Librot’ Biblia Numero 53​—2 Taga Tesalonica

Mannurat: Pablo

Lugar a Nakaisuratanna: Corinto

Nalpas a Naisurat: c. 51 K.P.

1. Aniat’ mangipasimudaag ti tiempo ken lugar a nakaisuratanna, ken ania a gapu a naaramid ti maikadua a surat kadagiti taga Tesalonica?

TI MAIKADUA a surat ni apostol Pablo kadagiti taga Tesalonica sinarunona a dagus ti immuna. Ammotayo a naisurat dayta di nagbayag kalpasan ti immuna, ken iti isu met la a siudad ti Corinto, ta dagidi met la a kabsat, da Silvano ken Timoteo, kaduada manen ni Pablo a nangkomusta iti kongregasion ti Tesalonica. Agbambaniagada amin nga adipen daydi nagkauna a kongregasion Kristiano, ket awan ti rekord a nagkukuyog manen dagitoy a tallo kalpasan ti panagkakaduadat’ Corinto. (2 Tes. 1:1; Ara. 18:5, 18) Ti tema ken klase ti salaysay ipasimudaagna nga impapan ni Pablo a nesesita a tinggaren ti kongregasion a dagus no maipapan ti kamali a nakatnaganna.

2. Aniat’ mamasingked nga autentiko ti Maikadua a Tesalonica?

² Nabileg ti prueba nga autentiko daytoy a kas met lat’ Umuna a Tesalonica. Inadaw met ni Ireneo (maikadua a siglo K.P.) agraman dadduma a nagkauna a mannurat, kas ken Justin Martyr (maikadua met a siglo), a masinunuo a 2 Tesalonica 2:3 ti tuktukoyenna idi nasaona “ti tao ti kinakillo [basol].” Nagparang kadagita met la a nagkauna a katalogo a kas Umuna a Tesalonica. Nupay awan dayta iti Chester Beatty Papyrus No. 2 (P⁴⁶), siguradoda a linaon dayta ti umuna a dua kadagiti pito a bulong a napukaw kalpasan ti Umuna a Tesalonica.

3, 4. (a) Ania a problemat’ rimsua iti kongregasion ti Tesalonica? (b) Kaano ken sadinot’ nakaisuratanna, ket aniat’ kayat ni Pablo a magapuanan ti surat?

³ Aniat’ panggep daytoy a surat? Sigun iti imbalakad ni Pablo kadagiti taga Tesalonica, madamagtay nga adda dagiti kameng ti kongregasion nga impilitda a ti kaadda ti Apo ket siguradon, ket dagitoy a managpattapatta inkasabada a siaaktibo ti teoriada, ket dakkel a riri ti pinataudda iti uneg ti kongregasion. Agparang a pinagpambarda pay daytoy tapno didan mangged iti kasapulanda. (2 Tes. 3:11) Sigun iti immuna a suratna, tinukoy ni Pablo ti kaadda ti Apo, ket idi a dagitoy a managpattapatta nangngegda ti surat, alistoda a nangtiritir iti saon Pablo ket sungani ti panangipatarusdat’ linaonna. Posible pay nga adda surat a sikakamali nga impanaganda ken Pablo ket impaulogda a “ti aldaw ni Jehova addan.”​—2:1, 2.

⁴ Agparang nga inawat ni Pablo ti report itoy a kasasaad, siguro manipud iti tao a nangitulod ti umuna a suratna iti kongregasion, gapuna sigagagar a tinggarenna ti panunot dagiti kakabsat, isuda nga inay-ayatna unay. Isu nga idi 51 K.P., ni Pablo, agraman ti dua a kaduana, manipud Corinto nangipatulod ti surat iti kongregasion sadi Tesalonica. Malaksid iti panangtinggarnat’ kamali a panangmatmatda iti kaaddan Kristo, pinaregta met ni Pablo ida nga agtakder a sititibker iti kinapudno.

LINAON TI MAIKADUA A TESALONICA

5. Aniat’ nagyamanan da Pablo ken ti kakaduana, aniat’ impanamnamada, ket aniat’ inkararagda?

⁵ Pannakaiparangarang ni Apo Jesus (1:1-12). Ni Pablo ken ti kakaduana nagyamanda iti Dios gaput’ nagsayaat nga irarang-ay ti pammati dagiti taga Tesalonica ken iti ayatdat’ maysa ken maysa. Ti panagibtur ken pammatida nupay naidadanesda ket prueba ti nalinteg a panangukom ti Dios nga isuda maikarida iti Pagarian. Supapakantot’ Dios ti rigat dagidiay nangparigat iti kongregasion, ket pabang-arannanto dagidiay agsagsagaba. Maangayto daytoy “intono maiparangarang ni Apo Jesus nga aggapu sadi langit agraman kadagiti nabileg nga anghelna . . . inton umay a maidaydayaw a nainaig kadagidiay nasantuanna.” (1:7, 10) Ni Pablo ken kakaduana kanayonda nga ikararagan dagiti taga Tesalonica, tapno ibilang ti Dios ida a maikari iti panangawisna ken tapno ti nagan ni Apo Jesus maipadayag koma kadakuada ken kasta met kadakuada a naikanunong kenkuana.

6. Ania komat’ dumteng sakbay ti aldaw ni Jehova, ken kasano?

⁶ Ti apostasia umay sakbay ti kaadda ni Jesus (2:1-12). Saan koma nga agdanag dagiti kakabsat no adda man damag a ti aldaw ni Jehova ket addan. “Ta dinto umay no dipay umuna ti apostasia ket maiparangarang ti tao ti kinakillo, ti anak ti pannakapukaw.” Ammoda itan “ti banag a mangtiped kenkuana,” ngem agan-andaren ti misterio daytoy a kinakillo. Inton daytoy a mangtiped ket maiwalin, “ngarud, talaga, maiparangarangton daydiay nadangkes, isu nga ikisapto ni Apo Jesus babaen iti espiritu ti ngiwatna ket pukawennanto gapu iti rangrang ti kaaddana.” Ti kaadda daydiay nadangkes ket mayalubog iti panagandar ni Satanas buyogen dagiti nabileg nga aramid ken allilaw, ket impalubos ti Dios nga agtignay ti kamali kadagidiay di mangayat ti kinapudno tapno inda patien ti ulbod.​—2:3, 6, 8.

7. Kasano a dagiti kakabsat agtalinaedda a sititibker ket masalaknibanda iti daydiay nadangkes?

⁷ Agtakder a sititibker iti pammati (2:13–3:18). Intuloy ni Pablo: “Rebbengmi ti agyaman a kanayon iti Dios gapu kadakayo, kakabsat nga ay-ayaten ni Jehova, agsipud ta pinilinakayo ti Dios nanipud idi punganay a maipaay iti pannakaisalakan babaen iti pannakasantipikaryo iti espiritu ken ti pammatiyo iti kinapudno.” Daytoy ti gapu a naiwaragawag kadakuada ti kinapudno. Agtakder koma ngarud a sititibker dagiti kakabsat ket taginayonenda dagiti tradision a naisuro kadakuda, tapno ni Jesu-Kristo ken ti Ama, a siaayat a nangted kadakuada ti agnanayon a liwliwa ken namnama, ket “patibkerenna koma ida iti isuamin a naimbag nga aramid ken sao.” (2:13, 17) Kiniddaw ni Pablo nga ikararaganda ida, “tapno ti sao ni Jehova napartak koma ti panagtignayna ket maidaydayaw.” (3:1) Ti Apo, isu a matalek, patibkerennanto ida ket igagana ida iti daydiay nadangkes, ket ikarkararag ni Pablo tapno ti Apo idirihirna a sibaballigi dagiti pusoda iti ayat ti Dios ken iti panagibtur ken Kristo.

8. Ania a nabileg a patigmaan ti naited, ket aniat’ ehemplo nga inted da Pablo ken ti grupona?

⁸ Simmaruno ti nabileg a patigmaan: “Ibilinmi ngarud kadakayo, kakabsat, iti nagan ni Apo Jesu-Kristo, a panawanyo ti amin a kabsat a magna iti saan a naurnos ket saan a mayalubog iti tradision nga inawatyo kadakami.” (3:6) Impalagip ti apostol kadakuada ti ehemplo ti grupoda a misionero, a nagbannogda iti rabii ken aldaw tapno dida a makapadagsen kadakuada, ket nabalinanda nga ibilin: “No adda madi nga agtrabaho, di met koma a mangan.” Ngem ita nadamagda nga adda dagiti nariri a dida kayat ti agtrabaho sa mannakibiangda pay. Masapul koma a teggeden dagitoy ti kanenda.​—2 Tes. 3:10; 1 Tes. 4:11.

9. Aniat’ nakuna ni Pablo maipapan iti panagaramid iti umiso ken ti panangpabain kadagidiay nasukir, ket kasanona nga ingngudo ti suratna?

⁹ Saan koma a maupay dagiti kakabsat nga agaramid ti umiso. Ngem no adda sumukir iti surat ni Pablo, markaan ti kongregasion tapno mabainan ket didan makikadua kenkuana, ngem maigiddato bagbagaanda kas kabsat. Inkararag ni Pablo a ti Apo ti talna ikkanna ida “ti talna a kanayon iti isuamin a wagas,” sana ingngudo ti suratna buyogen kadagiti pakomusta iti mismo a surat ti imana.​—2 Tes. 3:16.

NO APAY NAIMBAG

10. Aniat’ sumagmamano a pamunganayan a sursuro ken prinsipio a sinaklaw ti Maikadua a Tesalonica?

¹⁰ Daytoy ababa a naipaltiing a surat kadagiti taga Tesalonica dukitenna dagiti adu a Nakristianuan a kinapudno, nga isuda amin naimbag no amirisen. Usigenyo dagiti sumaganad a pamunganayan a sursuro ken prinsipio: Ni Jehova isut’ Dios ti pannakaisalakan, ket mangsantipikar babaen iti espiritu ken pammati iti kinapudno (2:13); ti Kristiano ibturannat’ panagsagaba tapno maikari iti Pagarian ti Dios (1:4, 5); dagiti Kristiano maummongdanto ken Apo Jesu-Kristo inton kaaddana (2:1); ni Jehova ukomenna a siuumiso dagidiay sumukir iti naimbag a damag (1:5-8); dagidiay naawis maipadayagdanto a maikanunong ken Kristo Jesus, maitunos iti di kaikarian a kinamanangaasi ti Dios (1:12); maayabanda baeten ti pannakaikasaba ti naimbag a damag (2:14); makalikaguman unay ti pammati (1:3, 4, 10, 11; 2:13; 3:2); maitutop ti pannangged tapno masuportaran ti maysa ti ministeriona; no ti maysa di nga agtrabaho, agbalinto a sadut ket makibiang kadagiti banag a dina pakaseknan (3:8-12); ti ayat ti Dios nainaig iti panagibtur (3:5). Anian a gameng dagiti makapabileg nga impormasion ti linaon ti maysa nga ababa a naipaltiing a surat!

11. Aniada a nasken nga impormasion ken panangipanamnama ti naidatag a nainaig iti Pagarian?

¹¹ Iti daytoy a surat impakitan Pablo ti napalalo a pannakaseknanna iti naespirituan a paglaingan dagiti kakabsat sadi Tesalonica ken iti panagkaykaysa ken irarang-ay ti kongregasion. Kinorehirna ida no iti oras ti aldaw ni Jehova, nga impakitana a “ti tao ti kinakillo” agparang pay nga umuna, ket agtugaw iti “templo Ti Dios, nga agparang nga isu ket maysa a dios.” Ngem, dagidiay “maikari iti Pagarian ti Dios” naipanamnama unay kadakuada a ni Apo Jesus inton tiempona maiparangarangto manipud langit, nga agibalesto buyogen ti dumardarang nga apuy “inton umay tapno maidaydayaw a nainaig kadagidiay nasantuanna ken maaramid a nakaskasdaaw iti dayta nga aldaw kadagiti amin a namati.”​—2:3, 4; 1:5, 10.