NAHAS
[Serpiente].
1. Ari dagiti Ammonita idi tiempo nga inrugi ni Saul ti panagturayna. Inyeg ni Nahas ti buyotna maibusor iti Jabes idiay Galaad. Kuna ti salaysay: “Iti kasta amin dagiti tattao ti Jabes kinunada ken Nahas: ‘Mamatalgedka iti tulag kadakami tapno makapagserbikami kenka.’ Kalpasanna kinuna kadakuada ni Nahas nga Ammonita: ‘Iti daytoy a kondision mamatalgedakto kadakayo, iti kondision a suatenyo ti tunggal makannawan a matayo, ket ikabilkonto dayta kas umsi iti intero nga Israel.’ Kalpasanna kinuna kenkuana dagiti lallakay ti Jabes: ‘Ikkannakami iti pito nga aldaw a pawayway, ket mangibaonkamto kadagiti mensahero a mapan iti intero a teritoria ti Israel ket, no awan ti manangisalakan kadakami, rummuarkamto ngarud a mapan kenka.’” Nagkaykaysa ti Israel a nangsuporta ken Saul, napanda idiay Jabes, ket inabakda ni Nahas. Sumagmamano laeng iti buyot ni Nahas ti nakatalaw a sibibiag.—1Sm 11:1-11; 12:11, 12.
Iti maysa a Dead Sea scroll a naawagan 4QSama ken maipagarup a naggapu iti umuna a siglo K.K.P., ti sumaganad nga impormasion ket naipasngat sakbay unay ti 1 Samuel 11:1: “Ni [Na]has, ari dagiti annak ni Ammon, napalalo ti panangirurumenna kadagiti annak ni Gad ken kadagiti annak ni Ruben, ket sinuatna amin a makannawan a matada ket pinagaligaget ken pinagbutengna iti kasta unay ti Israel. Awan uray maysa a nabati kadagiti annak ti Israel iti labes ti Jordan a ti makannawan a matana ket saan a sinuat ni Naha[s nga ari] dagiti annak ni Ammon; adda laeng pito ribu a lallaki a di nairaman, a dagitoy [nakatalawda manipud] annak ni [A]mmon ket simrekda iti Jabes-Galaad. Agarup makabulan kalpasanna . . . ” (Bible Review, 1985, Tomo 1, Num. 3, p. 28) Kasta met laeng nga impormasion ti ipaay ni Josephus.—Jewish Antiquities, VI, 68-70 (v, 1).
Sigun ken Josephus (Jewish Antiquities, VI, 79 [v, 3]), daytoy a Nahas ket pinapatay dagiti puersa ni Saul iti bakal. No umiso ti impormasion ni Josephus, ngarud ti Nahas a nangipaay iti kinamanangngaasi ken David sumagmamano a tawen kalpasanna maysa la ketdi nga anak ken simmukat iti Nahas nga inabak ni Saul. Iti kasta a kaso, ti nagan a Nahas mabalbalin a maysa a titulo a naited iti agsisinnaganad a tattao, a kas kadagiti titulo nga “Abimelec,” “Faraon,” ken “Jabin.” Idi natay daytoy maikadua a nainaganan a Nahas, nangibaon ni David kadagiti embahador a mapan iti anak ni Nahas a ni Hanun, a biddut ti panangtarusna kadagiti nadayaw a panggep ni David ket imbabainna iti kasta unay dagiti pannakabagi ni David. Daytoy ti nakaigapuan ti agsasaganad a paspasamak nga idi agangay nagbanag iti pannakaabak dagiti Ammonita iti im-ima ni David.—2Sm 10:1-5; 11:1; 12:26-31; 1Cr 19:1-5; 20:1-3.
2. Ti ama ni Abigail a kabsat ni David wenno kabsatna iti ina, ken mabalin nga isu ti ama ni Zeruia. Isu ti apong ni Amasa, ken nalabit apong met da Abisai, Asael, ken Joab. (2Sm 17:25; 1Cr 2:16, 17) Ni Abigail ket naawagan “anak a babai ni Nahas,” ngem isu ken ti kabsatna saanda a direkta a naawagan annak a babbai ni Jesse, ama ni David, nupay natukoyda kas ‘kakabsat a babbai’ ti annak ni Jesse, a pakairamanan ni David. Agbanag daytoy iti sumagmamano a posible a panamagnanaig: (1) A ni Nahas ket maysa a babai, asawa ni Jesse ken ina dagiti amin a nairaman (ti nagan mabalin nga ited agpadpada iti lalaki ken babai), ngem nalabit saan a posible daytoy agsipud ta dagiti babbai masansan a mayam-ammoda iti maysa a listaan ti kapuonan maipaay laeng kadagiti naisangsangayan a rason, a kasla awan ditoy. (2) A ti Nahas ket sabali pay a nagan ni Jesse, maibatay iti nabayagen a patpatien dagiti Judio. Ti Griego a Septuagint (Lagardian nga edision) inlanadna ti “Jesse” imbes a Nahas iti 2 Samuel 17:25. (3) A ni Nahas sigud nga asawa ti asawa ni Jesse (singasing a dakdakkel ti posibilidadna) ken nangipasngay iti dua nga annak a babbai ken Nahas, da Abigail ken Zeruia, sakbay a nakiasawa ken Jesse ken nangipasngay iti sumagmamano nga annak a lallaki ken Jesse.—Kitaenyo ti ABIGAIL Num. 2.
3. Maysa nga agnanaed iti siudad ti Rabba iti teritoria dagiti Ammonita. Ti anakna a ni Sobi impakitaanna ni David iti kinamanangngaasi babaen ti panangipatulodna kenkuana kadagiti abasto idi nagkamang idiay Mahanaim gapu iti panagrebelde ni Absalom. (2Sm 17:27-29) Mabalin a maysa nga Israelita a napan nagnaed idiay Rabba kalpasan a ti Israel inabakna dagiti Ammonita sadiay.—2Sm 12:26-31.