HERMON

[Naikeddeng a Banag; Maiparit a Banag].

Ti Hermon ket naikuna nga isu daydiay kangatuan a bantay iti asideg ti Palestina, nga inawagan dagiti Arabo iti Jebel esh-Sheikh (mabalin a kaipapananna ti “Bantay ti Lakay”) wenno Jebel eth-Thalj (kaipapananna ti “Bantay ti Niebe”). Nabatad a naadaw dagitoy a nagan iti kasasaad ti Bantay Hermon a gistay intero a makatawen a naabbungotan iti niebe. Ti aduan niebe a tuktokna ket maikuna nga umarngi iti ubanan a tuktok ti maysa a lakay. Idi un-unana, daytoy a bantay ket aw-awagan idi dagiti Sidonio iti “Sirion” ngem kadagiti Amoreo aw-awaganda dayta iti “Senir.” (De 3:8, 9) Ti naud-udi a nadakamat a nagan ket kasla naaramat met a tumukoy iti maysa a paset ti Kabambantayan ti Anti-Libano. (1Cr 5:23) Ti “Siyon” (saan a ti Sion) ket sabali pay a nagan a nayawag iti Bantay Hermon. (De 4:47, 48) Ti salmista dinakamatna ti Hermon ken ti Tabor kas agdirdir-i a sirarag-o iti nagan ni Jehova.​—Sal 89:12.

Kas mangbukel iti makin-abagatan nga ungto ti Kabambantayan ti Anti-Libano, ti Bantay Hermon ket addaan katayag a 2,814 m (9,232 pie) iti ngatuen ti patar ti baybay ken saklawenna ti agarup 30 km (19 mi) manipud amianan nga agpaabagatan. Dagiti alimpatokna ket napagsisilpo babaen iti nangato a lantag. (Sal 42:6) Ti Bantay Hermon ket buklen ti apug a bato, nupay adda dagiti nakadungraraw a basalto iti bakrangna iti daya ken laud. Kalbon ti makinngato a pasetna malaksid kadagiti naipattopattok a nababa a mulmula. Ngem iti makimbabbaba a pasetna, adda dagiti abeto, agbunga a kaykayo, ken nababa a mulmula. Adda dagiti kaubasan kadagiti nababbaba a darisdis iti bakrangna iti laud ken abagatan.

Iti naariwanas nga aldaw, makita manipud tuktok ti Hermon ti nangayed a buya ti kaaduan a paset ti Palestina. Iti laud makita ti bambantay ti Libano, ti Tanap ti Tiro, ken ti Baybay Mediteraneo; iti abagatan a laud, makita ti Bantay Carmelo; iti abagatan, makita ti Ginget Jordan agraman ti Labneng Hula ken ti Baybay ti Galilea; ket iti daya, makita ti Tanap ti Damasco.

Ti aduan niebe a tuktok ti Bantay Hermon ket pagtutukelenna dagiti alibungubong iti rabii, iti kasta mapataud ti naruay a linnaaw. “Ti kasta a nakaad-adu a linnaaw ket saanmi pay a pulos napasaran,” kinuna ti naturalista idi maika-19 a siglo a ni H. B. Tristram. “Narusep amin a banag ket saan unay a nakasalinong dagiti tolda.” (The Land of Israel, London, 1866, p. 608, 609) Ti makapabang-ar a linnaaw ti Hermon ti mangbibiag iti mulmula bayat ti napaut a panawen ti kaawan ti tudo. (Sal 133:3; kitaenyo ti LINNAAW.) Dagiti agrunaw a niebe ti Bantay Hermon ti kangrunaan a gubuayan ti danum ti karayan Jordan.

Idi un-unana, ti Bantay Hermon ket ayuyang dagiti atap nga animal, kas kadagiti leon ken leopardo. (Sol 4:8) Kadagiti naglabas laeng a tiempo naipadamag nga adda dagiti nakita sadiay a sora, lobo, leopardo, ken oso ti Siria.

Ti Bantay Hermon ket nagbalin a makin-amianan a pagbeddengan ti Naikari a Daga. (Jos 12:1; 13:2, 5, 8, 11) Pinarmek ni Josue dagiti Heveo a nagnaed iti sakaananna. (Jos 11:1-3, 8, 16, 17) Mabalin nga iti daytoy a bantay ti nakapasamakan ti panagbalbaliw ti langa ni Jesu-Kristo (Mt 17:1; Mr 9:2; Lu 9:28; 2Pe 1:18), ta iti kabangibangna laeng a Cesarea Filipos ti ayanna sakbay a napasamak daytoy.​—Mr 8:27; kitaenyo ti BAAL-HERMON; PANAGBALBALIW TI LANGA.