CAIN
[Maysa a Banag a Napataud].
Ti kaunaan nga anak nga impasngay ditoy daga ti orihinal a natauan a pagassawaan, da Adan ken Eva.
Kalpasan ti pannakayanak ni Cain, kinuna ni Eva: “Nakapataudak iti maysa a lalaki iti tulong ni Jehova.” (Ge 4:1) Impapanna kadi a nalabit isu ti babai a naipadto a mangpataud iti bin-i a babaen iti dayta dumteng ti pannakaispal? (Ge 3:15) No kasta ti pagarupna, nagbiddut unay. Ngem siuumiso a maikunana a ni Cain napataud “iti tulong ni Jehova” agsipud ta nupay nagbasol da Adan ken Eva saan nga inikkat ti Dios dagiti pannakabaelda nga agpaadu, ken agsipud ta idi inyetnagna ti panangukom kenkuana, kinuna ti Dios a ni Eva ‘agipasngayto iti annak,’ nupay mabuyogan kadagiti ut-ot iti panaganak.—Ge 3:16.
Nagbalin ni Cain a managtalon iti daga ket, “iti panagngudo ti sumagmamano a tiempo,” isu, kasta met ti adingna a ni Abel, nangyeg kadagiti daton tapno idatagna ken Jehova, yantangay nariknana a kasapulan a gun-oden ti pabor ti Dios. Nupay kasta, ti panangidaton ni Cain iti “sumagmamano a bunga ti daga” saan a ‘kinita [ti Dios] buyogen ti aniaman a panangpabor.’ (Ge 4:2-5; idiligyo ti Nu 16:15; Am 5:22.) Ngem agparang a saan a gapu ta awan ti dara ti indatonna, yantangay agpada a kalikaguman ti Linteg ti daton nga animal ken bukbukel. Nupay ibaga ti dadduma a ti daton ni Cain saan nga isu ti kasasayaatan a bungbunga idinto ta ti daton ni Abel espesipiko a nadakamat a naggapu kadagiti “inauna ti arbanna, dagiti mismo a nalulukmeg kadakuada,” ti parikut saan a ti kualidad ti apit nga indaton ni Cain. Kas ipakita ti Hebreo 11:4, ti panagdaton ni Cain ket saan a ginutugot ti pammati a dayta ti nakaanamongan ti sakripisio ni Abel.
Saan a naibaga no kasano a nabigbig ti naanamongan a daton ken ti di naanamongan a daton, ngem awan duadua a nabatad dayta kada Cain ken Abel. Ni Jehova, a makabasa iti puso ti tao (1Sm 16:7; Sal 139:1-6), ammona ti dakes a kababalin ni Cain, ket ti pananglaksidna iti sakripisio ni Cain nagresulta iti dayta a dakes a pagannayasan a silalawag a naiparangarang. Nangrugin a sipapanayag a patauden ni Cain “dagiti aramid ti lasag”: “guranggura, ringgor, imon, dagiti irarasuk ti unget.” (Ga 5:19, 20) Impakita ni Jehova iti dayta naalidunget a tao a magun-odanna ti pannakaitan-ok no laeng agaramid iti naimbag. Mabalinna koma nga impakumbaba ti bagina tapno tuladenna ti naanamongan nga ulidan ni kabsatna, ngem inggagarana a di inkankano ti balakad ti Dios a parukmaenna ti managbasol a tarigagay a kasla agpadpadaan iti ruangan, nga aggargartem a mangdominar kenkuana. (Ge 4:6, 7; idiligyo ti San 1:14, 15.) Daytoy nga awan panagraemna a kurso ket isu ti “dana ni Cain.”—Jud 11.
Kalpasanna, kinuna ni Cain iti kabsatna: “Mapanta idiay tay-ak.” (Ge 4:8) (Nupay awan dagitoy a sasao iti Masoretiko a teksto, iti adu a Hebreo a manuskrito mailasin nga adda inikkatda ditoy, idinto ta dagiti teksto iti Samaritano a Pentateuko, ti Griego a Septuagint, ti Syriac a Peshitta, ken ti Daan a Latin iramanda amin dagitoy a sasao kas insawang ni Cain ken Abel.) Iti tay-ak, ni Cain dinuklosna ni Abel, ket pinapatayna, iti kasta isu nagbalin a kaunaan a mammapatay iti tao. Gapuna, maikuna nga isu “nagtaud iti daydiay nadangkes,” ti ama dagiti mammapatay kasta met ti kinaulbod. (1Jn 3:12; Jn 8:44) Ti natangken a sungbat ni Cain idi sinaludsod ni Jehova no sadino ti ayan ni Abel ket pammaneknek pay no ania ti kababalinna; saan nga ebkas daydi iti panagbabawi wenno panagladingit no di ket maysa a naulbod a sungbat: “Diak ammo. Siak aya ti agay-aywan ken kabsatko?”—Ge 4:9.
Ti Dios sinentensiaanna nga agtalaw ni Cain iti daga. Nalawag a kaipapananna a pumanaw iti aglawlaw ti minuyongan ti Eden, ket iti biang ni Cain kumaro ti lunod nga addan iti daga, a saan nga agpataud iti apit uray iti panangtalonna iti dayta. Nagladingit ni Cain gapu iti kinakaro ti dusana ket nagdanag iti posibilidad a maibales kenkuana ti pannakapapatay ni Abel, ngem kaskasdi nga awan napasnek a panagbabawina. “Nangipasdek ni Jehova iti pagilasinan ken Cain” tapno malapdan ti pannakapapatayna, ngem saan nga ibaga ti rekord a daytoy a pagilasinan wenno marka ket naikabil iti bagi ni Cain. Mabalin a ti “pagilasinan” naglaon iti mismo a serioso a bilin ti Dios, a pagaammo ken tungtungpalen ti sabsabali.—Ge 4:10-15; idiligyo ti ber Ge 4:24 a sadiay dinakamat ni Lamec dayta a bilin.
Napagtalaw ni Cain ket napan iti “daga ti Kinapugante idiay daya ti Eden,” nga intugotna ti asawana, maysa a di nainaganan nga anak wenno apoko da Adan ken Eva. (Ge 4:16, 17; idiligyo ti 5:4, kasta met ti naud-udi pay a pagarigan a panangasawa ni Abraham ken Sara a kabsatna iti ama, Ge 20:12.) Kalpasan ti pannakaipasngay ti anakna a ni Enoc, ‘nangibangon ni Cain iti maysa a siudad,’ a pinanagananna dayta maipaay iti anakna. Mabalin a dayta a siudad ket nasarikedkedan laeng a purok no ibasar iti agdama a pagalagadan, ket saan nga ibaga ti rekord no kaano a nairingpas dayta. Sumagmamano laeng a putotna ti nailista ken ramanenna dagiti lallaki a pagaammo kas agallaalla nga agtartaraken iti an-animal, panagtokar kadagiti instrumento iti musika, ken panagpanday kadagiti rimienta a metal, kasta met dagidiay nalatak gapu iti kinaranggasda ken panangannurotda iti poligamia. (Ge 4:17-24) Nagpatingga ti linia ni Cain iti sangalubongan a Layus idi kaaldawan ni Noe.