JEHORAM
[Ni Jehova Nangato (Natan-ok)].
Ti napaababa a porma daytoy a nagan ket Joram.
1. Maysa kadagiti dua a papadi a pinili ni Jehosafat idi 934 K.K.P., ti maikatlo a tawen ti panagturayna, a kaduana dagiti mangidadaulo a prinsipe ken Levita, tapno agserbida kas agdaldaliasat a mannursuro iti “libro ti linteg ni Jehova.”—2Cr 17:7-9.
2. Anak da Acab ken Jezebel. Isu ti nangsuno iti in-inauna a kabsatna a ni Ocozias kas ti maikasangapulo nga ari ti makin-amianan a pagarian ti Israel idi agarup 917 K.K.P. Nagturay iti 12 a tawen. (2Ar 1:17, 18; 3:1; 9:22) Daytoy nga ari ti Israel saan koma a mapagkamalian nga isu ti ari ti Juda a kanagnaganna ken kayongna. (Kitaenyo ti Num. 3.) Nupay inikkat ni Jehoram ti sagrado a teddek ni Baal nga impatakder ni amana, intuloyna nga aramiden “no ania ti dakes kadagiti mata ni Jehova,” ket nagtalinaed iti panagdaydayaw iti kigaw a baka nga inyussuat ni Jeroboam.—1Ar 12:26-29; 16:33; 2Ar 3:2, 3.
Ni Ari Jehosafat ti Juda ken ti ari ti Edom nakikaduada ken Jehoram iti iraraut iti Moab, ket nagballigi dayta gapu iti panangallilaw ni Jehova iti panagkita dagiti kabusor. Ni Eliseo a mammadto ti Dios binilinna dagidiay adda iti pakarso ti Israel nga agkalida kadagiti banawang a pangurnongan iti kasapulan unay a danum nga ipapaay ti Dios. Iti simmaganad nga agsapa, ti silnag ti lawag ti init iti rabaw daytoy a danum ti makagapu nga impagarup dagiti Moabita a ti danum ket dara. Yantangay pagarupenda idi a nagpipinnatay ti nagkakappon a pakarso dagiti tallo nga ari, simrek dagiti Moabita tapno agalada iti samsam, ngem nagbanag laeng dayta iti pannakagudas ti nakaad-adu kadakuada.—2Ar 3:4-27.
Ni Naaman, a panguluen ti buyot ti Siria, immay ken Jehoram tapno paagasanna ti kukutelna, nga adda awitna a surat a kasta ti linaonna manipud iti ari ti Siria. Impagarup ni Jehoram a ti Sirio nga agturay umay makiriri, ngarud kinunana: ‘Maysaak aya a Dios a makabalin a mangpapatay ken mangtaginayon a sibibiag ken mangagas iti kukutel?’ Nupay kasta, ni Eliseo kiniddawna a ni Jehoram ibaonna kenkuana ni Naaman tapno maammuan ti panguluen ti buyot ti Siria a ti pudno a Dios addaan iti mammadto iti daga, maysa a makabalin a mangaramid kadagiti kasta a panangagas.—2Ar 5:1-8.
Ni Eliseo a mammadto ni Jehova pinakaammuanna met ni Jehoram a nasaksakbay maipapan kadagiti namilitariaan a panagtignay dagiti Sirio. (2Ar 6:8-12) Bayat ti panagturay ni Jehoram, adda sumagmamano nga idadarup dagiti Sirio maibusor iti Israel, ngem dagitoy ket tinungday ti Dios.—2Ar 6:13–7:20.
Iti laksid dagiti kasta a pannakaiparangarang ti naayat a kinamanangngaasi ti Dios, saan a nagbabawi ni Jehoram ken saan a nagsubli ken Jehova buyogen ti isuamin a pusona agingga iti aldaw ti ipapatayna. Kellaat ken di ninamnama a dimteng ti ipapatayna. Adda idi ni Jehoram idiay Jezrael nga agpapaimbag kadagiti sugatna gapu iti pannakibakal kadagiti Sirio. Idi agangay, rimmuar a sumabet ken Jehu, ket inimtuodna, “Adda kadi talna, Jehu?” Ti negatibo a sungbat ti namagbaw-ing ken Jehoram nga agtalaw, ngem nangibiat ni Jehu iti pana ket simmalput iti pusona. Iti kasta napapatay “daytoy nga anak ti manangpapatay” (2Ar 6:32), ket ti natay a bagina naipuruak iti talon ni Nabot.—2Ar 9:14-26.
3. Ti inauna nga anak ni Jehosafat; iti edad a 32, nagbalin nga ari ti Juda. (2Cr 21:1-3, 5, 20) Agparang nga iti adu a tawen, adda pannakainaig ni Jehoram iti amana no maipapan iti kinaari. (2Ar 1:17; 8:16) Ti walo a tawen a naikuna a panagturay ni Jehoram ket mabilang manipud 913 K.K.P. (2Ar 8:17) Gapuna, bayat dagitoy a tawen, agpadpada ti nagan dagiti agturay ti makin-amianan ken makin-abagatan a pagarian. Agkayongda pay, agsipud ta ni Jehoram ti Juda inasawana ni Athalia, ti anak da Acab ken Jezebel ken kabsat ni Jehoram ti Israel.—2Ar 8:18, 25, 26; kitaenyo ti Num. 2.
Ti dakes nga impluensia ti asawana a ni Athalia ti maysa a makagapu no apay a saan a sinurot ni Jehoram dagiti nalinteg a dalan ni amana a Jehosafat. (2Ar 8:18) Saan laeng a pinapatay ni Jehoram ti innem a kakabsatna ken ti sumagmamano kadagiti prinsipe ti Juda no di ket pinagtallikudna pay dagiti iturayanna manipud ken Jehova tapno agdaydayawda kadagiti ulbod a didios. (2Cr 21:1-6, 11-14) Ti intero a panagturayna namulitan agpadpada iti riribuk iti uneg ti pagilian ken pannakidangadang iti sabali a pagilian. Umuna, nagrebelde ti Edom; kalpasanna immalsa ti Libna maibusor iti Juda. (2Ar 8:20-22) Iti maysa a surat ken Jehoram, impakdaar ni mammadto Elias: “Adtoy! Mangipaay ni Jehova iti dakkel a panangkabil kadagiti umilim ken iti annakmo ken iti assawam ken kadagiti amin a sanikuam.” Mainayon pay, sika, Ari Jehoram, “maaddaankanto iti adu a sakit, iti maysa a saksakiten dagiti bagismo, agingga a rummuaren dagiti bagismo gapu iti sakit iti inaldaw.”—2Cr 21:12-15.
Kasta a mismo ti napasamak. Impalubos ni Jehova a dagiti Arabo ken dagiti Filisteo sakupenda ti daga ken kautibuenda ti assawa ken annak ni Jehoram. Impalubos ti Dios a ni laeng Jehoacaz (naawagan met iti Ocozias) nga inaudian nga anak ni Jehoram ti makatalaw, ngem maigapu laeng dayta iti tulag iti Pagarian a naaramid ken David. “Kalpasan amin daytoy sinaplit ni Jehova [ni Jehoram] kadagiti bagisna iti sakit nga awanan pannakapaimbag.” Dua a tawen kalpasanna, “rimmuar dagiti bagisna” ket in-inut a natay. Kasta ti panagngudo ti biag daytoy nadangkes a tao, a “pimmanaw a saan a natarigagayan.” Isu naitabon iti Siudad ni David, “ngem saan a kadagiti lugar a pagitabonan ti ar-ari.” Ni Ocozias nga anakna ti nagbalin nga ari a simmukat kenkuana.—2Cr 21:7, 16-20; 22:1; 1Cr 3:10, 11.