PANNANGAN

Masansan a gundaway ti naragsak a panaglalangen a makagunggona iti naespirituan kadagiti nagkauna a Hebreo ken, idi agangay, kadagiti nagkauna a Kristiano. Dagiti pannangan ket gundaway met a maipakita ti ayat ken panangsangaili iti sabsabali. Agparang a kaugalian dagiti Hebreo ken nagkauna a Kristiano ti agkararag kadagiti pannangan.​—1Sm 9:13; Ara 27:35; 1Ti 4:1, 3; kitaenyo ti KINAMANAGPADAGUS; PAGDADAYAAN ITI AYAT; PANGRABII TI APO.

Agparang nga addaan idi dagiti Israelita iti dua a kangrunaan a pannangan iti tunggal aldaw, maysa iti bigat ken maysa pay iti rabii iti panagngudo ti aldaw ti panagtrabaho. (Idiligyo ti Ru 3:2, 3, 7; 1Ar 17:6.) Nupay adu kadakuada ti mamigat iti pagtaenganda, nalawag a masansan nga itugot ti dadduma ti taraonda no mapanda agtrabaho, kas kadagiti mangngalap nga agpatnag nga agtrabaho. Mabalin met a pammigat dagiti mangngalap ti sumagmamano a nakalapanda.​—Idiligyo ti Mr 8:14; Jn 21:12, 15.

Nupay kasta, adda pammaneknek a mabalin a basbassit ti kanenda no iti pangngaldaw. (Ara 10:9, 10) Nalabit nga iti daytoy a gundaway, sumardeng dagiti tattao nga agtartrabaho iti talon tapno aginanada ken manganda.​—Idiligyo ti Ru 2:14.

Kadawyanna a dagiti babbai ti nangidasar iti taraon. (Jn 12:1-3) Ngem no dadduma kagiddanda a mangan dagiti lallaki. (1Sm 1:4, 5; Job 1:4) Dagiti adipen ti nangidasar iti makan kadagiti nasaliwanwan a sangakabbalayan, nangnangruna dagiti natan-ok. Dagiti serbidor nga addaan iti naisangsangayan a pagan-anay ti nagserbi iti lamisaan ni Ari Solomon.​—1Ar 10:4, 5; 2Cr 9:3, 4.

Gagangay a dagiti mainum ket maikabil kadagiti kopa, ngem masansan a ti taraon ket maikabil iti maymaysa a pinggan. Dagidiay mangmangan mabalin nga usarenda ti ramayda a pangala iti taraon wenno usarenda ti sangkapisi a tinapay kas pannakakutsarada no alaenda ti sumagmamano a taraon.​—Mr 14:20; Jn 13:25, 26; kitaenyo met ti Pr 26:15.

No mangan idi dagiti tattao, masansan a nakadalupisak, nakatugaw, wenno nakasadagda. (Ge 18:4; 27:19; Uk 19:6; Lu 9:14) Iti maysa a timmambukor a kitikit iti palasio ni Ari Asurbanipal ti Asiria, isu ket nailadawan a nakasadag iti sopa ket nakatugaw ti reynana iti nangato a tugaw bayat nga agdadayada. Ti panagsadag kadagiti sopa bayat dagiti pannangan ket nalawag a kaugalian met dagiti Persiano. (Est 7:8) Nagaramat met ti dadduma nga Israelita iti lamisaan ken sopa idi tiempo ni Ezequiel.​—Eze 23:41.

Idi Tiempo ti Ministerio ni Jesus Ditoy Daga. Idi umuna a siglo K.P., sapasap a kaugalian dagiti Hebreo ti panangbuggo iti im-imada sakbay ti pannangan. Daytoy ket ritual nga aramid kadagiti eskriba ken Fariseo.​—Mr 7:1-8; kitaenyo ti PANANGBUGGO ITI IM-IMA.

Kadagiti bangkete wenno dadakkel a padaya idi tiempo ti ministerio ni Jesus ditoy daga, naikabil dagiti sopa iti aglikmut ti tallo a sikigan ti maysa a lamisaan, iti kasta nawaya dagidiay agidasar iti taraon a makaasideg iti maikapat a sikigan ti lamisaan. No dadduma uppat wenno lima a tattao ti agpuesto iti maysa a sopa, ngem gagangay a tallo laeng. Dagidiay mangmangan ket gagangay nga agsadagda iti makannigid a sikoda, nalabit iti maysa a pungan, a sumango ti uloda iti lamisaan. Kadawyanna nga usarenda ti makannawan nga imada no mangalada iti taraon. Ti kapatgan a puesto iti maysa a sopa ket ti nagtugawan ti maysa nga awan ti asinoman a tao iti likudanna. No ti maysa ket adda iti sanguanan ti barukong ti sabali pay nga agsadsadag iti panganan, mangipasimudaag nga adda isuna iti sanguanan dayta a tao ken adda kenkuana ti anamong dayta. (Jn 13:23) Ti asinoman nga adda iti sanguanan ti barukong ti maysa a tao nalakana nga ibaga ti kompidensial a banag iti dayta nga indibidual.

Ti kaugalian a tallo a puesto iti tunggal sopa ipamatmatna a ti maysa a tao ket addaan iti nangato, nagtengnga, wenno nababa a puesto iti sopa. No sumagmamano a sopa ti maaramat, daydiay nagsaad iti nababa a paset ti sopa isu ti kaadaywan manipud iti manangsangaili ken isu ti kababaan ti puesto iti panganan.​—Idiligyo ti Mt 23:6; Lu 14:7-11.

Iti sumagmamano a panagdadaya, ti dakkel a pannangan wenno bangkete ket mabalin nga iwanwanwan ti maysa a tao (Jn 2:9) ket mabalin nga adda dagiti paglinglingayan a kas iti “konsierto ti musika ken panagsasala.”​—Lu 15:25.

Umiso a Panangmatmat Kadagiti Pannangan. Pagayatan ti Dios a tagiragsaken ti tao ti taraon ken inumen. (Ec 2:24) Ngem makarimon kenkuana dagiti panaglablabes. (Pr 23:20, 21; Ec 10:17; Ro 13:13; 1Pe 4:3; kitaenyo ti BUKLIS; PANAGBARBARTEK.) Yantangay makaparagsak unay ti natimbeng a pannangan, ti kasasaad daydiay tao a narag-o ti pusona ket mayasping iti agtultuloy a padaya. (Pr 15:15) Kasta met, ad-adda a makaparagsak ti pannangan no agiinnayat dagiti aglalanglang. Kunaen ti proverbio: “Nasaysayaat ti putahe a natnateng a sadiay adda ayat ngem iti toro a pinalukmeg iti kulluong ket gura ti naipakuyog iti dayta.”​—Pr 15:17.

Piguratibo nga Usar. Ti pannangan a kadua ti maysa a tao impasimudaagna nga adda panaggayyem ken talna iti nagbaetanda. Gapuna, daydiay addaan iti pribilehio a kanayon a mangan iti lamisaan ti ari ket nangnangruna a naparaburan ken addaan iti nasinged unay a relasion iti monarka. (1Ar 2:7) Daytoy a relasion ti inkari ni Jesus kadagiti matalek nga adalanna idi imbagana kadakuada a mangan ken uminumdanto a kaduana iti Pagarianna.​—Lu 22:28-30; kitaenyo met ti Lu 13:29; Apo 19:9.

Ti pannakadadael dagidiay bumusbusor iti Dios ket agserbi kas “naindaklan a pangrabii.” Daytoy a pannangan ket agpaay kadagiti tumatayab a mangkaanto kadagiti bangkay dagidiay napapatay. (Apo 19:15-18) Kas nadakamat iti Isaias 25:6, naiduma unay a pannangan ti naindaklan a bangkete maipaay kadagiti amin nga ili.