MEZUZAH
Sao a naadaw manipud iti orihinal a Hebreo a sao a nausar iti Biblia, kangrunaanna a naaramat a tumukoy iti hamba wenno bautek. Agparang ti mezu·zahʹ ken ti pangadu a porma a mezu·zohthʹ iti Exodo 12:7 (Rbi8 ftn), 22, 23 mainaig iti pannakaiwarsi ti dara kadagiti bautek, dara ti naparti nga animal iti Paskua; kasta met iti Exodo 21:6 maipapan iti maysa nga adipen a kayatna ti agtultuloy nga agserbi iti apona, naipideg dayta iti ridaw wenno iti “bautek” ket ti apo inabutanna ti lapayag ti adipen babaen iti kulukol. Natukoy met dagiti bautek ti templo nga imbangon ni Solomon (1Ar 6:31, 33; 7:5) ken ti simboliko a templo a nakita ni Ezequiel iti sirmata.—Eze 41:21; 45:19; 46:2.
Kadagiti agdama a tiempo, ti Ingles a termino a “mezuzah” ket naaramat a pangtukoy iti rektanggulo a pedaso ti pergamino nga aglaon iti Hebreo a teksto ti Deuteronomio 6:4-9 ken Deuteronomio 11:13-21, kaaduanna a naisurat iti 22 a linia. Nalukot ti pergamino sa naikabil iti pagkargaan—maysa a kayo, metal, wenno sarming—a pairig a naikapet iti makannawan a bautek dagiti pagtaengan dagiti Ortodokso a Judio, a ti makinngato a pasetna tumurong iti uneg ket ti makimbaba a pasetna tumurong iti ruar. Ti Hebreo a sao a Shad·daiʹ (kaipapananna ti “Mannakabalin-amin”) ket naisurat iti likudan daytoy a pergamino ken masansan a makita dayta iti sarming a naikalub iti buttaw ti pagkargaan. No dadduma, napintas ti pannakaarkos ti pagkargaan ti mezuzah. No dagiti napeklan nga Ortodokso a Judio sumrek wenno pumanawda iti maysa a balay, sagidenda ti mezuzah babaen iti imada ken inyebkasda ti kararag a, “Sapay koma ta ti Dios saluadanna ti iruruarko ken iseserrekko manipuden ita ken iti agnanayon.”—Idiligyo ti Sal 121:8.
Ti pannakausar ti mezuzah ket naibatay iti literal a panangipaulog iti kaipapanan ti bilin iti Deuteronomio 6:9 (Rbi8 ftn) ken 11:20.