Nakasaganakayo Kadi a Sumango iti Medikal a Kasasaad a Mangkarit iti Pammati?
1 Saan unay a mapanunot ti maysa a tao maipapan iti posibilidad nga isu ket maadda iti uneg ti ospital ita nga aldaw wenno inton bigat. Ngem kaskasdi, ‘ti tiempo ken di mapakadaan a pasamak ket dumteng kadatayo amin.’ (Ecl. 9:11) Nupay dikay awaten iti medikal a pannakaagas a kas iti kayatyo a porma iti pannakataming, ania ti aramidenyo a pangsaluad iti bagiyo manipud iti di maawat a pannakaiyalison ti dara kadakayo no bilang ta mapasamak iti aksidente nga awanankayo ti puot ken maiyospitalkayo? Wen, ti maysa nga aksidente wenno bigla a panagbahada iti salun-at a kasasaad iti madagdagus a mangyeg kadakayo a rupanrupa iti maysa a mangkarit iti pammatiyo.
2 No masarakanyo ti bagiyo iti uneg ti maysa nga ospital a maigapu iti aniaman a rason, ania ti aramidenyo tapno masalimetmetanyo iti kinatarnawyo no adda mangibaga kadakayo a mataykayo no saankayo a maiyalisonan iti dara? Madagdagus aya nga awatenyo dayta a panagkunada a kas pudno a ladawan iti kasasaadyo? Kombensidokayo kadi a naan-anay a dikay kayat iti dara? Nakasaganakayo aya a mangsango iti daytoy a karit iti pammatiyo ken ‘liklikanyo ti dara’?—Ara. 15:28, 29.
3 Ti naballigi a panagtukkiad iti maysa a di kayat, iti espiritual daytoy a pannakaigamer iti maiyalison a dara ket sapulenna iti natibker a panamati. Dayta a panamati ti masapul a naibasar iti nalawag a pannakaawat iti kunaen ti Biblia maipapan iti dara. Ta no saan a kasta, mabalin a dakayo, maigapu iti agdama nga emosion, ti nalaka a mapabutngan babaen iti maysa nga agkuna nga ad-adu nga amang ti ammona maipapan iti dayta a kasasaad ngem iti dakayo. Maallilawkayo kadi iti kapanunotan a nalabit nga ad-adu ti ammo dagiti dodoktor maipapan iti dara ngem iti Dios? Sigurado, kadagiti kakastoy a kasasaad kayatyo ti agbalin a “siguden a natibker” a mangaramid no “ania iti umiso” iti imatang ni Jehova, nga uray aniaman iti kunaen dagiti tattao. (Deut. 12:23-25) Ngem masapul kadi a sanguenyo daytoy a karit a dakdakayo?—Ecl. 4:9-12.
HOSPITAL INFORMATION SERVICES KEN HOSPITAL LIAISON COMMITTEES
4 Tapno mabadangan dagidiay agkasapulan iti tulong no mapasanguanda ti problema maipapan iti pannakaiyalison ti dara, nangipasdek ti Sosiedad idiay Brooklyn iti Hospital Information Services ken iti maysa nga Hospital Information Desk iti sanga nga opisina ti Quezon City. Nangipasdek met iti uppat a Hospital Liaison Committees idiay Baguio City, Cebu City, Davao City, ken iti Metro Manila. Dagitoy a komite ti buklen dagiti 18 a papanglakayen isuda a naiduma ti pannakasanayda a maipaay iti daytoy a trabaho.
5 Daytoy Hospital Information Services ti nakabael a nangsukimat kadagiti nasurok a 3,600 a medikal a pagiwarnak iti sangalubongan tapno sarakenda dagiti mabalin nga impormasion ken ti kaepektibo iti nagduduma a porma ti awan darana a panagopera ken panangagas. Isut’ mangabasto daytoy kadagiti Hospital Liaison Committees, sentro iti salun-at, ken dadduma a dodoktor kadagiti impormasion iti naabante a medikal. (No dadduma ti Hospital Information Services ket mangipatulod kadagiti medikal nga artikulo a mangipakita no ania ti aramiden nga uray awan iti dara ken tapno maliklikan iti aniaman a panagrinnisiris iti maysa nga ospital.) Kanayon a pakaammuanna dagiti komite kadagiti paborable a desision ti korte a tumulong kadagiti hues a mangmatmat kadagiti kasotayo babaen iti mainayon a pannakaawat. Salimetmetanna met dagiti rekord iti kooperatiba dagiti mangngagas tapno dagiti komite ket addaanda iti kaudian a pempen a mausar no lumtuad iti problema maipapan ti maiyalison a dara.
6 Ti Hospital Information Services ket imatonanna met iti panangsanay ken trabaho dagiti Hospital Liaison Committees. Kadagiti siodad a pakasarakan kadakuada, dagiti Hospital Liaison Committees ti regular a mangted iti pakaammo kadagiti mediko ti ospital tapno mapasayaat iti relasionda kadakuada. Kiddawenda pay kadagitoy a bunggoy iti mediko ti panangsarak iti siasinoman a dodoktor a makabalin a mangagas kadatayo nga awan iti dara. Dagitoy a kakabsat ti tumakder a tumulong kadakayo, ngem adda dagiti nasken a nasakbay nga addang a masapul nga aramidenyo tapno maipasdek ti pamuon iti kasayaatan a pannakipagtrabaho kadakuada.
NASKEN A NASAKBAY NGA ADDANG—NAARAMIDYON AYA?
7 Umuna, siguruenyo nga amin iti sidong ti pamilia ket addaanda iti personal a medikal a direktiba a dokumento a naan-anay a nasuratan—napetsaan, napirmaan, ken nasaksian. Dadduma kadagiti kakabsat a maospital nga addaan iti dokumento a saan a napetsaan ken/wenno saan a nasaksian ti makarit iti kinabalido dagitoy. Ken amin kadi dagiti saan pay a bautisado nga annaktayo ket addaan iti nasuratan nga identification card? No awananda pay, ti emerhensia a dumteng iti anakyo, kasano ngarud nga ammo dagiti empleado ti ospital iti takderyo maipapan iti dara ken no siasino dagiti awaganda?
8 Kalpasanna siputanyo a nalaing nga amin dagitoy a dokumento ti maitugot ITI AMIN A TIEMPO. Sukimatenyo dagitoy kadagiti annakyo sakbay a mapanda iti pagadalan iti kada aldaw, wen, uray pay sakbay a mapanda iti lugar ti pagay-ayaman ken pagliwliwaan. Amintayo ti masapul a mangsiguro a dagitoy a dokumento ket maitugottayo iti trabaho, no agbakasiontayo, wenno no addatayo iti Kristiano a kombension. Dikay mapan nga awan dagitoy!
9 Panunotenyo no ania ti mapagteng no dumtengkayo iti serioso a kasasaad iti emerhensia ti ospital, nga awanan iti puot ken/wenno pulos a dikay makasao a mismo. No awanankayo kadagitoy a dokumento, ken awan pay iti kabagian wenno panglakayen iti ospital a mangisao kadakayo, ken maikeddeng a ‘kasapulanyo ti dara,’ mabalin a maiyalisonankayo iti dara. Daksangasat, daytoy ti pudno a napasamak iti dadduma. Ngem no adda kadatayo dagiti dokumento, dagitoy ti agsao a maipaay kadatayo, nga iyebkasda iti pagayatantayo.
10 Dayta ti gapuna a ti medikal a dokumento ket nasaysayaat nga adayo ngem iti medikal a pulseras wenno kuintas. Dagitoy naudi ket saanda nga ilawlawag iti Nabibliaan a rason a maipaay iti takdertayo ken awananda iti pirma a mamatalged no ania ti naibaga. Maysa a desision iti korte idiay Canada ti nagkuna maipapan iti dokumento ti maysa a kabsat a babai: “[Ti pasiente] ket pinilina iti kakaisuna a dalan a posible a mapakaammuan dagiti dodoktor ken dagiti dadduma pay a mangipaay iti saluad ti salun-at, iti kanito nga isu ket maawanan iti puot wenno aniaman a pasamak a saanna a maibaga iti tarigagayna, nga isu ket saanna a kanunongan iti pannakaiyalison ti dara.” Gapuna a nikaanoman dikay a liplipatan daytoy!
11 Idinto ta ti medikal a direktibatayo ket nadisenio a kangrunaan a maipaay kadagiti emerhensia a kasasaad, ngarud iti napili a pannakaopera masapul a nainsiriban iti panangisuratyo iti bukodyo, a mas kompleto a nasakbay a direktiba (a naibasar iti bukodtayo a medikal a direktiba) tapno mabalinyo nga iraman dagiti masinnunuo a bambanag, a kas iti tipo ti operasion ken iti nagan dagiti dodoktor ken iti ospital. Kalinteganyo nga aramiden daytoy ken tapno maisiguro iti pannakaagas a napiliyo. Agpapan pay dakayo ken ti doktor ket saan a mangnamnama iti serioso a problema, mailawlawag a daytoy a direktiba isu koma ti masurot iti kaso nga adda di mapakadaan a mapagteng.—Prov. 22:3.
12 Ti sumaruno a nasken nga addang isut’ pannakisao iti kasapulan a bunggoy dagiti mediko isuda a makasao a maipaay iti napili wenno emerhensia a pannakataming. Iti siasino ti masinnunuo a pakisaritaanyo?
MAKISAO ITI BUNGGOY DAGITI MEDIKO
13 TI BUNGGOY DAGITI MEDIKO: Isu daytoy iti tiempo a ti panagbuteng iti tao isut’ saan a rumingbaw. (Prov. 29:25) No agparangkayo a saan a nakasagana, mabalin nga adda sabali a mangeddeng a maipaay kadakayo no saankayo a sinsero. No kasapulan iti operasion, ti napili wenno emerhensia, dakayo wenno iti kaasitgan a miembro ti pamiliayo isut’ determinado a sumaludsod iti pangulo daytoy a bunggoy dagiti managopera. Maysa a kangrunaan a saludsod isu daytoy, Ti kadi bunggoy ket raemenna iti kiddaw ti pasiente nga iti amin a sirkumstansia ket maagasan nga awan iti dara? No awan daytoy a katalgedan saankayo a naan-anay a masaluadan.
14 Baliksenyo a sibabatad a buyogen iti natakneng a panamati no aniada dagiti tarigagayyo. Aramidenyo a nalawag a ti kayatyo isu ti kasukat nga awan iti darana a medikal a pamuspusan a maipaay iti problemayo. Sitatalna ken sitatalek a mailawlawagyo nga agpadpada iti bukodyo a nasakbay a medikal a direktiba ken kasta met iti porma ti pannakawayawaya iti ospital manipud iti sungsungbatan. No ti siruhano ket saan a situtulok nga agtrabaho a maitunos iti tarigagayyo, masalbaryo ti tiempo no dawatenyo iti administrador ti ospital a mangsapul iti sabali a doktor nga agpaay kadakayo. Paset daytoy iti trabahona.
15 ANESTESIOLOHISTA: Kadagiti amin iti bunggoy dagiti mediko a kasapulanyo a kasao sakbay iti operasion, DIKAY KOMA MASAAW A MAKISAO ITI DAYTOY A DOKTOR. Kas naipabaklay kenkuana ti panagtalinaedyo a sibibiag bayat iti panangopera ti siruhano, ti anestesiolohista isut’ mangeddeng maipapan iti pannakausar ti dara. Gapuna a saankayo a masalakniban babaen laeng iti pannakisao iti siruhano. Ngarud, masapul a makisaokayo ken kombensirenyo ti anestesiolohista iti takderyo, a pangriknaan no raemenna dayta wenno saan.—Maidilig iti Lucas 18:3-5.
16 Ti gagangay a maaramid, nga isut’ masansan, ti anestesiolohista isut’ bumisita iti pasiente ti apagbiit laeng iti rabii sakbay ti operasion—a daytoy ket naladawen no busorenna iti takderyo maipapan ti dara. Ipilityo a ti siruhano ket pumili a nasakbay iti kooperatibo nga anestesiolohista a mabalinyo a kasao a nasakbay a maipaay iti napili nga operasion. Iti kasta addanto pay tiempo a sumapul iti sabali no daytoy immuna ket saan a situtulok a mangalagad iti kalikagumyo. Dikay ipalubos nga adda sabali a mangisao para kadakayo iti daytoy a kalintegan tapno mapnek daytoy anestesiolohista a maipaay iti operasionyo.
17 Kadagitoy amin, masapul nga ilawlawagyo iti di mabaliwan a takderyo: AWAN TI DARA. Kiddawenyo dagiti kasukat nga awanan ti darana a medikal a pamuspusan a maipaay iti kasoyo. Mabalinyo a dakamaten dagiti ammoyo a maisukat iti dara a maitutop iti kasasaadyo. No marikna iti bunggoy dagiti mediko a dagitoy ket saan a maiparbeng iti kasoyo, kiddawenyo kadakuada a sukimatenda dagiti posibilidad manipud iti medikal a literatura. Ipasiguroyo kadakuada a makaalada iti sumagmamano nga impormasion no kayatda babaen ti panagkiddawyo kadagiti panglakayenyo a tumawagda iti kaasitgan a Hospital Liaison Committee.
PANANGALAGAD ITI KALINTEGANYO
18 Sukimatenyo a siaannad daydiay porma iti pannakawayawaya manipud iti sungsungbatan ken iti porma ti iyaanamong a kiddawen iti ospital a pirmaanyo apaman a maawatkayo. No dadduma ti kalintegan kalpasan a naibaga a raemenda iti tarigagayyo, ti sumaruno a parapo ket ideklarana a ti nagpirma ket kumanunong a ti ospital ket mabalinna nga ikapet iti “makasalbar ti biag” a pangagas no adda dumteng a problema. Mabalin a saklawenna dayta iti dara. Addaankayo ti kalintegan a mangsukat iti kasta a sasao tapno maipuera ti dara wenno mabalinyo lattan a buraen. Mabalin a padasen dagiti narses nga ibaga kadakayo a saanyo a mabalin nga aramiden dayta, ngem mabalinanyo! Ilawlawagyo a dayta a porma ket maysa a kontrata kadakuada ket saanyo a mabalin a pirmaan dayta a kontrata no saankayo nga kumanunong iti kasasaona. No adda mangpadas a mangpuersa kadakayo nga agpirma a maikontra iti kayatyo, dawatenyo ti pannakisao iti administrador ken/wenno ti pannakabagi iti pasiente a maipaay iti dayta a sentro ti salun-at.
19 Maaramidyo kadi dagitoy a bambanag? Wen, maaramidyo. Gapuna a sipupuotkayo koma kadagiti kalinteganyo a kas pasiente. Dagitoy a natauan a kalintegan ti saan laeng a naipaskil iti ruangan no sumrekkayo iti ospital. Saanyo koma nga ipuera dagitoy tapno maagasankayo laeng. Dikay ipalubos nga adda sabali a mangidiktar kadakayo.
20 Maysa daytoy a kalintegan a maawagan iti kalintegan iti nainsiriban a pammalubos, a kaipapananna nga awan iti aniaman nga agas ti maited kadakayo nga awan a pulos iti pammalubosyo. Kinapudnona mabalinyo pay ti agkedked iti amin a kita ti panangagas no dayta iti kayatyo. Ti anamongyo iti pannakaagas isut’ masapul a sarunuen iti nalawag a salaysay no ania ti nairanta nga aramiden iti bunggoy dagiti mediko, agraman iti amin a risgo. Sumaruno, masapul nga ibagada kadakayo maipapan dagiti mabalin a maala nga alternatibo wenno kasukat. Kalpasanna, apaman a mapakaammuankayo, pilienyo no ania a pannakaagas iti kayatyo.
21 Tapno masiguroyo no ania daydiay anamonganyo, MASAPUL ti panagsaludsodyo iti aniaman a saanyo a maawatan, nangruna kadagiti dadakkel a sasao wenno termino iti mediko nga usaren dagiti empleado ti ospital. Kas ehemplo, no kunaen ti doktor a kayatna nga usaren iti “plasma,” mabalin a kunaenyo a siiinosente a ti kayatna a sawen ket “plasma volume expander,” ngem saan a kasta. Sakbay nga anamonganyo, saludsodenyo: “Dayta kadi ket buklen iti dara?” Maipapan iti aniaman a pamay-anna, saludsodenyo: “Dayta kadi a pangagas ket ramanenna iti panangusar iti produkto ti dara?” No ilawlawagna nga adda remienta nga aramatenna, saludsodenyo: “Ti darak aya ket maidulin iti aniaman a tiempo bayat a mausar dayta a kagawaan?”
22 Ngem ania ti masapul nga aramidenyo no naaramidyon dagiti amin a bambanag ditoy ngato ngem kaskasdi nga awan pay laeng iti kooperasion wenno sumraenda pay laeng iti takderyo? Dikay agkedked a dumawat iti tulong. Adda dadduma a napaut ti panagurayda a dimmawat iti tulong ket nagbanag ti panagpeggad iti biagda.
NAPATEG A TULONG ITI TIEMPO TI PANNAKASAPUL
23 Siputanyo a dagiti sumaruno a pamay-an a panggun-od iti kasapulan a tulong: (1) Apaman a dakayo wenno iti maysa nga ingongotenyo ket mapasanguan iti pinili wenno emerhensia nga operasion nga adda rinnisiris iti kalintegan gapu ta ti ospital ket kayatna nga usaren iti dara; wenno (2) no ti medikal a kasasaadyo wenno iti ingongotenyo ket nakaro ti panagpeggadna; wenno (3) no iti kaso ti ubing (wenno adulto), ti doktor, ken ti maysa a narse, wenno ti administrador kunaenda a mangalada iti pammilin ti korte, iti kasta:
24 AYABANYO DAGITI LOKAL A PANGLAKAYENYO no saanyo pay a naaramid dayta. (Ngarud, maigapu iti takdertayo maipapan iti dara, maysa a kurso ti kinasirib iti panagalerto dagiti panglakayen iti amin a tiempo a mapan iti pasilidad wenno lugar a pakatamingan iti salun-at.) Sumaganad, no agparang a kasapulan, AYABAN DAGITI PANGLAKAYEN ITI KAASITGAN A HOSPITAL LIAISON COMMITTEE. No kayatyo, dadduma kadagiti miembro ti Hospital Liaison Committee iti umay idiay ospital iti daytoy a tiempo a tumulong kadakayo.—Isa. 32:1, 2.
25 Dagitoy a panglakayen iti Hospital Liaison Committee ti makaammo no siasino dagiti kooperatibo a dodoktor nga adda iti lugaryo a mabalin a makasao ken irugida nga ilista dagiti dadduma a dodoktor ken dagiti sentro ti salun-at a makabadang kadakayo. No awan iti maala a lokal, sukimaten dagiti panglakayen iti sumaruno a kaasitgan a komite. No saan latta nga agballigi dayta, mabalinda ti umawag iti Hospital Information Desk iti Quezon City. Mabalinda a maiyurnos iti panagkonsulta iti maysa a kooperatibo a doktor a makailawlawag iti agdama a bunggoy dagiti medikoyo no ania ti maaramid nga awan iti dara. Dagiti kakabsat iti Hospital Liaison Committee ti nasanay a mangtaming iti kakastoy a situasion.
26 Dagiti miembro ti Hospital Liaison Committee ket situtuddioda met a tumulong kadakayo wenno ti pannakisao iti doktor wenno administrador, ngem masapul a kiddawenyo dayta a tulong. Siempre, dagitoy a kakabsat ket saanda nga agdesision a maipaay kadakayo, ngem masansan a makatulongda a mangusig iti panangmatmat ti Sosiedad kadagiti bambanag ken pagridamendakayo kadagiti maiparbeng iti medikal ken legal.
27 No ti bunggoy dagiti mediko ket kaskasdi a dida makitunos, makisaokayo iti administrador ti ospital maipapan iti panangsukatda kadakuada kadagiti sabsabali nga empleadoda isuda a mangraem iti kalikagumyo. No agkitakit iti administrador a mangaramid iti dayta ken NO addan iti masinnunuo a sabali a siruhano a nakalinea iti sabali a lugar ken mabalinyo ti umakar, iti kasta addaankayo iti kalintegan a mangted iti administrador iti maysa a napetsaan ken napirmaan a naisurat a katulagan a managanan dagiti saan a kooperatibo a dodoktor ken sawenna a nailaksiddan iti kasoyo.
28 Maaramidyo kadi dayta? Wen, adda dayta a kalinteganyo. Ket no daytoy a banag isut’ maisaklang iti maysa a hues iti kamaudiananna, ti naisurat a sasaoyo iti mangiturong iti pannakabigbig dagiti tarigagayyo. Nalabit met a manglukat daytoy iti etikal a dalan dagiti dadduma a siruhano iti addang nga itukondanton iti serbisioda kadakayo. Ken, iti kapatgan, iturongnakayo iti kasapulan a medikal nga asikaso sakbay a ti kasasaadyo ket dumegdeg iti kinapeggadna. Dikay koma agtaktak iti napaut unay!
29 Bayat a dikam maibaga iti siasinoman a mangalada iti seguro ti salun-at, kayatmi nga ipakaammo kadakayo a masansan nga adda serioso a problema a mangala iti maysa a kooperatibo a doktor a mangagas kadagidiay awanan iti umdas wenno maisulnit iti medikal a gastos.
NADAGSEN A SALSALUDSOD A PADAANAN
30 Masapul nga ammoyo nga adda dagiti salsaludsod a masansan nga isaludsod dagiti dodoktor ken dadduma pay a buyogen iti naimbag a motibo. Ti maysa a masansan a maisaludsod dagiti dodoktor (ken dagiti hues) isu daytoy:
• “Kaykayatyo kadi ti matay (a matay ti anakyo) ngem ti umawat iti ‘makasalbar ti biag a maiyalison a dara’?”
31 No kunaenyo a wen, dayta ti umiso iti relihioso a sentido. Ngem dayta a sungbat ti masansan a di maawatan ket no dadduma isut’ mamataud iti di maiparbeng a desision ti korte. Laglagipenyo nga awankayo iti ministerio iti daytoy a kasasaad. Imbes, makisasaokayo maipapan iti kasapulan a medikal a pannakaagas. Ngarud, masapul nga itutopyo kadagiti dumdumngeg, iti medikal wenno legal.—Sal. 39:1; Col. 4:5, 6.
32 Iti maysa a doktor, maysa a hues, wenno administrador iti ospital, ti “wen” isut’ kaipapananna iti panagkayat nga agbalin a martir wenno mangisakripisio iti anak a maipuon iti pammatiyo. Ti panangibaga kadakuada maipapan iti nabileg a pammatiyo iti panagungar iti daytoy a kasasaad ti masansan a saan a makatulong. Markaandakayo a kas maysa a relihioso a panatiko, a di makaaramid iti maiparbeng a desision no agngangabit ti biag. Iti kaso dagiti ubbing, matmatandakayo a kas naliway a nagannak nga agkedked iti maawagan a “makasalbar ti biag” a medikal a panangagas.
33 Ngem SAANYO nga ipaidam iti kasta a medikal a pannakaagas. Kinapudnona a naidumakayo laeng iti daydiay doktor iti no ANIA A KITA ti panangagas. Daytoy a takder ti masansan a mangbaliw iti intero a ladawan kadakuada ken kadakayo. Malaksid pay, makaallilaw kadakuada no pagparangen a ti dara ket natalged ken isu ti KAKAISUNA a “makasalbar ti biag” a pangagas. (Kitaenyo idiay Kasano nga Ispalen ti Dara ti Biagyo?, pinanid 7-22.) Gapuna a masapul a paglatakenyo a naimbag dayta a punto. Kasanoyo a maaramid dayta? Mabalinyo nga isungbat:
• “Diak kayat ti (diak kayat ti anakko a) matay. No kayatko ti (no kayatko ti anakko a) matay, nagtalinaedkami laengen koma idiay balay. Ngem immayak ditoy tapno umawat iti medikal a pannakaagas tapno siak (ti anakko) ket agbiag. Ti kalikagumak isut’ kasukat nga awan ti darana a medikal a pamuspusan iti (kaso ti anakko) kasok. Addada dagiti alternatibo wenno kasukat a magun-odan.
34 Dagiti sumagmamano a saludsod a masansan nga isaludsod dagiti dodoktor ken hues isuda dagitoy:
• “Ania ti mapasamak kadakayo no maipuersa iti pannakaiyalison ti dara babaen iti bilin ti korte? Adda kadi sungsungbatanyo?
• Ti kadi panangawat wenno pannakapuersa a maiyalisonan iti dara isut’ pakaikkatan iti relihionyo wenno saanyo a pakagun-odan iti agnanayon a biag? Kasano ti panangmatmat iti kongregasionyo kadakayo?
35 Maysa a kabsat a babai ti simmungbat iti maysa a hues nga iti kasta a kaso ket saanna a responsable iti daydiay inkeddengda. Bayat nga umiso iti maysa a punto ti panangmatmat, ti hues ket matmatanna nga idinto ta saanna a sungsungbatan dayta, iti kasta isun a mismo ti sumungsungbat a maipaay kenkuana. Imbilinna ngarud iti maysa a pannakaiyalison.
36 Masapul a maawatanyo nga ti panangisaludsodda kadagitoy a saludsod, masansan a sumapsapul dagiti dadduma iti pamuspusan tapno mapagmayatdakayo iti panagkedkedyo a mangawat iti dara. Dikay koma paallilaw a mangted iti dayta! Kasano ngarud a maliklikan dayta a di pagkinnaawatan? Mabalinyo a maisungbat:
• “No maipuersa iti dara kaniak iti aniaman a wagas, katupagna daytoy kaniak iti kas pannakapilit. Agsagabaak iti emosional ken espiritual a pagtinnagan dayta a di makalikaguman a panangatakar kaniak iti amin a panagbiagko. Sarangtek iti amin a pigsak iti kasta a panangdangran iti bagik nga awan ti pananganamongko. Aramidek iti amin a pamuspusan a mangidarum kadagidiay a nangatakar kaniak a kas iti kaso ti panangpilit.”
37 Ti nabileg, mailadawan nga impresion isut’ maaramid nga ti maipuersa a pannakaiyalison kadatayo ket maysa a makarimon a panangdangran iti bagitayo. Saan ngarud a gagangay a banag. Gapuna a salimetmetanyo ti takderyo. Aramidenyo a nabatad a kayatyo dagiti kasukat nga awan darana a pamuspusan.
ANIA TI ARAMIDENYO TAPNO NAKASAGANAKAYO?
38 Narepasotayo dagiti sumagmamano a bambanag a kasapulan a pangsalaknibyo iti bagi ken pamiliayo manipud iti di makalikaguman a pannakaiyalison iti dara. (Iti masakbayan, namnamaenmi ti mangipaay iti ad-adu pay a detalye no kasano a mataming dagiti tumaud a problema no dagiti tagibi wenno annak ket agpeggadda a maiyalisonan.) Makitatayo met no kasano iti kinaayat ti Sosiedad a mangted iti tulong no tiempo ti pannakasapul iti dayta. Ania ti masapul nga aramidenyo iti daytoy nga impormasion tapno nakasaganakayo a sumango iti mangkarit ti pammati iti medikal a kasasaad?
Umuna: Maaddaankayo iti diskusion ti pamilia tapno sanayenyo dagitoy a bambanag ken itrabahoyo no ania iti sawen ken aramidenyo, nangruna iti maysa nga emerhensia.
Sumaganad: Kitaenyo nga adda kadakayo amin dagiti dokumento a kasapulanyo.
Kalpasanna: Aramidenyo daytoy a kas serioso a banag a sikakararag ken Jehova a bumadang kadakayo iti natibker a pangngeddengyo a ‘liklikanyo ti dara.’ Ti panagtulnog iti lintegna maipapan ti dara isut’ mangisiguro kadatayo iti paborna a maipaay iti biag nga awan ti patinggana.—Ara. 15:29; Prov. 27:11, 12.
[Kahon iti panid 5]
Idulinyo daytoy nga impormasion iti lugar a nadarasyo a masarakan no kasapulanyo
No adda aniaman a medikal a kasasaad nga agtinnag a serioso agingga iti punto a maipuersa ti pannakaiyalison, sitarenyo iti daytoy a kahon no ania ti masapul nga aramidenyo:
1. Ayabanyo dagiti panglakayen ti kongregasionyo a tumulong kadakayo.
2. Paayabanyo kadagiti panglakayen ti kaasitgan a Hospital Liaison Committee no dayta ti kasapulan.
3. Ti Hospital Liaison Committee ti bumadang kadakayo a makisao kadagiti dodoktor ken dadduma pay.
4. Dagiti kameng ti Hospital Liaison Committee isudat’ makatulong kadakayo a sumapul kadagiti dodoktor a pagkonsultaan a kadua dagiti agdama a siruhano no maipapan kadagiti alternatibo wenno maisukat.
5. Makatulong met kadakayo ti Hospital Liaison Committee nga umakar iti mas managraem a pasilidad a maipaay iti kasapulan a pannakaagas.