken ti panagibturda ken ti dida pannakaupay, mabalin nga impangagda dayta a balakad.

3. (a) Ania ti ar-aramiden dagiti ‘ulbod nga apostol’ tapno maallilawda dagiti matalek iti kaaldawantayo? (b) Ania ti impakdaar ni Pedro maipapan kadagiti apostata?

³ Iti aldaw ti Apo, adda met dagiti timmaud nga ‘ulbod nga apostol’ nga ‘agsasao iti tiritir a bambanag tapno sumurot kadakuada dagiti adalan.’ (2 Corinto 11:13; Aramid 20:30; Apocalipsis 1:10) Para kadakuada, naimbag dagiti amin nga agduduma a sekta ti relihion, ibagbagada nga awan ti organisasion ti Dios, ken libakenda a naisaaden ni Jesus kas Ari idi 1914. Tungtungpalenda ti padto a nailanad iti 2 Pedro 3:3, 4: “Kadagiti maudi nga aldaw umayto dagiti managuy-uyaw agraman ti panguy-uyawda, nga agtultuloyda maitunos iti bukodda a tartarigagay ket kunkunada: ‘Sadino ti ayan daytoy naikari a kaaddana? Ay ket, nanipud iti aldaw a naturog ken patay dagidi ammami, amin a bambanag nagtultuloy nga isu latta nanipud idi panangrugi ti sangaparsuaan.’”

4. (a) Kasano a naiparangarang ti kinapalangguad ken iyaalsa dagiti managuyaw? (b) Kas kadagiti taga-Efeso, kasano ti panangtrato dagiti Kristiano ita kadagiti naulbod a bumusbusor?

⁴ Agkedked dagitoy a managuyaw a mangipaduyakyak iti pammatida. (Roma 10:10) Nagpatulongda kadagiti klero ti Kakristianuan, kadagiti periodiko ken kadagiti estasion ti telebision tapno maisaknap dagiti pammadpadakesda kadagiti dati a kakaduada. Di agbayag, matakuatan dagidiay matalek a saan nga umiso ti ibagbaga ken kababalin dagitoy a manangallilaw. Kas kadagiti taga-Efeso, dagiti Kristiano ita ‘saanda a maanusan dagiti dakes a tattao,’ isu nga ilaksidda ida kadagiti kongregasionda.a

5. (a) Ania ti imbaga ni Jesus a pagkapuyan dagiti taga-Efeso? (b) Ania a sasao ti rumbeng a linaglagip koma dagiti taga-Efeso?

⁵ Ngem ita, kas iti inaramidna iti lima kadagiti pito a kongregasion, inturong ni Jesus ti atension iti maysa a nakaro a parikut. Kinunana kadagiti taga-Efeso: “Nupay kasta, adda daytoy a busorek kenka, ta pinanawam ti ayat nga adda kenka idi damo.” (Apocalipsis 2:4) Saan koma a rumbeng a napasamak dayta kadakuada, ta idi sinuratan ida ni Pablo 35 a tawen sakbayna, dinakamatna kadakuada ti “naindaklan nga ayat” ti Dios “a pinangayatna kadatayo,” ket indagadagna kadakuada: “Agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdungnguen, ket itultuloyyo ti magna iti ayat, no kasano a ti Kristo inayatnakayo.” (Efeso 2:4; 5:1, 2) Maysa pay, naitukit koma iti pusoda dagiti sasao ni Jesus: “Ni Jehova a Diostayo ket maymaysa a Jehova, ket masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo buyogen ti intero a pusom ken buyogen ti intero a kararuam ken buyogen ti intero a panunotmo ken buyogen ti intero a pigsam.” (Marcos 12:29-31) Napukaw dagiti taga-Efeso dayta nga ayat nga adda kadakuada idi damo.

6. (a) Kabbarotayo man wenno nabayagen a kameng ti kongregasion, ania a peggad ken pagannayasan ti rumbeng a pagannadantayo? (b) Ti ayattayo iti Dios gutugotennatay koma a mangaramid iti ania?

⁶ Kabbarotayo man wenno nabayagen a kameng ti kongregasion, nasken nga agannadtayo di la ket ta mapukaw ti damo nga ayattayo ken Jehova. Kasano a mapasamak dayta? No okupadotayo unay iti sekular a trabahotayo, no tarigagayantayo ti agbirok iti adu a kuarta, ken no dagiti ragragsak ti ipangpangrunatayo iti biagtayo, agbalin a nainlasagan ti panagpampanunottayo imbes a naespirituan. (Roma 8:5-8; 1 Timoteo 4:8; 6:9, 10) Ti ayattayo ken Jehova ti manggutugot koma kadatayo a mangkorehir iti aniaman kadagita a pagannayasan ket ‘itultuloytayo a sapulen nga umuna ti pagarian ti Dios ken ti kinalintegna,’ tapno ‘makaurnongtayo maipaay iti bagbagitayo kadagiti gameng idiay langit.’​—Mateo 6:19-21, 31-33.

7. (a) Ania ti rumbeng a manggutugot kadatayo nga agserbi ken Jehova? (b) Ania ti imbaga ni Juan maipapan iti ayat?

⁷ Ti nauneg a panagayattayo ken Jehova ti kanayon koma a manggutugot kadatayo nga agserbi kenkuana. Naimpusuan nga apresiarentayo dagiti amin nga inaramid da Jehova ken Kristo agpaay kadatayo. Kas insurat a mismo ni Juan idi agangay: “Ti ayat adda itoy a banag, saan a gapu ta inayattayo ti Dios, no di ket gapu ta inayatnatayo ket imbaonna ti Anakna a kas pangikappia a sakripisio maipaay kadagiti basoltayo.” Kinuna pay ni Juan: “Ti Dios ket ayat, ket ti agtalinaed iti ayat agtalinaed a naikaykaysa iti Dios ket ti Dios agtalinaed a naikaykaysa kenkuana.” Sapay koma ta pulos a ditay ipalubos nga agkupas ti ayattayo ken Jehova, ken Apo Jesu-Kristo, ken iti nabiag a Sao ti Dios! Mayebkastayo daytoy nga ayat saan laeng a babaen ti naregta a panagserbitayo iti Dios no di ket iti pay panagtulnogtayo iti “daytoy a bilin manipud kenkuana, a daydiay agayat iti Dios rebbeng nga ayatenna met ni kabsatna.”​—1 Juan 4:10, 16, 21; Hebreo 4:12; kitaem met ti 1 Pedro 4:8; Colosas 3:10-14; Efeso 4:15.

“Aramidem Dagiti Immuna nga Aramid”

8. Ania ti kuna ni Jesus a rumbeng nga aramiden dagiti taga-Efeso?

⁸ Masapul a parayrayen dagiti taga-Efeso ti ayat nga adda kadakuada idi damo no saanda a kayat a mapukaw ti pribilehioda. “Gapuna,” kuna ni Jesus kadakuada, “lagipem no manipud ania ti nakatnagam, ket agbabawika ken aramidem dagiti immuna nga aramid. No saanmo nga aramiden, umayak kenka, ket ikkatekto ti pagsaadan ti silawmo manipud lugarna, malaksid no agbabawika.” (Apocalipsis 2:5) Impangag kadi dagiti Kristiano iti kongregasion ti Efeso dagitoy a sasao? Ditay ammo. Sapay koma ta nagbabawida ken nagballigida a nangpabaro iti ayatda ken Jehova. Ta no saan, maiddep ti silawda ken maikkat ti pagsaadan ti silawda. Mapukaw ti pribilehioda a mangisilnag iti kinapudno.

9. (a) Ania ti makaparegta a sinao ni Jesus kadagiti taga-Efeso? (b) Kasano a dagiti kongregasion kalpasan ti kaaldawan ni Juan ket saanda nga impangag ti balakad ni Jesus kadagiti taga-Efeso?

⁹ Nupay kasta, makaparegta ti sumaganad a sinao ni Jesus kadagiti taga-Efeso: “Kaskasdi, addaanka iti daytoy, a kaguram dagiti aramid ti sekta ni Nicolas, a kagurak met.” (Apocalipsis 2:6) Ginurada ti sektarianismo, kas iti pananggura ni Apo Jesu-Kristo iti dayta. Ngem iti panaglabas ti tawen, adu a kongregasion ti saan a nangipangag kadagita a sasao ni Jesus. Gapu ta awan panagayatda ken Jehova, iti kinapudno, ken iti maysa ken maysa, naitawtawda iti naespirituan a kinasipnget. Nabingaybingayda iti adu nga agaapa a sekta. Dagiti “Kristiano” a parakopia nga awan ayatda ken Jehova inikkatda ti mismo a nagan ti Dios kadagiti Griego a manuskrito ti Biblia. Gapu iti kinaawan ti ayat, nagsaknap met dagiti doktrina ti Babilonia ken Grecia, kas iti umap-apuy nga impierno, purgatorio, ken Trinidad, iti nagan ti Kristianidad. Gapu ta awan ayatda iti Dios ken iti kinapudno, kaaduan kadagidiay agkunkuna a Kristiano ti nagsardengen a mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. Dinominaran ida dagiti naagum a klase klero a nangipasdek iti bukodda a pagarian ditoy daga.​—Idiligmo ti 1 Corinto 4:8.

10. Ania ti narelihiosuan a kasasaad iti Kakristianuan idi 1918?

¹⁰ Idi nangrugi ti panangukom iti balay ti Dios idi 1918, dagiti sekta ti klero ti Kakristianuan agdadata a sinuportaranda ti Umuna a Sangalubongan a Gubat, a dinuroganda dagiti Katoliko ken Protestante nga agpipinnatayda. (1 Pedro 4:17) Saan a kas iti kongregasion ti Efeso a ginurana dagiti aramid ti sekta ni Nicolas, nabayagen a natatek dagiti relihion ti Kakristianuan iti agsisimparat a doktrina a maibusor iti Dios, ket dagiti kleroda makipaspasetda iti lubong, idinto ta kinuna ni Jesus a dagiti adalanna saanda a paset ti lubong. (Juan 15:17-19) Dagiti kongregasionda, nga ignorante maipapan iti Pagarian ti Dios a tema ti Biblia, saanda a nagserbi kas pagsaadan ti silaw a mangisilnag iti Nainkasuratan a kinapudno, ket dagiti miembroda saanda met a paset ti naespirituan a templo ni Jehova. Saan a bituen dagiti mangidadaulo kadakuada a lallaki (ken babbai) no di ket naibutaktakda kas kameng “ti tao ti kinakillo.”​—2 Tesalonica 2:3; Malakias 3:1-3.

11. (a) Idi 1918, ania a grupo dagiti Kristiano ditoy lubong ti nangipangag kadagiti sinao ni Jesus kadagiti taga-Efeso? (b) Ania ti inaramid ti klase Juan sipud idi 1919?

¹¹ Nupay kasta, manipud kadagiti nariribuk nga al-aldaw ti umuna a sangalubongan a gubat, timpuar ti klase Juan nga addaan iti ayat ken Jehova ken iti kinapudno a nangtignay kadakuada nga agserbi kenkuana buyogen ti gumilgil-ayab a regta. Sinarangetda dagidiay mangikagkagumaan a mangipasdek iti sektarianismo, kas dagidiay kurangna la a mangidolo iti immuna a presidente ti Watch Tower Society a ni Charles T. Russell, kalpasan ti ipapatayna idi 1916. Gapu ta nadisiplinada babaen kadagiti pannakaidadanes ken rigat, daytoy a grupo dagiti Kristiano ket nabatad a pinadayawan ti Apoda iti “nasayaat unay” ken naawisda a sumrek a makipagrag-o kenkuana. (Mateo 25:21, 23) Babaen kadagiti pasamak ditoy lubong, ken kadagiti kapadasanda a mismo, nabigbigda ti kaitungpalan ti pagilasinan nga inted ni Jesus a mangtanda iti di makita a kaaddana kas Ari ti Pagarian. Sipud idi 1919, immabanteda a nakiraman iti kanayonan a kaitungpalan ti naindaklan a padto ni Jesus: “Ket daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti intero a mapagnaedan a daga maipaay a pangsaksi kadagiti amin a nasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.” (Mateo 6:9, 10; 24:3-14) No kurang man idi ti ayatda ken Jehova, narubroban dayta manipud iti daydi a tiempo.

12. (a) Ania ti naidagadag iti maysa a nakallalagip a kombension idi 1922? (b) Ania a nagan ti inabrasa dagiti pudno a Kristiano idi 1931, ket ania ti nagbabawyanda?

¹² Iti nakallalagip a kombension, a tinabunuan ti 18,000 kadagitoy a Kristiano, idiay Cedar Point, Ohio, E.U.A., idi Setiembre 5-13, 1922, naidagadag kadagiti timmabuno: “Agsublikayo ngarud iti tay-ak, O dakayo nga annak ti kangatuan a Dios! . . . Masapul a maammuan ti lubong a ni Jehova ket Dios ken ni Jesu-Kristo ket Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo. . . . Ngarud iwaragawagyo, iwaragawagyo, iwaragawagyo, ti Ari ken ti pagarianna.” Ad-adda idin a limmatak ti napateg a nagan ni Jehova. Idi 1931, dagitoy a Kristiano, a nagtataripnong iti kombension idiay Columbus, Ohio, E.U.A., siraragsak nga inabrasa ken inawatda ti nagan nga impasimudaag ti Dios iti padto ni Isaias​—dagiti Saksi ni Jehova. (Isaias 43:10, 12) Iti Marso 1, 1939 a ruar, nabaliwan ti nagan ti kangrunaan a pagiwarnak ti organisasion. Nagbalinen a Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova, iti kasta nangnangruna a mapadayawan ti Namarsua kadatayo ken ti naarian a gobiernona. Dagiti Saksi ni Jehova, buyogen ti napabaro nga ayatda ken Jehova, nagbabawyandan ti aniaman a posible a makagapu a saanda idi nga indaydayaw ken intan-ok ti nadayag a naganna ken ti Pagarianna.​—Salmo 106:6, 47, 48.

“Kenkuana nga Agballigi”

13. (a) Ania a bendision ti agur-uray kadagiti taga-Efeso no ‘agballigida’? (b) Kasano nga “agballigi” dagiti Kristiano a taga-Efeso?

¹³ Kamaudiananna, kas kadagiti dadduma a mensahena, inturong ni Jesus ti atension iti espiritu ti Dios a, babaen ken Jesus, impakaammona dagiti gunggona ti kinamatalek. Kinunana kadagiti taga-Efeso: “Daydiay addaan lapayag denggenna koma ti kunaen ti espiritu kadagiti kongregasion: Kenkuana nga agballigi ipaluboskonto a mangan iti kayo ti biag, nga adda iti paraiso ti Dios.” (Apocalipsis 2:7) Dagidiay madadaan a dumngeg sigagagarda a mangipangag iti dayta a napateg a mensahe, gapu ta ammoda a saan a naggubuay dayta iti bukod a kapanunotan ni Jesus no di ket naggapu a mismo ken Soberano nga Apo Jehova babaen ti nasantuan nga espirituna, wenno aktibo a puersana. Kasanoda nga “agballigi”? Babaen ti panangsurotda a naimbag kadagiti addang ni Jesus, a nagtalinaed a natarnaw agingga iti ipapatayna isu a naikunana: “Bumilegkayo! Pinarmekko ti lubong.”​—Juan 8:28; 16:33; kitaem met ti 1 Juan 5:4.

14. Ania ti tuktukoyen ni Jesus a “paraiso ti Dios”?

¹⁴ Kas kadagiti taga-Efeso, kasano a magunggonaan dagiti napulotan a Kristiano iti ‘pannanganda iti kayo ti biag, nga adda iti paraiso ti Dios,’ yantangay awan met ti namnamada nga agbiag iti paraiso ditoy daga? Saan a ti naisubli a Paraiso ditoy daga ti tuktukoyen daytoy, ta dagiti 144,000 a napulotan a Kristiano, agraman dagidiay kameng ti kongregasion ti Efeso, ket nagatang manipud iti sangatauan tapno makipagturayda iti Kordero, ni Kristo Jesus, iti nailangitan a Bantay Sion kas espiritu nga annak. (Efeso 1:5-12; Apocalipsis 14:1, 4) No kasta, ti nadakamat ditoy ket ti nailangitan a kasla minuyongan a lugar a tawiden dagitoy a nagballigi. Dagitoy a nagballigi ken naipaayan iti imortalidad agtultuloydanto nga agbiag nga agnanayon, kas isimbolo ti pannanganda iti kayo ti biag, idiay “paraiso ti Dios,” wen, iti mismo a presensia ni Jehova.

15. Apay a paginteresan unay ti dakkel a bunggoy ita ti pammaregta ni Jesus maipapan iti panagballigi?

¹⁵ Komusta met ngay dagiti nasungdo ditoy daga a mangsupsuporta kadagiti napulotan a 144,000? Agbalballigi met ti dakkel a bunggoy dagitoy a Saksi a kadua dagiti napulotan. Ngem addaanda iti namnama a sumrek iti paraiso ditoy daga, a sadiay uminumdanto manipud iti “karayan ti danum ti biag” ken maagasanda babaen kadagiti “bulbulong dagiti kayo” a naimula iti igid dayta a karayan. (Apocalipsis 7:4, 9, 17; 22:1, 2) No kamengnaka daytoy a grupo, sapay koma ta iyebkasmo ti nabara nga ayatmo ken Jehova ket agballigika a makidangadang maipuon iti pammati. Iti kasta, matagiragsakmonto ti agnanayon a biag iti Paraiso a daga.​—Idiligmo ti 1 Juan 2:13, 14.

[Footnote]

[Kahon iti panid 36]

Naayat a Panangidaydayaw ken ni Jehova ken iti Anakna

Iti pagkantaan nga inaramid dagiti adipen ni Jehova idi 1905, mamindua nga ad-adu dagiti kanta a mangidaydayaw ken ni Jesus ngem kadagiti kanta a mangidaydayaw ken ni Jehova a Dios. Iti pagkantaanda idi 1928, dandani agpada ti kaadu dagiti kanta a mangitan-ok ken ni Jesus ken dagiti kanta a mangitan-ok ken ni Jehova. Ngem iti kaudian a pagkantaan a naaramid idi 1984, mamimpat nga ad-adun dagiti kanta a mangidaydayaw ken ni Jehova ngem dagiti kanta a mangidaydayaw ken ni Jesus. Maitunos daytoy iti mismo a sasao ni Jesus: “Ti Ama dakdakkel [wenno, natantan-ok] ngem siak.” (Juan 14:28) Masapul a ti ayattayo ken ni Jehova ti kangrunaan, a nabuyogan iti nauneg a panagayat ken ni Jesus ken panangapresiar iti napateg a sakripisio ken saadna kas Nangato a Padi ken Ari a dinutokan ti Dios.

[Tsart iti panid 34]

Ti Pamay-an ni Jesus a Mangbalakad

(a nadakamat dagiti kapitulo ken bersikulo iti Apocalipsis)

Efeso 2:1 2:2, 3 2:4 2:5, 6 2:7

Smirna 2:8 2:9 ​— 2:10 2:11

Pergamo 2:12 2:13 2:14, 15 2:16 2:17

Tiatira 2:18 2:19 2:20, 21 2:24, 25 2:26-28

Sardis 3:1 ​— 3:1, 2 3:3, 4 3:5

Filadelfia 3:7 3:8 ​— 3:8-11 3:12

Laodicea 3:14 ​— 3:15-17 3:18-20 3:21