KINADANGKES
Aniaman a saan a maitunos iti pagalagadan ti Dios iti kinasayaat iti moral ket nadangkes, dakes, wenno awanan pateg. Kas iti Griego a sao a po·ne·riʹa (Mt 22:18; Mr 7:22; Lu 11:39; Ara 3:26; Ro 1:29; 1Co 5:8; Efe 6:12), ti Hebreo a berbo a ra·shaʽʹ ken dagiti nainaig a porma tumukoyda iti daydiay nadangkes. (Ge 18:23; 2Sm 22:22; 2Cr 20:35; Job 34:8; Sal 37:10; Isa 26:10) Ti po·ne·rosʹ (a nainaig iti po·ne·riʹa) masansan nga ipasimudaagna daydiay dakes wenno nadangkes iti moral nga anag (Lu 6:45) ken mabalin a mayaplikar iti maysa a banag a dakes wenno awan pategna iti pisikal nga anag, a kas idi dinakamat ni Jesu-Kristo ti “awan pategna a bunga.” (Mt 7:17, 18) Daytoy a sao mabalin met nga iladawanna ti maysa a banag a nasakit ken, iti Apocalipsis 16:2, naipatarus kas “naut-ot” (AT, TEV) ken “makapapatay.”—NE, NW.
Apay a ti Dios impalubosna ti kinadakes?
Ni Satanas a Diablo insungsongna da Adan ken ni Eva, ti immuna a lalaki ken babai, nga agrebeldeda iti Dios. Bimmusor iti nalinteg a pagalagadan ti Dios, iti kasta isu ket siuumiso a naawagan “daydiay nadangkes.” (Mt 6:13; 13:19, 38; 1Jn 2:13, 14; 5:19) Ti panagrebelde nga insungsong ni Satanas kinuestionarna ti kinaumiso ken kinalinteg ti kinasoberano ti Dios, kayatna a sawen, no ti wagas a panangituray ti Dios iti parparsuana ket nalinteg ken agpaay a pagimbaganda. Ti panagrebelde da Adan ken Eva nangibangon met iti sabali pay nga isyu: Ti kadi amin a sabsabali pay a nasaririt a parparsua agbalinda a di matalek ken di nasungdo iti Dios no ti panagtulnog ket kasla awan ipaayna a namaterialan a gunggona? Ti kinuna ni Satanas maipapan ken matalek a Job ipamatmatna a saanda nga agmatalek. Kinuna ni Satanas: “Kudil maigapu iti kudil, ken isuamin nga adda iti maysa a tao itednanto maigapu iti kararuana. Kas pamaliwan, iyunnatmo ta imam, pangngaasim, ket sagidem agingga iti tulangna ken lasagna ket kitaem no saannakanto nga ilunod ita mismo a rupam.”—Job 2:4, 5; kitaenyo ti KINASOBERANO.
Kinasapulan ti tiempo tapno marisut dagiti naibangon nga isyu. Ngarud, impalubos ni Jehova a Dios nga agtultuloy nga agbiag dagiti nadangkes a tattao, tapno maipaayanna ti gundaway ti sabsabali a makipaset iti panangpaneknek nga ulbod ti kinuna ni Satanas babaen ti simamatalek a panagserbida iti Dios iti sidong dagiti di makaay-ayo ken narikut a kasasaad. Ti panangipalubos ti Dios iti kinadakes nangipaay met iti gundaway kadagiti indibidual tapno tallikudanda ti dakes a dana ken tapno situtulok nga agpasakupda iti nalinteg a linlinteg ti Dios. (Isa 55:7; Eze 33:11) Gapuna, ti saan a dagus a panangdadael ti Dios kadagiti nadangkes ket pakaispalan dagidiay nalinteg ti pagannayasanda, gapu ta maipaayanda iti tiempo a paneknekanda ti ayat ken debosionda ken Jehova.—Ro 9:17-26.
Kanayonanna pay, us-usaren ni Jehova a Dios dagiti kasasaad iti wagas a dagiti nadangkes a mismo saanda a mapupuotan nga itungtungpalda ti panggepna. Nupay busbusorenda ti Dios, mabalinna a lapdan ida no kasapulan tapno laeng masaluadanna dagiti natarnaw nga adipenna, ken mabalinna nga usaren dagiti tignay ti kakasta a tattao tapno maitandudo ti kinalintegna. (Ro 3:3-5, 23-26; 8:35-39; Sal 76:10) Nayebkas daytoy a kapanunotan iti Proverbio 16:4: “Amin a banag inaramid ni Jehova maipaay iti panggepna, wen, uray daydiay nadangkes maipaay iti dakes nga aldaw.”
Ti maysa a pagarigan isu ni Faraon a pinakdaaran ni Jehova, babaen kada Moises ken Aaron, tapno luk-atanna dagiti naadipen nga Israelita. Ti Dios saanna a pinagbalin a nadangkes daytoy nga Egipcio nga agturay, no di ket impalubosna nga agtultuloy nga agbiag ken nangipagteng met kadagiti kasasaad a nakaigapuan ti panangiparangarang ni Faraon iti bagina kas nadangkes ken maikari iti ipapatay. Naipalgak iti Exodo 9:16 ti panggep ni Jehova iti panangaramidna iti daytoy: “Gapu itoy pinagtalinaedka, maipagapu iti panangipakitak kenka ti pannakabalinko ken tapno maideklara ti naganko iti intero a daga.”
Ti Sangapulo a Saplit a simmangbay iti Egipto, a ti kangitingitanna isu ti pannakadadael ni Faraon ken dagiti puersa militarna idiay Nalabaga a Baybay, ket nakaskasdaaw a parangarang ti pannakabalin ni Jehova. (Ex 7:14–12:30; Sal 78:43-51; 136:15) Tawtawen kalpasanna, pagsasaritaan pay laeng dayta dagiti nasion iti aglikmut, ket ngarud ti nagan ti Dios naideklara iti intero a daga. (Jos 2:10, 11; 1Sm 4:8) No ni Jehova pinapatayna a dagus ni Faraon, saan koma a posible daytoy naindaklan a pannakaiparangarang ti pannakabalin ti Dios nga agpaay a pakaipadayaganna ken maipaay iti pannakaispal iti ilina.
Ipasigurado ti Kasuratan a dumtengto ti tiempo nga awanen ti kinadangkes, yantangay madadaelto amin dagidiay bumusbusor iti Namarsua inton naitungpalen ti panggep ti panangipalubosna iti kinadangkes.—2Pe 3:9-13; Apo 18:20-24; 19:11–20:3, 7-10.