Panangmatmat iti Lubong
◼ “Iti nagbaetan ti dekada 1970 ken 1990, immadu dagiti didigra a nainaig iti klima a maigapu iti panagbara ti lubong wenno iti dadduma pay a rason.”—THE ECONOMIST, BRITANIA.
◼ Idiay Illinois, E.U.A., adda maladaga nga agedad iti 10 a bulan nga inikkan ti gobierno iti lisensia nga agimet iti paltog. Iti lisensia a kiniddaw ni tatangna, nailanad a 2 a pie ken 3 a pulgada ti katayag ti maladaga, ken agdagsen iti 20 a libra. Awan ti linteg sadiay a mangkuestion iti edad dagiti aplikante.—CABLE NEWS NETWORK, E.U.A.
◼ Dagiti sientista nabaelanda a pagbalinen a yelo ti nasedsed unay a danum bayat a dayta ket “napudpudot ngem iti agburburek a danum.” Malaksid iti “ordinario” a yelo, adda “agarup 11 a dadduma pay a pagaammo a kita ti yelo a natangken latta uray iti nagduduma a temperatura.”—SANDIA NATIONAL LABORATORIES, E.U.A.
Napatalgedan Manen ti Wayawaya ti Relihion Idiay Georgia
Nangipaulog ti European Court of Human Rights iti desision maikontra iti gobierno ti pagilian ti Georgia gapu iti panangpanuynoyna iti kinaranggas maibusor kadagiti Saksi ni Jehova. Pinatalgedan manen ti pangukoman a dagiti Saksi ket maysa a mabigbigbig a relihion dagiti Kristiano, nga addaanda iti kalintegan nga aggigimong tapno agdayaw ken agadal iti Biblia. Imbilin pay ti pangukoman a mabayadan dagiti biktima gapu iti panagsagabada ken kadagiti nagastoda iti panagdarum. Iti nagbaetan ti Oktubre 1999 ken Nobiembre 2002, adda napasamak a 138 a panangranggas kadagiti Saksi ni Jehova ket 784 a reklamo ti pormal a naidatag kadagiti autoridad ti Georgia. Nupay kasta, awan ti naaramid a napaypayso nga imbestigasion. Saan pay ketdi a madagdagus a nagtignay ti polisia idi kasapulan dagiti biktima ti pannalaknib. Sipud idi Nobiembre 2003, dakkel ti bimmabaan ti bilang dagiti kaso ti panangranggas.
Nagkauna nga Obserbatorio ti Init Idiay Peru
Ibagbaga itan dagiti arkeologo a ti paset ti makariro a 2,300 ti tawennan a rebbek idiay Peru, ket maysa idi nga obserbatorio ti init. Dayta a lugar, a naawagan iti Chankillo, iramanna ti 13 a torre a kurbado a naintar a kas kadagiti ngipen iti nangato a disso. Dagiti disso a pagbuyaan ket “naaramid tapno kabayatan iti dua nga espesipiko a petsa iti kada tawen, makita a sumingising ken lumnek ti init a kasla adda iti rabaw ti agsumbangir [nga ungto] dagiti torre, a mangipasdek iti rugi ken ngalay ti tawen a naibasar iti panangrikus ti daga iti init,” kuna ti magasin a Science. Dagiti makintengnga a torre mangipaayda iti pagilasinan dagiti posision ti isisingising ken ilelennek ti init kadagiti masinunuo a dadduma a petsa. Iti dayta a natikag a lugar, napateg ti panangammo no kaano ti nasayaat a tiempo a panagmula, isu a “kasapulan nga ammuen dagiti tattao ti eksakto a petsa.”
[Diagram/Ladawan iti panid 29]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Solstice iti Hunio Equinox Solstice iti Disiembre
↑ ↑ ↑
Obserbatorio
[Credit Line]
REUTERS/Ivan Ghezzi/Handout
Ladladawan a Makapasuron Kadagiti Babbai
“Amin a babbai, aniaman ti kadakkel, pammagi, katayag, wenno edadna ket masuron iti bagina no makitana ti ladladawan dagiti nakapimpintas ken nakakutkuttong a babbai iti akkub dagiti magasin.” Dayta ti impadamag ti University of Missouri-Columbia idiay Estados Unidos. Sigun ken Laurie Mintz, associate professor iti edukasion, eskuelaan, ken sikolohia ti panangbalakad, “nabayagen a maipagarup a nakarkaro ti pannakasuron dagiti nalulukmeg a babbai no idilig kadagiti nakukuttong kalpasan a makitada ti ladladawan dagiti nakuttong a modelo a babbai nga ipabpablaak ti media.” Nupay kasta, “naammuanmi a ti pannakasuronda ket saan a gapu iti kinalukmeg. Basta makapasuron la ngamin iti uray siasinoman ti panangkita kadagita a ladawan,” kuna ni Mintz.